1

LEKI UKŁADU WSPÓŁCZULNEGO

2

 Leki układu współczulnego = leki wpływające na receptory i przekaźnictwo w

zakooczeniach synaptycznych między włóknami pozazwojowymi układu
współczulnego a komórkami efektorowymi

 mogą działad bezpośrednio na receptory adrenergiczne lub pośrednio,

wpływając na ilośd neuroprzekaźnika uwolnionego do szczeliny synaptycznej



leki bezpośrednio pobudzające receptory postsynaptyczne lub zwiększające
przekaźnictwo są to leki sympatykomimetyczne



leki blokujące receptory postsynaptyczne lub zmniejszające ilośd uwalnianego
neuroprzekaźnika są to leki sympatykolityczne

 leki sympatolityczne = leki działające na cześd presynaptyczną, hamując

biosyntezę, magazynowanie lub uwalnianie neuroprzekaźnika

3

 na powierzchni komórek efektorowych układu współczulnego występują

receptory α i β; ich pobudzenie może prowadzid do przeciwnych następstw.
Ponieważ rozmieszczenie tych receptorów nie jest równomierne (homogenne)
o skutku działania leku decyduje jego charakter, wybiórczośd działania oraz
liczba i dominacja wrażliwych receptorów na powierzchni komórki efektorowej

4

 Leki α

1

– adrenomimetyczne



fenylefryna, mefentermina, metoksamina (blokuje też β), metaraminol,
norfenefryna, etylefryna (pobudza β)



leki te pobudzają bezpośrednio głównie receptory α

1



znacznie słabiej pobudzają receptory β

2

-adrenergiczne



mefentermina i metaraminol mają też silne działanie pośrednie,
prawdopodobnie w wyniku zwiększenia uwalniania noradrenaliny



następstwem działania tych leków jest zwężenie naczyo krwionośnych skóry
i nerek, zwiększenie oporu obwodowego i wzrost ciśnienia tętniczego
skurczowego i rozkurczowego. Może wystąpid odruchowa bradykardia.



podane miejscowo na błonę śluzową nosa powodują jej anemizację,
zmniejszenie obrzęku i hamowanie wydzielania śluzu

5



zastosowane do worka spojówkowego rozszerzają źrenicę i zmniejszają
ciśnienie śródgałkowe, nie powodują zaburzeo akomodacji

Zastosowanie

1) podciśnienie, zapaśd;

2) nieżyt nosa;

3) jaskra;

6

 Leki α

2

– adrenomimetyczne



klonidyna, guanabenz, guanfacyna



klonidyna jest agonistą receptorów α

2

; działa antagonistycznie na receptory

α

1

 działając

przez

presynaptyczne

receptory

α

2

-adrenergiczne

(autoreceptory) zmniejsza uwalnianie noradrenaliny z zakooczeo włókien
współczulnych

 przenika do OUN i działa szczególnie silnie na receptory α

2

w ośrodkach

regulujących aktywnośd

AUN → zmniejszenie napięcia układu

współczulnego, zaczyna przewazad układu przywspółczulny

 prowadzi to do rozszerzenia naczyo krwionośnych, zwolnienia czynności

serca i zmniejszenia objętości wyrzutowej serca, znacznego spadku ciśnienia
tętniczego

7

 klonidyna ma również silne działanie uspokajające przez ośrodkowe

mechanizmy α-adrenergiczne

 nagłe przerwanie podawania klonidyny może spowodowad gwałtowne

zwiększenie ciśnienia tętniczego, przypominające przełom nadciśnieniowy
występujący w guzie chromochłonnym nadnerczy → nadwrażliwośd
receptorów adrenergicznych spowodowana długotrwałym niedoborem
endogennej noradrenaliny



guanabenz i guanfacyna są lekami o bardziej wybiórczym działaniu

8



Zastosowanie

1)

nadciśnienie tętnicze;

2)

migrena (profilaktyka)

3)

bolesne miesiączkowanie, przekwitanie;

4)

jaskra;

9



leki α

1

- i α

2

-adrenomimetyczne





ksylometazolina, nafazolina, oksymetazolina, tetryzolina, tymazolina



pobudzają one receptory α

1

i α

2



pobudzenie receptora α

2

wyzwala reakcję dwufazową – pobudzenie α

2

presynaptycznego hamuje wydzielanie NA, a α

2

postsynaptycznego

powoduje skurcz naczyo.



