Partnerstwo Wschodnie
1.
UE wobec wschodnich
sąsiadów.
2.
Formy współpracy w ramach Partnerstwa
Wschodniego.
3.
Finansowanie Partnerstwa Wschodniego.
4.
Wskaźnik Łatwości Prowadzenia Interesów
(Ease of Doing Business Index).
Ranking 2013 WKUEiPW.
1. UE wobec wschodnich sąsiadów
Kraje objęte europejską polityką sąsiedztwa
Wymiar Wschodni (Europa Wschodnia):
Białoruś, Ukraina, Mołdawia
Wymiar Południowo-Wschodni
(Kaukaz Południowy ):
Gruzja, Armenia, Azerbejdżan
Wymiar Południowy (wybrzeże południowe Morza Śródziemnego):
Maroko, Tunezja, Algieria, Libia, Egipt, Izrael, Autonomia Palestyńska,
Jordania, Liban, Syria
Partnerstwo Wschodnie
Partnerstwo Wschodnie (PW) to pierwsza
całościowa inicjatywa wprowadzona
do systemu
stosunków zewnętrznych Unii Europejskiej, skierowana do państw
Europy Wschodniej.
2008:
Projekt
PW
został
opracowany
wspólnie
przez
Polskę
i
Szwecję.
Marzec 2009: Europejska
wyraziła jednogłośne poparcie dla tej inicjatywy, która
stała się tym samym częścią europejskiej polityki sąsiedztwa.
7 maja 2009: I szczyt Partnerstwa Wschodniego,
który odbył się
w Pradze, oficjalnie
uruchomił inicjatywę i przyjął Wspólną Deklarację („praską”).
Uruchomienie tej polityki nie
byłoby możliwe bez zaangażowania Republiki
Czeskiej,
która uczyniła z niej jeden z priorytetów swojego przewodnictwa w Unii.
Wzmocnienie tej polityki
stało jednym z priorytetów pierwszej polskiej prezydencji
w Unii Europejskiej w 2011 r.
29-30
września 2011: II Szczyt Partnerstwa Wschodniego odbył się
w Warszawie. W trakcie Szczytu
przyjęta została Wspólna Deklaracja
(„warszawska”).
Partnerstwo Wschodnie ma za zadanie
przyczynić się do zbliżenia i integracji
państw Europy Wschodniej z Unią Europejską poprzez kompleksowe pogłębiania
współpracy i szerokie wsparcie modernizacji.
Do
głównych celów Partnerstwa Wschodniego należą:
doprowadzenie do ustanowienia politycznego stowarzyszenia,
stworzenie
pogłębionych i kompleksowych stref wolnego handlu państw
partnerskich z UE,
postępująca liberalizacja reżimu wizowego, prowadząca do ustanowienia
reżimu bezwizowego.
Poziom PKB per capita z uwzględnieniem parytetu siły nabywczej w krajach
sąsiedzkich i wybranych nowych krajów członkowskich w porównaniu z UE27
(100%)*
2. Formy współpracy w ramach Partnerstwa
Wschodniego
WSPOłPRACA WIELOSTRONNA – 350 mln euro
4 platformy tematyczne:
ds. demokracji, dobrego zarządzania i stabilności;
ds. integracji gospodarczej i konwergencji z politykami UE;
ds. bezpieczeństwa energetycznego
ds. kontaktów międzyludzkich.
Inicjatywy flagowe (ok. 160 mln euro na 2010-2013):
Program Zintegrowanego Zarządzania Granicami (IBM) – 44,5 mln euro;
Inicjatywa wsparcia małej i średniej przedsiębiorczości (SME Facility) – 57 mln euro:
- program East-Invest
– 8,75 mln euro ( z czego 7 mln euro dotacji unijnej),
- instrument wsparcia finansowego dla
małych i średnich przedsiębiorstw (SME
Facility)
– 30 mln euro z budżetu UE,
- program doradztwa
menadżerskiego i biznesowego dla małych i średnich
przedsiębiorstw TAM/BAS – 20 mln euro z środków EBOiR;
Regionalne rynki energetyczne i
efektywność energetyczna – 41 mln euro;
Program zapobiegania klęskom naturalnym i katastrofom wywołanym przez
człowieka – 12 mln euro:
-
w tym przegląd struktury przepisów prawnych dot. ochrony cywilnej i zapobiegania
katastrofom
– 6 mln euro,
-
oraz intensyfikacja współpracy między UE i krajami partnerskimi m. in. w formie
programów treningowych, staży, inwestycji w specjalistyczny sprzęt (6 mln euro);
Inicjatywa flagowa w zakresie dobrego
zarządzania środowiskiem – 12 mln euro, w
tym Inicjatywa dot. programu wymiany informacji dot. ochrony
środowiska
Environmental Governance
– 3 mln euro.
