MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Henryk Stańczyk
Montowanie elementów zbrojenia kadłuba
721[02].Z1.05
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr inż. Wojciech Giemza
mgr inż. Bożena Kuligowska
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Henryk Stańczyk
Konsultacja:
mgr inż. Andrzej Zych
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 721[02].Z1.05
 Montowanie elementów zbrojenia kadłuba , zawartego w programie nauczania dla zawodu
monter kadłubów okrętowych.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 4
3. Cele kształcenia 5
4. Materiał nauczania 6
4.1. Proces technologiczny wyposażania statku 6
4.1.1. Materiał nauczania 6
4.1.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 10
4.1.3. Ćwiczenia 10
4.1.4. Sprawdzian postępów 11
4.2. Elementy ślusarskiego wyposażenia kadłuba statku 13
4.2.1. Materiał nauczania 13
4.2.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 29
4.2.3. Ćwiczenia 30
4.2.4. Sprawdzian postępów 32
4.3. Montaż ślusarskiego wyposażenia kadłuba statku 33
4.3.1. Materiał nauczania 33
4.3.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 42
4.3.3. Ćwiczenia 42
4.3.4. Sprawdzian postępów 45
5. Sprawdzian osiągnięć 46
6. Literatura 51
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o elementach zbrojenia
i wyposażenia kadłuba, a także procesach technologicznych montażu tego wyposażenia
w różnych etapach budowy statku.
W poradniku znajdziesz:
 wymagania wstępne  wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć już ukształtowane,
abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,
 cele kształcenia  wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,
 materiał nauczania  wiadomości teoretyczne niezbędne do opanowania treści jednostki
modułowej, które powinieneś pogłębić korzystając z literatury uzupełniającej,
 zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy już opanowałeś określone treści,
 ćwiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować
umiejętności praktyczne,
 sprawdzian postępów,
 sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi
opanowanie materiału całej jednostki modułowej,
 literaturę uzupełniającą.
721[02].Z1
Technologia budowy kadłuba okrętowego
721[02].Z1.01
Trasowanie blach i profili
721[02].Z1.02
Wykonywanie obróbki blach i profili
721[02].Z1.03
Wykonywanie prefabrykacji sekcji kadłuba
721[02].Z1.04
Montowanie kadłuba statku
721[02].Z1.06
721[02].Z1.05
Przygotowanie statku
Montowanie elementów
zbrojenia kadłuba i pochylni do wodowania
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
- stosować terminologię z zakresu konstrukcji i technologii budowy kadłuba statku,
- posługiwać się normami, dokumentacją technologiczną, rysunkami konstrukcyjnymi
kadłuba okrętowego,
- wykonywać szkice prostych elementów okrętowych,
- identyfikować ogólne i lokalne linie oraz płaszczyzny bazowe kadłuba,
- posługiwać się podstawowym sprzętem pomiarowym podczas prefabrykacji i montażu
okrętowych konstrukcji kadłubowych,
- posługiwać się urządzeniami, przyrządami, narzędziami i pomocniczym oprzyrządowaniem
monterskim, w tym narzędziami pneumatycznymi, magnetycznymi i hydraulicznymi,
- posługiwać się podstawowym sprzętem spawalniczym do cięcia i sczepiania,
- wykonywać obróbkę blach i profili,
- posługiwać się elementarnym sprzętem do prostowania cieplnego i oprzyrządowaniem
pomocniczym,
- charakteryzować właściwości technologiczne podstawowych materiałów kadłubowych,
- przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska,
- organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,
- udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy,
- komunikować się z uczestnikami procesu pracy,
- przestrzegać przepisów kodeksu pracy dotyczących praw i obowiązków pracownika
i pracodawcy,
- przestrzegać przepisów prawa dotyczących wykonywanych zadań zawodowych,
- korzystać z różnych z
ródeł informacji.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
 określić etapy procesu technologicznego wyposażenia statku,
 scharakteryzować elementy ślusarskiego wyposażenia kadłuba,
 ustalić kolejność operacji montażu ślusarskiego wyposażenia kadłuba,
 wykonać montaż zamocowania mechanizmów,
 wykonać montaż gretingów,
 wykonać montaż schodni,
 wykonać montaż systemów rurociągowych,
 posłużyć się dokumentacją montażu ślusarskiego wyposażenia kadłuba,
 zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
i ochrony środowiska podczas montowania elementów zbrojenia kadłuba statku.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
4. MATERIAA
NAUCZANIA
4.1. Proces technologiczny wyposażania statku
4.1.1. Materiał nauczania
Ogólne wiadomości o procesie technologicznym wyposażania statku
Proces technologiczny wyposażania jest częścią całego procesu produkcyjnego budowy
statku, podczas której montuje się w kadłubie ogromną liczbę elementów i urządzeń, zarówno
wykonywanych we własnym zakresie przez stocznię, jak i dostarczanych przez kooperantów.
Do wyposażenia statku należą na przykład:
 instalacja napędowa,
 instalacja elektryczna,
 urzÄ…dzenia radionawigacyjne,
 aparatura elektroniczna, pomiarowa i sterujÄ…ca,
 maszyny pokładowe (wciągarki, siłowniki, maszyny i urządzenia sterowe),
 urządzenia mieszkalne, gospodarcze i służbowe,
 urządzenia chłodnicze,
 urządzenia statków specjalnych, badawczych i przemysłowych,
 wyposażenie kadłuba okrętowego, w skład którego wchodzą instalacje rurociągowe
(z wyjątkiem obsługujących instalację napędową), urządzenia kotwiczne, cumownicze,
przeładunkowe i ratunkowe, instalacje wentylacji, ogrzewania i klimatyzacji, zamknięcia
luków ładunkowych i innych otworów na statku, ochrona pożarowa, a także szereg
drobniejszych elementów.
Przedstawiony wyżej podział jest oczywiście umowny, gdyż często poszczególne
elementy są wspólne dla urządzeń z kilku różnych grup [12]. Dość często stosuje się jeszcze
bardziej ogólny podział wyposażenia, na: maszynowe, pokładowe i pozostałe.
Normalizacja wyposażenia kadłuba
Uwaga: Podrozdziały: Normalizacja oraz Projektowanie wyposażenia kadłuba
wykraczają poza program nauczania. Dodano je w poradniku po to, abyś miał ogólną
orientację o przepisach które musi spełniać wyposażenie statku, a także w jakich rodzajach
projektów ono się znajduje. W związku z tym, zagadnień tych nie uwzględniono w pytaniach
sprawdzających, ćwiczeniach i sprawdzianie postępów.
Wśród poszczególnych urządzeń i instalacji wyposażenia kadłuba okrętu można
rozróżnić takie, które muszą być projektowane i budowane ściśle wg prawideł konwencji
międzynarodowych i przepisów instytucji klasyfikacyjnych (np. urządzenia kotwiczne,
ratunkowe, instalacje zęzowe itp.), oraz inne, w stosunku do których pozostawia się więcej
swobody konstruktorowi, a przepisy dotyczą tylko niektórych elementów danego urządzenia
(np. wentylacja, ogrzewanie, wyposażenie wnętrz itp.). Armator lub konstruktor mogą
wówczas dokonywać w szerokim zakresie wyboru i decydować o zastosowaniu danego typu
czy konstrukcji.
Do przepisów dotyczących wyposażenia kadłuba należą:
 Międzynarodowa konwencja o bezpieczeństwie życia na morzu, zwana Konwencją
SOLAS 1974/78 (w stosunku do wyposażenia ratunkowego, pożarowego, zamknięć
otworów oraz instalacji zęzowych),
 Zalecenia i poprawki do tej konwencji wprowadzone przez Międzyrządową Morską
Organizację Doradczą IMCO (w stosunku do wyposażenia ratunkowego i pożarowego),
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
 Międzynarodowa konwencja o liniach ładunkowych Londyn 1966 (w stosunku do
zamknięć otworów),
 Międzynarodowa konwencja o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki, zwana
Konwencją MARPOL 1973/78 (w zakresie instalacji zęzowych, postępowania
z zanieczyszczeniami ropopochodnymi, śmieciami itp., pochodzącymi ze statków),
 Konwencja o zapobieganiu zderzeniom COLREG 1972 (regulacje w stosunku do
oświetlenia i sygnałów dz
więkowych statku),
 przepisy instytucji klasyfikacyjnych dotyczące instalacji rurociągów zęzowych,
balastowych, wodnych, sanitarnych, ładunkowych na zbiornikowcach, urządzeń
kotwicznych, cumowniczych, przeładunkowych, ratunkowych, holowniczych i zamknięć
otworów, a także częściowo wentylacji i ogrzewania,
 przepisy administracji morskiej dotyczące wyposażenia ratunkowego, wyposażenia
wnętrz, warunków BHP, warunków sanitarnych itp.,
 odrębne przepisy dla statków śródlądowych wydawane przez niektóre instytucje
klasyfikacyjne (w Polsce przez Polski Rejestr Statków), odpowiadające specyfice dróg
wodnych śródlądowych w danym kraju,
 szeregu elementów i urządzeń wyposażenia kadłuba dotyczą normy państwowe (w Polsce
PN) i normy branżowe (BN). Niektóre normy dotyczące elementów wyposażenia
okrętowego muszą uwzględniać zalecenia Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej
ISO, która koordynuje prace normalizacyjne w skali ogólnoświatowej,
 oprócz norm państwowych i branżowych pewne elementy są objęte normami
zakładowymi (ZN i N) oznaczanymi wg określonego schematu, np.: N9  Stocznia
Szczecińska; N6  Stocznia Gdańska, N8  Stocznia Gdyńska, a powtarzające się na
wielu statkach konstrukcje opracowywane są w formie rysunków normowanych,
 niezwykle szeroki asortyment materiałów, elementów i urządzeń stosowanych przy
budowie okrętów, a zwłaszcza budowie ich wyposażenia, ujęty jest dla ułatwienia
projektowania i budowy w opracowywanych przez przemysł okrętowy tak zwanych
wykazach unifikacyjnych i typizacyjnych, które zawierają informacje oparte na normach,
rysunkach normowanych oraz katalogach [12].
Projektowanie wyposażenia kadłuba
Opracowanie dokumentacji projektowej i konstrukcyjnej wyposażenia kadłubowego
podlega tym samym zasadom, które obowiązują w stosunku do innych elementów statku.
1) Projekt wstępny  zawiera ogólną koncepcję wyposażenia i stanowi podstawę do
uzgodnienia tych koncepcji z armatorem, jak również umożliwia wstępne opracowanie
kosztorysowe,
2) Projekt techniczny  zawiera dokumentacjÄ™ potrzebnÄ… do zatwierdzenia konstrukcji przez
instytucję klasyfikacyjną oraz przez władze administracji morskiej (Urząd Morski,
InspekcjÄ™ Pracy, StacjÄ™ Sanitarno-EpidemiologicznÄ… itp.). Zakres dokumentacji
klasyfikacyjnej podlegającej zatwierdzeniu w Polskim Rejestrze Statków określają
szczegółowo  Zasady klasyfikacji PRS w odniesieniu do każdego urządzenia czy
instalacji. Projekt techniczny zawiera potrzebne obliczenia oraz umożliwia dokonanie
przez stocznię zamówienia elementów i urządzeń, a także wykonanie pełnego kosztorysu
budowy. Jest on podstawÄ… do wykonania projektu roboczego,
3) Projekt roboczy  stanowi pełną dokumentację konstrukcyjną i wykonawczą, umożliwia
sporządzenie szczegółowych zestawień materiałowych oraz wykonanie i montaż
wyposażenia na statku [12].