podaje się je wyłącznie miejscowo, głównie na błony śluzowe przewodów
nosowych w celu obkurczenia naczyo krwionośnych, powoduje to
zmniejszenie obrzęku błony śluzowej i zmniejszenie wydzielania śluzu

10



niekiedy może wystąpid paradoksalne przekrwienie błon śluzowych i
zwiększone wydzielanie śluzu; przy przewlekłym stosowaniu może dochodzid
do zmian zanikowych błony śluzowej wskutek długotrwałej anemizacji
(rhinitis sicca)



leki te są przeciwwskazane w jaskrze



mimo że w niewielkim tylko stopniu wchłaniają się z miejsca podania, mogą
niekiedy wywierad działanie ogólnoustrojowe α-adrenomimetyczne



u małych dzieci mogą wywoład zaburzenia oddychania i śpiączkę



Zastosowanie – nieżyt nosa

11

ZASTOSOWANIE α-ADRENERGIKÓW



obkurczanie naczyo



hipotonia samoistna, ortostatyczna



zapaśd naczyniowa



zwężenie naczyo miejscowo, zmniejszenie obrzęku, przekrwienia,
zmniejszenie wydzielania gruczołów śluzowych (zap. zatok)



jako dodatek do roztworów środków miejscowo znieczulających (głównie
adrenalina!) w celu:

o przedłużenia działania tych środków

o zmniejszenia krwawienia poprzez obkurczanie naczyo

o zmniejszenie toksyczności tych środków

12



Leki β

1

-adrenomimetyczne





Dobutamina jest lekiem o przeważającym działaniu β

1

-adrenomimetycznym,

słabiej pobudza receptory β

2

-adrenergiczne i receptory α

1

-adrenergiczne



w sercu działanie inotropowe (+) i chronotropowe (+)



naczyniowe

przeciwstawne

skutki

adrenomimetyczne

dobutaminy

równoważą się, dlatego opór obwodowy i ciśnienie tętnicze nie ulegają
zmianie



dobutamina podana w dużych dawkach może powodowad wzrost ciśnienia
tętniczego i tachykardię



Zastosowanie

1) niewydolnośd serca ostra

2) niewydolnośd krążenia pochodzenia sercowego

3) zabiegi kardiochirurgiczne

13

 Leki β

2

-adrenomimetyczne

krótko działające (co 4-6 godzin): salbutamol, terbutalina, fenoterol

o przedłużonym działaniu: formeterol (Foradil), salmeterol (Serevent)

leki działające na naczynia: bametan (bezpośr. rozkurcza), bufenina



mogą słabo pobudzad receptory β

1

adrenergiczne



następuje

rozszerzenie

oskrzeli

(działanie

broncholityczne)

oraz

zmniejszenie napięcia i hamowanie aktywności skurczowej mięśnia macicy
(działanie tokolityczne)



pobudzenie receptorów β

2

-adrenergicznych na powierzchni komórek

tucznych zapobiega ich degranulacji i uwalnianiu zawartych w nich substancji
biologicznie czynnych, silnie kurczących oskrzela

14



leki te dobrze się wchłaniają z przewodu pokarmowego i błon śluzowych dróg
oddechowych



mogą powodowad rozszerzenie naczyo obwodowych, spadek ciśnienia krwi,
przyspieszenie akcji serca i zwiększenie jego pojemności minutowej

 ZASTOSOWANIE



leczenie astmy oskrzelowej



rzadko w leczeniu bloków przedsionkowo – komorowych, zatokowej
bradykardii, zapobieganie napadom MAS, w NZK



tokolityki w porodzie przedwczesnym



leczenie depresji – salbutamol – atypowy lek p/depresyjny

15



Leki β

1

i β

2

-adrenomimetyczne



Izoprenalina i orcyprenalina



przyspieszenie czynności serca, zwiększenie objętości wyrzutowej,
rozszerzenie łożyska naczyniowego w skórze i wątrobie; występuje niewielkie
zwiększenie ciśnienia skurczowego i znaczne zmniejszenie ciśnienia
rozkurczowego



leki te powodują rozszerzenie oskrzeli



Zastosowanie – zaburzenia przewodnictwa w układzie bodźcoprzewodzącym
serca; dychawica oskrzelowa i stany skurczowe oskrzeli;

