MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Bożena Kuligowska
Wykonywanie remontu kadłuba okrętowego
721[02].Z2.02
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr inż. Jerzy Giemza
mgr inż. Jan Sarniak
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Bożena Kuligowska
Konsultacja:
mgr inż. Andrzej Zych
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 721[02].Z2.02
 Wykonywanie remontu kadłuba okrętowego , zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu monter kadłubów okrętowych.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Materiał nauczania 7
4.1. Stocznia remontowa 7
4.1.1. Materiał nauczania 7
4.1.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 11
4.1.3. Ćwiczenia 11
4.1.4. Sprawdzian postępów 15
4.2. Remonty kadłuba statku 16
4.2.1. Materiał nauczania 16
4.2.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 20
4.2.3. Ćwiczenia 21
4.2.4. Sprawdzian postępów 26
4.3. Remonty wyposażenia statku 27
4.3.1. Materiał nauczania 27
4.3.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 29
4.3.3. Ćwiczenia 30
4.3.4. Sprawdzian postępów 37
5. Sprawdzian osiągnięć 38
6. Literatura 42
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Poradnik ten będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o stoczniach remontowych,
rodzajach remontów i metodach ich wykonywania.
Poradnik zawiera materiał nauczania składający się z 3 tematów, są to: Stocznia
remontowa, remonty kadłuba statku i remonty wyposażenia statku.
Treści zawarte w temacie Stocznia Remontowa pomogą Ci zapoznać się z organizacją
i warunkami pracy stoczni remontowych, dowiesz się o tym, jakie w tej stoczni są wydziały
i poznasz zakres prac wykonywanych przez poszczególne wydziały.
Treści zawarte w temacie Remonty kadłuba statku umożliwią Ci poznanie przyczyn
i rodzajów remontów, poznasz tu system planowo zapobiegawczy remontów, którego celem
jest zapewnienie bezpieczeństwa statku i przebywających na nim ludzi, poznasz też technologię
wykonywania remontów kadłuba statku.
Treści zawarte w temacie Remonty wyposażenia statku pomogą Ci zrozumieć problemy
związane z przeprowadzaniem remontów wyposażenia maszynowni i wyposażenia
pokładowego statku.
Poradnik ten posiada następującą strukturę:
1. Wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, które powinieneś
mieć opanowane, aby przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej.
2. Cele kształcenia tej jednostki modułowej.
3. Materiał nauczania zawarty w rozdziale 4 umożliwia samodzielne przygotowanie się do
wykonania ćwiczeń. Materiał nauczania obejmuje:
informacje, opisy, tabele, rysunki z danego tematu,
pytania sprawdzające wiedzę potrzebną do wykonania ćwiczeń,
zestaw ćwiczeń,
sprawdzian postępów.
4. Sprawdzian osiągnięć zawierający zestaw zadań testowych z zakresu całej jednostki
modułowej.
5. Zestaw literatury przydatnej do wykonywania ćwiczeń oraz uzupełniania wiadomości.
Jeżeli będziesz miał trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, to poproś
nauczyciela lub instruktora o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz
daną czynność. Po zrealizowaniu materiału spróbuj zaliczyć sprawdzian z zakresu jednostki
modułowej.
W czasie pobytu w pracowni musisz stosować się do obowiązujących regulaminów,
przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz instrukcji przeciwpożarowych, wynikających
z rodzaju wykonywanych prac.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
721[02].Z2
Technologia remontu
kadłuba okrętu
721[02].Z2.01 721[02].Z2.02
Wykonywanie konserwacji Wykonywanie remontu
kadłuba okrętowego kadłuba okrętowego
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
 posługiwać się terminologią z zakresu techniki okrętowej,
 stosować zasady sporządzania rysunku technicznego,
 stosować zasady sporządzania rysunku kadłubowego,
 czytać rysunki kadłubowe,
 posługiwać się dokumentacją techniczną,
 charakteryzować materiały stosowane w budownictwie okrętowym,
 wykonywać pomiary warsztatowe,
 wykonywać prace z zakresu obróbki ręcznej i mechanicznej skrawaniem,
 stosować podstawowe metody i techniki spawalnicze,
 korzystać z norm, dokumentacji konstrukcyjnej i technologicznej oraz katalogów
unifikacyjnych,
 określać strukturę i zadania stoczni produkcyjnej,
 określać etapy procesu technologicznego budowy kadłuba statku,
 stosować szablony, narzędzia i materiały do trasowania, obróbki, prefabrykacji i montażu,
 wykonywać trasowanie i obróbkę blach i profili,
 wykonywać prefabrykację sekcji kadłuba,
 wykonywać montaż konstrukcji kadłuba,
 stosować środki ochrony indywidualnej podczas wykonywania zadań związanych
z budowÄ… statku,
 przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony
środowiska podczas wykonywania zadań,
 udzielać pierwszej pomocy osobom poszkodowanym w wypadku przy pracy,
 korzystać z różnych z
ródeł informacji.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
 scharakteryzować strukturę stoczni remontowej,
 określić zadania poszczególnych wydziałów stoczni remontowej,
 odczytać dokumentację technologiczną remontu kadłuba,
 zaplanować kolejność czynności wykonywanych podczas remontu kadłuba okrętowego,
 zaplanować kolejność demontażu i montażu elementów kadłuba okrętu,
 dobrać narzędzia do montażu lub demontażu elementów kadłuba okrętu,
 przeprowadzić montaż i demontaż elementów ślusarskiego wyposażenia kadłuba okrętu,
 przeprowadzić remont elementów kadłuba okrętu,
 przeprowadzić naprawę elementów ślusarskiego wyposażenia kadłuba okrętu,
 zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony p.poż. i ochrony środowiska
podczas wykonywania pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. MATERIAA
NAUCZANIA
4.1. Stocznia remontowa
4.1.1. Materiał nauczania
Układ przestrzenny stoczni remontowych jest zasadniczo inny od stoczni produkcyjnych,
a przepływ materiałów bardziej skomplikowany i odbiegający od stosowanej w stoczniach
produkcyjnych zasady prostoliniowości.
Najczęściej spotykanymi układami przestrzennymi stoczni remontowych są układy:
- pirsowy, w którym statki i doki pływające ustawione są przy pirsach, czyli pomostach
wybiegających w głąb basenu portowego, a warsztaty usytuowane są u nasady pirsów
w bezpośrednim sąsiedztwie doków i statków (rys. 1),
Rys. 1. Układ pirsowy stoczni remontowej [8]
- wokół basenu stoczniowego, w którym doki i statki ustawione są wzdłuż nabrzeży basenu,
przy czym statki cumuje się w rejonie zgrupowanych warsztatów remontu wyposażenia,
natomiast doki pływające w rejonie zgrupowanych warsztatów kadłubowych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
Zadania produkcyjne stoczni remontowych można podzielić na:
1) wykonywanie remontów jednostek pływających polegających najczęściej na: naprawach
i konserwacji kadłuba, remoncie układu napędowego (silnika głównego, linii wałów),
agregatów prądotwórczych i pomocniczego wyposażenia siłowni, remoncie układu
sterowego, remoncie wyposażenia pokładowego, remoncie pomieszczeń załogi,
połączonych często z pewnymi modernizacjami,
2) wykonywanie przebudów i modernizacji, polegających, np. na:
- zmianie wymiarów (np. dość powszechnie spotykane przedłużanie jednostek
pływających),
- zmianie przeznaczenia, co wiąże się przede wszystkim ze zmianą wyposażenia a czasem
i konstrukcji kadłuba statków,
- wymianie napędu głównego.
Ponadto stocznie remontowe przyjmujÄ… zlecenia na budowÄ™ od podstaw mniejszych
jednostek morskich lub rzecznych, znacznie mniejszych od tych budowanych w dużych
stoczniach produkcyjnych oraz na wykonywanie wyrobów i świadczenie usług nie związanych
z transportem wodnym.
