1LEKI PRZECIWDEPRESYJNE
Głównie działają pobudzająco na nastrój (tymoleptycznie) oraz odhamowująco na napęd psychoruchowy
(tymoeretycznie), w stanach depresyjnych o conajmniej średnim nasileniu. Stany depresyjne dzielimy na:
- Depresje endogenne występują w przebiegu chorób afektywnych
- Depresje psychogenne spowodowane przez urazy psychiczne i przeżycia
- Depresje objawowe spowodowane chorobami somatycznymi, uszkodzeniami OUN lub zatruciem
lekami.
Wszystkie te rodzaje charakteryzują się przede wszystkim chorobliwym obniżeniem nastroju prowadzącym do
utraty zainteresowań, ograniczeń kontaktu z otoczeniem, zniechęceniem do życia i pojawieniem się myśli
samobójczych.
Oprócz obniżenia nastroju zespół depresyjny charakteryzuje się zahamowaniem psychoruchowym,
zaburzeniami snu oraz przewlekłymi zaburzeniami lękowymi.
Patomechanizm depresji wiąże się ze zmniejszeniem funkcji układu noradrenergicznego i upośledzeniem
koncentracji, aktywności ruchowej, zaburzeń snu i czuwania oraz nabywania odruchów warunkowych.
Zaburzenia depresyjne związane są także z dysfunkcją układu serotoninergicznego oraz układu
cholinergicznego, GABA - ergicznego oraz funkcji układów hormonalnych.
W leczeniu zaburzeń depresyjnych stosuje się głównie leki regulujące czynności układu noradrenergicznego i
serotoninergicznego.
Pod względem mech działania leki przeciwdepresyjne dzielimy na:
1. LEKI HAMUJ
CE NIESELEKTYWNIE WYCHWYT MONOAMIN
a) Trópierścieniowe leki przeciwdepresyjne
b) Leki o innej budowie hamujÄ…ce nieselektywnie wychwyt monoamin
2. LEKI HAMUJ
CE SELEKTYWNIE WYCHWYT SEROTONINY
3. INHIBITORY OKSYDAZY MONOAMINOWEJ (IMAO)
a) Nieselektywne inhibitory oksydazy monoaminowej
b) Selektywne inhibitory oksydazy monoaminowej
4. LEKI P/PRZECIWDEPRESYJNE O INNYCH MECHANIZMACH DZIAA
ANIA
5. LEKI STOSOWANE W TERAPII I ZAPOBIEGANIU NAWROTOM CHORÓB AFEKTYWNYCH
Ad 1
a) TRÓJPIERŚCIENIOWE LEKI P/DEPRESYJNE
Pod względem budowy chemicznej TLPD obejmują:
- pochodne dibenzoazepiny (Dezipramina, Imipramina, Karpipramina, Klomipramina, Lofepramina,
Opipramol, Trimipramina)
- poch dibenzodiazepiny np. Dibenzepina
- poch dibenzocykloheptadienu (Amitriptylina, Noksyptylina, Nortriptylina)
- poch dibenzocykloheptatrienu (Protriptylina)
- poch dibenzooksepiny (Doksepina)
- poch dibenzooksazepiny (Amoksapina)
- poch dibenzotiepiny (Dotiepina)
- poch dihydroantracenu (Melitracen)
- poch diazafenoksazyny (Pipofezyna)
MECHANIZM DZIAA
ANIA:
Związany jest z nasileniem neurotransmisji w układzie noradrenergicznym i serotoninergicznym w wyniku
zahamowania wychwytu zwrotnego noradrenaliny i serotoniny.
TLPD wpływają także blokująco na receptory noradrenergiczne ą1 i ą2 , serotoninergiczne typu 5HT1 i 5HT2,
muskarynowe M1 i histaminowe typu H1.
Większość TLPD wykazuje wyraz
ne dział przeciwdepresyjne po 3-4 tygodniach stosowania.
WSKAZANIA DO STOSOWANIA TLPD:
- depresje psychogenne;
- depresje objawowe występujące w chorobach somatycznych;
- schorzenia organiczne OUN,
- w uzależnieniach,
- w leczeniu dystymii (jest to przewlekły stan depresyjny o niezbyt dużym nasileniu ale utrzymujący się
powyżej 2 lat).