Uzupełnienie projektu roboczego stanowią obowiązujące w stoczni tzw. standardy
budowy i wyposażania kadłuba, katalogi typowych węzłów konstrukcyjnych i dokumentacja
technologiczna, np. karty technologii spawania, czy instrukcje technologiczne montażu
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
wyposażenia, przedstawiające szczegółowo sposób wykonawstwa poszczególnych prac
wyposażeniowych. Po zakończeniu budowy na statek przekazuje się dokumentację zdawczą,
która jest wykorzystywana podczas eksploatacji, np. podczas prac remontowych
wyposażenia.
Etapy procesu technologicznego wyposażania statku
W celu maksymalnego skrócenia czasu budowy statku w coraz większym stopniu kładzie
się nacisk na to, aby montaż elementów wyposażeniowych odbywał się równolegle z budową
kadłuba we wszystkich jej etapach. W związku z tym można wyodrębnić trzy zasadnicze
etapy wyposażania statku:
1) Zbrojenie i wyposażanie w fazie prefabrykacji,
2) Wyposażanie podczas montażu kadłuba na pochylni,
3) Wyposażanie kadłuba po wodowaniu.
Zbrojenie i wyposażanie w fazie prefabrykacji
Zbrojeniem nazywamy montaż elementów wyposażenia w sekcjach kadłuba. Montaż ten
jest wykonywany w warunkach warsztatowych przez brygady montujÄ…ce sekcje. Prace
związane z ze zbrojeniem i montażem sekcji stanowią jeden zespół technologiczny. Pojęcie
zbrojenia zawęża się wyłącznie do sekcji z pominięciem bloków kadłuba. W związku z tym
proces montażu elementów wyposażenia w bloku nazywa się wyposażaniem bloku, a nie
zbrojeniem.
Zbrojenie wykonują monterzy kadłubowi. W związku z tym zakres zbrojenia sprowadza
się do elementów, których montaż nie wymaga dodatkowych operacji i umiejętności ponad te,
które normalnie wchodzą w zakres umiejętności montera kadłubowego. Elementami tymi
będą: wszelkiego rodzaju uchwyty, zamocowania, wzmocnienia, przejścia itp., łączone
z sekcją przy pomocy spawania lub śrub. Montaż rur, kabli, aparatury itp., nie wchodzi
w zakres zbrojenia. Wynika to stąd, że ok. 70 do 80 % czasu związanego z tym montażem
zużywa się na wyznaczenie tras i położeń oraz zamocowanie elementów podtrzymujących lub
prowadzących systemy wyposażeniowe, a zaledwie 20 do 30 % na ułożenie samego systemu,
to jest rurociągów czy kabli. Poza tym montaż tych instalacji w sekcjach wymagałby
dzielenia ich na odcinki odpowiadające wymiarom sekcji oraz łączenia w trakcie montażu
kadłuba, a poza tym byłoby konieczne wprowadzenie na halę prefabrykacji wielu
pracowników wydziałów wyposażeniowych. W efekcie cały proces byłby nieuzasadniony
ekonomicznie.
Nowoczesny proces technologiczny wyposażania zaczyna się już w fazie obróbki blach
i profili, gdyż znaczną liczbę otworów dla przejść grodziowych czy kabli wypala się właśnie
w trakcie tej obróbki.
W ramach prefabrykacji wstępnej spawa się szereg wzmocnień otworów, klamer
i uchwytów kablowych lub rurowych, a na sekcjach płatowych montuje się przejścia
grodziowe, włazy, fundamenty itp. W sekcjach zespołowych (przestrzennych) wstawia się
częściowo rurociągi, drabiny, drzwi wodoszczelne itd., a bloki wyposaża się niemal
całkowicie. Prace wyposażeniowe są wykonywane w warsztacie w bardziej dogodnych
warunkach niż na pochylni. Transport materiałów i dostęp do poszczególnych sekcji jest
łatwiejszy, warunki atmosferyczne nie utrudniają pracy, koszty realizacji są znacznie niższe,
a prace mogą być dokładniej wykonane aniżeli np. na statku zwodowanym stojącym przy
nabrzeżu.
Dokumentacja zbrojenia i wyposażania oraz związana z nią dokumentacja materiałowa,
musi być bardzo starannie opracowana przez biuro technologiczne, na podstawie planu
zbrojenia i wyposażania. Elementy wchodzące w skład jednego węzła konstrukcyjnego
wyposażenia są montowane w różnych etapach budowy statku, co musi być uwzględnione
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
w dokumentacji konstrukcyjnej, opracowanej dla poszczególnych etapów. Podobnie
i materiały będą zapotrzebowywane w różnych etapach i stąd będzie wynikała konieczność
odpowiedniego podziału materiałów. Powoduje to niewątpliwie utrudnienia w kooperacji,
niemniej jednak daje niewspółmiernie duże korzyści produkcyjne [2].
W tablicy 1 podano podział prac wyposażeniowych między poszczególne etapy
prefabrykacji.
Tablica 1. Podział zbrojenia i wyposażenia między poszczególne etapy prefabrykacji [2]
Wyposażanie podczas montażu kadłuba na pochylni (w doku)
Po połączeniu sekcji na pochylni (w doku) podczas montażu kadłuba pozostaje do
wykonania stosunkowo niewiele prac wyposażeniowych i są to prace przede wszystkim
w rejonie łączeń bloków. W niektórych przypadkach stanowią one do 10 % całkowitej
pracochłonności gotowego statku. Dzięki tej zmianie procesu technologicznego statki mogą
być prawie całkowicie wyposażane na pochylni (w doku), a nawet, o ile na to czas pozwala,
można przeprowadzić znaczną ilość prób zdawczo-odbiorczych przed wodowaniem statku.
Przerzucenie części prac wyposażeniowych ze stanowiska przy nabrzeżu na pochylnie (doki)
i do hali prefabrykacyjnej, pozwala na poważne skrócenie cyklu budowy statku oraz
obniżenie kosztów robocizny, przy znacznym podniesieniu jakości wykonania [2].
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
Typowymi pracami wyposażeniowymi wykonywanymi na pochylni są:
 trasowanie i ewentualne uzupełnianie brakującego zbrojenia (którego nie zamontowano
jeszcze w sekcjach i blokach) oraz konserwacja konstrukcji kadłuba,
 montaż i spawanie metalowych elementów wyposażeniowych które powinny być
zainstalowane na statku przed położeniem izolacji w pomieszczeniach i przed pracami
stolarskimi,
 montaż napędu głównego oraz mechanizmów i urządzeń siłowni,
 montaż wentylacji, rurociągów, kabli głównych itp.,
 próby szczelności tych rurociągów, które w kolejnych fazach wyposażania zostaną
przykryte izolacjÄ… lub szalunkiem [9].
Wyposażanie kadłuba po wodowaniu (przy nabrzeżu)
Jak wspomniano wcześniej ogólną tendencją w światowym okrętownictwie jest dążenie
do tego, aby ta faza wyposażania była ograniczona do niezbędnego minimum i obejmowała
tylko te prace których nie można było wykonać w trakcie prefabrykacji i montażu kadłuba na
pochylni (w doku). Pracami wyposażeniowymi wykonywanymi przy nabrzeżu po wodowaniu
kadłuba, są np.:
 prace izolacyjno-stolarskie,
 montaż instalacji sanitarnych i elektrycznych wewnątrz pomieszczeń na szalunku,
 montaż wyposażenia wnętrz pomieszczeń,
 prace konserwacyjno-malarskie,
 montaż wyposażenia pomieszczeń po ich pomalowaniu, np. mebli, sprzętów itp.,
 próby urządzeń w działaniu oraz wykańczanie i zdawanie poszczególnych węzłów
konstrukcyjnych i pomieszczeń statku,
 prace po próbach, przegląd rewizyjny urządzeń i mechanizmów,
 końcowe wyposażanie statku w drobne elementy, inwentarz i części zamienne,
 prace wykończeniowe, ostateczne malowanie statku i przygotowanie go do przejęcia
przez armatora [9].
4.1.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie elementy i urządzenia należą do wyposażenia statku?
2. Jaki jest ogólny podział wyposażenia?
3. Jakie są zasadnicze etapy wyposażania statku?
4. Jakie prace nazywamy zbrojeniem?
5. Jakie prace zbrojeniowe wykonuje się podczas prefabrykacji wstępnej?
6. Jakie prace wyposażeniowe wykonuje się podczas prefabrykacji sekcji?
7. Jakie prace wyposażeniowe wykonuje się podczas montażu kadłuba na pochylni?
8. Jakie prace wyposażeniowe wykonuje się po wodowaniu statku?
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Podaj przykłady wyposażenia maszynowego i pokładowego wypełniając poniższą tabelę.
Wyposażenie
Pokładowe Maszynowe
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat wyposażenia statku,
2) wykonać wykaz wyposażenia i dokonać jego podziału na wyposażenie pokładowe
i maszynowe,
3) uzupełnić kolumny tabeli zgodnie z poleceniem wydłużając ją wg potrzeb,
4) porównać swoje wyniki z tabelami kolegów.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 2
Określ etapy procesu technologicznego wyposażania statku i rodzaj prac odpowiadający
tym etapom, uzupełniając poniższą tabelę.
ETAP ZBROJENIA LUB WYPOSAŻANIA RODZAJ PRAC
Obróbka blach
Montaż mebli po malowaniu pomieszczeń
Montaż wentylacji
Wyposażanie w inwentarz i części zamienne
Montaż fundamentów i drabin
Montaż łodzi ratunkowych
Montaż silnika głównego
Montaż uchwytów rurarskich i kablowych
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) w oparciu poradnik i literaturę uzupełniającą przypomnieć sobie zasadnicze etapy
wyposażania statku,
2) wykonać wykazy prac wykonywanych w ramach poszczególnych etapów,
3) uzupełnić lewą i prawą kolumnę tabeli zgodnie z poleceniem,
4) porównać swoje wyniki z rozwiązaniami kolegów.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- przybory do pisania,
- literatura z rozdziału 6.
4.1.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) rozróżnić pojęcia: zbrojenie i wyposażanie?
ðð ðð
2) rozróżnić wyposażenie pokładowe statku?
ðð ðð
3) rozróżnić wyposażenie maszynowe statku?
ðð ðð
4) rozróżnić etapy wyposażania statku?
ðð ðð
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
5) określić rodzaj prac zbrojeniowych wykonywanych przy obróbce
blach? ðð ðð
6) określić rodzaj prac wyposażeniowych wykonywanych podczas
prefabrykacji sekcji? ðð ðð
7) określić rodzaj prac wyposażeniowych wykonywanych podczas
montażu kadÅ‚uba na pochylni (w doku)? ðð ðð
8) określić rodzaj prac wyposażeniowych wykonywanych po
wodowaniu statku? ðð ðð
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
4.2. Elementy ślusarskiego wyposażenia kadłuba statku
4.2.1. Materiał nauczania
Jak wspomniano w poprzednim rozdziale wyposażenie kadłuba statku obejmuje ogromną
liczbę urządzeń, mechanizmów, sprzętu, instalacji itp., rozmieszczonych w siłowni, na
pokładzie, nadbudówce i innych pomieszczeniach. W niniejszym poradniku zostaną ogólnie
scharakteryzowane tylko niektóre elementy wyposażenia ślusarskiego kadłuba statku, których
montażem zajmują się monterzy kadłubowi, takie jak: fundamenty, gretingi i podłogi,
schodnie, systemy rurociągowe, anody cynkowe i uchwyty na kadłubie statku.
Fundamenty
Fundament jest konstrukcją przestrzenną wykonywaną z blach i profili, na której montuje
się urządzenia siłowniane, pokładowe itp. Większość urządzeń stanowiących wyposażenie
współczesnego statku jest dostarczana do stoczni przez firmy kooperujące wraz
z fundamentami, do których urządzenie przykręcone jest za pomocą śrub fundamentowych.