Podstawowymi urządzeniami produkcyjnymi umożliwiającymi przegląd, naprawę oraz
konserwację kadłuba i innych podwodnych części statku są:
- doki pływające,
- wyciÄ…gi,
- podnośniki,
- doki suche.
Dok pływający jest jednostką przeznaczoną do wynoszenia ponad poziom wody innych
jednostek mającą tylko ściany boczne, co umożliwia unoszenie nad wodę także jednostek
dłuższych od niego.
Podstawowymi parametrami doków pływających są:
- długość całkowita doku i długość podporowa (czyli długość na jakiej opiera się dno
statku),
- prześwit między burtami (ławami), przy czym maksymalna szerokość dokowanych
jednostek jest przeważnie o okoÅ‚o 1÷2 m mniejsza od przeÅ›witu,
- nośność doku,
- ilość oraz udz
wig urządzeń transportowych (zwane potocznie udz
wigowieniem doku),
- zanurzenie statku, który może zostać przez dok podniesiony,.
Ponieważ statki stoją przez większość swego pobytu w stoczni przy nabrzeżach, ważna
jest ich dostateczna długość, umożliwiająca jednoczesną realizację wielu zleceń.
Do podstawowych urządzeń transportu wewnętrznego należą, odmiennie niż w stoczniach
produkcyjnych, żurawie o mniejszym udz
wigu. Równie ważna jest rola żurawi pływających.
Szczególne znaczenie dla stoczni remontowych ma bliskość portu, stwarza bowiem
dogodne warunki dla przejmowania jednostek do remontu, lub przeprowadzania przez załogę
stoczni remontowych małych prac remontowych bezpośrednio w porcie, bez wyłączenia
statków z eksploatacji.
Struktura organizacyjna stoczni remontowej jest podobna jak stoczni produkcyjnej. Na
czele stoi dyrektor, ma kilku zastępców, którzy kierują pracą poszczególnych pionów. Liczba
zastępców oraz liczba pionów zależą od wielkości stoczni. Najczęściej w stoczni remontowej
jest 2 3 zastępców dyrektora, np. do spraw technicznych, do spraw handlowych i do spraw
administracyjnych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Działami pomocniczymi, podlegającymi bezpośredni dyrektorowi są:
- dział planowania, którego zadaniem jest opracowywanie i kontrola wykonania planu
stoczni wraz z analizą jego wyników,
- dział kadr, prowadzący sprawy związane z przyjmowaniem, zwalnianiem, awansowaniem
oraz szkoleniem pracowników,
- dział płac, ustalający fundusze płac dla całego zakładu, poszczególnych wydziałów
i pracowników,
- dział księgowości, którego zadaniem jest kierowanie i kontrolowanie wszystkich spraw
związanych z rachunkowością i finansami przedsiębiorstwa,
- dział kontroli technicznej, sprawujący kontrolę jakości produkcji oraz środków produkcji,
- ochrona zakładu, która strzeże mienia stoczni.
Podstawowymi komórkami stoczni remontowej są wydziały, którymi zarządzają
kierownicy wydziałów. Robotnicy, pracujący na danym wydziale podzieleni są zwykle na
zespoły mistrzowskie, a zespoły mistrzowskie na brygady.
O ile w stoczniach produkcyjnych rolę dominującą odgrywają wydziały kadłubowe, o tyle
w stoczniach remontowych odgrywajÄ… one rolÄ™ znacznie skromniejszÄ…, tym niemniej posiadajÄ…
potencjał techniczny umożliwiający wykonywanie pełnego cyklu budowy kadłubów
okrętowych, jednak na znacznie mniejszą skalę.
Ważniejsze są wydziały wyposażeniowe i maszynowe, dysponujące specjalistycznym
parkiem maszynowym oraz wyposażeniem diagnostycznym.
Przykładowe zadania poszczególnych wydziałów przedstawiają się następująco:
1) Wydział Mechanizmów Okrętowych (Maszynowy) wykonuje:
 przeglądy, remonty oraz regeneracje silników, maszyn i urządzeń okrętowych,
 naprawy silników głównych i pomocniczych,
 kompleksowe testowanie na specjalnych stanowiskach warsztatowych i na statku oraz
naprawy i regulacje pomp wtryskowych i wtryskiwaczy,
 naprawy turbosprężarek,
 naprawy urządzeń pomocniczych siłowni,
 obróbkę przenośnymi obrabiarkami bezpośrednio na silniku, pokrywach lukowych,
rampach i innych maszynach i urzÄ…dzeniach,
 naprawy śrub okrętowych i wałów śrubowych,
 naprawy urządzeń pokładowych takich jak wciągarki
Å‚adunkowe, kotwiczne, kabestany,
 naprawy sterów i maszyn sterowych,
 naprawy sterów strumieniowych.
2) Wydział Ślusarski wykonuje:
 regenerację śrub okrętowych (stałych i nastawnych) w zakresie spawania,
odtworzenia kształtów płatów wraz z wyważaniem statycznym, trzonów siłowników
metodÄ… spawania drutem nierdzewnym,
 przeglądy i remonty pokryw lukowych, takielunku, żurawików szalupowych i szalup,
trapów, łańcuchów kotwicznych i kotwic, siłowników i innych mechanizmów
i urządzeń okrętowych,
 prace ciesielskie i stolarskie takie jak: remonty mebli, wykonanie nietypowych
zabudów wnęk, parapetów, sof, itp.,
 prace tapicerskie we wszystkich zakresach,
 stolarkÄ™ budowlanÄ… (drzwi, okna),
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
 ciesielskie w zakresie dna ładowni i pokładów,
 izolacje p. poż. i termiczne,
 laminowanie szalup,
 Wydział ślusarski powinien mieć możliwość:
 cięcia wszystkich gatunków stali plazmą przy użyciu gazów szlachetnych, lancą,
wycinania skalopsów itp.,
 spawania aluminium i jego stopów, brązów i mosiądzów, stali nierdzewnej,
wszystkich gatunków stali konstrukcyjnych (spawanie również metodami MIG,
MAG, TIG).
Wydział Konserwacji wykonuje:
 mycie, czyszczenie, piaskowanie, śrutowanie, malowanie wszelkiego rodzaju konstrukcji
stalowych, zbiorników, itp.
Hala produkcyjna wydziału powinna być wyposażona w urządzenia do czyszczenia
strumieniowego, pracujące w systemie zamkniętym pozwalające na śrutowanie
i malowanie pokryw lukowych, dz
wigów, blach oraz wszelkich konstrukcji stalowych.
Komora produkcyjna powinna gwarantować uzyskanie malarskich powłok
antykorozyjnych najwyższej jakości. Mechaniczna wentylacja z recyrkulacją powinna
całkowicie zapobiegać emisji zanieczyszczeń do środowiska naturalnego.
Wydział Elektryczny wykonuje:
 naprawy silników i prądnic prądu stałego i przemiennego,
 pomiary energetyczne,
 przeglÄ…dy i remonty instalacji elektrycznych,
 legalizację przyrządów pomiarowych.
Wydział Obróbki wykonuje:
 szlifowanie wałków,
 szlifowanie płaszczyzn,
 wytaczanie,
 dłutowanie,
 frezowanie kół zębatych,
 gwintowanie,
 wyważanie,
 odlewy z metali nieżelaznych,
 regenerację zaworów silników okrętowych, gniazd zaworowych, bloków silników, denek
tłoka siłowników hydraulicznych,
 prostowanie termiczne i mechaniczne.