16

 SKUTKI UBOCZNE DZIAŁANIA β



drżenie mięśniowe



wzrost przemian biochemicznych (wzrost glikemii, rośnie stężenie mleczanów
w osoczu, pirogronianów, ketonów, wolnych kw. tłuszczowych)



hipokaliemia (z powodu przech. K

+

do mięśni)



tachykardia (wynik rozszerzenia naczyo) i tachyarytmia



martwica m. sercowego



hipoksemia (ostre zaburzenia stosunku wentylacji do perfuzji)



nadmierna ekspozycja alergenowa



paradoksalny bronchospazm

17

Leki adrenomimetyczne o działaniu pośrednim



powodują zwiększenie przekaźnictwa w synapsach pomiędzy zakooczeniami
włókien układu współczulnego a narządami efektorowymi



działanie to może byd wynikiem:

o

zwiększeniem uwalniania noradrenaliny do szczeliny synaptycznej,

o

hamowania wchłaniania zwrotnego noradrenaliny,

o

hamowania degradacji enzymatycznej noradrenaliny



leki te stosunkowo szybko wywołują tachyfilaksję; nie wpływają na
uwalnianie amin katecholowych z komórek chromochłonnych rdzenia
nadnerczy

18



Efedryna powoduje wzrost uwalniania noradrenaliny z zakooczeo układu
współczulnego i neuronów oun; bezpośrednio pobudza receptory
adrenergiczne postsynaptyczne; wywołuje stany pobudzenia, wzrost
reaktywności i zdolności koncentracji, usuwa objawy zmęczenia i senności,
zmniejsza łaknienie, w większych dawkach powoduje zwiększenie drażliwości,
rozkojarzenie i bezsennośd



Amezinium zwiększa uwalnianie noradrenaliny i hamuje aktywnośd MAO



substancje te zwiększają stężenie noradrenaliny w przestrzeni synaptycznej,
wywołując skutki charakterystyczne dla pobudzenia układu współczunego i
podania noradrenaliny



rozkurczają oskrzela w następstwie pobudzenia receptorów β

2

drzewa

oskrzelowego oraz powodują skurcz naczyo skórnych, nerkowych i
trzewnych, zwiększenie oporu obwodowego i podwyższenie ciśnienia
tętniczego wskutek pobudzenia receptorów α

1

-adrenergicznych; zwiększają

siłę skurczu mięśnia sercowego i objętośd wyrzutową serca

19



Zastosowanie

o

Efedryna

1.

niedociśnienie, omdlenie

2.

dychawica oskrzelowa i inne stany skurczowe oskrzeli

3.

nieżyt nosa

4.

rozszerzenie źrenicy

5.

składnik mieszanek wykrztuśnych

o

Amezinium - niedociśnienie tętnicze

20

 Leki α

1

-adrenolityczne



prazosyna i terazosyna



leki o działaniu antagonistycznym wobec receptorów α

1

-adrenergicznych.

Blokują one także receptory α

2

-adrenergiczne.



blokada receptorów α

1

adrenergicznych wywołuje rozszerzenie naczyo

krwionośnych, trzewnych i naczyo krwionośnych mięśni szkieletowych
powodując spadek oporu obwodowego i obniżenie ciśnienia tętniczego



rozszerzenie łożyska żylnego zmniejsza powrót krwi do serca



prazosyna wywiera działanie ośrodkowe, hamuje ona również aktywnośd
fosfodiesterazy



podczas leczenia może wystąpid hipotonia ortostatyczna



Zastosowanie – nadciśnienie tętnicze, niewydolnośd mięśnia sercowego

21

 Leki α

2

-adrenolityczne



johimbina



względnie wybiórczy antagonista



wzmaga uwalnianie noradrenaliny z zakooczeo presynaptycznych



podwyższa ciśnienie tętnicze i przyspiesza akcję serca



łatwo przenika do OUN

22

 Leki α

1

- i α

2

-adrenolityczne



fenoksybenzamina, fentolamina, tolazolina



Fenoksybenzamina
 działanie przeciwserotoninowe, przeciwhistaminowe i cholinolityczne
 powoduje ↑ czynności serca, spadek ciśnienia i zaburzenia ortostatyczne

