Kazus

Spółka Coppa dokonywała importu z Francji do Włoch produktów pochodzenia

zwierzęcego. W styczniu 2004 r. władze włoskie celem zapewnienia wyższego poziomu ochrony
zdrowia publicznego zdecydowały się na wprowadzenie do prawa krajowego rozwiązania
przewidującego obowiązkowe kontrole sanitarne wszelkich towarów pochodzenia zwierzęcego
wprowadzanych na terytorium Włoch. Art. 23 ustawy o ochronie zdrowia publicznego stanowił,
iż: „Towary pochodzenia zwierzęcego wprowadzane na terytorium Włoch podlegają
obowiązkowej kontroli sanitarnej. Koszty wskazanej w zdaniu poprzednim kontroli ponosi
importer danego produktu. Wysokość opłaty oraz szczegółowe zasady jej uiszczania określa
rozporządzenie wykonawcze do ustawy.”

Po upływie I kwartału 2004 r. władze spółki Coppa dostrzegły, że koszty importu znacznie

wzrosły a ceny produktów oferowanych przez spółkę przestają być konkurencyjne w stosunku
do cen proponowanych przez krajowych producentów mięsa. Korzystając z porady prawników
spółka zdecydowała się zatem wystąpić do władz krajowych o zwrot uiszczonych opłat z tytułu
kontroli sanitarnej importowanych produktów, wskazując na ich niezgodność z ustawą
zasadniczą. Naczelnik Urzędu Celnego w Rzymie oddalił jednak wniosek spółki Coppa a
Dyrektor Izby Celnej podtrzymał jego decyzję. W skardze na tę decyzję do Regionalnego Sądu
Administracyjnego skarżący zażądał uchylenia tej decyzji i nakazania zwrotu niesłusznie
pobranej opłaty. Regionalny Sąd Administracyjny oddalił jednak skargę, podobnie jak Rada
Państwa rozpatrująca kasację od wyroku Regionalnego Sądu Administracyjnego w dniu
20.11.2005 r.

Niespełna rok później, w październiku 2006 r., Trybunał Sprawiedliwości UE wydał wyrok

w podobnej sprawie, powstałej na gruncie sporu pomiędzy włoską spółką Milano, importującą
produkty zwierzęce, a organami celnymi w Mediolanie. Jak stwierdził Trybunał w swoim
wyroku: „Opłatę, o której mowa w art. 23 ustawy o ochronie zdrowia publicznego, nakładaną
ze względu na wymogi zdrowia publicznego przy badaniu towarów przekraczających granicę
oraz określaną według szczególnych kryteriów nieporównywalnych do kryteriów stosowanych
przy określaniu opłat nakładanych na podobne produkty krajowe, należy uznać za opłatę o
skutku równoważnym do ceł, zakazaną na gruncie art. 30 TFUE. Działanie danego państwa w
ramach systemu inspekcji sanitarnych prowadzonych w interesie ogólnym nie może być uznane
za usługę świadczoną na rzecz importera, która mogłaby uzasadniać pobór opłaty na gruncie
prawa unijnego. Koszt tej kontroli powinien być pokryty ze środków publicznych skoro korzysta z
niej ogół społeczeństwa.”

W związku z powyższym rozstrzygnięciem spółka Coppa w styczniu 2007 r. złożyła

wniosek o wznowienie postępowania w sprawie dokonania zwrotu niesłusznie pobranej opłaty.
Dyrektor Izby Celnej odmówił jednak wznowienia postępowania z uwagi na uchybienie
terminowi do jego wznowienia. Ponadto wskazał, że spółka nie podnosiła wcześniej zarzutu
niezgodności prawa krajowego z prawem unijnym a wyrok Trybunału z października 2006 r. nie
dotyczył sprawy spółki Coppa i pozostaje on bez znaczenia dla organów administracji
publicznej, korzystających z autonomii proceduralnej.

Wobec powyższego spółka Coppa wniosła skargę do Regionalnego Sądu Administracyjnego.

W skardze tej podniosła, że obowiązek wznowienia postępowania w przedmiotowej sprawie
wynika wprost z prawa UE i nie jest ograniczony żadnym terminem. Dodatkowo wskazała, iż
sąd powinien podnieść z urzędu zarzut niezgodności prawa krajowego z prawem unijnym już na
pierwszym etapie postępowania, kiedy to spółka wskazywała na bezzasadność uiszczanej opłaty,
co pozwoliłoby na zapewnienie pełnej efektywności prawa UE.

a)

Oceń zasadność argumentów podnoszonych przez każdą ze stron.

b)

Jakie powinno być rozstrzygnięcie Regionalnego Sądu Administracyjnego w
przedmiotowej sprawie?

c)

Czy w sytuacji odmowy wznowienia postępowania przez sąd spółce Coppa będą
przysługiwały inne środki ochrony?