Wydział Kadłubowy ma za zadanie:
 remonty kadłubów statków,
 wykonywanie kadłubów jednostek budowanych w stoczni remontowej,
 wykonywanie konstrukcji stalowych,
 wycinanie elementów z blach stalowych,
 pomiary grubości blach,
 próby szczelności zbiorników.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
Wydział Kotlarsko-Rurarski wykonuje:
 remonty systemów hydrauliki siłowej, olejowych i paliwowych, balastowych i zęzowych,
przeciwpożarowych (wodne i CO2), sanitarnych i parowych, sprężonego powietrza,
 remonty kotłów pomocniczych i utylizacyjnych (okresowe i kapitalne), wyparowników
wody morskiej, odolejaczy wód zęzowych, bio-bloków, podgrzewaczy wody, oleju
i paliwa, hydroforów,
 spawanie rur stalowych, miedzianych, nierdzewnych, Cunifer palnikiem gazowym,
elektrodą otuloną, półautomatem w osłonie CO2, TIG w osłonie gazów szlachetnych,
 cyrkulacyjne płukanie systemów hydrauliki siłowej,
 gwintowanie rur,
 gięcie rur,
 montaż nowych systemów rurociągów.
4.1.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie są podstawowe układy przestrzenne stoczni remontowych?
2. Jakie zadania produkcyjne realizujÄ… stocznie remontowe?
3. Jakie urządzenia umożliwiają naprawę i konserwację kadłuba?
4. Jakie parametry techniczne charakteryzują doki pływające?
5. Jaka jest struktura organizacyjna stoczni remontowej?
6. Jakie wydziały występują w strukturze stoczni remontowej?
7. Jakie są zadania poszczególnych wydziałów stoczni remontowej?
8. Jakie rodzaje dz
wignic odgrywają dominującą rolę w transporcie wewnętrznym stoczni
remontowych?
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
SporzÄ…dz
zestawienie podstawowego wyposażenia technicznego dowolnie wybranej
polskiej stoczni remontowej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) ustalić listę stoczni remontowych działających w Polsce, wybrać jedną stocznię, dla której
będzie opracowane zestawienie,
2) korzystając z różnych z
ródeł wynotować informacje dotyczące podstawowego
wyposażenia technicznego poszczególnych stoczni,
3) wykonać zestawienie uzyskanych informacji w postaci tabeli,
4) przygotować się do dyskusji na temat sporządzonego zestawienia,
5) porównać tabelę z tabelami kolegów,
6) przekazać tabelę nauczycielowi do oceny.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
Zestawienie wyposażenia technicznego dla stoczni...................................................................
Lp. Nazwa wyposażenia Parametry
Wyposażenie stanowiska pracy:
- stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,
- katalogi, informatory i pisma branżowe,
- papier podaniowy, przybory piśmienne.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
Ćwiczenie 2
SporzÄ…dz
krótki opis działalności wybranej stoczni remontowej w minionym roku.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) odszukać materiały informacyjne o wskazanej stoczni umieszczone na stronach www,
w informatorach, pismach branżowych, itp,
2) wybrać najciekawsze, Twoim zdaniem, realizacje w zakresie remontów, przebudów
i budowy nowych jednostek, jakie wykonała stocznia w minionym roku,
3) sporządzić krótką notatkę na temat tych realizacji, uzasadniając dokonany wybór.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,
- informatory, pisma branżowe,
- zeszyt przedmiotowy, przybory piśmienne.
Ćwiczenie 3
Narysuj schemat organizacyjny wybranej stoczni remontowej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) odszukać materiały informacyjne o wskazanej stoczni umieszczone na stronach www,
w informatorach, pismach branżowych itp. lub,
2) dotrzeć do pracowników stoczni remontowej i poznać od nich strukturę organizacyjną
stoczni,
3) przedstawić strukturę organizacyjną na schemacie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,
- informatory, pisma branżowe,
- kartka formatu A4,
- przybory kreślarskie i piśmienne.
Ćwiczenie 4
SporzÄ…dz
zestawienie zadań poszczególnych wydziałów stoczni remontowej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) wypisać nazwy wydziałów stoczni remontowej,
2) wpisać zadania poszczególnych wydziałów (na podstawie poradnika dla ucznia,
Internetu),
3) porównać swoją tabelę z tabelami kolegów.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
Zestawienie zadań wydziałów stoczni remontowej
Lp. Nazwa wydziału Zadania wydziału
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
Wyposażenie stanowiska pracy:
- stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,
- przybory piśmienne.
4.1.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz: Tak Nie
1) scharakteryzować zadania produkcyjne stoczni remontowych? ðð ðð
2) scharakteryzować strukturÄ™ organizacyjnÄ… stoczni remontowej? ðð ðð
3) scharakteryzować różnice pomiędzy wyposażeniem technicznym stoczni
ðð ðð
produkcyjnych i remontowych?
4) scharakteryzować zadania poszczególnych wydziałów stoczni
ðð ðð
remontowej?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
4.2. Remonty kadłuba statku
4.2.1. Materiał nauczania
Rodzaje remontów
Każda instytucja klasyfikacyjna określa w swoich Przepisach wymagania remontowe,
które muszą być przestrzegane przez armatorów. System remontowania statku polega na
przeprowadzaniu przeglądów w ściśle określonych terminach oraz na usuwaniu wszystkich
zauważonych podczas przeglądu usterek. Ze względu na bezpieczeństwo statku nie można
dopuścić do nadmiernego zużycia jego konstrukcji i wyposażenia. Inspektor instytucji
klasyfikacyjnej w czasie przeglądu zgłasza wszelkie zauważone usterki armatorowi statku
i zaleca ich usunięcie. Wszystkie remonty mające wpływ na utrzymanie klasy lub jej
odnowienie muszą być wykonywane pod nadzorem tej instytucji klasyfikacyjnej, której klasę
statek posiada.
Taki system przeglądów i remontów nazywa się planowo-zapobiegawczym.
Według wymagań PRS składają się na niego:
 przeglÄ…d i remont roczny,
 przegląd i remont pośredni (drugi lub trzeci przegląd roczny od odnowienia klasy),
 przeglÄ…d i remont dla odnowienia klasy (piÄ…ty przeglÄ…d roczny).
Szczegółowe wymagania dotyczące zakresu i terminu przeglądów a tym samym remontów
zawarte sÄ… w przepisach instytucji klasyfikacyjnych.
Wszystkie poważniejsze remonty kadłuba, urządzeń maszynowych i wyposażenia
wykonuje stocznia remontowa, natomiast remonty nie wymagające specjalnych urządzeń może
przeprowadzić załoga statku w czasie rejsu lub w porcie, podczas trwania przeładunku.
Dla usunięcia wpływu porastania kadłuba na prędkość statków pływających w rejonach
tropikalnych przeprowadza się dodatkowe dokowanie w ramach remontów dokowo-
konserwacyjnych.
Poza remontami planowo-zapobiegawczymi istnieją jeszcze następujące rodzaje
remontów:
 remonty awaryjne,
 przebudowy (modernizacje),
 odbudowy,
 remonty gwarancyjne.
Remonty awaryjne przeprowadza się po awarii wynikłej z przyczyn żywiołowych, złej
obsługi urządzeń itd. Muszą one być wykonywane natychmiast po awarii gdyż w wyniku
awarii statek traci klasę i nie może być eksploatowany do chwili jej odzyskania.
Przebudowę lub modernizację statku wykonuje się najczęściej w czasie remontu planowo-
zapobiegawczego. Polega ona na unowocześnieniu pewnych rejonów kadłuba lub
wyposażenia, często na przedłużeniu kadłuba, zmianie kształtu dziobu lub rufy itp.
PrzebudowÄ™ lub modernizacjÄ™ przeprowadza siÄ™ na podstawie projektu zatwierdzonego
przez armatora i dodatkowo przez instytucję klasyfikacyjną wówczas, gdy dotyczy konstrukcji
uprzednio zatwierdzonych przez tÄ™ instytucjÄ™.
Odbudowę statku wykonuje się po pożarze, wydobyciu z wody itp. Jest to remont
wymagający znacznej ilości materiałów i dużego nakładu pracy, dlatego decyzję o odbudowie
podejmuje siÄ™ po wnikliwej analizie ekonomicznej.
