Skrajne style kierowania zespołem sportowym 27
dyscypliny na obozach, w dużych grupach ćwiczebnych. Trener często odwołuje się do ujemnych cech osobowości uczniów (agresywność, traktowanie przeciwnika jak wroga, bezwzględność). |
i odwołuje się do postaw bardziej wysublimowanych, w przeciwniku każe widzieć partnera i kolegę, jest przeciwny zasadzie „cel uświęca środki”. | |
Wpływ na wyniki sportowe |
Łatwiej można osiągnąć wczesne wyniki sportowe, dbając mniej o technikę i szkolenie, wykorzystując agresywność, wrodzone zdolności, szybkość, zdolności wysiłkowe, chęć do walki. Na dłuższą metę jest to zawodne, im bowiem starszy zawodnik i wyższa klasa sportowa, tym większe jest znaczenie wyszkolenia, jakości i liczby opanowanych działań, rozumienia treningu i taktyki. Styl ten odpowiadać może „wojownikom”. |
Dokładne szkolenie podstawowe, nacisk na mistrzostwo sportowe, motywację wewnętrzną, samodzielność, współkierowanie procesem zaprawy. Okres dochodzenia do wielkich wyników jest więc powolny. Osiągnięty wysoki poziom sportowy jest bardziej stabilny i zapewnia możliwość dalszego rozwoju i wielkich wyników. Styl ten zdecydowanie odpowiada „technikom”. |
Zalety |
Łatwy do stosowania nawet przez mało doświadczonego trenera. Może dać szybko dobre wyniki sportowe (często tylko doraźne). Zapewnia porządek, punktualność i dyscyplinę. |
Wysokie wartości wychowawcze, szkoleniowe i sportowe. |
Wady |
Prymitywność, nikłe wartości społeczno-wychowawcze, możliwość wyzwalania ujemnych postaw. |
Trudność stosowania, konieczność posiadania dużej wiedzy, doświadczenia, taktu i cierpliwości przez trenera. Nie zawsze zapewnia dyscyplinę, porządek i punktu alność. Na wynik i osiągnięcia (trwale!) trzeba nieraz bardzo długo czekać. |
podwładnych (pracowników, uczniów, zawodników) w sposób ujemny. Natomiast według teorii Y - przeciwnie, przełożony widzi dodatnie stron swoich podwładnych, dostrzega ich zalety, możliwości oraz wierzy w ich zaangażowanie, dobre chęci i możliwości wykonania zadań (tabela 2).
Oczywiście jest to skrajne, nieco jednostronne, dwubiegunowe przedstawienie natury ludzkiej i stosunku człowieka do pracy. W rzeczywistości występuje wiele typów pośrednich. „Ludzie nie są ani całkowicie źli, ani całkowicie dobrzy”, a poza tym zachowują się różnie, zależnie od środowiska i sytuacji.
Niemniej uważam, że poglądy trenerów oraz ich sposób postrzegania zawodników wywierają wielki wpływ na wybór i stosowanie stylu kierowania, na sposoby prowadzenia procesu treningu (w tym oddziaływanie wychowawcze), na ich motywowanie, wyznaczanie celów i zadań, na stosunki i formy współpracy z zawodnikami. Po zaznajomieniu się z poglądami McGregora można dojść do wniosku, że trener stosujący skrajnie władczy styl kierowania jest zwolennikiem - może nawet nieświadomie i nie znając tych poglądów - teorii X, a trener „współpracujący” teorii Y.