628033559

PRASA, RADIO, TELEWIZJA... 35

Po piąte, wśród wiadomości krajowych, a zwłaśzcza lokalnych opublikowanych w prasie jest znacznie więcej wypowiedzi krytycznych niż wśród wiadomości rozpowszechnianych przez radio i telewizję. Wpływają na to między innymi dwa czynniki związane z właściwościami każdego z mediów: ich różny stopień lokalności oraz ich różne możliwości wielostronnego, pogłębionego oceniania wydarzeń i stanów rzeczy. Najskuteczniejszą i najwartościowszą krytyką jest krytyka zjawisk, na które odbiorca ma jakikolwiek wpływ lub się z nimi bezpośrednio styka; w praktyce są to najczęściej zjawiska o charakterze lokalnym lub środowiskowym. Ponadto krytyka jest tym cenniejsza, im głębiej analizuje przyczyny niepomyślnych zjawisk i im konkretniej wskazuje środki zaradcze; prasa z natury rzeczy lepiej może uczynić zadość tym wymaganiom.

Choć swoiste cechy prasy, radia i telewizji są w Polsce wyzyskiwane (przynajmniej w tym sensie, że np. radio informuje szybciej niż prasa, telewizja wzbogaca filmowym obrazem informację słowną, a prasa dostarcza informacji bardziej wszechstronnej, bardziej szczegółowej i bardziej krytycznej niż radio i telewizja), wiele jeszcze pozostało tu do zrobienia. „Dotyczy to głównie — pisze B. Garlicki — usprawnień technicznych i organizacyjnych, które by mogły skrócić czas przekazu wiadomości. W radiu przyspieszeniu powinny ulec wiadomości lokalne, które dziś zbyt późno trafiają na antenę. W telewizji powinien ulec skróceniu proces produkcji filmów dokumentujących fakty dnia i zwiększeniu liczba ilustrowanych nimi wiadomości. W prasie wreszcie powinno nastąpić znaczne przyspieszenie druku i unowocześnienie systemu przekazu wiadomości od reportera do redakcji. Szczególnie przestarzała sieć informacyjna korespondentów terenowych zwalnia szybkość przekazu wiadomości i powoduje ich dezaktualizowanie”. Właśnie głównie wskutek przypadkowości, ubóstwa i opóźnień informacji lokalnej wiele polskich dzienników nie wypełnia należycie zadań przypadających im z naturalnego podziału pracy.

Komunikowanie masowe jako system

Prasa, radio i telewizja w kraju socjalistycznym są podstawowymi elementami systemu rozpowszechniania informacji oraz kształtowa--nia opinii i postaw. Traktując prasę, radio i telewizję jako system — oczywiście nie izolowany, ale ściśle związany z innymi systemami w ramach całości społeczeństwa — mamy prawo odnieść do nich ogólne zasady opisu i oceny wszelkich systemów.

Podstawowym kryterium wartości każdego systemu jest jego sprawność. Sprawność zaś to coś więcej niż skuteczność. Oceniając bowiem sprawność bierze się pod uwagę nie tylko wynik pracy, ale także jej wkład. Zależność między skutecznością, sprawnością a kosztami społecznymi przedstawia się następująco:

Sprawność systemu =

Efekty (skuteczność) Koszty (praca, urządzenia itp.)

3*