Stosowane są także w leczeniu moczenia nocnego u dzieci (Imipramina), w zespole natręctw (Klomipramina),
nerwic pourazowych i lęku napadowego.
ZASADY STOSOWANIA TLPD:
Nie różnią się specjalnie od zasad stosowania leków psychotropowych. Wszystkie TLPD wchłaniają się z
przewodu pokarmowego i najczęściej są podawane drogą doustną.
Leczenie rozpoczyna się od stos TLPD w małych dawkach ok. 1/4-1/3 dawki optymalnej, które następnie
zwiększa się do indywidualnej dawki optymalnej. Najczęściej dawkę optymalną stosuje się w 2-3 podzielonych
porcjach w ciągu doby do czasu uzyskania poprawy stanu klinicznego, a następnie podaje się dawki
podtrzymujące przez okres kilku tygodni. Obecnie w razie możliwości przygotowuje się preparaty o
przedłużonym uwalnianiu aby umożliwić podawanie leku raz na dobę.
Czas stosowania tych leków jest uzależniony od celu terapii i rozpoznania klinicznego.
Należy pamiętać iż leki te odstawiamy stopniowo obniżając dawkę.
DZIAA
ANIA NIEPOÅ»
DANE:
Występują najczęściej w początkowej fazie leczenia.
- wysychanie błon śluzowych,
- zaburzenia akomodacji,
- zaburzenia oddawania moczu, zaparcia,
- osłabienie lub zwiększenie łaknienia,
- przyrost masy ciała,
- nudności, wymioty oraz zaburzenia ze strony układu krążenia w postaci przyspieszenia rytmu serca i spadku
ciśnienia tętniczego krwi.
 Ośrodkowe działania niepożądane:
- zaburzenia świadomości w postaci majaczenia,
- wystąpienie ośrodkowego zespołu antycholinergicznego w postaci niepokoju ruchowego, zaburzeń
świadomości, majaczenia, omamów wzrokowych, upośledzenia pamięci świeżej,
Objawy obwodowe:
- zaburzenia widzenia,
- rozszerzenie z
renic,
- utrudnienia oddawania moczu,
- hipertermii.
Do zaburzeń ośrodkowych po stosowaniu TLPD należy:
- senność,
- zmęczenie,
- niepokój ruchowy,
- lęk,
- bezsenność,
 zaburzenia koncentracji i pamięci.
Może wystąpić także zaburzenie potencji i ejakulacji, uszkodzenia narządów miąższowych, skórne odczyny
uczuleniowe i zmiany w obrazie krwi.
Szerokie zastosowanie kliniczne spośród trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych znalazły:
Amityptylina  Amityptylinum draż.
Klomipramina  Anafranil tabl. tabl SR. amp.
Desimipramina  Petylyl draż.
Doxepina  Doxepin kaps. amp.
Imipramina  Imipramin tabl. amp.
Opipramol  Pramolan tabl.
Klomipramina  Anafranil tabl. tabl SR. amp.
Trójcykliczny lek przeciwdepresyjny o szerokim spektrum działania. Jego mechanizm działania polega na
hamowaniu zwrotnego wychwytu noradrenaliny i serotoniny. Posiada silne działanie ą-adrenergiczne,
przeciwcholinergiczne, przeciwhistaminowe i antyserotoninergiczne (blokuje receptory histaminowe). Po
podaniu doustnym łatwo wchłania się z przewodu pokarmowego.
Efekt terapeutyczny pojawia siÄ™ pod koniec pierwszego tygodnia leczenia.
Wskazania
Zespoły depresyjne o różnej etiologii: depresja endogenna, sytuacyjna, depresja inwolucyjna, depresja w
przebiegu schorzeń organicznych, nerwica depresyjna, depresja w przebiegu schizofrenii i innych psychoz,
zespoły depresyjne u osób w wieku starczym, natręctwa, fobie, napady lęku, katapleksja towarzysząca
narkolepsji. Jako lek wspomagający w leczeniu przewlekłego bólu. Moczenie nocne (u dzieci po 5 r.ż., po
wykluczeniu przyczyn organicznych).
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, jednoczesne stosowanie inhibitorów MAO.