Między fundamentem a urządzeniem producent montuje podkładki wyrównawcze. W tym
przypadku rola pracowników stoczni montujących wyposażenie ogranicza się do dokładnego
ustawienia urządzeń zgodnie z dokumentacją, wytrasowania i odpalenia naddatków
fundamentu, przyspawania go do dna lub pokładu, oraz przy większych obciążeniach
przyspawania wzmocnień podpokładowych, jak np. pod fundamentem wciągarki kotwicznej.
Wyjątek w tym zakresie stanowi fundament silnika głównego. Fundament ten stocznia
prefabrykuje we własnym zakresie, jak inne sekcje kadłuba. Wynika to z gabarytów tego
elementu oraz faktu, że grubość podkładek między silnikiem a fundamentem można określić
dopiero po wycentrowaniu silnika głównego do linii wałów.
Fundament silnika głównego prefabrykuje się na płycie montażowej, w łożu lub
oprzyrządowaniu (obrotowym stole) prefabrykacyjnym. Przykład oprzyrządowania pokazano
na rysunku 1.
Rys. 1. Stół do prefabrykacji fundamentów: 1  mechanizm do pochylenia stołu,
2 i 3  przyciski do mocowania płyt fundamentowych [7]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
Na łożu (oprzyrządowaniu) układa się najpierw płytę fundamentową w pozycji
odwróconej, a na niej ustawia się kolejno: wzdłużniki, poprzecznice i węzłówki boczne
fundamentu. Po sczepieniu całości spawa się w pierwszej kolejności wzdłużniki
z poprzecznicami i węzłówkami, następnie wzdłużniki z płytą fundamentową, a na końcu
poprzecznice i węzłówki z płytą, jak to pokazano na rysunku 2.
Rys. 2. Kolejność spawania fundamentu podczas prefabrykacji [2]
Po spawaniu należy sprawdzić poprawność kształtu i usunąć odkształcenia jeśli
przekraczają one ą 1,5 mm [2]. Górną powierzchnię fundamentu należy poddać zgrubnej
obróbce mechanicznej przez struganie lub frezowanie, pozostawiając naddatek na obróbkę
końcową po montażu na statku.
Gretingi i podłogi
Pod ogólną nazwą gretingów rozumie się konstrukcje ażurowe typu: pomost, platforma
oraz łączące je kładki, drabinki, schody z włączeniem ograniczających je poręczy i barier.
Gretingi znajdują zastosowanie w siłowni statku, na pokładach, jak również w innych
wysokich pomieszczeniach statku, dla zabezpieczenia bezpiecznego dojścia ludzi do obsługi
mechanizmów, armatury i innych urządzeń statku położonych na różnych wysokościach.
Kraty gretingów mają konstrukcję zgrzewaną z płaskowników (bednarki 30x2 mm),
a obramowania z płaskowników-bednarek 30x4. Podłogi różnią się od gretingów tym, że
zamiast krat konstrukcji ażurowej stosuje się konstrukcje w postaci poszycia z płyt
żeberkowej blachy stalowej (tzw. ryflowanej), przykręconych wkrętami do konstrukcji
wsporczej. Gretingi i podłogi składają się z konstrukcji nośnych i obramowań, do których
mocuje się płyty i kraty, co pokazano na rysunku 3. Aby umożliwić manipulowanie zaworami
rurociągów pod poszyciem podłogi, oraz dojście do włazów zbiorników dennych, wykonuje
się w podłodze zdejmowane pokrywy lub klapy zejściowe otwierane na zawiasach.
Konstrukcje gretingów i podłóg powinny przenosić następujące obciążenia, opisane
w widocznych miejscach symbolem DOR:
 gretingi komunikacyjne: 2 [kN/m2],
 podłogi w siłowni głównej: 5 [kN/m2],
 podłogi poza siłownią główną: 3 [kN/m2],
Konstrukcje gretingów i podłóg składają się z typowych, powtarzalnych rozwiązań
ujętych w stoczniowych katalogach węzłów konstrukcyjnych. Jak największy zakres prac
przy podłogach i gretingach należy wykonać w warsztacie (prefabrykacja i przedmontaż
węzłów) [10].
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
Rys. 3. Przykład fragmentu konstrukcji gretingu: a) widok z góry, b) widok z góry konstrukcji nośnej po
zdjęciu krat gretingu 2  śruba, 3  nakrętka, 4  bednarka 30x4, 5  kątownik 100x75x8, 6  kątownik
60x40x6 [10]
Schody (schodnie)
Schody należą do tzw. urządzeń komunikacyjnych na statku, podobnie jak drabiny, trapy,
kładki, bariery, poręcze i uchwyty. Schody dzielą się na statku na główne i poboczne. Schody
główne znajdują się na głównych ciągach komunikacyjnych i korzysta z nich wiele osób.
Schody poboczne prowadzą do mniej licznie uczęszczanych części statku. Podział ten jest
szczególnie istotny na statkach pasażerskich. Schody główne muszą być szersze, a ich kąt
nachylenia do poziomu nie powinien przekraczać 45°. Schody poboczne mogÄ… być węższe
i mogÄ… być nachylone pod kÄ…tem do 60°. Od kÄ…ta nachylenia schodów zależne sÄ… wysokoÅ›ci
i głębokości stopni. Schody mogą być usytuowane wzdłuż lub w poprzek statku. Usytuowanie
wzdłuż jest bezpieczniejsze dla użytkowników przy bocznych przechyłach statku i takie
usytuowanie jest zalecane. Zaletą schodów usytuowanych poprzecznie jest to, że przecinają
mniejszą liczbę poprzecznych pokładników. Konstrukcja schodów może być wykonana
z różnych materiałów, jednakże powinna mieć szkielet stalowy. Wymaganie to wynika
z zasad bezpieczeństwa pożarowego ujętych w prawidłach Konwencji SOLAS. Schody mogą
mieć stopnie z drewna poddanego impregnacji ognioodpornej lub również pokrytego
trudnopalnym materiałem. Jeśli chodzi o schody prowadzące do maszynowni, kotłowni,
pompowni itp., to mają one konstrukcję całkowicie stalową, co pokazano na rysunku 4 [11].
Schody te mają konstrukcję umożliwiającą ich demontaż, głównie do operacji transportowych
i zwyczajowo dla odróżnienia od schodów stałych nazywa się je schodniami.
Schodnie należą więc do demontowalnych urządzeń komunikacyjnych na statku, które
służą do przemieszczania się między poszczególnymi poziomami, np. siłowni. Wykonane są
jako wytrzymała konstrukcja stalowa spełniająca wymagania obowiązujących w tym zakresie
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
norm i przepisów określających np., że szerokość schodni nie może wynosić mniej niż
600 mm, a kÄ…t ich nachylenia nie może przekraczać 60°. Powinny one mieć pÅ‚askie stopnie
z materiału o powierzchni przeciwślizgowej, które pokazano na rysunku 5 [10]. Przy kącie
pochylenia powyżej 60° stosuje siÄ™ drabiny o szerokoÅ›ci 200 do 400 mm, ze stopniami
z prętów o przekroju kwadratowym.
Rys. 4. Przykład konstrukcji schodów stalowych do maszynowni [12]
Rys. 5. Typy stosowanych stopni schodni: a), b) z blachy ryflowanej, c) z gretingu [10]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
Instalacje rurociągów kadłubowych
Dla zapewnienia działania urządzeń okrętowych, jak również dla zapewnienia warunków
bezpieczeństwa, sanitarnych i eksploatacyjnych, instaluje się na statku szereg instalacji
rurociągowych. Pod tym pojęciem rozumie się zespół rurociągów, armatury oraz urządzeń
przeznaczonych do wykonywania określonych funkcji. Zadaniem instalacji jest transport
cieczy, pary wodnej i innych gazów znajdujących się na statku. W kadłubie statku
zamontowane są tysiące metrów rur z armaturą (np. zaworami) o średnicach od kilkunastu do
ponad 500 mm. Są to zwykle rury stalowe, często ocynkowane, ale też rury ze stopów
nieżelaznych (mosiężne, brązowe itp.), a także z tworzyw sztucznych (głównie sanitarne),
z gumy a nawet szkła, np. płynowskazy. Instalacje ze względu na wykonywane funkcje dzielą
się na siłowniane i obsługujące kadłub, które określa się jako instalacje rurociągów
kadłubowych. Do najważniejszych instalacji rurociągów kadłubowych należą [9]:
 instalacje zęzowe,
 instalacje balastowe,
 rurociÄ…gi wlewowe, odpowietrzajÄ…ce i pomiarowe,
 instalacje zaopatrzenia wodnego,
 instalacje sanitarne (kanalizacyjne) i ściekowe,
 instalacje gaśnicze (wodne, gazowe, pianowe) i wykrywcze,
 instalacje ładunkowe zbiornikowców i ogrzewania zbiorników,
 instalacje wentylacji i klimatyzacji.
W instalacjach kadłubowych z rurociągami stalowymi używa się armatury o korpusach
żeliwnych i staliwnych oraz częściach z brązu i mosiądzu (gniazda i grzybki zaworowe).
Armatura mocowana bezpośrednio do stalowego kadłuba nie może być wykonywana ze
zwykłego żeliwa, lecz z wysokiej jakości żeliw stopowych. Dla przewodów z tworzyw
sztucznych nadaje się armatura z tworzyw. Poszczególne odcinki rurociągów łączy się za
pomocą złączy kołnierzowych, gwintowanych lub śrubunkowych. Przejścia rurociągów przez
wodoszczelne konstrukcje kadłuba (grodzie, pokłady) wykonuje się za pośrednictwem
łączników (tzw. przejść) grodziowych przedstawionych na rysunku 6.
Rys. 6. Przejścia grodziowe [12]: a) proste, b) kątowe, c) kątowe spawane
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
W przypadku konieczności prowadzenia rurociągu przez zbiorniki, których dane
rurociągi nie obsługują, należy zastosować szczelny tunel, albo też użyć rur grubościennych
bez rozbieralnych złączy. W niektórych wypadkach, jeśli rurociąg przechodzi przez zbiornik
z tym samym czynnikiem, stosuje się odstępstwo od tej zasady (np. przy przechodzeniu
rurociągu balastowego przez pośrednie zbiorniki balastowe). Średnice rurociągów dla
poszczególnych instalacji ustala się według przepisów instytucji klasyfikacyjnych (np. dla
instalacji zęzowej), lub też na podstawie potrzebnego natężenia przepływu.
Otwory wlotowe i wylewowe w zewnętrznym poszyciu kadłuba należy tak rozmieścić,
aby nie istniała możliwość zasysania przez otwory wlotowe ścieków, spływających
z otworów wylotowych. Otwory wlotowe, przez które jest zasysana woda morska, mają duże
rozmiary i umieszczone są w dnie i w dolnej części burt statku. Zaopatrzone są one w kratę
zapobiegającą przedostawaniu się zanieczyszczeń. Zawory umieszczane na skrzyni zaworu
dennego zwanej skrzyniÄ… kingstonowÄ…  rysunek 7, sÄ… zaworami zaporowymi. Do skrzyni
doprowadza się zwykle przewody pary i sprężonego powietrza, którymi można przedmuchać
lub odmrozić skrzynię. Na statku znajdują się co najmniej dwie skrzynie kingstonowe Otwory
wylotowe umieszcza się w burcie ponad linią zanurzenia statku. Służą one do odprowadzania
za burtę wody zęzowej, balastowej i innych ścieków. Otwory te są zaopatrzone w zwrotno-
zaporowe zawory wylewowe lub też klapy sztormowe  rysunek 8, których nie należy
umieszczać w rejonie, w którym opuszcza się łodzie ratunkowe [12].
