9515745158

18 Zarządzanie kapitałem intelektualnym w małym przedsiębiorstwie

korzystania mechanizmów, które umożliwiają pracownikowi osiąganie pełnego potencjału w ramach działalności przedsiębiorstwa.

1.1.2. Kapitał strukturalny

Jest produktem ukierunkowanych działań ludzi - pracowników, składa się ze wszystkich efektów czynności intelektualnych, które formalnie zarejestrowane, stanowią własność przedsiębiorstwa. Może być także przedmiotem obrotu. Na kapitał strukturalny składa się kapitał strukturalny wewnętrzny i zewnętrzny - relacyjny.

1.1.2a. Kapitał strukturalny wewnętrzny

Są to takie technologie, metody i procesy, które umożliwiają przedsiębiorstwu funkcjonowanie. Przykłady obejmują kulturę organizacyjną, historię firmy, metodologię oceny ryzyka, metody zarządzania, siłę sprzedaży, strukturę finansową, bazy danych zawierające informacje o rynku lub klientach, systemy komunikacyjne, systemy komputerowe, patenty, koncepcje, modele, tajemnice handlowe, prawa autorskie, prawa projektowe, znaki handlowe i usługowe, innowacyjność przedsiębiorstwa, zdolność do organizacyjnego uczenia się, procesy tworzenia strategii itp. Krótko mówiąc jest to struktura wewnętrzna tworzona przez pracowników, elementy, które tworzą sposób, w jaki działa przedsiębiorstwo. Jednak trzeba w tym miejscu wyraźnie podkreślić, że nie mówimy tu o wartości aktywów materialnych, która obejmuje np. system komputerowy, ale o sposobie, w jaki jest on używany w przedsiębiorstwie.

1.1.2b. Kapitał strukturalny zewnętrzny - relacyjny

Jest to potencjał przedsiębiorstwa związany z niematerialnymi aktywami rynkowymi. Przykładami są tu: marki handlowe, klienci i ich lojalność, relacje z klientami, różne kontrakty i umowy, np.: licencyjne, koncesyjne, strategie marketingowe, w tym: kształtowanie jakości produktu, strategie cenowe, kanały dystrybucyjne, wykorzystywane środki promocji, reputacja i wizerunek przedsiębiorstwa, formalne i nieformalne powiązania z dostawcami, udziałowcami, partnerami lub innymi zainteresowanymi w otoczeniu przedsiębiorstwa.

Aktywa rynkowe są ważne, ponieważ dają przedsiębiorstwu przewagę w konkurowaniu o miejsce na rynku, a poza tym zapewniają klientom znajomość firmy oraz tego, czym się ona zajmuje.

Próbując znaleźć odpowiedź na pytanie: czym jest kapitał intelektualny oraz rozpatrując relacje między kapitałem intelektualnym, a pokrewnymi pojęciami nie można pominąć wyjaśnienia złożonego procesu, jakim jest zarządzanie kapitałem intelektualnym.

Zarządzanie kapitałem intelektualnym (Intellectual Capital Management) definiowane jest jako nowa koncepcja zarządzania będącą podobnie jak zarządzanie wiedzą (Knowledge Management) odpowiedzią świata biznesu na głębokie przemiany społeczno-gospodarcze towarzyszące przechodzeniu od gospodarki industrialnej do gospodarki opartej na wiedzy. W ujęciu ogólnym zarządzanie kapitałem intelektualnym sprowadza się do identyfikacji, pomiaru i pełnego wykorzystania oraz rozwoju ukrytego potencjału przedsiębiorstwa²⁹, czyli tych wszystkich jego elementów, które nie są wykazywane w sprawozdaniach finansowych, a od których zależy pozycja konkurencyjna przedsiębiorstwa na rynku. Efektywność zarządzania zależy w dużej mierze od stopnia realizacji wymienionych działań³⁰. Proces zarządzania kapitałem intelektualnym, odbywający się począwszy od identyfikacji do rozwoju, odbywa się w ramach wyżej omówionych poszczególnych składników (elementów) kapitału intelektualnego przedsiębiorstwa.

²⁹    Sveiby K., Intellectual Capital and Knowledge Management, www.sveiby.com.au

³⁰    Różne podejścia do zarządzania kapitałem intelektualnym proponują modele zarządzania kapitałem intelektualnym, które zostały zaprezentowane w drugim rozdziale niniejszej pracy.