Imię i nazwisko……………………………..

Kierunek........................................................

Sprawozdanie z ćw.

1

B E Z P I E C Z E Ń S T W O P R A C Y

W LABORATORIUM CHEMICZNYM

1. Omówić środki ochrony indywidualnej stosowane w laboratorium chemicznym.







2. Co oznaczają poniższe piktogramy:

………………. ……………….

……………….

……………….

……………….

……………….

……………….

3. Omówić zasady postępowania w przypadku poparzenia:

a) kwasem;






b) ługiem?

4. Omówić procedury powiadamiania służb ratunkowych i postępowania w przypadku zaistnienia wypadku w laboratorium
chemicznym.

T

T

+

+

,

,

T

T

X

X

n

n

E

E

O

O

F

F

+

+

C

N

5. Jak należy zachować się w przypadku pożaru?










6. Co należy zrobić w przypadku dostania się kwasu do oka?









7. Jak należy zachować się w przypadku zapalenia się na kimś ubrania?









8. W jaki sposób należy ogrzewać ciecz w probówce.

Imię i nazwisko……………………………..

Kierunek........................................................

Sprawozdanie z ćw.

2

ĆWICZENIA Z PODSTAW TECHNIKI LABORATORYJNEJ

Obserwacje i wyniki

Część A

masa naczyńka
wagowego

masa naczyńka
wagowego z
CuSO

4

•H

2

O

przed suszeniem

Masa CuSO

4

•H

2

O

masa naczyńka
wagowego z CuSO

4

po

suszeniem

Ubytek masy (masa
wody krystalizacyjnej)

Część B

substancja skraplająca
się na ściankach
probówki

Część C

barwa bibuły nasyconej

solą kobaltu (przed
suszeniem)

barwa bibuły po
wysuszeniu

barwa bibuły po
chuchnięciu

Imię i nazwisko...........................................

Kierunek...........................................

Sprawozdanie

z

ćw.

3

STĘŻENIE JONÓW WODOROWYCH I WSKAŹNIKI

pH

1.

W poniższej tabeli zaznacz kredką lub flamastrem barwę, jaką przyjmuje każdy wskaźnik przy danym pH.

Podaj zakres zmiany barwy.

pH

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

Zakres
zmiany barwy

Fiolet metylowy

Oranż metylowy

Czerwień metylowa

Błękit bromotymolowy

Lakmus

Fenoloftaleina

Tymoloftaleina

Żółcień

alizarynowa

Karmin

indygo

Stężenie jonów H

+

[M]

Stężenie jonów OH

−

[M]

Wskaźnik uniwersalny

Zdefiniuj pojęcia: iloczyn jonowy wody, pH, pOH, wskaźniki pH, kwas i zasada Brönsteda











2.1. Przedstaw schemat oznaczania pH w analizowanym roztworze; podaj użyte wskaźniki, barwę roztworu po
dodaniu wskaźnika i wnioski z każdej próby

2.2. Wyniki oznaczania pH w roztworach soli.

W równaniach podkreśl niebieskim kolorem zasady i czerwonym kolorem kwasy Brönsteda

SÓL

P

H

ODCZYN

RÓWNANIE DYSOCJACJI ELEKTROLITYCZNEJ SOLI

I JONOWE RÓWNANIE REAKCJI SOLI Z WODĄ

(tylko 1 stopień hydrolizy)

NH

4

Cl

NaHCO

3

NaHSO

3

Na

2

SO

3

Na

2

CO

3

CH

3

COONa

CH

3

COONH

4

AlCl

3

W roztworze wodnym kwa-
sem Bronsteda jest akwa-
jon [Al(H

2

O)

6

]

3+

Określ sole, których roztwory mają odczyn kwaśny, zasadowy i obojętny (powiąż to z mocą kwasu i zasady tworzących sól).

3. Równowaga w roztworach słabych elektrolitów

Równanie dysocjacji kwasu octowego i wyrażenie na stałą równowagi






Określ zmianę barwy oranżu metylowego i zmianę pH roztworu kwasu
po dodaniu octanu sodu.



Jak przesunie się równowaga dysocjacji kwasu po dodaniu octanu sodu?



Jak zmieni się przy tym stopień dysocjacji kwasu i stężenie jonów H

+

?

Równanie dysocjacji amoniaku i wyrażenie na stałą równowagi






Określ zmianę barwy tymoloftaleiny i zmianę pH roztworu amoniaku
po dodaniu chlorku amonu.



Jak przesunie się równowaga dysocjacji zasady po dodaniu chlorku
amonu?


Jak zmieni się przy tym stopień dysocjacji zasady i stężenie jonów H

+

?

Uwagi

Imię i nazwisko................................................

Kierunek

............................................

sprawozdanie z ćw

.