Rys. 7. Skrzynia kingstonowa z armaturą: 1  zawór kingstonowy, 2  zawór zaporowy, 3  zawór parowy,
4  przewód pary, 5  kołnierz, 6  uszczelka, 7  anoda cynkowa, 8  krata [12]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
c
Rys. 8. Zawory wylewowe: a) burtowy prosty, b) przelotowy, c) klapa sztormowa [12]
Instalacja zęzowa
Zadaniem instalacji jest usuwanie za burtÄ™ wody gromadzÄ…cej siÄ™ w dolnej przestrzeni
statku zwanej zęzami. Ponieważ woda ta zanieczyszczona jest produktami ropopochodnymi
(olejem i paliwem) wymaga oczyszczenia w systemie odolejaczy zgodnie z konwencjÄ…
MARPOL, przed wypompowaniem do morza. Schemat instalacji zęzowej pokazano na rys. 9.
Rys. 9. Schemat instalacji zęzowej [4]
Przepisy klasyfikacyjne [13] wymagają, aby każdy statek z własnym napędem posiadał
dwie pompy zęzowe samozasysające, tłokowe lub odśrodkowe z urządzeniami
gwarantującymi zassanie (główna i rezerwowa). Jako pompa rezerwowa może być stosowana
pompa balastowa. Poza głównymi pompami zęzowymi instalowana jest również niewielka
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
pompa tłokowa lub śrubowa zwana resztkową. Średnice rurociągów głównej magistrali
zęzowej i odgałęzień ssących oblicza się wg wzorów podanych w przepisach PRS.
Charakterystycznymi elementami instalacji zęzowej są kosze ssące i osadniki, które stanowią
rodzaj filtrów zgrubnych, zabezpieczających przed zasysaniem większych zanieczyszczeń do
instalacji.
Instalacje balastowe
Zadaniem instalacji jest wyrównywanie przechyłów i przegłębień statku poprzez
napełnianie, opróżnianie i przepompowywanie wody między zbiornikami balastowymi oraz
zwiększanie zanurzenia podczas pływania bez ładunku. Zbiorniki pod linią wodną napełniane
są grawitacyjnie a opróżniane pompą balastową, nad linią wodną odwrotnie. Rurociągi
balastowe mogą być zarówno ssące jak i tłoczące, zależnie od kierunku pompowania.
Rozmieszczenie odgałęzień ssących winno być takie, aby zbiorniki można było opróżnić przy
przechyle do 5°. Woda balastowa z tzw. zbiorników przemiennych, przed usuniÄ™ciem za burtÄ™
musi być poddana odolejaniu. Schemat instalacji balastowej pokazano na rys. 10.
tłoczenie za burtę
Rys. 10. Schemat instalacji balastowej [4]
RurociÄ…gi wlewowe, odpowietrzajÄ…ce i pomiarowe
Rurociągi te są nieodzownym uzupełnieniem zbiorników zawierających ciecze oraz
przedziałów ochronnych. Przez rurociągi wlewowe doprowadza się ciecz (wodę pitną, olej
paliwo itp.) z otworów wlewowych znajdujących się na pokładzie do zbiorników
rozmieszczonych w głębi kadłuba statku. Otwory wlewowe opatrzone odpowiednią armaturą
mieszczą się na zewnątrz statku w takim miejscu, z którego najwygodniej jest przyjąć płynny
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
ładunek z lądu na statek. Podczas napełniania zbiorników nad powierzchnią cieczy tworzy się
tzw. poduszka powietrzna. Gdyby nie odprowadzić tego powietrza ze zbiornika uległoby ono
sprężeniu, uniemożliwiając całkowite napełnienie zbiornika, co mogłoby nawet doprowadzić
do rozerwania zbiornika. Dlatego też każdy zbiornik w swoim najwyższym miejscu posiada
rurociąg odpowietrzający wyprowadzony ponad pokład powyżej wodnicy pływania. Wyloty
rur odpowietrzających zaopatrzone są w głowice odpowiedniej konstrukcji, nie pozwalającej
na przedostanie się wody morskiej do zbiorników. Rury odpowietrzające zbiorniki płynów
palnych są wyprowadzne ponad górny otwarty pokład, gdzie wychodzące pary nie mogą
stanowić niebezpieczeństwa. Ponadto końcówki wylotu odpowietrzeń są opatrzone
odpowiednimi siatkami pożarowymi lub armaturą przerywającą płomień [9]. Zakończenia rur
odpowietrzajÄ…cych pokazano na rysunku 11.
Rys. 11. Zakończenia rur odpowietrzających [12]
Na statku zachodzi potrzeba mierzenia poziomu cieczy aktualnie przewożonej
w zbiornikach lub zbierajÄ…cej siÄ™ w zbiornikach ochronnych (koferdamach) bÄ…dz

w studzienkach zęzowych. Pomiary te są możliwe dzięki instalowaniu możliwie prostych
rurociągów zwanych sondażowymi biegnących z pokładu do zbiorników. Dzięki nim można
opuścić sondę (miarkę) wskazującą poziom cieczy w zbiorniku. Na pokładzie rury te są
zamykane odpowiednimi korkami. Miejsca wyprowadzenia odpowietrzeń i sond zbiorników
paliwowych i olejowych winny być obramowane płaskownikiem, zwykle 80x8 mm lub
100x10 mm i zaopatrzone w ściek, podłączony do instalacji ścieków zaolejonych. Niezależnie
od rur sondażowych stosuje się zdalny pomiar poziomu cieczy w zbiornikach za pomocą
instalacji pneumatycznej lub elektrycznej. Na rysunku 12 pokazano rozmieszczenie
omawianych rur uzbrojenia zbiorników oraz korek pokładowy rury sondażowej.
Instalacje zaopatrzenia wodnego
Zadaniem tych instalacji jest zaopatrywanie statku w wodę słodką do picia i mycia się
oraz morską, np. do spłukiwania WC, mycia pomieszczeń, basenów kąpielowych itp.
W instalacjach wody morskiej stosuje się hydrofory, czyli zbiorniki ciśnieniowe
umożliwiające okresowy pobór wody bez użycia pompy. Pracą pomp hydroforowych steruje
presostat zainstalowany na hydroforze. System wody słodkiej zbudowany jest podobnie, przy
czym posiada urzÄ…dzenia do oczyszczania i uzdatniania wody pobieranej ze zbiornika wody
słodkiej i krany oszczędnościowe w punktach poboru. Wg zaleceń IMM (Instytutu Medycyny
Morskiej) na jedną osobę winno przypadać 100 l wody słodkiej na dobę, w tym 20 l wody
pitnej. Schemat wodnej instalacji sanitarnej przedstawiono na rys. 13.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
Rys. 12. Rurociągi wlewowe, odpowietrzające i pomiarowe: a) przykład rozmieszczenia w części rufowej
statku (1  stopka sondy, 2  korek pokładowy, 3  głowica odpowietrznika, 4  głowica wlewu),
b) zakończenie rurociągu pomiarowego korkiem pokładowym (1  rura, 2  korek pokładowy,
3  pierścień wyrównawczy, 4  spoina) [9]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
Rys. 13. Schemat instalacji wody do mycia [4]
Instalacje sanitarne (kanalizacyjne) i ściekowe
Pod pojęciem instalacji sanitarnych należy rozumieć instalacje kanalizacyjne grupujące
odpływy z WC, umywalek, wanien, zlewozmywaków. Rurociągami ściekowymi odprowadza
się ścieki podłogowe i ścieki pokładowe. Niekiedy funkcje te nie są jednoznacznie
rozdzielone. Z pokładów otwartych odprowadza się tzw. spływnikami wodę, która nie
odpływa przez furty burtowe. Woda ta pochodzi od bryzgów fal, mycia pokładów i z opadów
atmosferycznych. Z pokładów otwartych wyższych odprowadza się wodę na coraz to niższe
pokłady, aby z najniżej położonego pokładu otwartego odprowadzić ją za burtę. Schemat
spływników pokładowych (spigatów) pokazano na rysunku 14.
Woda brudna z kuchni i łazienek oraz ścieki podłogowe może być kierowana przez rury
zbiorcze bezpośrednio za burtę, natomiast odpływy z WC do tzw. zbiornika fekalii, który
opróżniany jest za pomocą pomp, lub eżektorów. Schemat drugiego z tych rozwiązań
pokazano na rysunku 15.
Na współczesnych statkach stosuje się dzisiaj powszechnie oczyszczalnie ścieków
wykorzystujÄ…ce biologicznÄ… metodÄ™ oczyszczania, przy wykorzystaniu bakterii
rozkładających odpady i zamieniających je na nieszkodliwą dla środowiska ciecz, która może
być następnie bez ograniczeń usunięta za burtę [12].
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
Rys. 14. Schemat spływników pokładowych [12]
Rys. 15. Schemat instalacji opróżniającej zbiornik ściekowy za pomocą eżektora: 1  zbiornik ściekowy,
2  wyłącznik pływakowy, 3  pływak, 4  eżektor, 5  zasuwa, 6  klapa sztormowa [12]
Instalacje gaśnicze (pożarowe)
Zgodnie z wymaganiami Konwencji SOLAS i przepisami instytucji klasyfikacyjnych
statki wyposaża się w bogato rozbudowane instalacje pożarowe, składające się z instalacji
wykrywczych, sygnalizacyjnych i kilku rodzajów instalacji gaśniczych. Rozwiązanie
instalacji gaśniczej zależy przede wszystkim od środków gaśniczych uzytych w danej
instalacji. Może to być woda, piana, dwutlenek węgla, proszki i płyny gaśnicze. Na każdym
statku jedną z ważniejszych funkcji pełni instalacja wodna, wyposażona w zawory
hydrantowe i możliwość podłączenia się z lądu za pomocą złącz mięzynarodowych [9].
Schemat takiej instalacji pokazano na rysunku 16.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
Rys. 16. Schemat instalacji rurociągów pożarowych wodnych: 1  rurociąg ssący, 2  pompa, 3  rurociąg
pożarowy, 4  zawór hydrantowy [9]
Instalacje ładunkowe zbiornikowców i ogrzewania zbiorników
Na zbiornikowcach wykonywana jest instalacja rurociągów ładunkowych, która służy do
przyjmowania na statek i oddawania na ląd ładunku płynnego. Schemat takiej instalacji
pokazano na rysunku 17. Załadunek zbiornikowca odbywa się z reguły przy użyciu pomp
lądowych, natomiast do wyładunku służą specjalne pompy znajdujące się na statku. Pompy te
mogą być umieszczone w odrębnym pomieszczeniu zwanym pompownią, lub pracować jako
tzw. pompy zanurzone umieszczone na dnie zbiorników ładunkowych. Pompy ładunkowe
dzielą się na: główne  obsługujące podstawowy układ rurociągów ładunkowych  oraz
resztkowe, tj. takie, które przez specjalne rurociągi (resztkowe) wypompowują z ładowni
drobne ilości (resztki) ładunku.
Na zbiornikowcach przewożących oleje ciężkie nieodzowne jest podgrzewanie ładunku
dla zmniejszenia jego gęstości i ułatwienia, lub nawet wręcz umożliwienia przepompowania.
Jako czynnika grzewczego używa się na ogół pary o ciśnieniu 0,3 do 1 MPa (zależnie od
rozmiarów instalacji). Przewody grzewcze układa się zwykle na dnie zbiorników
ładunkowych w formie wężownicy. Odlot skroplin należy odprowadzić do zbiornika
obserwacyjnego celem stałej kontroli stopnia ewentualnego zanieczyszczenia skroplin olejem [9].
