628033558

34 WALERY PISAREK

W wielu rozwiniętych krajach o różnych ustrojach ludzie — jak wynika z badań — traktują prasę jako informatora i komentatora, radio — jako informatora i dostarczyciela muzyki, telewizję zaś — jako źródło rozrywki i informacji, a także oświaty. Te oceny roli społecznej prasy, radia i telewizji dość ściśle odpowiadają strukturze treści rozpowszechnianych przez nie.

Niełatwo odpowiedzieć na pytanie, czy te środki komunikowania pełnią określone funkcje dlatego, że taka właśnie jest ich zawartość, czy też zawartość ich dostosowana jest do pełnienia określonych funkcji, narzuconych przez naturę każdego z nich. Najprawdopodobniej obie ewentualności są prawdziwe: używa się prasy, radia i telewizji do transmisji przekazów, do których transmitowania się szczególnie nadają, a z kolei rodzaj transmitowanych przekazów współokreśla funkcję każdego z mediów. Oznacza to, że Obecny podział ról między prasę, radio i telewizję zgodny jest w zasadzie z naturą tych mediów. Trudno zresztą przypuszczać, by w skali światowej mogło być inaczej.

Aktualnej informacji o wydarzeniach lokalnych, krajowych i międzynarodowych dostarcza odbiorcom zarówno prasa, jak radio i telewizja. Robią to jednak inaczej i — jak się okazuje — na ogół w sposób zgodny ze swoimi właściwościami. Wynika to z porównawczej analizy wiadomości w polskiej prasie, radiu i telewizji.

Po pierwsze, wiadomości radiowe górują nad telewizyjnymi, a zwłaszcza nad prasowymi świeżością. W serwisie radiowym porannym aż 70% wiadomości — to aktualności bieżącego dnia; w prasie porannej wiadomości tego typu nie ma więcej niż 3%. W wieczornym dzienniku radiowym aktualności dnia sięgają 80% ogółu wiadomości, w wieczornym dzienniku telewizyjnym wynoszą ok. 66%, a w prasie popołudniowej ledwie przekraczają 10%. Z kolei wiadomości o tym, co się wydarzyło dnia poprzedniego, zajmują w dziennikach radiowych i telewizyjnych od 1 do 8%, a w prasie codziennej od 40 do 47%. Pod względem szybkości informowania ani prasa, ani telewizja nie dorównuje radiu.

Po drugie, prasa rzeczywiście wykorzystuje swoje możliwości komentowania i interpretowania wydarzeń, o których zwykle wcześniej donosiło już radio, a nawet i telewizja. Możliwości te w odniesieniu do informacji ogólnokrajowych i międzynarodowych wyzyskiwane są jednak bądź przez czasopisma, bądź przez gazety poranne; gazety popołudniowe w znacznie większym stopniu nastawione są na prostą, nie pogłębioną informację.

Po trzecie, znacznie więcej miejsca niż w radiu i telewizji poświęca się w prasie (zwłaszcza regionalnej i popołudniowej) sprawom lokalnym. Wprawdzie tak radio, jak i telewizja transmitują osobne, głównie informacyjne programy lokalne, ale nie dorównują one lokalnym serwisom prasowym.

Po czwarte, liczba wiadomości w; prasie znacznie przewyższa liczbę wiadomości w radiu i telewizji. Taka praktyka odpowiada sposobowi recepcji prasy; selektywność odbioru zawartości gazety pozwala na zamieszczanie wiadomości nawet o niewielkim zasięgu zainteresowania.