4

ROZTWORY

BUFOROWE

1.

Sporządzanie i oznaczanie pH buforu octanowego

Nr 1

M

CH

3

COOH

(ml)

1 M

CH

3

COONa

(ml)

pH

obliczone

pH

oznaczone

za pomocą

papierka

wskaźnikowego

pH

oznaczone

za pomocą

zestawu

wskaźników

pH

oznaczone

przy użyciu

pehametru

1 18 2

2 14 6

3 10 10

4 6 14

5 2 18

2.

Efekt wspólnego jonu

Jakie zabarwienie ma oranż metylowy w 1 M CH

3

COOH?

……………………………………………………………………………………………………….
Jakie zabarwienie ma oranż metylowy w 1 M CH

3

COOH, do którego dodano octanu sodu?

……………………………………………………………………………………………………….

Wyjaśnić zaobserwowane zmiany z punktu widzenia dysocjacji kwasu octowego.

3.

Wpływ rozcieńczania na pH roztworu buforowego

nierozc.

2 x rozc.

4 x rozc.

10 x rozc.

pH =

pH =

pH =

pH =

Imię i nazwisko....................................
Kierunek............................................

Sprawozdanie

z

ćw.

5

I

LOCZYN ROZPUSZCZALNOŚCI

Sformułuj ogólny warunek wytrącenia osadu dla soli A

x

B

y:

1.1. Strącane siarczków

.

Napisz cząsteczkowe i jonowe równanie otrzymywania osadu FeS i CuS, wyrażenia na iloczyn rozpuszczalności, oraz wartości IR

................................................................................... .................................................

IR(FeS) = ...................... = ...........

................................................................................... .................................................

IR(CuS) = ...................... = ...........

Dlaczego pod wpływem wody siarkowodorowej nie wytrącił się osad FeS, natomiast wytrącił się osad CuS?

W którym roztworze, siarkowodoru czy siarczku amonu, stężenie jonów siarczkowych jest większe? Wyjaśnij różnicę,
przedstawiając równowagi jonowe istniejące w obydwóch roztworach.

Oblicz stężenie jonów siarczkowych niezbędne do wytrącenia osadu FeS i CuS z 0,05 M roztworów odpowiednich soli.
Skorzystaj z wartości iloczynów rozpuszczalności podanych w instrukcji.

2. Strącanie frakcjonowane.

Jak zmieniała się barwa osadów w kolejności ich otrzymywania? Które jony wytrącają się w reakcji z jonami Ag

+

najpierw, chlorkowe

czy jodkowe? Wyjaśnij kolejność, porównując wartości odpowiednich IR.

3. Warunki rozpuszczania osadu.

SUBSTRATY

O

BSERWACJE

J

ONOWE RÓWNANIE REAKCJI ROZPUSZCZANIA OSADU

3.1 Ag

2

CO

3

, HNO

3

3.1 AgCl, HNO

3

3.2 Mg(OH)

2

, HCl

3.2 Mg(OH)

2

, NH

4

Cl

3.3 CaC

2

O

4

, HCl

3.3 CaC

2

O

4

, CH

3

COOH

3.4 FeS, HCl

3.4 CuS, HNO

3

Sformułuj ogólny warunek rozpuszczania jonowego osadu.




Przedstaw jonowe równania dwóch równowag, które istnieją podczas rozpuszczania jednego z powyższych osadów (A – G).




Dlaczego AgCl nie rozpuszcza się w HNO

3

?

Dlaczego rozpuszczalność Mg(OH)

2

jest większa w roztworze HCl niż w roztworze NH

4

Cl?

Dlaczego osad CaC

2

O

4

rozpuszcza się w roztworze HCl, a nie rozpuszcza się w roztworze CH

3

COOH ?

Wyjaśnij różnicę w rozpuszczalności FeS i CuS w roztworze HCl. Porównaj wartości iloczynów rozpuszczalności osadów.

4. Otrzymywanie trudnorozpuszczalnych związków z innych trudnorozpuszczalnych soli

SUBSTRATY

OBSERWACJE

J

ONOWE RÓWNANIE REAKCJI

K

SO

OSADU

PbSO

4

, (NH

4

)

2

S

PbSO

4

, K

2

CrO

4

Jakie równowagi istnieją podczas przemiany siarczanu ołowiu(II) w chromian ołowiu(II)?

Jak wpływa na rozpuszczalność trudnorozpuszczalnego osadu wprowadzenie do roztworu nasyconego:
a) jonów wspólnych z jonami osadu
b) jonów reagujących z jednym z jonów osadu?
Odpowiedź zilustruj przykładami

.

Czy możliwe jest całkowite strącenie jakiegokolwiek jonu z roztworu? Uzasadnij odpowiedź.

Uwagi