Szczególnie ostrożnie stosować u chorych z niewydolnością mięśnia sercowego lub innymi schorzeniami
układu krążenia,
Działanie niepożądane
Związane z działaniem przeciwcholinergicznym: uczucie suchości w jamie ustnej, potliwość, zaparcia,
zaburzenia mikcji, zaburzenia akomodacji. Objawy psychiczne: często senność, przemijające uczucie
zmęczenia, niepokój, wzmożone łaknienie; rzadko zaburzenia świadomości z dezorientacją i halucynacjami
(zwłaszcza u osób starszych i chorych z zespołem parkinsonowskim), stany lękowe, pobudzenie, zaburzenia
snu, koszmary nocne, mania, hipomania, zaburzenia pamięci i koncentracji, nadmierne ziewanie; w
wyjątkowych przypadkach nasilenie objawów psychotycznych. Objawy neurologiczne: często zawroty głowy,
drżenie, mioklonie, ból głowy; rzadko zaburzenia świadomości, stany majaczeniowe, parestezje, osłabienie siły
mięśniowej, wzmożenie napięcia mięśniowego, drgawki, ataksja, zmiana zapisu EEG, hipertermia. Układ
sercowo-naczyniowy: rzadko hipotonia ortostatyczna, tachykardia zatokowa, zmiany odcinka ST-T, zaburzenia
rytmu serca, wzrost ciśnienia tętniczego krwi, zaburzenia przewodzenia (poszerzenie zespołów QRS, zmiany
odcinka PQ, blok odnogi). Układ oddechowy: w wyjątkowych przypadkach alergiczne zapalenie płuc. Układ
pokarmowy: często nudności, rzadko wymioty, bóle brzucha, zaburzenia smaku, biegunka, brak łaknienia,
zwiększenie aktywności aminotransferaz; w wyjątkowych przypadkach zapalenie wątroby, żółtaczka. Skóra:
rzadko reakcje alergiczne, nadwrażliwość na światło, świąd, obrzęki. Zaburzenia endokrynologiczne: często
przyrost masy ciała, zaburzenia libido i obniżenie potencji; rzadko mlekotok, ginekomastia; wyjatkowo SIADH
(zespół nieprawidłowego wydzielania hormonu antydiuretycznego). Układ krwiotwórczy: w pojedynczych
przypadkach leukopenia, agranulocytoza, trombocytopenia, eozynofilia, plamica.
Interakcje
Nie stosować łącznie z inhibitorami MAO. Zmniejsza działanie hipotensyjne metyldopy, guanetydyny,
rezerpiny i klonidyny, ostrożnie przy jednoczesnym podawaniu z innymi lekami obniżającymi ciśnienie
(diuretyki, ²-blokery). Nasila dziaÅ‚anie katecholamin i Å›rodków dziaÅ‚ajÄ…cych depresyjnie na o.u.n. (alkohol,
barbiturany, benzodiazepiny, leki stosowane podczas znieczulenia ogólnego) oraz leków
przeciwcholinergicznych (atropina, biperiden). Nie podawać łącznie z lekami przeciwarytmicznymi z grupy
chinidyny. Zwiększa stężenie fenytoiny we krwi. Cymetydyna i neuroleptyki zwiększają stężenie klomipraminy
we krwi, natomiast estrogeny hamujÄ… jej metabolizm.
Opipramol  Pramolan tabl.
Lek z grupy nieselektywnych inhibitorów wychwytu monoamin. Jest pochodną dibenzoazepiny,
trójpierścieniowym lekiem działającym przeciwdepresyjnie. Blokuje wychwyt zwrotny noradrenaliny,
serotoniny i prawdopodobnie dopaminy. Wykazuje także działanie przeciwlękowe i uspokajające. Nie wpływa
na napęd. Znosi napięcie i wpływa stabilizująco na autonomiczny układ nerwowy. Ułatwia zasypianie, znosi
stany przygnębienia i poprawia nastrój. Wykazuje właściwości przeciwcholinergiczne.
Wskazania
Stany depresyjne przebiegające z lękiem, niepokojem, napięciem i zaburzeniami snu. Nerwice układu sercowo-
naczyniowego i pokarmowego. Zaburzenia okresu przekwitania.
Leki o innej budowie hamujÄ…ce nieselektywnie wychwyt monoamin
Substancjami obecnie szeroko stosowanymi klinicznie sÄ…:
Maprotylina (Ludiomil), Wenlafaksyna (Efectin)
MAPROTYLINA  (Ludiomil tabl. amp.)