Remonty gwarancyjne przeprowadza się na nowych statkach, na których ujawniono
usterki w czasie trwania okresu gwarancyjnego. Koszt remontu gwarancyjnego ponosi
stocznia, która budowała statek.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
Przygotowanie organizacyjne remontów
1. Przygotowanie i nadzór remontu ze strony armatora.
Dla zapewnienia sprawnego przeprowadzenia remontu armator powołuje osobę
odpowiedzialnÄ…. Jej zadania to:
 przygotowanie remontu (opracowanie specyfikacji remontowej, przygotowanie statku do
remontu),
 nadzór nad pracami remontowymi,
 przygotowanie reklamacji w okresie gwarancyjnym.
Jeszcze przed wejściem statku do stoczni remontowej opracowuje się specyfikację
remontową i przekazuje stoczni. Specyfikacja remontowa powinna zawierać wykaz wszystkich
prac remontowych i ich zakres oraz wykaz prac przygotowawczych i pomocniczych.
Specyfikacja remontowa dla dużych statków powinna być podzielona na działy;
 dział kadłubowy (prace dokowe, pokładowe itp.),
 dział maszynowy (prace dokowe, napęd główny, mechanizmy pomocnicze, rurociągi,
prace elektryczne),
 dział hotelowy (kabiny, łazienki, korytarze, magazyny, kuchnia i jej wyposażenie).
Jeśli od sporządzenia specyfikacji remontowej do chwili oddania statku do remontu
zaistnieje potrzeba wykonania dodatkowych prac remontowych należy sporządzić
uzupełniającą specyfikację.
Zakres przygotowania statku do remontu zależy od rodzaju remontu. Statek powinien
mieć jak najmniej paliwa, które w miarę możliwości umieszcza się w jednym zbiorniku.
Pozostałe zbiorniki należy uwolnić od gazów i oczyścić, ładownie i zęzy powinny również być
oczyszczone. A
adownie statku powinny być puste i oczyszczone.
W celu kontroli przebiegu remontu należy w każdym z działów prowadzić Dziennik
remontu.
Kierownicy działów na statku są odpowiedzialni za remont wykonywany na ich odcinku
i dokonują odbioru prac. W kartach odbioru zaznaczają ewentualne zastrzeżenia i wnioski.
Ostateczny odbiór statku z remontu przeprowadza osoba lub komisja powołana przez
armatora. Zadaniem osób dokonujących odbioru jest ustalenie, czy prace remontowe
wykonano prawidłowo i zgodnie z warunkami umowy oraz udział i kontrola prób na uwięzi
i w morzu.
2. Przygotowanie i nadzór remontu ze strony stoczni.
Na podstawie otrzymanej od armatora specyfikacji remontowej stocznia sporzÄ…dza spis
prac remontowych, który podaje kolejne operacje remontowe ze wskazaniem warsztatów
odpowiedzialnych za ich wykonanie, obliczenie pracochłonności każdej operacji oraz
wyszczególnienie ilości i rodzaju potrzebnych materiałów.
Opisem prac posługuje się:
 dział technologiczny  dla opracowania dokumentacji warsztatowej,
 nadzór techniczny  dla koordynacji prac między wydziałami,
 planowanie materiałowe  dla zapewnienia dostaw materiałowych.
Na podstawie wyżej wymienionych opracowań sporządza się harmonogram remontu,
stanowiący rozkład w czasie prac wykonywanych przez poszczególne wydziały przy remoncie
danego statku. Przy ustalaniu harmonogramu należy kierować się przebiegiem procesu
technologicznego, zdolnością produkcyjną poszczególnych wydziałów i ich obciążeniem
wynikającym z wykonywania remontów na innych statkach.
DokumentacjÄ™ konstrukcyjnÄ… zwykle dostarcza armator a biuro konstrukcyjne
dostosowuje ją do potrzeb i możliwości warsztatowych stoczni. Zakres i stopień
szczegółowości dokumentacji warsztatowej zależy od rodzaju remontu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
Po wejściu statku do stoczni remontowej należy:
 podłączyć i dostarczyć energię elektryczną,
 zabezpieczyć statek i prace na nim pod względem BHP i przeciwpożarowym,
 zabezpieczyć wywóz śmieci,
 zapewnić odpowiednie warunki sanitarne,
 zapewnić przepustki marynarzom,
 zapewnić telefon alarmowy,
 zamontować rusztowania.
Technologia remontów kadłuba
Uszkodzeniami kadłuba, które są naprawiane podczas remontów mogą być pęknięcia,
uszkodzenia konstrukcji w wyniku zderzenia, wejścia na mieliznę, uszkodzenia korozyjne itp.
Dla ustalenia zakresu i metody remontu należy przeprowadzić szczegółowe oględziny
uszkodzonego lub skorodowanego miejsca.
Przy mniejszym zużyciu elementy konstrukcji kadłuba można wyremontować za pomocą:
 zaspawania wżerów (przed spawaniem konieczne dokładne oczyszczenie szlifierką,
szczotką lub piaskowaniem, odtłuszczenie, ścięcie nierówności dla ułatwienia układania
spoiny i uzyskania równej grubości spoiwa),
 zaspawania pęknięć (po uprzednim wycięciu rowka i ukosowaniu jego krawędzi dla
pęknięć przez całą grubość blachy, jeśli pęknięcie nie dotyczy całej grubości ukosuje się
krawÄ™dzie szczeliny pod kÄ…tem 30º a graÅ„ wyciÄ™cia powinna mieć od 2 mm do 3 mm),
 wymiany uszkodzonych lub skorodowanych złączy spawanych (wycięcie starych
i położenie nowych spoin),
 prostowania wgięć (po uprzednim podgrzaniu palnikiem do temperatury ok. 1000ºC).
Wymianie muszÄ… ulec elementy:
 o silnie skorodowanej powierzchni (po pomierzeniu ubytków korozyjnych, np. za pomocą
defektoskopu ultradz
więkowego),
 o powierzchni silnie odkształconej,
 o powierzchni silnie uszkodzonej w postaci pęknięć lub głębokich zadrapań (po ustaleniu
zakresu pęknięcia, np. defektoskopem, promieniami Roentgena, próbą za pomocą nafty
itp.).
Wymiana blach poszycia polega na usunięciu zużytej blachy, przygotowaniu nowej
o odpowiednim kształcie i wymiarach i wspawaniu jej w miejsce starej.
Zużyte płyty blach najczęściej usuwa się nie w całości a wycinając ich fragmenty między
usztywnieniami i wiązarami a następnie odcinając jej pozostałości od usztywnień i wiązarów
(np. za pomocą żłobkowania elektropowietrznego). Niezbędne jest zapewnienie jak
największej dokładności cięcia.
Po zdjęciu uszkodzonej blachy wykonuje się szablony, według których można wykonać na
gotowo i trasować nową blachę.
Przed spawaniem nowej blachy należy ją zamocować przy pomocy specjalnych przyrządów,
uchwytów, klinów, lub płaskowników montażowych zapobiegających odkształceniom lecz nie
ograniczających ruchów łączonych elementów, dlatego uchwyty stosuje się tylko z jednej
strony złącza. Jeśli stosuje się spoiny sczepne, muszą być one wycięte przed położeniem
spoiny.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
 Spawanie wykonuje się zgodnie z instrukcją spawalniczą, która zawiera informacje
dotyczÄ…ce:
 ukosowania brzegów,
 kolejności spawania,
 typu i średnicy elektrody,
 parametrów spawania,
 ilości i rozmieszczenia spoin w spoinie wielościegowej.
Po wstawieniu nowej blachy konieczna jest jej konserwacja, w sposób przedstawiony
w poprzedniej jednostce modułowej.
Prace remontowe kadłuba podlegają podobnym odbiorom kontrolnym co prace
wykonywane w budowie nowych statków. Przed zakonserwowaniem nowych elementów
przeprowadza się kontrolę wszystkich prac dla sprawdzenia poprawności ich wykonania,
kontrolę złączy spawanych oraz próby szczelności odpowiadające przeznaczeniu przedziału
kadłuba, który był remontowany.
