14 Elżbieta Czarny, Jerzy Menkes
przed terroryzmem, ekstremizmem i separatyzmem. Zarówno przedmiot, jak i zakres współpracy w Organizacji można uznać za bezprecedensowy, gdyż państwa, których powiązania są względnie płytkie obejmują nią domeny wewnętrzne, które zwykle albo nie są objęte współpracą, albo ją wieńczą.
Drugim przykładem jest Organizacja Współpracy Gospodarczej (ECO) utworzona przez Turcję, Iran i Pakistan, do której w 1992 roku dołączyły także Afganistan, Azerbejdżan, Kazachstan, Kirgistan, Tadżykistan, Turkmenistan oraz Uzbekistan. Mimo niewielkich dotąd kompetencji w sferze gospodarczej, ECO chce utworzyć wspólny rynek. O precedensów ości ECO decyduje udział państw-antagonistów, co może znamionować zdolność państw Azji do współpracy pragmatycznej pozwalającej abstrahować od fundamentalnych różnic politycznych.
Opisywane przez nas ugrupowania integracyjne ASEAN, APTA, i SAARC łącznie ze wspomnianą właśnie ECO, mogą okazać się regionalną odpowiedzią na wyzwania, jakimi jest płytkość współpracy i niestabilność państw Azji. Niżej badamy, na ile te ugrupowania zyskują na znaczeniu w gospodarce światowej oraz handlu międzynarodowym.
W 1995 roku cztery ugrupowania objęte analizą (APTA, ASEAN, ECO i SAARC) wytwarzały 11,28% światowego PKB. W 2009 roku ten udział wzrósł do 19,82%. Chociaż zwiększyły się udziały wszystkich badanych ugrupowań, to jednak największy wzrost zanotował APTA, którego udział w pierwszej dekadzie XXI wieku wzrósł o ponad 5 punktów procentowych (p.p.). Wzrosty udziałów pozostałych ugrupowań są znacznie mniejsze (ASEAN zanotował wzrost o 0,33 p.p. w porównaniu z 1995 roku, zaś ECO i SAARC wzrosty po ok. 1 p.p.). W czasie obecnego kryzysu gospodarczego wszystkie ugrupowania zanotowały wzrosty udziałów w światowym PKB. Co więcej, w latach 2007-2009 APTA zanotowała wzrost udziału o 1,65 p.p., czyli większy niż w latach 1995-2000 (w trakcie których państwa kontynentu azjatyckiego przeżywały lokalny kryzys). W latach 1995-2000 spadały udziały ASEAN i ECO. Ich niewielkie wzrosty w czasie kryzysu można uznać za oznakę względnie dużej odporności na załamanie gospodarki światowej.