23



Fentolamina

 blokuje receptory serotoninowe i zwiększa uwalnianie histaminy
 powoduje rozszerzenie obwodowych naczyo krwionośnych i obniżenie

ciśnienia

 wzmaga uwalnianie noradrenaliny bezpośrednio przez blokowanie

receptorów α

2

i pośrednio wskutek uruchomienia mechanizmów

wyrównawczych

 powoduje skurcze mięśni gładkich jelit (skutek blokowany przez leki

cholinolityczne) i wzrost wydzielania soku żołądkowego

 Zastosowanie – guz chromochłonny nadnerczy

24



Tolazolina

 silnie rozszerza naczynia krwionośne obwodowe
 przyspiesza czynnośd serca i zwiększa objętośd minutową
 nie wpływa lub powoduje tylko nieznaczny spadek ciśnienia tętniczego.

Dzięki temu poprawia przepływ w rozszerzonym łożysku naczyo
obwodowych.

 Zastosowanie – zaburzenia krążenia obwodowego: miażdżyca, choroba

Raynauda, choroba Buergera, odmrożenia, zator tętnicy środkowej
siatkówki

25

 Alkaloidy sporyszu



pochodne alkaloidów sporyszu mogą działad na receptory α-adrenergiczne,
receptory serotoninowe lub receptory dopaminowe



Dihydroergotoksyna, dihydroergotamina
 są to mieszaniny pochodnych hydroksylowych 3 alkaloidów sporyszu:

ergokrystyny, ergokryptyny i ergokarniny

 wywołują rozkurcz naczyo krwionośnych, działają one także

bezpośrednio kurcząc mięśnie gładkie naczyo żylnych, nie wpływając na
tętniczki i naczynia włosowate

 powodują zmniejszenie ciśnienia tętniczego
 Zastosowanie – stany skurczowe obwodowych naczyo krwionośnych,

nadciśnienie tętnicze, migrena (zapobieganie i leczenie), zaburzenia
krążenia mózgowego

26



Ergotamina
 słabe działanie α-adrenolityczne na mięśnie gładkie naczyo

krwionośnych oraz działanie bezpośrednio kurczące na mięśnie gładkie
tętniczek (to działanie przeważa nad działaniem adrenolitycznym)

 bardzo silnie kurczy rozszerzone naczynia krwionośne oraz mięsieo

macicy

 Zastosowanie – migrena (napady), krwawienia poporodowe



Ergometryna i metyloergometryna
 silnie kurczą mięsieo macicy
 nie działają na receptory α -adrenergiczne ani nie kurczą mięśni gładkich

naczyo krwionośnych

 Zastosowanie - niedostateczne zwijanie macicy, krwawienia

poporodowe.

27



Bromokryptyna
 agonistyczne działanie na receptory D

2

i bardzo słabe działanie

α –adrenolityczne; hamuje uwalnianie prolaktyny i hormonu wzrostu

 Zastosowanie – hiperprolaktynemia (mlekotok), akromegalia, choroba

Parkinsona, hipogonadyzm męski, impotencja, oligospermia



Metysergid silnie blokuje receptory serotoninowe;



Zastosowanie – migrena (zapobiegawczo), naczyniowe bóle głowy, rakowiak



Działania niepożądane alkaloidów sporyszu
 występowanie nudności i wymiotów
 wywołują uczucie zimna i parestezje w kooczynach

28

 Leki β

1

– adrenolityczne



znoszą działanie endogennej noradrenaliny



lekami o przeważającym działaniu β

1

-adrenolitycznym są: acebutolol,

atenolol, metoprolol



lekami nieselektywnie blokującymi wszytskie receptory β są: alprenolol,
nadolol, propranolol, pindolol, sotalol i tymolol



substancją o przeważającym działaniu β

2

-adrenolitycznym jest butoksamina



niektóre z tych leków wywierają działania wynikające z ich wewnętrznej
aktywności sympatykomimetycznej i niespecyficzne działanie błonowe
 wewnętrzna aktywnośd sympatykomimetyczna wynika ze szczątkowej

zdolności pobudzania receptorów β-adrenergicznych przez te leki;
aktywnośd sympatykomimetyczna wykazują: alprenolol, pindolol, praktolol,
oksprenolol i acebutolol