Technologia dokowania
Dla wykonania remontu części podwodnej statek należy wprowadzić na dok.
Dokowanie  zespół czynności mających na celu wprowadzenie i prawidłowe ustawienie
jednostki pływającej w doku (rys. 2).
Rys. 2. Statek na doku [8]
Proces dokowania rozpoczyna siÄ™ od przygotowania doku. Na dnie doku ustawia siÄ™, na
podstawie planów statku kilbloki (rys. 3.) w taki sposób, aby zapewniały równomierne
podparcie statku i jednocześnie zapewniały dostęp do elementów wyposażenia takich jak
kingstony, czujniki logu, echosondy, korki zbiorników dennych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
Po przygotowaniu podbudowy dla statku następuje zalanie lub zatopienie doku
i wprowadzenie statku przy pomocy holowników.
Rys. 3. Kilbloki podpierające statek na pokładzie doku pływającego [8]
Ze względu na wymaganą dużą dokładność (do kilkunastu centymetrów) statek ustawia
się za pomocą jego własnych wind lub wciągarek doku. W zależności od typu doku,
następnymi czynnościami dokowania są: wypompowanie wody z doku suchego lub
podniesienie doku pływającego (przez opróżnienie jego zbiorników balastowych.
Ponieważ agregaty prądotwórcze większości statków są chłodzone z użyciem wody
zaburtowej, w czasie osuszania doku muszą być zatrzymane a statek musi być podłączony do
zasilania z lądu. W zależności od potrzeb, przepisów i możliwości podłącza się też wodę do
celów pożarowych i ewentualnie sanitarnych, telefon, instalacje gazów technicznych itp.
Ponieważ trap statku nie jest przystosowany do użycia w doku, montuje się specjalne trapy
będące na wyposażeniu doku. Dokowanie kończy się zabezpieczeniem statku według potrzeb,
np. przez założenie belek rozporowych. Jeżeli zakres prac tego wymaga, można usunąć
(wybić) niektóre kilbloki.
4.2.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Na czym polega planowo-zapobiegawczy system remontów statku?
2. Jakie remonty zalicza siÄ™ do planowo-zapobiegawczych?
3. Co to sÄ… remonty awaryjne?
4. Na czym polegajÄ… modernizacje i przebudowy statku?
5. W jakich sytuacjach dokonuje się odbudowy statków?
6. Co to sÄ… remonty gwarancyjne?
7. Na czym polega przygotowanie do remontu statku ze strony armatora?
8. Na czym polega przygotowanie do remontu statku ze strony stoczni?
9. W jaki sposób dokonuje się napraw wżerów?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
10. W jaki sposób dokonuje się napraw pęknięć kadłuba?
11. Na czym polega proces wymiany fragmentów konstrukcji kadłuba?
12. W jaki sposób przebiega dokowanie statku?
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj zestawienie zakresu przeglądów (remontów) kadłuba i wyposażenia dla statku
posiadającego klasę PRS. Porównaj wymagania dla przeglądów rocznego, pośredniego i dla
odnowienia klasy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) odszukać w I części Przepisów PRS i przeanalizować wymagania dla przeglądu rocznego,
2) zapisać zakres prac w tabeli,
3) odszukać w I części Przepisów PRS i przeanalizować wymagania dla przeglądu
pośredniego,
4) zapisać zakres prac w tabeli,
5) odszukać w I części Przepisów PRS i przeanalizować wymagania dla przeglądu dla
odnowienia klasy,
6) zapisać zakres prac w tabeli,
7) porównać wymagania dla przeglądu rocznego, pośredniego i dla odnowienia klasy
i zapisać wnioski,
8) porównać wnioski z wnioskami kolegów.
Nazwa Zakres przeglÄ…du
przeglÄ…du
PrzeglÄ…d
roczny
PrzeglÄ…d
pośredni
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
PrzeglÄ…d
dla
odnowienia
klasy
Wyposażenie stanowiska pracy:
- stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu; www.prs.pl.,
- poradnik dla ucznia.
Ćwiczenie 2
Wykonaj zestawienie przyczyn przeprowadzania poszczególnych rodzajów remontów.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) wpisać w pierwszej kolumnie rodzaje remontów,
2) dla każdego z rodzajów remontów określić ich przyczynę, wpisać w drugiej kolumnie.
Rodzaj remontu Przyczyny remontu
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
Wyposażenie stanowiska pracy:
- literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 3
Zaplanuj sposoby naprawy typowych uszkodzeń kadłuba.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się z literaturą,
2) dla każdego z uszkodzeń kadłuba ustalić sposób jego naprawy,
3) wypisać materiały, urządzenia i narzędzia niezbędne do wykonania remontu,
4) porównać swoją tabelę z tabelami kolegów.
Rodzaj Opis sposobów naprawy Wykaz materiałów urządzeń
uszkodzenia i narzędzi
Wżery w poszyciu
Pęknięcia
poszycia
Skorodowane
spawy
Skorodowane
usztywnienie
Wgniecenie
poszycia
Znaczna korozja
na poszyciu
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
Wyposażenie stanowiska pracy:
- literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 4
Wykonaj naprawę wżerów w poszyciu kadłuba na podstawie dokumentacji, którą
otrzymasz od nauczyciela lub pracownika stoczni remontowej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeanalizować dokumentację remontu poszycia kadłuba,
2) zgromadzić potrzebne narzędzia,
3) zgromadzić potrzebne środki BHP,
4) przygotować miejsce z wżerami do położenia spoin,
5) położyć spoiny,
6) skontrolować jakość wykonanej pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- dokumentacja remontu poszycia kadłuba,
- materiały spawalnicze,
- urządzenia i sprzęt spawalniczy,
- sprzęt kontrolno-pomiarowy,
- środki ochrony BHP.
Ćwiczenie 5
Zaplanuj technologię wymiany fragmentu poszycia kadłuba na oble w rejonie śródokręcia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zaplanować technologię dokowania statku,
2) zapisać zakres prac w tabeli,
3) zaplanować technologię wycięcia fragmentu poszycia kadłuba,
4) zaplanować technologię cięcia i gięcia nowego fragmentu poszycia,
5) zaplanować technologię wstawienia nowego fragmentu poszycia,
6) ustalić urządzenia, materiały i narzędzia niezbędne do wykonania poszczególnych prac,
7) zaplanować sposób kontroli prac.
Nazwa operacji Wykaz materiałów Wykaz urządzeń i narzędzi
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
Wyposażenie stanowiska pracy:
- dokumentacja wymiany płyty poszycia.
Ćwiczenie 6
Wykonaj wymianę blachy poszycia kadłuba na podstawie dokumentacji, którą otrzymasz
od nauczyciela lub pracownika stoczni remontowej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeanalizować dokumentację remontu poszycia kadłuba,
2) zgromadzić potrzebne narzędzia,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
3) zgromadzić potrzebne środki BHP,
4) wykonać demontaż płyty poszycia,
5) przygotować nową płytę,
6) zamocować nową płytę w miejsce starej,
7) przyspawać nową płytę,
8) skontrolować jakość wykonanej pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- dokumentacja remontu poszycia kadłuba,
- materiały konstrukcyjne,
- materiały spawalnicze,
- urządzenia i sprzęt do cięcia,
- urządzenia i sprzęt spawalniczy,
- sprzęt kontrolno-pomiarowy,
- środki ochrony BHP.
4.2.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) scharakteryzować rodzaje remontów?
ðð ðð
2) określić przyczyny remontów statku/
ðð ðð
3) scharakteryzować remonty planowo zapobiegawcze?
ðð ðð
4) określić zakres przygotowań do remontu armatora i stoczni
remontowej?
ðð ðð
5) zaplanować technologię dokowania?