Rys. 17. Schemat rurociągów ładunkowych i balastowych w ładowniach i na pokładzie zbiornikowca [9]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
Instalacje wentylacji i klimatyzacji
Zadaniem instalacji wentylacyjnej na statku jest wymiana powietrza w siłowni,
Å‚adowniach, pomieszczeniach mieszkalnych itp.
WentylacjÄ™ dzieli siÄ™ na naturalnÄ… (wykorzystujÄ…cÄ… ruch powietrza) i sztucznÄ…
(wymuszaną przez wentylatory). Zależnie od kierunku przepływu wyróżnia się z kolei
wentylację nawiewową, wyciągową lub mieszaną. Intensywność wentylacji określana jest
ilością wymian powietrza w pomieszczeniu w ciągu godziny. W wentylacji naturalnej
stosowane są głowice nawiewowe i wyciągowe  rysunek 18.
a) b)
Rys. 18. GÅ‚owice wentylacyjne: a) nawiewowa, b) wyciÄ…gowa [9]
Na rysunku 19 pokazano perspektywiczny widok wentylacji sztucznej
z rozprowadzeniem powietrza systemem kanałów. Zależnie od miejsc do których dostarczane
jest powietrze można wyodrębnić wentylację pomieszczeń mieszkalnych, ładowni, siłowni
itp.
Kanały wentylacyjne są zwykle stalowe a powietrze dostarczane jest poprzez kasetony
(tzw. cabin unit) lub tez dyfuzory o przekroju kwadratowym lub okrągłym zwykle
z tworzywa sztucznego.
Klimatyzacja w zakresie ruchu powietrza i jego rozprowadzania jest bardzo podobna do
wentylacji. Zasadnicza różnica polega na tym, że w klimatyzacji powietrze dodatkowo
poddawane jest obróbce, polegającej na jego: nawilżaniu lub osuszaniu oraz ogrzewaniu lub
schładzaniu. Zakres tej obróbki zależy od wymagań armatora, ale także od strefy pływania
statku i dzieli się na obróbkę pełną lub częściową. Współczesne statki wyposaża się w tzw.
centrale klimatyzacyjne, których zadaniem jest obróbka powietrza i rozsyłanie go do
odbiorców. Parametry powietrza mogą być regulowane centralnie lub indywidualnie przez
każdego odbiorcę, np. w konkretnej kabinie załogowej. Uproszczony schemat centrali
klimatyzacyjnej pokazano na rysunku 20.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
Rys. 19. Instalacja wentylacyjna z wentylatorem i systemem kanałów [9]
Rys. 20. Uproszczony schemat centrali klimatyzacyjnej: 1  chłodnica, 2  nagrzewnica, 3  filtr, 4  tłumik,
5  wentylator [9]
Przykłady rozwiązań nowoczesnych instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych HVAC
można znalez
ć, np. na stronie www.teknotherm.pl [14].
Znaki na kadłubach statków
Na poszyciu zewnętrznym kadłuba każdego statku znajdują się następujące znaki 
rysunek 21:
 zanurzenia,
 wolnej burty zwany znakiem Plimsolla,
 gruszki dziobowej oraz steru strumieniowego, jeżeli w takie jest wyposażony statek,
i napisy:
 z nazwÄ… statku,
 z nazwÄ… portu macierzystego.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
Rys. 21. Znaki zanurzenia: a) rufa, b) dziób, c) śródokręcie [10]
Litery i cyfry mogą być proste lub pochyłe, wykonane zgodnie z obowiązującymi
normami. Litery i cyfry pochyłe dla napisów na prawej burcie są pochylone w lewo, a na
lewej burcie w prawo. Rozróżnia się cztery typy liter i cyfr:
A  litery łacińskie, B  litery rosyjskie, C  cyfry arabskie, D  cyfry rzymskie.
Cyfry arabskie określają odległość w decymetrach mierzoną w płaszczyz
nie symetrii
kadłuba. Cyfry rzymskie określają odległość w stopach, mierzoną również w płaszczyz
nie
symetrii kadłuba [10].
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
Otwory na poszyciu i anody cynkowe
Poszycie kadłuba statku posiada otwory dla umieszczenia armatury dennej i burtowej
niezbędnej do pobierania wody z morza i wydalania wody oraz nieczystości za burtę. Otwory
te muszą być wzmocnione znormalizowanymi kołnierzami, które spawa się już podczas
prefabrykacji  patrz rozdział 4.1.
Anody cynkowe chronią konstrukcję statku przed niszczącym działaniem korozji
elektrolitycznej występującej w wodzie morskiej. Przykładowy sposób rozmieszczenia
cynkowych anod antykorozyjnych pokazano na rysunku 22.
Rys. 22. Przykład rozmieszczenia anod cynkowych [10]
Uchwyty do demontażu i malowania
Na poszyciu kadłuba montuje się uchwyty do zawieszania urządzeń podnośnych
używanych przy demontażu śruby i steru oraz uchwyty ułatwiające proces konserwacji
i malowania poszycia statku. Rodzaj i rozmieszczenie uchwytów określa konstruktor.
Uchwyty do malowania kadłuba mocuje się zazwyczaj w odstępach co piąty wręg na części
dziobowej i rufowej, symetrycznie po obu burtach.
Szersze omawianie tematyki rozdziału 4.2 przekracza ramy niniejszego poradnika.
Wiadomości na te tematy powinieneś poszerzyć na zajęciach lekcyjnych i w oparciu
o literaturę uzupełniającą zaproponowaną w rozdziale 6.
4.2.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jaki element ślusarskiego wyposażenia kadłuba nazywamy fundamentem?
2. Jaka jest technologia prefabrykacji fundamentu silnika głównego?
3. Jakie znasz urzÄ…dzenia komunikacyjne na statku?
4. Jaka jest różnica między gretingiem a podłogą?
5. Jakie są najważniejsze instalacje rurociągów kadłubowych?
6. Jakie są zadania instalacji: zęzowej i balastowej na statku?
7. Jakie jest zadanie instalacji zaopatrzenia wodnego statku?
8. Jakie jest zadanie instalacji sanitarnej i ściekowej statku?
9. Jaka jest różnica między instalacją wentylacyjną i klimatyzacyjną?
10. Jakie znaki, napisy i uchwyty umieszcza się na zewnętrznym poszyciu kadłuba statku?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Określ technologiczną kolejność montażu elementów, podczas prefabrykacji fundamentu
silnika głównego.
Pozycja / Operacja Kolejność technologiczna
1. Montaż węzłówek bocznych
2. Spawanie węzłówek z płytą
3. Montaż płyty w oprzyrządowaniu w pozycji odwróconej
4. Montaż (sczepianie) poprzecznic fundamentowych
5. Montaż (sczepianie) wzdłużników fundamentowych
6. Spawanie poprzecznic do płyty
7. Spawanie wzdłużników do płyty
8. Spawanie usztywnień fundamentu między sobą
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) odszukać w poradniku i literaturze oraz przypomnieć sobie informacje dotyczące
prefabrykacji fundamentów silników głównych,
2) przeanalizować operacje związane z prefabrykacją fundamentów,
3) uzupełnić prawą kolumnę tabeli, wpisując numery operacji w kolejności technologicznej,
4) porównać swoją tabelę z tabelami kolegów.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- przybory do pisania,
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
Ćwiczenie 2
Określ materiał, sposób montażu oraz dopuszczalne obciążenie robocze gretingów
i podłóg w siłowni statku.
Materiał na: Sposób montażu DOR
greting podłogę gretingu podłogi gretingu podłogi
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) w oparciu o poradnik i literaturę uzupełniającą przypomnieć sobie wiadomości na temat
gretingów i podłóg,
2) uzupełnić tabelę zgodnie z poleceniem,
3) porównać swoją tabelę z tabelami kolegów.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- papier formatu A4, przybory do pisania,
- poradnik dla ucznia,
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
Ćwiczenie 3
Określ wymagane parametry i materiał urządzeń komunikacyjnych, wybierając je
z poniższych danych i wpisując do tabeli.
Minimalna szerokość: 200, 400, 600 mm,
Maksymalny kÄ…t pochylenia: 45, 60, 90°,
Materiał stopni: greting, blacha ryflowana, pręt kwadratowy.
Urządzenie Minimalna Maksymalny kąt Materiał
komunikacyjne szerokość pochylenia na stopnie
Schodnia
Drabina
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) w oparciu o poradnik i literaturę uzupełniającą przypomnieć sobie wiadomości na temat
urządzeń komunikacyjnych na statku,
2) uzupełnić tabelę zgodnie z poleceniem,
3) porównać swoją tabelę z tabelami kolegów.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- papier formatu A4, przybory do pisania,
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
Ćwiczenie 4
Wybierz z poniższego wykazu i wypisz na oddzielnej liście instalacje rurociągów
kadłubowych:
 instalacja zęzowa,
 instalacja chłodzenia silnika głównego,
 instalacja oleju smarnego,
 instalacja balastowa,
 rurociÄ…gi wlewowe, odpowietrzajÄ…ce i pomiarowe,
 instalacja pary i wody zasilającej kotły pomocnicze,
 instalacje zaopatrzenia wodnego,
 instalacje sanitarne (kanalizacyjne) i ściekowe,
 instalacje gaśnicze (wodne, gazowe, pianowe) i wykrywcze,
 instalacja zasilania silników paliwem,
 instalacje ładunkowe zbiornikowców i ogrzewania zbiorników,
 instalacje wentylacji i klimatyzacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) w oparciu o poradnik i literaturę uzupełniającą przypomnieć sobie wiadomości na temat
2) instalacji rurociągów kadłubowych,
3) sporządzić listę wybierając z wykazu instalacje rurociągów kadłubowych,
4) porównać swoją listę z wynikami kolegów.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
Wyposażenie stanowiska pracy:
- papier formatu A4, przybory do pisania,
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
Ćwiczenie 5
Wypisz nazwy i cechy elementów instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych.
a) b) c)
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) odszukać w poradniku i literaturze oraz przypomnieć sobie informacje dotyczące budowy
instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych,
2) przeanalizować rysunki: a, b, i c oraz określić przeznaczenie pokazanych urządzeń,
3) wypisać nazwy urządzeń, system w którym występują oraz ich przeznaczenie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- papier formatu A4, przybory do pisania,
- poradnik dla ucznia,
- literatura zgodna z punktem 6 poradnika.
4.2.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) określić operacje technologiczne prefabrykacji fundamentu?
ðð ðð
2) rozróżnić gretingi i podłogi na statku?
ðð ðð
3) rozróżnić urządzenia komunikacyjne na statku?
ðð ðð
4) scharakteryzować parametry schodni w siłowni okrętowej?
ðð ðð
5) rozróżnić instalacje rurociągów kadłubowych?
ðð ðð
6) określić przeznaczenie poszczególnych instalacji kadłubowych?
ðð ðð
7) określić zadanie i budowę instalacji wentylacyjnej?
ðð ðð
8) określić zadanie i budowę instalacji klimatyzacyjnej?
ðð ðð
9) rozróżnić litery i cyfry na zewnętrznym poszyciu kadłuba?
ðð ðð
10) określić rozmieszczenie anod cynkowych i uchwytów na kadłubie?
ðð ðð
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
4.3. Montaż ślusarskiego wyposażenia kadłuba statku
4.3.1. Materiał nauczania
Temat jest niezwykle obszerny, ze względu na ogromną ilość i różnorodność
wyposażenia montowanego w kadłubie okrętowym. W związku z tym przedstawione zostaną
tylko prace wykonywane przez monterów kadłubowych przy wyposażeniu przedstawionym
w rozdziale 4.2.
