9515745156

16 Zarządzanie kapitałem intelektualnym w małym przedsiębiorstwie

11.	Sullivan	Elementy kapitału intelektualnego	kapitał ludzki; aktywa intelektualne; własność intelektualna
12.	Fitz-enz	Elementy kapitału intelektualnego	kapitał ludzki; procesy i kultura; własność intelektualna; relacje

Źródło: opracowanie własne na podstawie: Edvinsson L., Malone M.S., Kapitał intelektualny. Poznaj prawdziwą wartość swego przedsiębiorstwa odnajdując jego ukryte korzenie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001; Sveiby K.; Intellectual Capital and Knowledge Management, www. sveiby. com.au; Bratnicki M, Strużyna J. (red.), Przedsiębiorczość i kapitał intelektualny, Wydawnictwo AE w Katowicach, Katowice 2001; RossG., Ross J., Measuring your Company 's Intellectual Performance, „Long Rangę Planning", June 1997; Stewart T.A., Intellectual Capital: The New Wealth of Organisa-tions, Nicholas Brealey, London 1997; Brooking A., Intellectual Capital. Core Assets for the Third Millenium Enterprise, International Thomson Businness Press, London 1996; Kapłan R.S., Norton D.P., Strategiczna karta wyników. Jak przełożyć strategię na działanie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.

Analizując powyższą tabelę można zauważyć, iż najczęściej uwzględnianymi komponentami kapitału intelektualnego są²³:

1.    kapitał ludzki²⁴;

2.    kapitał strukturalny²⁵:

a) , wewnętrzny,

b) . zewnętrzny - relacyjny.

W tym też znaczeniu kapitał intelektualny omawiany jest w dalszej części pracy.

1.1.1. Kapitał ludzki

W klasycznych pracach z dziedziny zarządzania skutecznie pomijano kwestię wartości czynnika ludzkiego w środowisku działalności gospodarczej. Przekonanie o tym, iż tylko inwestycje w aktywa kapitałowe mogą zwiększyć zyskowność przedsiębiorstwa znacznie oddaliło dostrzeżenie w tej relacji, dziś już wiemy o niepodważalnej roli człowieka. Począwszy od wczesnych prac Fayola, Barnarda, hołdujących zasadzie, iż wzrost wartości przedsiębiorstwa bierze się z inwestycji w wyposażenie kapitałowe, po bardziej prospołeczną twórczość Druckera, Petersa czy Handy’ego, nie dało się w nich odszukać próby podjęcia wyzwania, jakim jest precyzyjne ujęcie względnej wartości elementu ludzkiego w tworzeniu wartości dodanej. Dopiero Theodore Schulz, laureat Nagrody Nobla z 1979 roku, ekonomista, który w swoich naukowych poszukiwaniach dotykał sytuacji krajów słabo rozwiniętych gospodarczo spróbował wyjaśnić istotę określenia „kapitał ludzki”. Pisał: wszystkie ludzkie zdolności są bądź wrodzone, bądź nabyte. Każdy człowiek rodzi się z pewnym szczególnym zespołem genów określających jego wrodzone zdolności. Cechy nabytej jakości populacji, które mają wartość i mogą być wzbogacane za pomocą odpowiedniego inwestowania, będziemy uważać za kapitał ludzki. W kontekście swojego obszaru badawczego Schulz twierdził, iż osiągnięcie przez kraje ubogie dobrobytu

²³    Inspiracją dla powyższego podziału kapitału intelektualnego był model wartości rynkowej, będący wynikiem badań nad sposobami mierzenia i wykorzystania aktywów niematerialnych w praktyce działania firmy ubezpieczeniowej „Skandia” (dokładny opis modelu w rozdziale drugim); (autorka zmodyfikowała nieznacznie wymiar kapitału strukturalnego, zamieniając kapitał organizacyjny na wewnętrzny, a kapitał klientów na kapitał zewnętrzny - relacyjny).

²⁴    „Kapitał ludzki” w niniejszej pracy bywa zamiennie określany „potencjałem ludzkim”.

²⁵„Kapitał strukturalny”, natomiast autorka określa również jako potencjał wewnętrzny lub „wewnętrzna architektura”.