ðð ðð
6) zaplanować technologię remontów wżerów, pęknięć, wgnieceń?
ðð ðð
7) wykonać remont wżerów, pęknięć, wgnieceń?
ðð ðð
8) zaplanować technologię demontażu elementów kadłuba?
ðð ðð
9) wykonać demontaż elementów kadłuba?
ðð ðð
10) zaplanować technologię montażu nowych elementów kadłuba?
ðð ðð
11) wykonać montaż nowych elementów kadłuba?
ðð ðð
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
4.3. Remonty wyposażenia pokładowego
4.3.1. Materiał nauczania
Remonty urządzeń sterowych
Remont urządzenia ratunkowego, może być wykonywany według następującej ramowej
technologii:
- demontaż i przegląd maszyny sterowej, a w tym: pompy hydrauliczne, siłowniki, instalacja
itp.,
- demontaż i przegląd płetwy sterowej z ewentualną naprawą, np. poszycia,
- demontaż i przegląd rumpla i trzona,
- zmontowanie całości z wyregulowaniem wyłączników krańcowych, ustaleniem położenia
zerowego płetwy i próbą szczelności układu hydraulicznego oraz wyregulowaniem
zaworów bezpieczeństwa,
- próby urządzenia sterowego w morzu przeprowadza się według programu, sprawdzając
m.in. działanie selsynów i czas przełożenia steru z burty na burtę, który według przepisów
PRS powinien wynosić t d" 28 s.
Remonty urządzeń kotwicznych
Pełny remont urządzenia kotwicznego, może być wykonywany według następującej
ramowej technologii remontu:
- opuszczenie łańcucha z kotwicą do barki lub na nabrzeże i odłączenie zwalniaka
w komorze,
- oczyszczenie łańcucha w bębnie obrotowym i konserwacja zanurzeniowa lub natryskowa,
- rozmontowanie kotwicy, przegląd sworzni, konserwacja, zmontowanie, próba zrzutu,
- przegląd instalacji spłukiwania i odladzania kluzy,
- przegląd, oczyszczenie i konserwacja komory łańcuchowej,
- rozmontowanie i przegląd stopera łańcuchowego,
- przeglÄ…d, oczyszczenie i konserwacja windy kotwicznej,
- zmontowanie całości z przełożeniem pierwszego przęsła jako ostatnie i odwrotnie,
- próby urządzenia kotwicznego. Na uwięzi można wypróbować windę kotwiczną na biegu
luzem, ustawić sprzęgło przeciążeniowe silnika elektrycznego lub zawory przelewowe
hydraulicznego i przeprowadzić próby ruchowe w niewielkim zakresie. Pozostałe próby
przeprowadza się w morzu według programu prób, sprawdzając opuszczanie i wybieranie
łańcuchów z kotwicą przy różnych prędkościach, efektywność działania układu
hamulcowego wciągarki, działanie miernika długości wydawanego łańcucha itp.
Remonty urządzeń cumowniczych
Remont urządzenia cumowniczego, może być wykonywany według następującej ramowej
technologii:
- przegląd i konserwacja rolek przewłok cumowniczych,
- przegląd bębnów cumowniczych,
- przeglÄ…d, oczyszczenie i konserwacja wind cumowniczych,
- przeglÄ…d, oczyszczenie i konserwacja lub wymiana lin cumowniczych,
- próby urządzenia cumowniczego przeprowadza się wyłącznie na uwięzi, poprzez
cumowanie i przesuwanie statku wzdłuż nabrzeża.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
Remonty urządzeń przeładunkowych
Zakres i sposób remontu zależy m.in. od rodzaju urządzenia przeładunkowego.
Przykładowy remont żurawia pokładowego może być następujący:
- przeglÄ…d, konserwacja lub wymiana olinowania,
- przeglÄ…d rolek, sworzni i zbloczy,
- przegląd układu elektrycznego lub hydraulicznego żurawia,
- próby ruchowe żurawia na luzie, próby obciążeniowe statyczne i dynamiczne według
programu prób na uwięzi z wyregulowaniem wyłączników krańcowych i sprawdzeniem
prostowodności.
Remonty urządzeń ratunkowych
Remont urządzenia ratunkowego, może być wykonywany według następującej ramowej
technologii:
- przeglÄ…d rolek, sworzni i zbloczy,
- przeglÄ…d, konserwacja lub wymiana olinowania,
- przegląd urządzeń opuszczających takich jak żurawiki, wysięgniki itp.,
- przeglÄ…d i remont silnika szalupowego,
- próby ruchowe urządzenia ratunkowego statyczne i dynamiczne, łącznie z próbami
wytrzymałościowymi obciążeniem próbnym według programu (w niektórych stoczniach
używa się do tego celu atrapy wypełnionej wodą) z wyregulowaniem wyłączników
krańcowych.
Remonty wentylacji i klimatyzacji
Remont wentylacji sprowadza się w zasadzie do przeglądu wentylatorów i ich silników
napędowych, a próby na sprawdzeniu ich działania w ruchu, z ewentualnym pomiarem
krotności wymian powietrza w pomieszczeniach i regulacją. W przypadku instalacji
klimatyzacyjnych sprawa jest bardziej złożona, gdyż przeglądu wymagają, np. centrale
klimatyzacyjne i urządzenia do obróbki powietrza, takie jak: nagrzewnice, chłodnice itp.
W ramach prób sprawdza się działanie całego systemu z pomiarem parametrów
obrobionego powietrza, takich jak: temperatura, wilgotność, wydajność wentylatorów, układy
regulacji itp.
Uszkodzenia rurociągów i armatury
Typowymi uszkodzeniami sÄ…:
- nieszczelności na połączeniach lub elementach zamykających armatury, których przyczyną
sÄ… deformacje, korozja, zniszczone uszczelki itp.,
- uszkodzenia korozyjne zewnętrzne spowodowane wilgocią, np. w zęzach oraz
wewnętrzne, głównie rurociągów wody morskiej,
- pęknięcia i rozerwania, np. na skutek zbyt dużego ciśnienia lub korozji,
- deformacje w postaci rozdęć i wypuklin, głównie na rurociągach miedzianych i parowych.
Technologia remontu rurociągów
Sposób naprawy zależy od rodzaju i wielkości uszkodzenia oraz od wielkości ciśnienia
roboczego. Typowymi operacjami remontowymi sÄ…:
- naprawa wżerów lub drobnych pęknięć przez spawanie gazowe lub elektryczne gdy
pozostała w tym miejscu grubość ścianki nie jest mniejsza niż 2 mm, przy wartości
mniejszej można przyspawać łatę spoiną pachwinową,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
- wymiana uszkodzonego odcinka i wzmocnienie połączenia tuleją, co dopuszcza się gdy
część wymieniana nie przekracza 1/3 długości odcinka,
- wymiana uszkodzonego kołnierza,
- naprawa przez spawanie, lutowanie lub wymianÄ™ rur miedzianych,
- próby hydrauliczne na ciśnienie zgodne z wymaganiami PRS lub innego towarzystwa
klasyfikacyjnego (które sprawuje nadzór nad statkiem).
Technologia remontu armatury
Armatura wymaga częstszej naprawy niż instalacje rurociągowe, co wynika z charakteru
jej pracy (ciągłe otwieranie i zamykanie, korozja itp.). Typowymi operacjami remontowymi są:
- odnawianie powierzchni uszczelniających kołnierzy, np. przez spawanie i obróbkę,
- docieranie na pastę gniazd i grzybków z ewentualnym ich przetoczeniem,
- wymiana szczeliwa dławnic i połączeń,
- konserwacja,
- próba szczelności i wytrzymałości.
Tematykę rozdziału przedstawiono w ogólnym zarysie. Ponieważ jej szerszy opis przekracza
ramy niniejszego poradnika, powinieneś rozszerzyć swoje wiadomości na te tematy na
zajęciach lekcyjnych i wykorzystując literaturę uzupełniającą zaproponowaną w rozdziale 6.
