P r z y j a z n e n a t u r z e K s z t a ł t o w a n i e r z e K i P o t o K ó w
UMACNIANIE I ZABEZPIECZANIE
4
BRZEGÓW
4.7 Umocnienia brzegów niską stalową ścianką szczelną
oraz walcami z porostem
rzeKa tamiza
LoKaLizacja  śluza Clifton, hrabstwo Oxfordshire, SU 234935
Data buDowy  wrzesień 1996
Rycina 4.7.1
Długość  140 m
tyPowy PrzeKrój brzegu oraz wymycia
Koszt  Ł 45 000
Istniejąca roślinność Istniejąca roślinność
Ścieżka
holownicza
Około 48,50 m n.p.m.
Około 47,40 m n.p.m.
Typowy profil wymycia
SSW 46,80 m n.p.m.
Dotychczasowy murek betonowy
z worków, usuwany i składowany
w celu wypełnienia rozmycia
0 1 m
Obluzowane umocnienia z worków
spoczywające na dnie (około 30 m3)
OPIS
Tamiza była od setek lat przebudowywana dla celów
ochrony przeciwpowodziowej i żeglugi. W dolnym biegu
rzeka jest całkowicie uregulowana stopniami wodnymi
i śluzami. Wzdłuż jej koryta zastosowano różnorodne
metody umocnień brzegowych, w tym między innymi
stalowe ścianki szczelne oraz betonowe murki z worków.
Falowanie powodowane przez żeglugę stanowi istotny
problem, zwłaszcza tam, gdzie brzegi są słabiej
zabudowane oraz mają charakter bardziej naturalny.
Ponadto, odcinki wokół śluz doświadczają szczególnie
gwałtownych zmian poziomu wody oraz prędkości
przepływu wskutek eksploatacji tych budowli.
Zaletą stalowych ścianek szczelnych jest bardzo
Osłabiony odcinek murku z worków na kanale
dobry system łączenia poszczególnych ich elementów
śluzy Clifton
oraz sprawdzona trwałość, jak również możliwość
ochrony pionowych brzegów. Podobną trwałość mają podmywanie niechronionego brzegu od strony ścieżki
murki z worków betonowych, które mogą być także holowniczej. Projekt prac odtworzeniowych zakładał
wykorzystane do zabezpieczenia prawie pionowych zastosowanie stalowych ścianek szczelnych, których
brzegów. Jednakże, obie te metody oferują zbyt mało krawędz
będzie wystawać ponad poziom wody,
korzyści przyrodniczych pod względem ich wartości w przedłużeniu dotychczasowego odcinka wysokich
siedliskowej, jak również mają małą wartość estetyczną umocnień śluzy w formie stalowej ścianki szczelnej
i krajobrazową. oraz ścianki z worków betonowych.
W pobliżu śluzy Clifton, stare umocnienie z worków W alternatywnym rozwiązaniu zaproponowano projekt
betonowych zaczęło się rozpadać, umożliwiając bardziej atrakcyjny wizualnie, który ponadto miał
4.7 (strona 1 z 4) Przedstawione rozwiązania mogą nie mieć zastosowania w przypadku innych projektów
P r z y j a z n e n a t u r z e K s z t a ł t o w a n i e r z e K i P o t o K ó w
UMACNIANIE I ZABEZPIECZANIE
BRZEGÓW
4
Rozpoczęcie zabijania stalowej ścianki szczelnej
po usunięciu murku z worków, w bezpośrednim
sąsiedztwie istniejących zadrzewień
zwiększyć wartość siedliskową tego odcinka rzeki.
Przewidywał on zachowanie strukturalnej spójności
pomiędzy stalową ścianką szczelną (w celu umożliwienia
dalszych prac pogłębieniowych), a bardziej  miękkim
ukształtowaniem strefy ponad powierzchnią wody,
co ułatwiałoby rozwój roślinności. Ściankę szczelną
wykonano przy pomocy żurawia lądowego
umocowanego na pływającym pontonie, zmniejszając
w ten sposób wycinkę i usuwanie istniejącej roślinności
nadbrzeżnej.
PROJEKT
Poniżej szczegółowo opisano trzy pionowe strefy,
omawiane również przy poprzednich metodach umocnień:
Skarpa podwodna
Stare umocnienia z worków zostały usunięte
i przeznaczone do wbudowania w rozmyty brzeg.
W celu zapewnienia stabilności krawędzi brzegu, krótkie
odcinki ścianki szczelnej zabito poniżej poziomu wody.
Przegrodę tą zwieńczono od góry odwróconym
stalowym ceownikiem, położonym na poziomie  tuż
poniżej SSW (średnich stanów średnich), do którego
przyspawano siatkę zapobiegającą przemieszczaniu się
ułożonych na nim dwóch warstw worków (ryc. 4.7.3).
Dwuwarstwowe umocnienie z worków, przymocowane
do wybudowanej stalowej ścianki szczelnej
Krawędz
koryta i skarpa nadwodna
Przestrzeń za ścianką szczelną oraz murkiem
z worków wypełniono starym umocnieniem z worków
oraz osadami wydobytymi z kanału. Od góry
zamknięcie stanowiły walce z porostem (roślinne),
wykonane z gęstej maty kokosowej, wstępnie
Przedstawione rozwiązania mogą nie mieć zastosowania w przypadku innych projektów (strona 2 z 4) 4.7
P r z y j a z n e n a t u r z e K s z t a ł t o w a n i e r z e K i P o t o K ó w
UMACNIANIE I ZABEZPIECZANIE
BRZEGÓW
4
Istniejąca roślinność 
przycięta dla ułatwienia
dostępu
Ścieżka
holownicza
Nowe umocnienie z worków
z betonem, ułożone ściśle
do wskazanego poziomu.