 nieswoiste działanie błonowe wykazują: propranolol, oksprenolol,

alprenolol, acebutolol i metoprolol

29



Atenolol – silnie blokuje receptory β

1

-adrenergiczne, a tylko w minimalnym

stopniu działa na receptory β

2

-adrenergiczne; nie ma wewnętrznej

aktywności sympatykomimetycznej ani działania błonowego



Metoprolol – silnie blokuje receptory β

1

-adrenergiczne, wywiera słabe

działania β

2

-adrenolityczne i słabe działanie błonowe. Nie wykazuje

wewnętrznej aktywności sympatykomimetycznej



Acebutolol – blokuje receptory β

1

-adrenergiczne, a słabiej β

2

-adrenergiczne,

Posiada wewnętrzną aktywnośd sympatykomimetyczną i wywiera
niespecyficzne działanie błonowe



Alprenolol –silna wewnętrzna aktywnośd sympatykomimetyczna oraz
niespecyficznym działaniem błonowym

30



Nadolol, sotalol – blokują oba receptory β, nie wywierają działania
błonowego ani sympatykomimetycznego. Słabo przenikają do oun.



Pindolol - bardzo silnie blokuje receptory β-adrenergiczne, wykazuje znaczną
wewnętrzną aktywnośd sympatykomimetyczną



Propranolol - wywiera silne działanie β

adrenolityczne oraz silne nieswoiste

działanie błonowe, nie ma wewnętrznej aktywności sympatykomimetycznej.



Tymolol bardzo silnie blokuje receptory β-adrenergiczne, nie ma działania
błonowego ani aktywności sympatykomimetycznej

31



Działanie
 blokując receptory β

1

-adrenergiczne, powodują:

o zwolnienie czynności serca w wyniku ujemnego działania chrono- i

dromotropowego, które może byd wzmocnione nieswoistym działaniem
błonowym,

o zmniejszenie pracy serca i zapotrzebowania na tlen wskutek działania

inotropowego ujemnego,

o obniżenie ciśnienia tętniczego krwi (działanie ośrodkowe i obwodowe),

o zmniejszenie uwalniania reniny,

o hamowanie drżeo mięśniowych (działanie na mięśnie poprzecznie

prążkowane i gospodarkę potasową, działanie ośrodkowe),

o działanie uspokajające (ośrodkowe).

 następstwem blokowania receptorów β

2

-adrenergicznych jest: skurcz

oskrzeli, skurcz naczyo obwodowych, skurcze macicy, hamowanie
glikogenolizy i hamowanie uwalniania insuliny

32



Zastosowanie
 Profilaktyka wtórnego zawału serca.
 Profilaktyka stanów stresowych.
 Profilaktyka nawrotowych krwawieo z żylaków przełyku.
 Nadciśnienie tętnicze
 Choroba niedokrwienna serca; zawał serca
 Zaburzenia rytmu nadkomorowego i komorowego z nadpobudliwości.
 Nadczynnośd tarczycy.
 Guz chromochłonny.
 Nerwica lękowa.
 Choroba Parkinsona.
 Migrena.
 Abstynencja alkoholowa.
 Drżenie mięśniowe.
 Jaskra (tymolol)

33



Działania niepożądane
 nudności, wymioty, biegunka w pierwszych dniach leczenia,
 dusznośd, skurcz oskrzeli,
 zaburzenia przewodzenia w układzie bodźcoprzewodzącym serca,
 zwolnienie czynności serca,
 zmniejszenie ciśnienia tętniczego,
 ujawnienie niewydolności krążenia,
 oszołomienie, sennośd,
 zaburzenia krążenia obwodowego,
 pogłębienie stanów hipoglikemicznych

34

1. Leki działające
niewybiórczo
(nieselektywne)

A. Bez właściwości
agonistycznych

propranolol, timolol, nadolol, sotalol, tertalol

B. Z działaniem
agonistycznym

pindolol, alprenolol, oksprenolol, penbutolol

2. Leki
kardioselektywne

A. Bez właściwości
agonistycznych

atenolol, metoprolol, bisoprolol, betaksolol, esmolol,
bawentolol

B. Z działaniem
agonistycznym

celiprolol, acebutolol, praktolol, epanolol

3. Z dodatkowym
działaniem
α

1

-adenolitycznym

A. Niewybiórcze

karwedilol, labetalol, bucindolol, dilewalol

35

 Leki α- i β-adrenolityczne



Labetalol
 powoduje rozszerzenie obwodowych naczyo krwionośnych i

zmniejszenie oporu obwodowego, co prowadzi do spadku ciśnienia
tętniczego krwi,

 obniżenie

ciśnienia

tętniczego

nie

wywołuje

odruchowego

wyrównawczego przyspieszenia częstości serca wskutek działania
β-adrenolitycznego