Wykazuje działanie przeciwdepresyjne poprzez blokowanie wychwytu noradrenaliny oraz blokowanie
receptorów ą1 i ą2. Ma słaby wpływ na wychwyt serotoniny oraz słabe działanie przeciwhistaminowe i
cholinolityczne.
Stosowany jest głównie w leczeniu depresji endogennych z obniżonym napędem psychoruchowym i niezbyt
nasilonymi objawami lęku oraz niepokoju.
WENLAFAKSYNA  (Efectin ER tabl, Velafax, Velaxin)
Wykazuje działanie przeciwdepresyjne zbliżone do klasycznych leków trójpierścieniowych.
Mechanizm przeciwdepresyjnego działania wenlafaksyny polega prawdopodobnie na wzmocnieniu aktywności
neurotransmisyjnej w obrębie o.u.n. W badaniach przedklinicznych wykazano, że wenlafaksyna i jej główny
metabolit - O-demetylowenlafaksyna (ODV) - sÄ… silnymi inhibitorami wychwytu zwrotnego serotoniny, a w
większych dawkach także noradrenaliny. Ponadto wenlafaksyna jest słabym inhibitorem wychwytu zwrotnego
dopaminy. Wenlafaksyna i O-demetylowenlafaksyna nie wykazują znaczącego powinowactwa do receptorów
muskarynowych, histaminowych i Ä…1-adrenergicznych in vitro.
Działania niepożądane:
- bezsenność,
- rozdrażnienie,
- niepokój psychoruchowy,
- lęk,
- nudności,
- zawroty głowy,
- zaburzenia Å‚aknienia,
- zaburzenia potencji.
Wskazania
Leczenie wszystkich typów depresji, w tym zaburzeń depresyjnych z lękiem. Leczenie uogólnionych zaburzeń
lękowych, w tym długoterminowych zaburzeń lękowych. Leczenie fobii społecznej. Leczenie zaburzenia
lękowego z napadami lęku (z towarzyszącą agorafobią lub bez towarzyszącej agorafobii). Zapobieganie
nawrotom depresji i występowaniu nowych stanów depresyjnych.
Ad 2 LEKI HAMUJ
CE SELEKTYWNIE WYCHWYT DONEURONALNY SEROTONINY (SSRI)
- Leki o budowie jednopierścieniowej  Fluwoksamina (Fevarin)
- Leki o budowie dwupierścieniowej  Fluoksetyna (Fluoksetyna, Bioxetin, Seronil, Prozac)
- Leki o budowie wielopierścieniowej:
CITALOPRAM (Cipramil tabl. Cital, Aurex, Cilon, Citaratio)
PAROKSETYNA (Seroxat tabl, Rexetin, ParoMerck)
SERTRALINA (Zoloft tabl, Asentra, Luneta, Stimuloton, Zotral)
MECHANIZM DZIAA
ANIA:
Związany jest głównie z hamowaniem wychwytu serotoniny. W dawkach terapeutycznych nie wykazują
istotnego wpływu na wychwyt noradrenaliny i dopaminy. Nie wykazują również działania cholinolitycznego i
przeciwhistaminowego. Właściwe działanie przeciwdepresyjne pojawia się po około 2-3 tygodniach stosowania
związane jest z osłabieniem działania autoreceptorów co prowadzi do nasilenia układu serotoninergicznego.
SSRI nasilają również przekaz
nictwo w układzie noradrenergicznym (zmniejszają rec. 2 i zwiększają rec. 1)
WSKAZANIA:
- stany depresyjne o łagodnym nasileniu z niezbyt nasilonym lękiem i niepokojem,
- w terapii lęku napadowego,
- w terapii lęku fonicznego
- zespołów natręctw.
Stosowane również w leczeniu bulimii, otyłości oraz uzależnienia alkoholowego.
Leczenie rozpoczynamy od małych dawek
DZIAA
ANIA NIEPOÅ»
DANE:
Są zbliżone do działań niepożądanych TLPD
PAROKSETYNA (Seroxat tabl, Rexetin, ParoMerck)
Silny i selektywnie działający inhibitor wychwytu zwrotnego serotoniny w neuronach mózgowych.
Paroksetyna wykazuje niewielkie powinowactwo do receptorów muskarynowych. Nie zaburza czynności
psychomotorycznych i nie nasila hamującego działania alkoholu. Nie wywołuje istotnych klinicznie zmian
ciśnienia krwi, czynności serca i EKG.