Montaż fundamentów
Fundament silnika głównego ustawia się według osi linii wałów wytyczonej struną
stalową, której długość można ograniczyć tylko do długości fundamentu dla uniknięcia
nadmiernego zwisu. Jeżeli fundament jest szeroki, można zastosować dwie listwy
pomocnicze, ustawione w płaszczyz
nie poprzecznej górną krawędzią na wysokości osi linii
wałów  rysunek 23. Na listwach tych należy zaznaczyć oś wału i położenie dz
wigarów
fundamentowych [2].
Rys. 23. Montaż fundamentu silnika głównego [2]
Na dnie wewnętrznym trasuje się linie spawania fundamentu, odmierzając wszystkie
odległości poprzeczne od osi linii wałów, a odległości wzdłużne od środka łożyska
oporowego. Naniesienie tych linii znacznie ułatwia dalszy montaz. Należy zwrócić uwagę na
to, aby elementy fundamentu znajdowały się w tej samej płaszczyz
nie poprzecznej co
elementy konstrukcji dennej. Po dokładnym ustawieniu wzdłużnym i poprzecznym odpala się
zapas technologiczny, wyrównaje krawędzie, montuje na dnie i spawa. Spawanie wykonuje
się zgodnie z instrukcją (rozpoczynając od spoin najdłuższych oraz stosując metodę
odcinkowo-wsteczną) dla ograniczenia naprężeń i odkształceń spawalniczych. Należy
zwrócić uwagę na to, aby fundament nie posiadał zwichrowań ani wzdłużnej strzałki ugięcia,
co mogłoby w dużym stopniu utrudnić montaż silnika.
Fundamenty łożysk linii wałów ustawia się według osi wałów, mierząc ich odległość od
środka łożyska oporowego [2].
Urządzenia pokładowe posiadają z reguły fundamenty dostarczane przez producenta wraz
z urządzeniem, które jest do niego przykręcone. W tym przypadku montaż ogranicza się do
wytrasowania położenia urządzeń, odpalenia naddatków, spawania fundamentu do pokładu
oraz przyspawania (o ile są konieczne) wzmocnień podpokładowych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
Urządzenia pomocnicze siłowni podobnie jak pompy, montuje się na mocnych
i sztywnych fundamentach tak, aby zapewnić dostęp do obsługi i przeglądów. Fundamenty
mocuje się do elementów konstrukcyjnych kadłuba, takich jak wręgi, dno podwójne, pokłady
itp. Fundament winien być jak najlżejszy, czyli należy unikać przewymiarowania
fundamentów, tak aby nie zwiększać ciężaru całkowitego statku. Pompa winna być
zamocowana na fundamencie w taki sposób, aby wykluczyć możliwość odkręcenia się
nakrętek śrub mocujących np. w wyniku drgań. Pompy poziome powinny być ustawiane
równolegle do PS. Przykłady typowych fundamentów pomp okrętowych przedstawia rysunek
24. Pompa może być zamontowana na fundamencie bezpośrednio, lub na podkładkach:
sztywnych (stalowych względnie z tworzywa chemoutwardzalnego) albo elastycznych.
a) b)
gródz

Rys. 24. Fundamenty pomp: a) śrubowej pionowej na dnie podwójnym, b) hydroforowej na grodzi [7]
Montaż gretingów i podłóg
Montaż konstrukcji nośnych podłóg i gretingów polega na wyznaczeniu położenia ich
elementów, odpaleniu nierówności i naddatków materiału pozostawionych na końcach stójek
i wsporników, dopasowaniu i sczepieniu, a następnie spawaniu. Stójki i wsporniki łączy się
wzdłużnikami, poprzeczkami i kątownikami wspierającymi. Sposób połączenia wspornika
z kÄ…townikiem wspierajÄ…cym pokazuje rysunek 25.
Rys. 25. Połączenie wspornika i kątownika wspierającego: a) konstrukcja stała, b) rozbieralna [10]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
Konstruktor określa w dokumentacji rozstaw wsporników, przekroje wzdłużników
i poprzeczek, oraz ich maksymalny rozstaw. Nie wolno samowolnie zmieniać tych
parametrów. Jeżeli z sytuacji na statku wynika, że znormalizowana krata gretingowa nie
mieści się, należy ją przyciąć (odpalić nadmiar) i zakończyć jej krawędz
bednarkÄ…, jak to
pokazano na rysunku 26.
Rys. 26. Zakończenie krat gretingów po obcięciu: Rys. 27. Wzajemne zamocowanie krat gretingów:
1  bednarka [10] 1  śruba M10, 2-nakrętka M10 [10]
Przy układaniu krat gretingów należy zwrócić uwagę na ich estetykę, to znaczy tak
rozkładać kraty, aby przebieg płaskowników w nich na większych przestrzeniach był
jednolicie ciągły. Często armator wymaga, aby kraty były ocynkowane, dlatego przed
montażem należy w warsztacie usunąć odkształcenia powstałe przy cynkowaniu. Kraty
zamocowuje się wzajemnie między sobą  rysunek 27 oraz do konstrukcji nośnej
i kątowników obramowujących. Gdy zachodzi potrzeba schodzenia pod greting w czasie
eksploatacji statku, wykonuje się w nim klapy zejściowe otwierane na zawiasach.
Podobnie wykonuje się montaż podłóg. Najpierw montuje się i spawa stójki, a następnie
wiązania konstrukcji nośnej. Odległość stójek od włazów należy ustalać tak, aby było
zapewnione dogodne dojście do otwierania i zamykania włazów. Stójki podłogi montuje się
do konstrukcji dna z pewnym wyprzedzeniem tak, aby służyły jako elementy konstrukcji do
mocowania rurociągów zlokalizowanych pod podłogą. W miejscach, do których ma być
zapewniony dostęp dla umożliwienia demontażu instalacji lub urządzeń zlokalizowanych pod
podłogą, wykonuje się rozbieralną konstrukcję podłogi, skręcaną na śruby. Płyty podłogi
z blachy żeberkowej (ryflowanej) przycina się na określony wymiar na gilotynie,
odpowiednio je numerując. Dostarczone na statek płyty rozkłada się na uprzednio
wyznaczone, ponumerowane miejsca, przy czym niektóre z nich wymagają dopasowania 
dopalenia według miejsca. Płyty wokół mechanizmów i rurociągów należy odpowiednio
dopalić, oszlifować i obramować bednarką. Na końcu wykonuje się wiercenie, rozwiercanie
i gwintowanie otworów oraz przykręca płyty podłogowe wkrętami do konstrukcji wsporczej
[10].
Montaż schodni
Urządzenia komunikacyjne statku (w tym schodnie) należy montować możliwie
w najwcześniejszej fazie budowy kadłuba, gdy tylko zostaną ukończone prace kadłubowe
w danym rejonie statku, aby mogli z nich korzystać pracownicy zatrudnieni na nim i to
jeszcze przed wodowaniem. Przy montażu urządzeń komunikacyjnych wymaga się
stosowania szczególnych środków ostrożności, zabezpieczających ludzi przebywających na
statku. Każde urządzenie komunikacyjne niesprawne lub nieukończone powinno być
oznakowane i zabezpieczone tak, aby wyraz
nie było wiadomo, że nie jest ono dopuszczone
do normalnego użytkowania. W czasie gdy schodnia jest zdjęta, zejście należy zabezpieczyć
łańcuchami lub dwoma poprzeczkami: jedna umieszczoną na wysokości 500 mm, a drugą
1100 mm.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
Schodnie montuje się tak, aby górny stopień znajdował się na poziomie pokładu
(podłogi), jak to pokazano na rysunku 28.
Rys. 28. Przykład zamocowania schodni: 1  schodnia, 2  rura, 3  kątownik,
4  przekładka z tkaniny, 5  śruba z nakrętką [10]
Sam montaż schodni jest stosunkowo prosty, gdyż polega na przykręceniu jej śrubami do
uchwytów w dolnej i górnej części. Między częściami stalowymi łączonymi na śruby
umieszcza się przekładki z tkaniny nasączonej farbą przeciwkorozyjną. Po zamontowaniu
schodni należy natychmiast montować poręcze i w pełni kończyć spawanie, równocześnie
sprawdzając niezawodność zamocowań. Nie wolno pozostawiać barier lub poręczy w stanie
zamontowanym, a nie pospawanym. Po spawaniu na gotowo należy próbować, czy są
dostatecznie wytrzymałe, przez silne i krótkie uderzenie dłonią. Gdy stwierdzi się
niedopuszczalną wibrację, należy wykonać odpowiednie usztywnienia.
Montaż instalacji rurociągów kadłubowych
Zasadniczy montaż i próby instalacji rurociągowych w stoczni wykonują monterzy
rurociągów. Główne zadania monterów kadłubowych w tym zakresie, polegają na:
 wykonaniu zbrojenia kadłuba w elementy potrzebne do montażu rurociągów i armatury,
przede wszystkim na etapie prefabrykacji sekcji, co zostało omówione w poprzednim
rozdziale,
 zamontowaniu w sekcjach dennych odcinków rur, głównie balastowych, przechodzących
przez tzw. tunel rurowy zlokalizowany w PS,
Odcinki rurociągów montuje się głównie na dwóch rodzajach uchwytów: typu D2 i typu
E, które pokazano na rysunku 29.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
 a) b)
Rys. 29. Uchwyty rurarskie: a) typu D2, b) typu E
Przy montażu uchwytów należy pamiętać, że można je spawać do usztywnień, natomiast
nie wolno do zewnętrznego poszycia kadłuba, do grodzi wodoszczelnych i ścian zbiorników
(wyjątkowo na krążkach). Dużą rolę w wyposażeniu rurociągowym kadłuba współczesnego
statku odgrywają tzw. bloki (moduły) wyposażeniowe. Jest to zespół rur wraz z armaturą
i urządzeniami montowany na wspólnym fundamencie i wstawiany na statek w określone
miejsce, zgodnie z planem montażowym. W ten sposób prefabrykuje się na hali bardziej
złożone fragmenty instalacji, takie jak np. blok pomp kotłowych, blok wyparownika itp.
Przykład rurarskiego bloku wyposażeniowego pokazano na rysunku 30.
Rys. 30. Wyposażeniowy blok montażowy rurociągów [9]
Ogólne zasady montażu rurociągów
 prace montażowe należy wykonywać wg rysunków zwanych planami montażowymi,
 w przypadkach budzących wątpliwości co do przebiegu instalacji, należy korzystać
z modelu siłowni, lub rysunków w przestrzennych 3D,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
 rurociągi należy prowadzić równolegle lub prostopadle do głównych płaszczyzn
bazowych, takich jak: PS, PP, PO itp.,
 najpierw montuje się mechanizmy, urządzenia, bloki wyposażeniowe, a następnie rury,
 w pierwszej kolejności montuje się rury o największych średnicach, rozpoczynając od
dna ku górze,
 zaczynamy montaż od odcinków I kategorii z armaturą, a następnie II i III kategorii,
 nie należy prowadzić rur nad urządzeniami elektrycznymi: tablicami, prądnicami itp.,
 gorących rurociągów nie należy montować w pobliżu kabli elektrycznych,
 należy zachować technologiczność montażu, tzn. pamiętać, aby rury nie utrudniały
demontażu urządzeń i nie zasłaniały dróg transportowych.
Montaż i próby rurociągów na statku
1. Transport  poziomy i pionowy. W przypadku stosowania pojemników należy na górze
ułożyć odcinki, które będą montowane w pierwszej kolejności,
2. Montaż odcinków do uchwytów wg zasad ogólnych,
3. Skręcanie kołnierzy lub złączek, a w tym:
 usunięcie zaślepek z zachowaniem czystości,
 poprawny montaż uszczelek i skręcenie śrub.
