9637173665

Emocje i motywacje, J. Strelau

relacyjnego, a tym samym na dynamikę procesów emocjonalnych; procesy zaradcze modyfikują przeżywane emocje poprzez działania skierowane na otoczenie lub podmiot, przez zmianę koncentracji uwagi, zmianę sposobu oceny relacji, a w konsekwencji - znaczenia relacyjnego;

(4)    Procesy zaradcze mogą zmienić treść, znak i natężenie przeżywanej emocji; procesy te występują powszechnie, mają naturę biologiczną i kulturową;

(5)    Zróżnicowanie procesów emocjonalnych zależy do zróżnicowania procesu oceny relacji między jednostką a otoczeniem. Różnice indywidualne w sposobach interpretacji sytuacji zewnętrznej są uwarunkowane preferowanymi wartościami kulturowymi, indywidualnym zróżnicowaniem osobowości, osobistymi procesami radzenia sobie w trudnych sytuacjach;

•    Proces oceny - ocena zdarzenia lub obiektu jest wypadkową rzeczywistych właściwości środowiska oraz cech osoby dokonującej oceny; jednostka bierze w ocenie pod uwagę wyselekcjonowane przez siebie aspekty środowiska; selekcja oparta jest na dominujących u danej osoby celach i motywach;

•    Kiedy mówi się o trafności oceny, trzeba wiedzieć, jakie są rzeczywiste właściwości środowiska: dopiero wtedy można porównać ocenę z tym, co było oceniane; dotąd nie udało się znaleźć zadowalających sposobów określania właściwości środowiska;

•    Na ocenę mają wpływ wcześniejsze reakcje emocjonalne; ocena aktualnej sytuacji zależy do tego, jakie emocje przeżywała jednostka wcześniej; emocje mogą wpływać na selekcjonowanie dostępnych danych i na ich interpretację;

•    Składniki oceny pierwotnej:

(1)    Ocena adekwatności celu (goal relevance) - stwierdzenie, czy coś jest dla jednostki szkodliwe lub pożyteczne;

(2)    Ocenę spójności celu (goal congruence) - stwierdzenie, czy dane zdarzenie przybliża jednostkę do celu, czy też oddala;

(3)    Ocenę rodzaju zaangażowania ego;

•    Proces oceny pierwotnej ma charakter motywacyjny i określa, czy emocja w ogóle się pojawi;

•    Proces oceny wtórnej wiąże się z możliwościami poradzenia sobie w sytuacji wzbudzającej określone emocje;

•    Kryteria oceny wtórnej:

(1)    Odpowiedzialność: ustalenie stopnia, w jakim podmiot jest w stanie kontrolować daną sytuację;

(2)    Możliwości określające wybór strategii rozwiązania problemu;

(3)    Możliwości określające wybór technik kontroli napięcia emocjonalnego;

(4)    Przewidywanie skutków działań podjętych w danej sytuacji;

6. Funkcjonalne ujęcie emocji wg Frijdy:

•    Podstawowe aspekty emocji:

(1)    Ocena zdarzeń jako istotnych/ nieistotnych, przyjemnych/ nieprzyjemnych;

(2)    Wzbudzanie pewnych reakcji fizjologicznych, zachowań i przeżyć;

•    Emocje należy traktować jako mechanizm sygnalizujący, że zdarzenie jest ważne dla interesów jednostki - ułatwia lub utrudnia ich realizację;

Katarzyna Moczulska    20

www.psychole.net.pl