Wskazania
Leczenie: epizodu depresyjnego, zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego, zaburzenia lękowego z napadami lęku
bez agorafobii lub z agorafobią, fobii społecznej, zaburzenia lękowego uogólnionego, zaburzenia stresowego
pourazowego.
Środki ostrożności
Paroksetyny nie należy stosować w leczeniu dzieci i młodzieży poniżej 18 lat z powodu obserwowanego w
badaniach klinicznych zwiększonego ryzyka zachowań samobójczych i wrogości podczas stosowania leku w
tej grupie wiekowej.
Selektywność inhibitorów 5-HT/NA in vitro.
citalopram 5-HT
sertalina
paroksetyna
fluvoksamina
fluoksetyna
venlafaksyna
klomipramina
amitryptylina
imipramina
nortryptylina
dezipramina
reboksetyna
maprotylina NA
Ad 3 INHIBITORY OKSYDAZY MONOAMINOWEJ (IMAO)
Monoaminooksydaza (oksydaza monoaminowa, MAO) 
Enzym występujący w wielu tkankach ustroju zlokalizowany w cytozolu. Obecnie wyróżnia się dwa
izoenzymy:
Ä… MAO-A - zlokalizowany w tkance nerwowej gdzie odpowiada za deaminacjÄ™ serotoniny, adrenaliny i
noradrenaliny oraz dopaminy i tyraminy
ą MAO-B - znajduje się w tkankach nienerwowych. Największe powinowactwo wykazuje do
fenyloetyloaminy i benzyloaminy oraz dopaminy i serotoniny.
Zaburzenia działania tego enzymu prowadzą do chorób afektywnych oraz zaburzeń ciśnienia tętniczego.
a) Nieselektywne inhibitory MAO (oksydaza monoaminowa)
Ta grupa leków hamuje aktywność izoenzymów MAOA i MAOB w sposób nie odwracalny.
Zaliczamy:
- pochodne hydrazynowe :
FENELZYNA, FENIPRAZYNA, IPRONIAZYD, MABENAZYNA, NIALAMID
- pochodne niehydrazynowe :
PARGILINA, TRANYLCYPROMINA
Ta grupa leków pod względem siły działania przeciwdepresyjnego jest zbliżona do trójpierścieniowych leków
przeciwdepresyjnych. Wykazuje dużą skuteczność w leczeniu depresji atypowych, które charakteryzują się
postawą roszczeniową, zależnością nastroju od bieżących wydarzeń, skrajną ociężałością, wzmożonym
apetytem i przyrostem masy ciała oraz w leczeniu zaburzeń lękowych głównie lęku napadowego oraz
fobicznego.
Ze względu na liczne działania niepożądane i interakcje z innymi lekami ich stosowanie znacznie
zostało ograniczone.
b) Selektywne inhibitory MAO
Wyróżniamy tutaj:
1. IMAO II GENERACJI
- SELEKTYWNE, NIEODWRACALNE IMAOA  Klorgilina
- SELEKTYWNE, NIEODWRACALNE IMAOB  Selegilina
2. IMAO III GENERACJI
- Selektywne, odwracalne IMAOA  MOKLOBEMID (Aurorix tabl, Mokloxil, Mobemid, Moklar)
- Selektywne, odwracalne IMAOB  Lazabemid
Selektywne IMAOA powodują wzrost stężenia noradrenaliny i serotoniny co prowadzi do nasilenia funkcji
układu noradrenergicznego i serotonergicznego oraz zmniejszenia zaburzeń depresyjnych.