4. Odbiór montażu przez KJ, a w tym:,
 rozmieszczenia, kompletności i zgodności z dokumentacją,
 jakość prac, czystość i oznaczenia,
 technologiczność montażu, kompletność atestów i dokumentacji zdawczej,
 tabliczki informacyjne i zdalne sterowania.
5. Próby szczelności, a w tym:
 odłączenie instalacji od urządzeń i zbiorników,
 zamknięcie armatury końcowej lub założenie zaślepek,
 montaż zaworu odpowietrzającego w najwyższym i spustowego w najniższym
punkcie instalacji,
 napełnienie rurociągu wodą przy otwartym zaworze odpowietrzającym,
 wytworzenie pompą przenośną ciśnienia próbnego zgodnie z instrukcją,
 kontrola spadku ciśnienia na manometrze, oględziny instalacji i usunięcie
ewentualnych przecieków,
 spuszczenie wody po próbie, demontaż zaślepek i podłączenie instalacji do urządzeń
i zbiorników. W okresie zimowym do wody należy dodawać środki zapobiegające
zamarzaniu, np. solanka, glikole itp.
6. Próby instalacji w działaniu łącznie z urządzeniami, a w tym kontrola szczelności złącz
i dławic, zamocowań, drgań, działania armatury itp.
Montaż instalacji wentylacji i klimatyzacji
Technologia montażu układu wentylacyjnego i klimatyzacyjnego jest następująca:
 trasowanie rozmieszczenia uchwytów kanałowych i fundamentów wentylatorów,
 montaż sprefabrykowanych odcinków instalacji wentylacyjnej na uchwytach
z uszczelnieniem i skręceniem połączeń między odcinkami, na podstawie planów
montażowych,
 montaż wentylatorów promieniowych i osiowych na fundamentach,
 podłączenie instalacji elektrycznej do wentylatorów,
 montaż centrali klimatyzacyjnej w wyznaczonym pomieszczeniu zgodnie z dokumentacją,
 podłączenie instalacji elektrycznej i kanałowej,
 próby instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych polegają na sprawdzeniu działania
wentylatorów w ruchu, z ewentualnym pomiarem krotności wymian powietrza
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
w pomieszczeniach i regulacji. W przypadku instalacji klimatyzacyjnych sprawdza siÄ™
działanie całego systemu z pomiarem parametrów obrobionego powietrza, takich jak:
temperatura, wilgotność, ciśnienie, wydajność wentylatorów, praca centrali
klimatyzacyjnej, układy regulacji automatycznej itp.
Montaż znaków na kadłubach statków
Dokładną rzeczywistą wysokość cyfr-znaków umiejscowionych na krzywiz
nie poszycia
ustala siÄ™ w traserni, dopasowujÄ…c je do zaoblenia burty  rysunek 31.
Rys. 31. Rzeczywista wysokość cyfr na zaoblonej Rys. 32. Znak wolnej burty wymagany przez PRS [13]
części burty [10]
Znaki w postaci liter i cyfr wykonuje się najczęściej jako:
 wycinane z blachy stalowej, przyspawane do poszycia kadłuba spoiną ciągłą i malowane,
 spawane elektrodą w sposób ciągły i malowane,
 spawane punktowo i malowane,
 znaczone punktakiem i malowane.
Litery i cyfry wszystkich rodzajów po wykonaniu maluje się farbą wodoodporną białą
lub żółtą na statkach o ciemnej barwie poszycia, albo czarną o barwie poszycia jasnej.
Znaki wolnej burty wykonuje siÄ™ dla lewej i prawej burty, wycinajÄ…c je z blachy
o grubości 4 mm, z tym, że znaki dla drugiej burty wykonuje się według lustrzanego odbicia
znaków dla burty pierwszej. Znak wolnej burty wymagany przepisami PRS pokazano na
rysunku 32. Napisy nazwy statku i portu macierzystego wykonuje siÄ™ tÄ… samÄ… technikÄ…,
stosując liternictwo według normy [10].
Montaż armatury dennej oraz burtowej, krat kingstonowych i anod cynkowych
Armaturę denną montuje się do kołnierzy wzmacniających na skrzyni kingstonowej,
a wewnątrz skrzyni montowane sa anody zabezpieczające konstrukcję przed wzmożonym
działaniem korozji.
Armaturę burtową montuje się do otworów w poszyciu kadłuba, które muszą być
odpowiednio uzbrojone, co opisano w poprzednim rozdziale.
KratÄ™ kingstonowÄ… wykonuje siÄ™ jako konstrukcjÄ™ stalowÄ…, spawanÄ… i ocynkowanÄ… oraz
mocuje jak na rysunku 33.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39
Rys. 33. Przykład mocowania kraty kingstonowej rodzaju A: 1  krata kingstonowa, 2  płaskownik,
3  obramowanie z płaskownika, 4  podkładka zabezpieczająca śrubę, 5  śruba [10]
Anody cynkowe zabezpieczające kadłub przed korozją rozmieszcza się według planu
przedstawionego w poprzednim rozdziale i montuje w sposób pokazany na rysunku 34 [10].
Rys. 34. Szczegół mocowania anod cynkowych: 1-anoda środkowa, 2-anoda skrajna, 3-klin stalowy
zabezpieczajÄ…cy anody przed zerwaniem [10]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
Montaż uchwytów do operacji demontażowych i malowania
Uchwyty rozmieszcza siÄ™ zgodnie z dokumentacjÄ… konstrukcyjnÄ…. Uchwyty do
malowania kadłuba mocuje się zazwyczaj w odstępach co piąty wręg na części dziobowej
i rufowej, symetrycznie po obu burtach. Na rysunku 35 pokazano przykład rozmieszczenia
i wykonania uchwytów.
Rys. 35. Wykonanie uchwytów na poszyciu statku: 1  uchwyt demontażowy,
2  uchwyt do prac malarskich [10]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41
Uchwyty powinny być wykonane i przyspawane bardzo starannie. Po przyspawaniu
poddaje się je próbie obciążenia według wskazań dokumentacji. Uchwyty demontażowe
obciąża się ciężarem 1,25 DOR (DOR  dopuszczalne obciążenie robocze) przez okres
0,5 godziny. Pomyślne wykonanie prób obciążenia potwierdza się w sporządzanym protokóle
odbioru. Wielkość dopuszczalnego obciążenia roboczego dla poszczególnych uchwytów,
określa się liczbą wykonaną punktakiem, lub przez naspawanie cienką elektrodą.
4.3.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jaka jest technologia montażu fundamentu silnika głównego?
2. Jak wykonuje się konstrukcję nośną gretingów?
3. Jak wykonuje się kraty gretingowe i płyty podłogowe?
4. Jak zabezpiecza się zejście gdy montaż schodni nie jest zakończony?
5. Jakie operacje wykonuje się przy montażu schodni?
6. Jakie uchwyty stosuje się przy montażu instalacji rurociągów kadłubowych?
7. Jakie znaczenie mają moduły wyposażeniowe rurociągów w procesie wyposażania
statku?
8. Jakie operacje wykonuje się przy montażu instalacji wentylacyjnej?
9. Jakie znaki montuje się na zewnętrznym poszyciu kadłuba statku?
10. Jak montuje się cynkowe anody antykorozyjne na kadłubie?
11. Jakie rodzaje uchwytów są montowane do poszycia kadłuba?
12. Jakim próbom poddaje się uchwyty demontażowe i jak oznacza się ich DOR?
4.3.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
W trakcie zajęć na terenie stoczni wykonaj montaż wybranych zamocowań
mechanizmów, np. montaż fundamentów silnika głównego lub mechanizmów pomocniczych
siłowni, wykorzystując przy montażu dokumentację techniczną i stosując podczas pracy
przepisy BHP, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się z dokumentacją techniczną i stoczniowymi instrukcjami technologicznymi
oraz wymaganiami przepisów BHP, przeciwpożarowych i ochrony środowiska dla
danego rodzaju prac, przy wykonaniu których będziesz współuczestniczył,
2) wziąć wspólnie z pracownikami stoczni udział w instruktażu stanowiskowym
i wykonywaniu operacji montażowych podczas prefabrykacji, na pochylni lub doku,
3) sporządzić sprawozdanie z praktyki zawierające: wykaz wykonywanych operacji
technologicznych, wykaz użytych instrukcji technologicznych i rysunków, wykaz
wymagań BHP, przeciwpożarowych i ochrony środowiska związanych z wykonywanym
zakresem prac.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 papier formatu A4, przybory do pisania,
 instrukcje technologiczne i rysunki konstrukcyjne,
 stoczniowe przepisy BHP i ochrony środowiska.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
42
Ćwiczenie 2
W trakcie zajęć na terenie stoczni wykonaj montaż wybranych gretingów lub podłóg,
np. w siłowni statku lub na pokładzie, wykorzystując przy montażu dokumentację techniczną
i stosując podczas pracy przepisy BHP, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się z dokumentacją techniczną i stoczniowymi instrukcjami technologicznymi
oraz wymaganiami przepisów BHP, przeciwpożarowych i ochrony środowiska dla
danego rodzaju prac, przy wykonaniu których będziesz współuczestniczył,
2) wziąć wspólnie z pracownikami stoczni udział w instruktażu stanowiskowym
i wykonywaniu operacji montażowych podczas prefabrykacji, na pochylni lub doku,
3) sporządzić sprawozdanie z praktyki zawierające: wykaz wykonywanych operacji
technologicznych, wykaz użytych instrukcji technologicznych i rysunków, wykaz
wymagań BHP, przeciwpożarowych i ochrony środowiska związanych z wykonywanym
zakresem prac.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 papier formatu A4,
 przybory do pisania,
 instrukcje technologiczne i rysunki konstrukcyjne,
 stoczniowe przepisy BHP i ochrony środowiska.
Ćwiczenie 3
W trakcie zajęć na terenie stoczni wykonaj montaż wybranych schodni, np. w siłowni
statku lub na pokładzie, wykorzystując przy montażu dokumentację techniczną i stosując
podczas pracy przepisy BHP, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się z dokumentacją techniczną i stoczniowymi instrukcjami technologicznymi
oraz wymaganiami przepisów BHP, przeciwpożarowych i ochrony środowiska dla
danego rodzaju prac, przy wykonaniu których będziesz współuczestniczył,
2) wziąć wspólnie z pracownikami stoczni udział w instruktażu stanowiskowym
i wykonywaniu operacji montażowych podczas prefabrykacji, na pochylni lub doku,
3) sporządzić sprawozdanie z praktyki zawierające: wykaz wykonywanych operacji
technologicznych, wykaz użytych instrukcji technologicznych i rysunków, wykaz
wymagań BHP, przeciwpożarowych i ochrony środowiska związanych z wykonywanym
zakresem prac.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 papier formatu A4,
 przybory do pisania,
 instrukcje technologiczne i rysunki konstrukcyjne,
 stoczniowe przepisy BHP i ochrony środowiska.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
43
Ćwiczenie 4
W trakcie zajęć na terenie stoczni wykonaj montaż wybranych elementów zbrojenia
kadłuba, np. montaż kołnierzy wzmacniających do montażu armatury dennej lub burtowej,
wykorzystując przy montażu dokumentację techniczną i stosując podczas pracy przepisy
BHP, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się z dokumentacją techniczną i stoczniowymi instrukcjami technologicznymi
oraz wymaganiami przepisów BHP, przeciwpożarowych i ochrony środowiska dla
danego rodzaju prac, przy wykonaniu których będziesz współuczestniczył,
2) wziąć wspólnie z pracownikami stoczni udział w instruktażu stanowiskowym
i wykonywaniu operacji montażowych podczas prefabrykacji, na pochylni lub doku,
3) sporządzić sprawozdanie z praktyki zawierające: wykaz wykonywanych operacji
technologicznych, wykaz użytych instrukcji technologicznych i rysunków, wykaz
wymagań BHP, przeciwpożarowych i ochrony środowiska związanych z wykonywanym
zakresem prac.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 papier formatu A4,
 przybory do pisania,
 instrukcje technologiczne i rysunki konstrukcyjne,
 stoczniowe przepisy BHP i ochrony środowiska.