4.3.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie prace wykonuje się przy remontach urządzeń sterowych?
2. Jakie prace wykonuje się przy remontach urządzeń kotwicznych?
3. Jakie próby wykonuje się po remoncie urządzeń kotwicznych?
4. Jakie prace wykonuje się przy remontach urządzeń cumowniczych?
5. Jakie próby wykonuje się po remoncie urządzeń cumowniczych?
6. Jakie prace wykonuje się przy remontach urządzeń przeładunkowych?
7. Jakie próby wykonuje się po remoncie urządzeń przeładunkowych?
8. Jakie prace wykonuje się przy remontach urządzeń ratunkowych?
9. Jakie próby wykonuje się po remoncie urządzeń ratunkowych?
10. Jakie próby wykonuje się po remoncie urządzeń sterowych?
11. Jakie prace wykonuje siÄ™ przy remontach wentylacji i klimatyzacji?
12. Jakie próby wykonuje się po remoncie wentylacji i klimatyzacji?
13. Jakie są typowe uszkodzenia rurociągów okrętowych?
14. Jakie są typowe uszkodzenia armatury okrętowej?
15. Jakie prace wykonuje się przy remontach rurociągów?
16. Jakie prace wykonuje się przy remontach armatury okrętowej?
17. Jakie próby wykonuje się po remoncie rurociągów okrętowych?
18. Jakie próby wykonuje się po remoncie armatury okrętowej?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
4.3.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Zaplanuj prace remontowe i próby urządzenia kotwicznego wykorzystując załączoną
tabelÄ™.
Operacje technologiczne
remontu i prób urządzenia Materiały, urządzenia, narzędzia
kotwicznego
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych i literaturze uzupełniającej informacje na temat
remontu i prób urządzeń kotwicznych,
2) dokonać analizy koniecznego zakresu prac remontowych i prób po kapitalnym remoncie
urzÄ…dzenia kotwicznego,
3) wypełnić tabelę wpisując operacje dotyczące remontu i prób w kolejności technologicznej
oraz niezbędne do ich wykonania materiały, urządzenia i narzędzia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- literatura z rozdziału 6.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
Ćwiczenie 2
Zaplanuj prace remontowe i próby urządzenia cumowniczego wykorzystując załączoną
tabelÄ™.
Operacje technologiczne
remontu i prób urządzenia Materiały, urządzenia, narzędzia
cumowniczego
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych i literaturze uzupełniającej informacje na temat
remontu i prób urządzeń cumowniczych,
2) dokonać analizy koniecznego zakresu prac remontowych i prób po kapitalnym remoncie
urzÄ…dzenia cumowniczego,
3) wypełnić tabelę wpisując operacje dotyczące remontu i prób w kolejności technologicznej
oraz niezbędne do ich wykonania materiały, urządzenia i narzędzia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 3
Zaplanuj prace remontowe i próby żurawia pokładowego wykorzystując załączoną tabelę.
Operacje technologiczne
remontu i prób żurawia Materiały, urządzenia, narzędzia
pokładowego
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych i literaturze uzupełniającej informacje na temat
remontu i prób urządzeń przeładunkowych,
2) dokonać analizy koniecznego zakresu prac remontowych i prób po kapitalnym remoncie
żurawia pokładowego,
3) wypełnić tabelę wpisując operacje dotyczące remontu i prób w kolejności technologicznej
oraz niezbędne do ich wykonania materiały, urządzenia i narzędzia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 4
Zaplanuj prace remontowe i próby urządzenia ratunkowego z żurawikami grawitacyjnymi
wykorzystując załączoną tabelę.
Operacje technologiczne
remontu i prób urządzenia Materiały, urządzenia, narzędzia
ratunkowego
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych i literaturze uzupełniającej informacje na temat
remontu i prób urządzeń ratunkowych,
2) dokonać analizy koniecznego zakresu prac remontowych i prób po kapitalnym remoncie
urządzenia ratunkowego z żurawikami grawitacyjnymi,
3) wypełnić prawą kolumnę tabeli wpisując operacje dotyczące remontu i prób w kolejności
technologicznej.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- literatura z rozdziału 6.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
Ćwiczenie 5
Zaplanuj prace remontowe i próby urządzenia sterowego wykorzystując załączoną tabelę.
Operacje technologiczne
remontu i prób urządzenia Materiały, urządzenia, narzędzia
sterowego
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych i literaturze uzupełniającej informacje na temat
remontu i prób urządzeń sterowych,
2) dokonać analizy koniecznego zakresu prac remontowych i prób po kapitalnym remoncie
urzÄ…dzenia sterowego,
3) wypełnić tabelę wpisując operacje dotyczące remontu i prób w kolejności technologicznej
oraz niezbędne do ich wykonania materiały, urządzenia i narzędzia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 6
Zaplanuj prace remontowe i próby systemu klimatyzacyjnego wykorzystując załączoną
tabelÄ™.
Operacje technologiczne
remontu i prób systemu Materiały, urządzenia, narzędzia
klimatyzacyjnego
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych i literaturze uzupełniającej informacje na temat
remontu i prób systemów wentylacyjnych i klimatyzacyjnych,
2) dokonać analizy koniecznego zakresu prac remontowych i prób po kapitalnym remoncie
systemu klimatyzacyjnego,
3) wypełnić tabelę wpisując operacje dotyczące remontu i prób w kolejności technologicznej
oraz niezbędne do ich wykonania materiały, urządzenia i narzędzia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 7
Wykonaj remont wybranego wyposażenia okrętu, np. urządzenia kotwicznego,
wykorzystujÄ…c przy remoncie DTR, instrukcjÄ™ technologicznÄ… i stosujÄ…c podczas pracy
przepisy BHP i ochrony środowiska.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się ze stoczniowymi instrukcjami technologicznymi, DTR windy kotwicznej oraz
wymaganiami przepisów BHP i ochrony środowiska dla danego rodzaju prac, przy
wykonaniu których będziesz współuczestniczył,
2) wziąć wspólnie z pracownikami stoczni udział w instruktażu stanowiskowym
i wykonywaniu operacji remontowych,
3) sporządzić sprawozdanie z praktyki zawierające: wykaz wykonywanych operacji
technologicznych, wykaz odbiorów i prób ze wskazaniem odbierającego, wykaz użytych
instrukcji technologicznych, rysunków i DTR, wykaz wymagań BHP i ochrony
środowiska związanych z wykonywanym zakresem prac.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- papier formatu A4,
- przybory do pisania,
- instrukcje technologiczne i rysunki konstrukcyjne,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
- DTR windy kotwicznej,
- stoczniowe przepisy BHP i ochrony środowiska.
Ćwiczenie 8
Określ typowe uszkodzenia rurociągów okrętowych i armatury oraz ich przyczyny
wykorzystując załączoną tabelę.
Typowe uszkodzenie Przyczyna
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych i literaturze uzupełniającej informacje na temat
typowych uszkodzeń rurociągów okrętowych i armatury oraz ich przyczyn,
2) wykonać notatki z tego zakresu,
3) wypełnić prawą kolumnę tabeli wpisując operacje dotyczące uszkodzeń i przyczyn
w kolejności technologicznej.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 9
Zaplanuj proces technologiczny remontu i prób instalacji rurociągów wykorzystując
załączoną tabelę.
Operacje procesu
technologicznego Materiały, urządzenia, narzędzia
remontu i prób instalacji
rurociągów
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych i literaturze uzupełniającej informacje na temat
remontu i prób instalacji rurociągów,
2) dokonać analizy koniecznego zakresu prac remontowych i prób po kapitalnym remoncie
instalacji,
3) wypełnić tabelę wpisując operacje dotyczące remontu i prób w kolejności technologicznej
oraz niezbędne do ich wykonania materiały, urządzenia i narzędzia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 10
Zaplanuj proces technologiczny remontu i prób armatury systemu balastowego
wykorzystując załączoną tabelę.
