9621686423

106 Skrzyżowanie wymian morfonematów samogłoskowych.

brogi // brog, ale soki H sole dęby // dąb, ale sępy // sęp błędy // błąd, ale pręty // pręć kręgi // krąg, ale sęki // sęk.

I tu więc, jak w formach trybu rozkazującego i imiesłowu czynnego przeszłego, wymiana funkcjonalna wiąże się z ustosun-kowaniami fonologicznemi.

§ 60. Wymiana u // i (z poprzedzającym morfonema-tem spółgłoskowym twardym), czyli fonet. [y]. W szeregu pokrewnych rdzeni morfonemat u wymienia się na i, fonet. [y]. Np.

duch, dusza // dychać, dyszeć słuch, słuchać // słychać, słyszeć uczyć, obuczać // obyczaj puchnąć // pycha.

Wymiana ta niema już dzisiaj znaczenia żywej wymiany funkcjonalnej.

§ 61. Wymiana 'i // 'e. W szeregu pokrewnych rdzeni morfonemat 'i wymienia się na 'e Np.

widzieć // wiedzieć

wisieć II wieszać

świt II świtać II świeca, świecić

cisnąć // ścieśniać.

Wymiana ta jest już dzisiaj także nieproduktywna.

b) Skrzyżowania wymian morfonematów samogłoskowych.

§ 62. Niektóre z przytoczonych wyżej wymian morfonematów samogłoskowych przeplatają się z sobą AYzajemnie, tworząc szeregi wymieniających się morfonematów. Tak, naprzy-kład, wymiana ’e // 'o łączy się z wymianą o // 6, powodując powstanie szeregu 'e // 'o // 'o. Np.

nieśli // niosły // niósł wieźli H wiozły // wiózł wiedli II wiodły ff wiódł (w) kościele // kościoła // kościół.