683539975

Ta wyraźnie zarysowana sytuacja narracyjna ujawnia status świata przedstawionego, który mieści się w opowieści, podtrzymywanej wielokrotnie zachętą: „I słuchajcie, co się stało...” Warto też pamiętać o tym, że w baśni literackiej nie tyle ważna jest magia, co symbol i metafora. Widać to zwłaszcza w baśniach Andersena. W baśni o Królowej Śniegu najważniejsze jest zatem diabelskie lustro pokazujące świat na opak i zmienione w bryłkę lodu serce Kaja, które rozgrzały dopiero łzy małej Gerdy.

W literaturze dla dzieci występują też osoby z pogranicza snu i jawy, obrazów imaginacyjnych i rzeczywistości. Można je spotkać w legendach, np. Bożym roczku Ewy Szelburg-Zarembiny w opowieści O tym, jak wilki Matkę Boską przez las prowadziły pojawia się postać Gromnicznej - widziana oczami czy wyobrażona przez małego Janka?

Gdy Janek wpadł do chaty i opowiedział matce, co go spotkało, pokiwała głowa. Ona od matki swej jeszcze wiedziała, że co roku Matka Boska Gromniczna schodzi z nieba na gromnic święcenie... Nie myślała tylko nigdy, żeby właśnie jej dziecko Ją spotkało.

Podeszli oboje, syn i matka, do małego okienka, wychodzącego na drogę wiodącą do lasu. Przez krążek, wychuchany w zamrozie, ujrzeli jeszcze Matkę Boską Gromniczną, jak daleko już od nich ze swoja płonącą gromnicą w las ciemny samotnie wstępowała.

Zaraz też pomiędzy dalekimi, czarnymi drzewami zamajaczyły ni to skry płonące, ni to świeczki i szły gromadnie po obu stronach świętego, gromnicznego światełka.

-    Co to mamusiu? - spytał Janek z wielkiej ciekawości przyciskając nos do zimnej szyby.

-    To wilki syneczku. To wilki w tę świętą noc Matce Boskiej Gromnicznej ślepiami pokornie przez ciemny las świecą, iżby Najświętsza panienka nie zbłądziła w powrotnej drodze do nieba.

To niepowszednie zdarzenie może być interpretowane wprost, w kontekście wiary i wtedy przedstawiona sytuacja ma charakter metafizycznego cudu albo używając języka antropologii kultury -w kategoriach sacrum. Wtedy w ramach psychologii głębi obraz Matki Bożej identyfikuje się z Wielką Matką (według terminologii Junga). W tym porządku wilki stają się symbolami ciemności, które rozprasza światło (tylko, że tego typu interpretacje możliwe są na wyższym poziomie rozumienia literatury i jej metaforycznych znaczeń; ale zdarza się, że niektóre dzieci „przeczuwają”, że także babcia Jarzebinki pełniła rolę Wielkiej Matki).

72