INNA WSPOłPRACA WIELOSTRONNA
W ramach organizacji pozarządowych z UE i krajów partnerskich:
w listopadzie 2011 r. w Poznaniu
odbyło się już trzecie (po Brukseli i Berlinie)
posiedzenie Forum
Społeczeństwa Obywatelskiego PW;
w maju 2011 r.
ukonstytuowało sie Zgromadzenie Parlamentarne Euronest jako
międzyparlamentarne forum wspierające tworzenie warunków niezbędnych dla
przyspieszenia politycznego stowarzyszenia i dalszej integracji gospodarczej
między
Unią Europejską i państwami partnerskimi.
W ramach przedstawicieli
samorządów lokalnych:
Komitet
Regionów powołał we wrześniu 2011 roku w Poznaniu stałą platformę
współpracy pomiędzy samorządami Unii Europejskiej a władzami regionalnymi i
lokalnymi
krajów partnerskich w postaci Konferencji Władz Lokalnych i
Regionalnych Partnerstwa Wschodniego.
W ramach kręgów gospodarczych:
Forum Biznesu Partnerstwa Wschodniego,
zainaugurowane we wrześniu 2011
roku w Sopocie;
we wrześniu 2010 roku utworzona została Grupa Informacyjno-Koordynacyjna,
która w założeniu ma gromadzić państwa pozaunijne oraz instytucje finansowe
zainteresowane realizacją celów Partnerstwa Wschodniego.
WSPOłPRACA DWUSTRONNA
Wsparcie reform:
Akademia Administracji Publicznej Partnerstwa Wschodniego (AAP PW)
– program
realizowany przez
Krajową Szkołę Administracji Publicznej przy współpracy
z Departamentem
Wdrażania Programów Rozwojowych MSZ oraz Pełnomocnikiem
Ministra SZ ds. Partnerstwa Wschodniego, zainaugurowany
jesienią 2011 roku,
zakończył realizację pierwszych szkoleń dla urzędników z Armenii, Azerbejdżanu,
Białorusi, Gruzji, Mołdawii i Ukrainy.
Przygotowywany jest
szczegołowy wykaz kluczowych ministerstw i innych instytucji
rzadowych, ktorych wzmocnienie
będzie niezbędne do sprawnej wspołpracy z UE.
Utworzono tzw. punkty kontaktowe, w ktorych
każdy kraj i organizacja otrzyma
informacje, jak
można się zaangażowac w budowę sprawnie działajacych instytucji.
Zawarcia
umów
stowarzyszeniowych
i
ustanowienia
pogłębionych
i kompleksowych stref wolnego handlu.
Obecnie
już wszystkie kraje partnerskie, z wyjątkiem Białorusi, znajdują się na
różnych etapach negocjowania umów stowarzyszeniowych. Zgodnie z zapisami
Deklaracji Szczytu PW w Warszawie w grudniu 2011 roku
zakończone zostały
negocjacje umowy stowarzyszeniowej z
Ukrainą, a także nastąpiła inauguracja
negocjacji
części handlowych (DCFTA) umów stowarzyszeniowych z Mołdawią
i
Gruzją.
W dn. 30 marca 2012 r. Umowa stowarzyszeniowa UE z
Ukrainą została
parafowana. Parafowanie
kończy 5-letnie, trudne prace nad umową. Umowa jest
potwierdzeniem europejskiej
przyszłości Ukrainy, mimo że nie ma w niej wzmianki
o ewentualnym
wejściu tego kraju do UE. Umowa wymaga po podpisaniu, ratyfikacji
w PE oraz w parlamentach Ukrainy i 27
krajów UE. Układ o wolnym handlu
potrzebuje ratyfikacji tylko w Kijowie i PE.
