9372349347

103

Zasada ta nie ulega wątpliwości, czy to-gdy idzie o życie polityczne, czy też o stosunki ekonomiczno - gospodarskie, lub też. wreszcie o inne objawy życia społecznego narodów.

W naszym kraju zwłaszcza, na terenie ekonomicznie słabym — nierozwiniętym, w atmosferze porodów sztucznych dziwolągów, należy zawsze zachować pewien objektywny krytycyzm i zdrowy rozsądek.

Któż nie zna u nas tego całego szeregu lichwiarskich banczków, o tak szumnych tytułach handlu i przemysłu ?

Gdy ustawa o lichwie zatamowała częściowo dochody indywiduów — o pijaw-czych instynktach — wówczas jedna lub dwie pijawki złączywszy się razem, tworzyły banki, dające przez fingowanie najrozmaitszych udziałów, zmyślonych wydatków i kosztów, możność jak najszerszego wyzysku publiczności.

Podobne instytucye finansowe, opierające swój byt i istnienie na drobnym kapitale jednostki, osobiście rozporządzającej drobną sumą, zmuszonej nieraz do szukania i to nie zawsze skutecznie kredytu i to bardzo nawet ograniczonego, po innych zakładach bankowych, uw'ażać musimy pod względem gospodarczym za objawy bardzo szkodliwe.

Chwile krytyczne stosunków finansowych — a że takie istnieć muszą, to rzecz uniknąć się nie dająca — wywołują gwałtowne wstrząśnienia na tak słabym i chwiejnym gruncie opartych instytucyi, powodując wśród materyalnie nie bardzo silnych klientów' łatwo zrozumiale komplikacye, prowadzące najczęściej do materyalnych katastrof.

Któż korzysta z pomocy tych banczków, jeśli nie drobni kupcy żydowscy, pozbawieni