Grupa ta wykazuje mniej nasilone działania niepożądane niż nie selektywne IMAO ponieważ,
selektywne blokowanie izoenzymu MAOA wiąże się z mniejszą hepatotoksycznością, słabszymi zaburzeniami
snu, mniejszym przyrostem masy ciała oraz słabszymi interakcjami z lekami i pokarmem co zmniejsza ryzyko
wystąpienia przełomów nadciśnieniowych
IMAOB powodują wzrost stężenia dopaminy w mózgu nie wykazując działania przeciwdepresyjnego,
natomiast sÄ… stosowane w leczeniu choroby Parkinsona (Selegilina)
Moklobemid - Aurorix tabl, Mokloxil, Mobemid, Moklar
Lek przeciwdepresyjny wpływający na przekaz
nictwo monoaminergiczne mózgu, hamuje w sposób
odwracalny aktywność MAO, głównie typu A. Powoduje to zahamowanie metabolizmu noradrenaliny,
dopaminy i serotoniny, co prowadzi do zwiększenia ich stężenia w przestrzeni pozakomórkowej. Lek wpływa
korzystnie na nastrój i napęd, łagodząc takie objawy jak dysforia, uczucie wyczerpania i zmęczenia, zaburzenia
koncentracji uwagi. Działanie to pojawia się już w pierwszym tygodniu leczenia. Działa korzystnie na
zaburzenia snu w przebiegu depresji, nie ma właściwości sedatywnych.
Wskazania
Zaburzenia depresyjne. Fobia społeczna.
Ad 4 LEKI PRZECIWDEPRESYJNE O INNYCH MECHANIZMACH DZIAA
ANIA
Mechanizmy działania tej grupy leków związany jest głównie z działaniem receptorowym. Znaczenie kliniczne
majÄ… tu dwa leki:
- MIANSERYNA (Lerivon, Miansan, Manserin, Norserin)
- TIANEPTYNA (Coaxil)
MIANSERYNA  (Lerivon tabl, Miansermerck, Mianserin)
Jest lekiem o budowie 4- pierścieniowej, a mechanizm działania związany jest gł z blokowaniem
autoreceptorów ą2 , blokuje także receptory typu 5-HT1, 5-HT2 , 5-HT3 oraz receptory H1 i H2 natomiast jej
metabolity hamują również wychwyt doneuronalny serotoniny. Stos jest głównie w leczeniu zaburzeń średnio
nasilonych stanów depresyjnych typu endogennego z niezbyt nasilonym lękiem i niepokojem
psychoruchowym.
Działania niepożądane:
Hipotonia, zaburzenia snu, uszkodzenia wątroby, bóle stawowe, obrzęki głównie u osób starszych.
TIANEPTYNA  (Coaxil tabl)
Jest lekiem przeciwdepresyjnym o budowie trójpierścieniowej, a mechanizm działania związany jest głównie z
selektywnym nasileniem wychwytu doneuronalnego serotoniny w neuronach kory mózgowej. Wykazuje
działanie przeciwdepresyjne i anksjolityczne. Tianeptyna znalazła zastosowanie głównie w leczeniu łagodnych
stanów depresyjnych. Może być stos równocześnie z nieselektywnymi IMAO u osób z myślami samobójczymi
oraz u kobiet w ciąży oraz karmiących piersią. Jest lekiem dobrze tolerowanym i nie wywołuje
kardiotoksyczności.
Ad 5 LEKI ZAPOBIEGAJ
CE NAWROTOM CHORÓB AFEKTYWNYCH (leki normotymiczne)
W profilaktyce choroby afektywnej dwubiegunowej stosuje siÄ™ :
- sole litu
- karbamazepinÄ™
- kwas walproinowy
Leki normotymiczne musza spełniać trzy warunki:
o Być użyteczne w terapii w fazie ostrej jak i podtrzymującej, bez względu na rodzaj epizodu
o Zapobiegać nawrotom choroby
o Nie nasilać depresji lub manii
o Nie powodować  szybkiej zmiany fazy
Węglan litu  Lithium carbonicum tabl.
" ZALETY
 Znany od wielu lat
 Najczęściej stosowany lek normotymiczny
 Pierwiastek naturalnie obecny w organizmie człowieka
 Bardzo skuteczny w terapii:
" Manii euforycznej
" Czystej manii
" Depresji (szczególnie w połączeniu z lekami antydepresyjnymi)
" WADY
 Mniej skuteczny w terapii:
" Manii dysforycznej
" Epizodów mieszanych
"  szybkiej zmiany fazy
 Objawy uboczne (ich ryzyko jest minimalizowane przy sytematycznym monitorowaniu poziomu leku):
" Wzrost wagi, drżenia, nudności, zwiekszona diureza)
" Powikłania: zaburzenia funkcji tarczycy i nerek
 Konieczność częstej kontroli laboratoryjnej
 Możliwe duże wahania poziomu litu
Działanie
Mechanizm działania litu nie jest w pełni poznany. Przyjmuje się, że hamuje on transport sodu do wnętrza
neuronu, co zaburza wywołane przez depolaryzację (wapniowo-zależne) uwalnianie noradrenaliny i dopaminy
(ale nie serotoniny) w o.u.n. Równocześnie lit ma w pewnym stopniu hamować wychwyt zwrotny
wymienionych katecholamin. U pacjentów z rozpoznaniem choroby afektywnej dwubiegunowej i
jednobiegunowej węglan litu leczy objawy fazy maniakalnej i zapobiega ich występowaniu, a także zapobiega
nawrotom faz depresyjnych lub zmniejsza nasilenie objawów w obydwu postaciach choroby afektywnej,
normalizując i stabilizując nastrój. U osób zdrowych lit nie wywiera działania psychotropowego.