WSPOłPRACA DWUSTRONNA
Stopniową liberalizację reżimu wizowego, prowadzącą do całkowitego zniesienia wiz:
Wprowadzenie ruchu bezwizowego jest
uzależnione od spełnienia przez państwa
partnerskie
warunków dobrze zarządzanej i bezpiecznej mobilności obywateli,
określonych w przyznawanych partnerom dwufazowych Planach Działania, przy czym
każde państwo partnerskie oceniane będzie indywidualnie z postępów w ich wdrażaniu.
Najbardziej zaawansowane w tym procesie
są Ukraina i Mołdawia, którym UE przyznała
już
Plany
Działania.
W
marcu
2011
weszły
w
życie
umowy
o
ułatwieniach wizowych i o readmisji z Gruzją, na początku roku 2012 rozpoczęto
negocjacje takich
umów z Armenią i Azerbejdżanem.
FINANSOWY ASPEKT DWUSTRONNEGO WYMIARU PARTNERSTWA
WSCHODNIEGO
3. Finansowanie Partnerstwa Wschodniego
FINANSOWANIE WIELOSTRONNEGO WYMIARU PW
FINANSOWANIE WIELOSTRONNEGO WYMIARU PW
Poza wspomaganiem inicjatyw flagowych, w ramach wielostronnego wymiaru
Partnerstwa Wschodniego UE przeznacza
środki również na małe projekty, które
przybierają formę seminariów, warsztatów i konferencji odbywających się zarówno na
terenie
państw członkowskich UE jak i krajów partnerskich.
W tej formie , w listopadzie 2010 r. w Warszawie
miały miejsce warsztaty na temat
współpracy pomiędzy organizacjami pozarządowymi i administracją publiczną w
zakresie zwalczania korupcji.
Środki w ramach pomocy bilateralnej z Europejskiego Instrumentu Partnerstwa
i Sąsiedztwa (ENPI) i Instrumentu Pomocy Przedakcesyjnej (IPA) 2007–2013
Instrument
Finansowy
Pa
ństwa*
Średnia roczna
pomoc, euro
Pomoc roczna
per capita, euro
ENPI
Wschodni s
ąsiedzi + Rosja*
362,35 mln
3
Wschodni s
ąsiedzi + Rosja*
328,06 mln
4,36
Mołdawia
68,98 mln
15,98
Armenia
36,53 mln
12,31
Gruzja
42,96 mln
9,34
Azerbejd
żan
30,64 mln
3,69
Ukraina
137,79 mln
3,03
Białoruś**
11,17 mln
11,16
Rosja
34,29 mln
0,25
Południowi sąsiedzi
800,54 mln
3,85
Bałkany Zachodnie
745,42 mln
31,07
Turcja
696,12 mln
8,95
* Finansowanie dla Rosji
– przy założeniu, że pomoc ENPI na lata 2011–2013 wyniesie podobnie jak w latach 2007–2010 – 120 mln euro
** Finansowanie dla Białorusi na podstawie informacji ENPI
http://ec.europa.eu/world/enp/pdf/country/enpi_csp_nip_belarus_en.pdf: 2007 rok
– 5 mln euro,
2008 rok
– 5 mln euro, 2009 rok – 10 mln euro, 2010 rok – 10 mln euro, 2011 rok – 16,07
mln euro, oraz przy założeniu, że alokacje w kolejnych latach będą nie mniejsze niż te z 2011 r.
DODATKOWE WSPARCIE FINANSOWE
ADRESATÓW PARTNERSTWA WSCHODNIEGO
Z Europejskiego Instrumentu
Sąsiedztwa i Partnerstwa (ENPI) na współpracę UE z Europą
Wschodnią w latach 2010-2013 alokowano środki w wysokości 1,9 mld euro. Środki
finansowe z ENPI
służą trzem podstawowym celom:
−
wspieraniu transformacji ustrojowej
państw sąsiadujących w kierunku demokratycznych
rządów prawa (w tym promocja praw człowieka),
−
wspieraniu w
państwach sąsiadujących budowy gospodarek rynkowych,
promowaniu
zrównoważonego rozwoju.