Zastosowanie – nadciśnienie tętnicze, guz chromochłonny

36

 Leki sympatykolityczne o działaniu pośrednim



Metyldopa
 metylowa pochodna DOPA, przenika do oun i wchłania się na zasadzie

transportu zwrotnego do wnętrza komórek nerwowych, gdzie pod
wpływem

DOPA-dekarboksylazy

ulega

przekształceniu

w

metylonoradrenalinę

 nie ulega deaminacji przez MAO
 jest określana mianem „fałszywego przekaźnika”
 w szczelinie synaptycznej metylonoradrenalina działa silnie pobudzająco

na receptory α

2

-adrenergiczne, pobudzenie tych receptorów na

powierzchni komórek jądra pasma samotnego, stanowiących ośrodki
regulujące aktywnośd AUN, powoduje zmniejszenie napięcia układu
współczulnego, następstwem jest znaczne obniżenie ciśnienia tętniczego,
głównie wskutek rozszerzenia obwodowych naczyo krwionośnych i

37

zmniejszenia oporu obwodowego, a w mniejszym stopniu dzięki
zmniejszeniu pojemności wyrzutowej serca.

 metyldopa jest przekształcana w „fałszywy przekaźnik" również w

neuronach dopaminergicznych mózgu, dlatego może wywoływad zespół
Parkinsona, stany depresyjne, mlekotok

 Zastosowanie – nadciśnienie tętnicze.

38



Rezerpina
 hamuje procesy wchłaniania do ziarnistości synaptycznych DOPA, która

służy do syntezy noradrenaliny

 hamuje wnikanie do ziarnistości synaptycznych NA, która została

wchłonięta zwrotnie z przestrzeni synaptycznej

 następstwem działania rezerpiny jest długotrwałe zmniejszenie ciśnienia

tętniczego, wskutek rozszerzenia naczyo krwionośnych i zmniejszenia
oporu obwodowego oraz zwolnienia czynności serca i zmniejszenia
objętości minutowej

Zastosowanie – nadciśnienie tętnicze

 ze względu na małą wybiórczośd działania rezerpina wywołuje liczne

działania niepożądane, m.in. wrzodotwórcze, zespół Parkinsona, stany
depresyjne, mlekotok, zwiększenie łaknienia, retencje jonów Na

+

i wody,

biegunkę

39



Guanetydyna
 słaba zdolnośd przenikania do oun, jej działanie jest obwodowe
 mechanizm działania guanetydyny jest złożony:



hamuje

przewodzenie

impulsów

przez

błonę

komórkową

neuronu

adrenergicznego; działanie to ma podstawowe znaczenie terapeutyczne w
pierwszych dniach jej stosowania, kiedy zawartośd amin katecholowych
zgromadzonych w ziarnistościach synaptycznych nie ulega jeszcze zmianie



blokuje proces wchłaniania zwrotnego amin katecholowych ze szczeliny
synaptycznej



przenika do zakooczeo presynaptycznych neuronów układu współczulnego,
hamując wnikanie do ziarnistości synaptycznych wchłoniętych zwrotnie amin
katecholowych, co umożliwia ich degradację przez MAO



zaburza proces magazynowania amin katecholowych, powodując zwiększone
uwalnianie zawartości ziarnistości synaptycznych nie do szczeliny synaptycznej,
lecz do cytoplazmy części presynaptycznej, gdzie aminy katecholowe są
rozkładane przez MAO

40

 zmniejszenie ich uwalniania do szczeliny synaptycznej hamuje

przekaźnictwo w synapsach układu współczulnego; następstwem jest
zmniejszenie pojemności (objętości) minutowej i spadek oporu
obwodowego prowadzące do obniżenia ciśnienia tętniczego

Zastosowanie – nadciśnienie tętnicze, jaskra

 do działao niepożądanych guanetydyny należą: ortostatyczne spadki

ciśnienia, zwiększona retencja jonów Na

+

i wody, osłabienie siły mięśni,

biegunka