Wskazania
Leczenie fazy maniakalnej w dwubiegunowej chorobie afektywnej, w zapobieganiu nawrotom choroby lub
zmniejszaniu nasilenia i częstotliwości kolejnych epizodów manii u chorych ze stanami maniakalnymi w
wywiadzie jak również w zapobieganiu występowania faz depresyjnych w chorobie afektywnej
jednobiegunowej.
Działania niepożądane
Obejmują głównie zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej. Częstym działaniem niepożądanym jest
wynikającym z działania na układ nerwowo-mięśniowy, jest drżenie rąk i niezborność ruchowa
Walproinian sodu  (Depakine chrono tabl,
ZALETY
- Drugie miejsce w rankingu częstości stosowania leków normotymicznych
- Bardzo skuteczny w terapii:
- Manii euforycznej
- Epizodów mieszanych
-  szybkiej zmiany fazy
- Współuzależnienia
Może być podawany od razu w większych dawkach, i dzięki temu szybciej uzyskuje się efekt terapeutyczny
Zwykle jedna dawka na dobÄ™, wieczorem
Mniejsze wymagania (w porównaniu z litem) do monitorowania stężenia leku w surowicy
WADY
Mniejsze działanie antydepresyjne (w porównaniu z litem)
Objawy uboczne:
Powikłania: zaburzenia funkcji wątroby, małopłytkowość
Konieczne badania okresowe: próby wątrobowe, liczba płytek krwi
Walproinian sodu to przede wszystkim lek przeciwpadaczkowy.
Karbamazepina  (Amizepin tabl, Neurotop, Tagretol, Timonil)
" ZALETY
 Znana od wielu lat
 Skuteczna w różnych postaciach choroby afektywnej dwubiegunowej, ale w żadnej fazie nie jest
skuteczniejsza albo od litu albo od walproinianu sodu
 W minimalnym stopniu wpływa na wagę pacjentów
" WADY
 Ogólnie mniej skuteczna w leczeniu manii w porównaniu z walproinianem, a depresji w porównaniu z
litem
 Znacząco wpływa na stężenie innych leków psychotropowych
 Objawy uboczne: sedacja, dolegliwości brzuszne
 Powikłania: zaburzenia czynności szpiku kostnego
 Konieczna okresowa kontrola morfologii krwi
Karbamazepina  to lek stosowany głównie w leczeniu padaczki, a ponadto neuralgia nerwu trójdzielnego i
inne nerwobóle, bóle wywołane wiądem rdzenia; moczenie nocne, alkoholowe zespoły abstynencyjne,
napadowe migrenowe bóle głowy, napadowa dysartria.
TROCH
NOWOÅšCI
Bupropion  Wellbutrin XR , Zyban tabl
Selektywny inhibitor neuronalnego wychwytu katecholamin noradrenaliny i dopaminy. Wykazuje minimalny
wpływ na wychwyt indoloamin (serotonina). Nie hamuje aktywności monoaminooksydazy.
Podobnie jak inne leki przeciwdepresyjne bupropion nie łagodzi objawów natychmiast. Zazwyczaj pacjenci
zaczynają odczuwać poprawę po około kilku tygodniach. Lek przeznaczony dla osób w wieku powyżej 18 lat.
Działania niepożądane
- u około 1 na 1000 pacjentów mogą wystąpić drgawki (przerwać leczenie)
- odczyny alergiczne; pokrzywki, trudności w oddychaniu, obrzęki
- trudności w zasypianiu (zaleca się podawanie leku rano)
- ból głowy
11