Operacje procesu
technologicznego remontu Materiały, urządzenia, narzędzia
i prób armatury systemu
balastowego
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych i literaturze uzupełniającej informacje na temat
remontu i prób armatury,
2) dokonać analizy koniecznego zakresu prac remontowych i prób po kapitalnym remoncie
armatury systemu balastowego,
3) wypełnić tabelę wpisując operacje dotyczące remontu i prób w kolejności technologicznej
oraz niezbędne do ich wykonania materiały, urządzenia i narzędzia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- literatura z rozdziału 6.
4.3.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) rozróżnić operacje przy remontach urządzeń kotwicznych?
ðð ðð
2) zaplanować prace remontowe urządzenia kotwicznego?
ðð ðð
3) rozróżnić operacje przy remontach urządzeń cumowniczych?
ðð ðð
4) zaplanować prace remontowe urządzenia cumowniczego?
ðð ðð
5) rozróżnić operacje przy remontach urządzeń przeładunkowych?
ðð ðð
6) zaplanować prace remontowe urządzenia przeładunkowego?
ðð ðð
7) rozróżnić operacje przy remontach urządzeń ratunkowych?
ðð ðð
8) zaplanować prace remontowe urządzenia ratunkowego?
ðð ðð
9) rozróżnić operacje przy remontach urządzeń sterowych?
ðð ðð
10) zaplanować prace remontowe urządzenia sterowego?
ðð ðð
11) rozróżnić operacje przy remontach wentylacji i klimatyzacji?
ðð ðð
12) zaplanować prace remontowe wentylacji i klimatyzacji?
ðð ðð
13) zaplanować próby urządzeń pokładowych?
ðð ðð
14) rozróżnić typowe uszkodzenia rurociągów i armatury?
ðð ðð
15) określić przyczyny uszkodzeń rurociągów i armatury?
ðð ðð
16) rozróżnić operacje remontowe rurociągów i armatury?
ðð ðð
17) określić zakres prób rurociągów i armatury?
ðð ðð
18) posłużyć się przepisami PRS przy określaniu ciśnień próbnych?
ðð ðð
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
5. SPRAWDZIAN OSI
GNI
Ć
INSTRUKCJA DLA UCZNIA
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową.
5. W przypadku odpowiedzi zbliżonych wybierz tę, która wydaje ci się najlepsza.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, odłóż jego rozwiązanie na
póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.
8. Na rozwiÄ…zanie testu masz 30 minut.
Powodzenia!
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Wymagania dotyczące remontów planowo-zapobiegawczych stawiają
a) producenci materiałów hutniczych.
b) instytucje klasyfikacyjne.
c) armatorzy.
d) stocznie remontowe.
2. Remont dla odnowienia klasy przeprowadza siÄ™
a) co 1 rok.
b) co 2 lata.
c) co 3 lata.
d) co 5 lat.
3. Remont dla utrzymania klasy przeprowadza siÄ™
a) co 1 rok.
b) co 2 lata.
c) co 3 lata.
d) co 5 lat.
4. SpecyfikacjÄ™ remontowÄ… wykonujÄ…
a) pracownicy stoczni remontowej.
b) przedstawiciele armatora.
c) inspektorzy instytucji klasyfikacyjnej.
d) kontrolerzy jakości.
5. Dla dużego statku prowadzi się
a) jeden Dziennik remontu.
b) dwa Dzienniki remontu.
c) trzy Dzienniki remontu.
d) cztery Dzienniki remontu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
6. Rozkład prac remontowych wykonywanych przez poszczególne wydziały zwarty jest w
a) specyfikacji remontowej.
b) dokumentacji warsztatowej.
c) dokumentacji konstrukcyjnej.
d) harmonogramie remontu.
7. Jeśli w poszyciu kadłuba występują niewielkie wżery to usuwa się tą usterkę poprzez
a) wstawienie nowego poszycia.
b) dokładne oczyszczenie i pomalowanie farbami gruntową i przeciwporostową.
c) zaspawanie wżerów.
d) zastosowanie płyty nakładkowej.
8. Ubytek korozyjny blachy określa się wykorzystując pomiary wykonane przy pomocy
a) teodolitu geodezyjnego.
b) mikrometru o odpowiednio dobranej dokładności .
c) suwmiarki elektronicznej.
d) defektoskopu ultradz
więkowego.
9. Prostowanie odkształceń poszycia kadłuba odbywa się w temperaturze
a) otoczenia.
b) ok. 500ºC.
c) ok. 1000ºC.
d) ok. 1500ºC.
10. Statek wpływa do doku
a) wykorzystując własny napęd.
b) przy pomocy holowników.
c) przy pomocy steru strumieniowego.
d) przy pomocy portowych urządzeń przeładunkowych.
11. Jeżeli w poszyciu występują niewielkie pęknięcia, to remontuje się je poprzez
a) wstawienie nowego poszycia.
b) dokładne oczyszczenie i pomalowanie farbami gruntową i przeciwporostową.
c) zaspawanie pęknięć.
d) zastosowanie płyty nakładkowej.
12. Do prób na uwięzi, po remoncie statku zalicza się próby
a) szczelności kadłuba.
b) wytrzymałościowe wycinków spoin.
c) działania wyposażenia cumowniczego.
d) mające na celu określenie promienia cyrkulacji.
13. Do urządzeń technicznych nieprzydatnych w procesie remontu statku można zaliczyć
a) suche doki.
b) bramownice.
c) pochylnie.
d) pontony i podnośniki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39
14. Regulację sprzęgła przeciążeniowego windy kotwicznej po remoncie, wykonuje się
a) gdy silnik napędowy jest elektryczny.
b) gdy silnik napędowy jest hydrauliczny.
c) bez względu na rodzaj silnika napędowego.
d) wyłącznie po zaleceniu przez klasyfikatora.
15. Próby prostowodności urządzenia przeładunkowego po remoncie wykonuje się
a) dla bramownicy pokładowej,
b) dla suwnicy pokładowej,
c) dla żurawia bomowego każdego typu,
d) dla żurawia pokładowego.
16. DTR będzie potrzebna przy remoncie
a) centrali klimatyzacyjnej.
b) rurociągów.
c) armatury.
d) zbiornika sprężonego powietrza.
17. Przeglądy i remonty pokryw lukowych w stoczni remontowej wykonuje wydział
a) kadłubowy.
b) ślusarski.
c) konserwacji.
d) elektryczny.
18. W układzie pirsowym stoczni remontowej statki ustawia się
a) przy pomostach wybiegających w głąb basenu.
b) wzdłuż nabrzeża wokół stoczni.
c) prostopadle do nabrzeża.
d) w dokach pływających, suchych i na wyciągach.
19. Kilbloki w stoczni remontowej służą do
a) zamocowania nowej blachy do poszycia kadłuba.
b) wymiany łożyska trzonu sterowego.
c) wymiany lin w urządzeniu przeładunkowym.
d) ustawienia statku na doku.
20. Wymiany skorodowanych usztywnień burty dokonają pracownicy wydziału
a) kadłubowy.
b) ślusarski.
c) konserwacji.
d) elektryczny.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko..........................................................................................
Wykonywanie remontu kadłuba okrętowego
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41
6. LITERATURA
1. Doerffer J.: Technologia remontu kadłubów okrętowych. Wydawnictwo Morskie,
Gdańsk 1969
2. Orszulok W., Wiewiórski S.: Wyposażenie pokładowe statku handlowego. Wydawnictwo
Morskie, Gdańsk 1982
3. Palasik L.: Monter kadłubowy. Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1969
4. Szarejko J., Roguski R.: Zarys budowy okrętu. Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1974
5. Przepisy Budowy i Klasyfikacji Statków Morskich Polskiego Rejestru Statków
6. www.gryfia.com.pl
7. www.nauta.pl
8. www.wikipedia.org
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
42