Worki układane na mokro,
wypełnione betonem typu
.
British Standards BS 5328.
Przekrój wymycia brzegu (o różnych rozmiarach),
Maksymalne uziarnienie
wypełniony odpowiednio uziarnionym materiałem,
kruszywa 20 mm
pochodzącym z prac pogłębiarskich
Około 47,05 m n.p.m.
SSW 46,80 m n.p.m.
Stare elementy murku użyte
do wypełnienia wymycia.
Zwieńczenie ścianki szczelnej
Worki ściśle ułożone
na dnie w 2 warstwach
Stare elementy murku
użyte do wypełnienia
0 1 m Walec z porostem
Główny wykop
(z włókna kokosowego)
wypełniony osadami
wydobytymi z kanału
Dolna krawędz

Rycina 4.7.2
ścianki szczelnej
42,75 m n.p.m.
PrzeKrój Przez naPrawiony brzeg
Elementy ścianki szczelnej Larssen LX20
obsadzonej roślinnością ziemnowodną (kosaciec żółty,
mozga trzcinowata, turzyca błotna i t. brzegowa).
Osady wydobyte podczas prac pogłębiarskich
pozostawiono do odsączenia przed ich użyciem jako
wypełnienie.
Walec zarówno utrzymuje materiał, którym wypełniono
przestrzeń pomiędzy ścianką szczelną a brzegiem, jak
i zapobiega jego wymywaniu oraz jest podłożem dla
rozwoju roślinności szuwarowej. Stanowi ona efektywną
ochronę przed niszczeniem brzegów wskutek falowania,
będąc jednocześnie ważnym siedliskiem nadbrzeżnej
fauny i flory, o dużych walorach wizualnych.
Dodatkowo, w odstępach co 1500 mm pomiędzy
workami na najniższym poziomie umocnienia,
umieszczono rurki dla małych ssaków wykonane
z UPVC, o średnicy 50 mm.
Górna część skarpy nadwodnej
Górną część skarpy uformowano z dostarczonej
z zewnątrz gleby, umacniając i zabezpieczając ją
ulegającą biodegradacji matą. Matę zastosowano
prawie na całym odcinku, jednak ze względu na
termin prac  były małe szanse na rozwój roślinności
przed wysokimi przepływami zimowymi. Do skarpy
Zabezpieczająca mata lniana z zamocowanymi walcami
brzegowej zamocowana została drewnianymi
z porostem (roślinnymi) oraz wypełniona przestrzeń za
kołkami, rozciągając ją w kierunku linii zachowanych
ścianką szczelną
zakrzewień. Brzeg nie został obsiany w celu
umożliwienia naturalnej sukcesji roślinności.
4.7 (strona 3 z 4) Przedstawione rozwiązania mogą nie mieć zastosowania w przypadku innych projektów
P r z y j a z n e n a t u r z e K s z t a ł t o w a n i e r z e K i P o t o K ó w
UMACNIANIE I ZABEZPIECZANIE
BRZEGÓW
4
Mata lniana 250 g/m2,
Warstwa gleby
przytwierdzona
do powierzchni zbocza Rurki UPVC ł 50 mm x 400 mm
długości, układane prostopadle
ł 400 mm x 3 000 mm
pomiędzy dolną warstwą worków
długości walec z porostem
co 1500 mm
(z włókna kokosowego)
50 mm
Około 47,40 m n.p.m.
SSW 46,80 m n.p.m.
Zwieńczenie ceownikiem 500 mm x 200 mm
oraz 3 m długości wraz z wzmacniającą
prostokątną siatką 200 mm x 200 mm,
o grubości 8 mm, przymocowaną na szczycie.
Nowe umocnienie z worków z betonem,
ułożone ściśle do wskazanego poziomu
45,60 m n.p.m.
Rycina 4.7.3
szczegół PrzeKroju
Przejście od zachowanej wysokiej ścianki szczelnej
i murku z worków uformowano poprzez stopniową
redukcję warstw murku i jego obniżanie, dowiązując
je do odbudowanego odcinka z dwuwarstwowym
systemem worków. Ściankę szczelną na końcu
ubezpieczenia od strony wody górnej osadzono
1 200 mm w głąb brzegu.
Skuteczność projektu 1996 2001
Umocniony brzeg nie wykazuje żadnych śladów erozji
i wygląda całkiem naturalnie. Gatunki nasadzone
na walcach roślinnych dobrze się rozwinęły
i utworzyły gęsty przybrzeżny szuwar.
Mata z włókna skutecznie ochroniła zbocze skarpy
i uległa niemalże całkowitej degradacji, umożliwiając
ponowne pojawienie się roślinności w górnej części
brzegu. W niektórych miejscach zajęło to dłuższy czas,
zapewne ze względu na duże nachylenie kilku odcinków
oraz suche lato, które nastąpiło po ukończeniu prac.
Rozrastający się system korzeniowy zachowanych
zakrzewień powinien wzmocnić wypełnienie,
zapewniając jednocześnie dodatkową stabilność brzegu.
Wzdłuż ścieżki holowniczej usunięto część drzew,
w miejscach, w których ograniczały one dostęp
i widok na rzekę. Prace pogłębiarskie koryta
Rozwój roślinności w 1,5 roku po zakończeniu prac
kanału (usunięcie przemieszczonego materiału),
przeprowadzone po zakończeniu projektu, również nie
spowodowały jakichkolwiek naruszeń brzegu.
Kontakty:
Lesley Sproat i Martin Luker.
Environment Agency  Thames Region, Howbery Park,
Wallingford, Oxon, OX10 8BD, Tel.: [phone].
Przedstawione rozwiązania mogą nie mieć zastosowania w przypadku innych projektów (strona 4 z 4) 4.7