Ćwiczenie 5
W trakcie zajęć na terenie stoczni wykonaj montaż wybranych odcinków instalacji
rurociągów kadłubowych, np. montaż odcinków rur balastowych w sekcji lub odcinków
instalacji zęzowej, wykorzystując przy montażu dokumentację techniczną i stosując podczas
pracy przepisy BHP, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się z dokumentacją techniczną i stoczniowymi instrukcjami technologicznymi
oraz wymaganiami przepisów BHP, przeciwpożarowych i ochrony środowiska dla
danego rodzaju prac, przy wykonaniu których będziesz współuczestniczył,
2) wziąć wspólnie z pracownikami stoczni udział w instruktażu stanowiskowym
i wykonywaniu operacji montażowych podczas prefabrykacji, na pochylni lub doku,
3) sporządzić sprawozdanie z praktyki zawierające: wykaz wykonywanych operacji
technologicznych, wykaz użytych instrukcji technologicznych i rysunków, wykaz
wymagań BHP, przeciwpożarowych i ochrony środowiska związanych z wykonywanym
zakresem prac.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 papier formatu A4,
 przybory do pisania,
 instrukcje technologiczne i rysunki konstrukcyjne,
 stoczniowe przepisy BHP i ochrony środowiska.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
44
Ćwiczenie 6
W trakcie zajęć na terenie stoczni wykonaj montaż wybranych elementów ślusarskiego
wyposażenia kadłuba statku, np. montaż znaków, anod cynkowych lub uchwytów na poszyciu
zewnętrznym kadłuba, wykorzystując przy montażu dokumentację techniczną i stosując
podczas pracy przepisy BHP, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się z dokumentacją techniczną i stoczniowymi instrukcjami technologicznymi
oraz wymaganiami przepisów BHP, przeciwpożarowych i ochrony środowiska dla
danego rodzaju prac, przy wykonaniu których będziesz współuczestniczył,
2) wziąć wspólnie z pracownikami stoczni udział w instruktażu stanowiskowym
i wykonywaniu operacji montażowych na pochylni lub doku,
3) sporządzić sprawozdanie z praktyki zawierające: wykaz wykonywanych operacji
technologicznych z określeniem kolejności ich wykonywania, wykaz użytych instrukcji
technologicznych i rysunków, wykaz wymagań BHP, przeciwpożarowych i ochrony
środowiska związanych z wykonywanym zakresem prac.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 papier formatu A4,
 przybory do pisania,
 instrukcje technologiczne i rysunki konstrukcyjne,
 stoczniowe przepisy BHP i ochrony środowiska.
4.3.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) rozróżnić rodzaje zamocowań mechanizmów na statku?
ðð ðð
2) rozróżnić gretingi i podłogi na statku?
ðð ðð
3) określić podobieństwa i różnice w montażu gretingów i podłóg?
ðð ðð
4) określić technologię montażu schodni w siłowni i na pokładzie?
ðð ðð
5) wykonać montaż odcinków instalacji rurociągów kadłubowych?
ðð ðð
6) rozróżnić rodzaje uchwytów do montażu rurociągów?
ðð ðð
7) skorzystać z dokumentacji technicznej dotyczącej montażu
Å›lusarskiego wyposażenia kadÅ‚uba? ðð ðð
8) ustalić kolejność operacji montażu ślusarskiego wyposażenia
kadÅ‚uba? ðð ðð
9) rozróżnić rodzaje instalacji rurociągów kadłubowych?
ðð ðð
10) zastosować przepisy BHP, ochrony przeciwpożarowej i ochrony
Å›rodowiska podczas montowania elementów zbrojenia kadÅ‚uba? ðð ðð
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
45
5. SPRAWDZIAN OSI
GNI
Ć
INSTRUKCJA DLA UCZNIA
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
8. Na rozwiÄ…zanie testu masz 60 minut.
Powodzenia!
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Fundamenty na których będą montowane pompy poziome należy umieszczać w siłowni
a) równolegle do PS.
b) prostopadle do PS.
c) równolegle do grodzi.
d) w dowolny sposób, zależnie od miejsca które jest do dyspozycji.
2. Na pokazanym obok fundamencie
można zamontować
w siłowni
a) silnik pomocniczy.
b) chłodnicę płytową.
c) pompÄ™ pionowÄ….
d) silnik główny.
3. Zespół oznaczonych krzyżykami prostokątów
na schemacie systemu balastowego obok, to
a) regulatory poziomu balastów.
b) filtry wody balastowej.
c) osadniki systemu balastowego.
d) skrzynie zaworowe.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
46
4. Do ślusarskiego wyposażenia kadłuba nie należą
a) wiatrochrony dziobowe.
b) przejścia grodziowe.
c) uchwyty demontażowe na poszyciu zewnętrznym.
d) osadniki instalacji zęzowej.
5. Hydranty stanowią wyposażenie instalacji pożarowej
a) proszkowej.
b) CO2.
c) parowej.
d) wodnej.
6. Rysunek obok przedstawia
a) zasuwy kingstonowe.
b) burtowe zawory wylewowe.
c) zawory bezpieczeństwa kotła.
d) zawory hydrantowe.
7. Elementami zbrojenia kadłuba są
a) zawory denne.
b) fundament silnika głównego.
c) odcinki rurociągów balastowych.
d) uchwyty odcinków rurociągów balastowych.
8. Elementy zbrojenia kadłuba montuje się
a) już podczas prefabrykacji wstępnej.
b) dopiero podczas prefabrykacji sekcji.
c) dopiero podczas prefabrykacji bloków.
d) dopiero podczas montażu kadłuba na pochylni.
9. Do typowych prac wyposażeniowych na pochylni należy
a) przegląd rewizyjny urządzeń i mechanizmów.
b) wykonywanie prac izolacyjno-stolarskich.
c) montaż wentylacji.
d) wyposażanie statku w części zamienne.
10. Kotły pomocnicze montuje się w siłowni podczas wyposażania
a) na etapie prefabrykacji.
b) na pochylni.
c) po wodowaniu.
d) przed próbami morskimi statku.
11. Zamieszczony obok rysunek przedstawia
a) technologię trasowania zapasu montażowego.
b) montaż fundamentu silnika głównego.
c) kolejność montażu elementów fundamentu.
d) kolejność spawania fundamentu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
47
12. DOR podłogi poza siłownią główną wynosi
a) 2 [kN/m2].
b) 3 [kN/m2].
c) 4 [kN/m2].
d) 5 [kN/m2].
13. Kąt pochylenia schodów głównych na statku, nie może przekraczać
a) 45°.
b) 55°.
c) 60°.
d) 90°.
14. UrzÄ…dzenie na rysunku obok, to
a) głowica stosowana w klimatyzacji naturalnej.
b) głowica nawiewowa wentylacji naturalnej.
c) głowica wyciągowa wentylacji naturalnej.
d) głowica nawiewowa wentylacji sztucznej.
15. Schodnie należy montować tak, aby ich pierwszy górny stopień znajdował się
a) nieco powyżej poziomu pokładu.
b) nieco poniżej poziomu pokładu.
c) na poziomie pokładu.
d) w pozycji określonej na podstawie doświadczenia montera.
16. Rurociąg pomiarowy (sondażowy) montuje się
a) w najwyższym punkcie zbiornika.
b) w najniższym punkcie zbiornika.
c) w środkowym punkcie zbiornika.
d) w miejscu najdogodniejszym do zamocowania.
17. Obciążenie próbne uchwytów demontażowych na zewnętrznym poszyciu kadłuba wynosi
a) DOR.
b) 1,25 DOR.
c) 1,50 DOR.
d) 1,75 DOR.
18. Znak Plimsolla montuje siÄ™
a) na dziobie.
b) na rufie.
c) na śródokręciu na jednej z burt.
d) na śródokręciu na obu burtach.
19. Rysunek obok przedstawia
a) montaż chłodnic na fundamencie.
b) montaż armatury burtowej.
c) zbrojenie skrzyni kingstonowej.
d) blok wyposażeniowy rurociągów.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
48
20. Poz. 3 na rysunku poniżej, to
a) anoda cynkowa skrajna.
b) anoda cynkowa środkowa.
c) anoda cynkowa wzdłużna.
d) klin ochronny anod cynkowych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
49
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko ...............................................................................
Montowanie elementów zbrojenia kadłuba
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
50
6. LITERATURA
1. Doerffer J.: Technologia wyposażania statków. Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1975
2. Doerffer J.: Technologia budowy kadłubów okrętowych. Wydawnictwo Morskie,
Gdańsk 1967
3. Domański Z, Danielewicz J.: Rysunek techniczny maszynowy i okrętowy. Wydawnictwo
Morskie, Gdańsk 1982
4. Michalski R.: Siłownie okrętowe. Wydawnictwo Uczelniane PS, Szczecin 1987
5. Misiur L.: Spawanie gazowe i elektryczne. WSi P, Warszawa 1991
6. Orszulok W, Wiewiórski S.: Wyposażenie pokładowe statku handlowego. Wydawnictwo
Morskie, Gdańsk 1982
7. Palasik L.: Monter kadłubowy. Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1969
8. Perepeczko A.: Okrętowe pompy, sprężarki i wentylatory. Wydawnictwo Morskie,
Gdańsk 1976
9. Szarejko J, Roguski R.: Zarys Budowy Okrętu. Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1974
10. Szarejko J.: Poradnik ślusarza okrętowego. Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1977
11. Åšledziewski E, Augustyn J.: Konstrukcje spawane. WSiP, Warszawa 1992
12. Wewiórski S.: Wyposażenie kadłuba okrętowego. Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1971
13. Przepisy Budowy i Klasyfikacji Statków Morskich Polskiego Rejestru Statków,
Gdańsk 2007
14. Zasoby Internetu: www.teknotherm.pl.
15. Międzynarodowa konwencja o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki,
sporządzona w Londynie 2 listopada 1973 wraz z Protokołem uzupełniającym
podpisanym w Londynie 17 lutego 1978  MARPOL 1973/78 (Dz. U. z 1987r, Nr 17,
poz.101)
16. Międzynarodowa konwencja o bezpieczeństwie życia na morzu, sporządzona
w Londynie 1 listopada 1974 (Dz. U. z 1984 r., Nr 61, poz.318 i 319) wraz z Protokołem
uzupełniającym sporządzonym w Londynie 17 lutego 1978  SOLAS 1974/78 (Dz. U.
z 1984 Nr 61, poz. 320 i 321 oraz z 1986r Nr 35,poz.177)
17. Międzynarodowa konwencja o liniach ładunkowych, sporządzona w Londynie 5 kwietnia
1966 r. (Dz. U. z 1969, Nr 33, poz. 282)
18. Międzynarodowa konwencja o zapobieganiu zderzeniom na morzu, sporządzona
w Londynie 20 paz
dziernik a 1972  COLREG 1972 (Dz. U. z 1977 r., Nr 15, poz.61 i 62
oraz z 1984 r. Nr 23, poz. 106)
19. Ustawa o bezpieczeństwie morskim z 9 listopada 2000 r. (Dz. U. z 2000 r., Nr 109,
poz.1156)
20. Ustawa o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki z 16 marca 1995 r. (Dz. U.
z 1995, Nr 47, poz. 243).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
51