W
budżecie na lata 2010-2013, KE przeznaczyła na PW dodatkowych 600 mln euro z
samego
budżetu unijnego. Kwota ta jest efektem zwiększenia ENPI o 350 mln euro nowych
funduszy oraz wynikiem
przeformułowania regionalnego programu wschodniego ENPI na
korzyść wielostronnego wymiaru Partnerstwa Wschodniego i zyskania w ten sposób na PW
kolejnych 250 mln euro. Cele dodatkowego wsparcia finansowego
adresatów PW:
−
realizacja Kompleksowych
Programów Rozwoju Instytucjonalnego (CIB) przeznaczonych
dla wspierania reform u wschodnich
sąsiadów UE (ok. 175 mln euro);
−
wdrażania Pilotażowych Programów Rozwoju Regionalnego, który miałyby wyrównywać
różnice gospodarcze i społeczne między krajami-adresatami PW (ok. 75 mln euro);
−
implementacji wielostronnego wymiaru PW w ramach wschodniego w ramach wschodniego
regionalnego programu ENPI na lata 2010-2013 (ok. 350 mln. euro).
Suma 600
została podzielona nierówno na kolejne lata realizacji PW by stopniowo podwyższać
pulę środków wraz z upływem lat i głębszym wdrażaniem celów PW:
w 2011 r. - 110 mln. euro, w 2012 r. - 175 mln. euro, w 2013 r. - 230 mln. euro.
Kompleksowe Programy Rozwoju Instytucjonalnego (CIB):
Mają one na celu wzmocnienie instytucji 5 krajów partnerskich: Armenii, Azerbejdżanu,
Gruzji,
Mołdawii i Ukrainy, istotnych z punktu widzenia efektywnej implementacji umów
stowarzyszeniowych i
umów o wolnym handlu. Na programy te przeznaczono 173 mln euro
(do roku 2013), a
chęć włączenia się do pomocy w ich wdrażaniu zadeklarowały niektóre
państwa członkowskie UE, w tym Polska.
CIB docelowo
mają być realizowane na podstawie memorandum of understanding,
zawieranych przez KE z
poszczególnymi wschodnimi sąsiadami UE (dotychczas podpisano
dokumenty z
Ukrainą, Mołdową i Gruzją). Obecnie państwa partnerskie są na etapie
opracowywania
Planów Reform Instytucjonalnych. Podstawowym narzędziem implementacji
Kompleksowych
Programów Rozwoju Instytucjonalnego jest system twinning, który zapewnia
pomoc
sąsiadom UE poprzez wizyty przedstawicieli państw członkowskich UE w krajach
partnerskich.
Inne
możliwe formy realizacji CIB to m.in. szkolenia i stypendia zawodowe oraz
oddelegowanie personelu siostrzanych instytucji do wybranych
państw członkowskich. W
styczniu 2011 r. Estonia
utworzyła unijne Centrum Szkoleniowe PW. Jego celem jest
prowadzenie
szkoleń dla urzędników państw-adresatów PW. Wkład Polski we wspieranie
reform administracji publicznej realizuje
się np., przez specjalistyczne szkolenia dla
urzędników i ekspertów od 2011 r. dzięki Akademii Administracji Publicznej PW. Program
Akademii APPW jest finansowany ze
środków polskiej pomocy rozwojowej.
Rozdział środków finansowych przeznaczonych na wdrożenia CIB wygląda następująco:
• Ukraina – 43,37 mln euro;
• Mołdowa – 41,16 mln euro;
• Armenia – 32,81 mln euro;
• Gruzja – 30,86 mln euro;
• Azerbejdżan – 19,20 mln euro;
• Białoruś (Wspólny Plan Tymczasowy w latach 2011-2013) – 5,18 mln euro .
Pilotażowe Programy Rozwoju Regionalnego (75 mln euro na lata 2012-
2013):
Przygotowywane na bazie
doświadczeń polityki spójności UE, będą miały na celu
wyrównywanie różnic pomiędzy poszczególnymi regionami przy uwzględnieniu
potrzeb oraz specyfiki terytorialnej
każdego z 6 państw PW.
Programy Rozwoju Regionalnego uruchomione od 2012 r. powsta
ły dla wsparcia
lokalnych potrzeb z zakresu infrastruktury,
kapitału ludzkiego oraz małych i
średnich przedsiębiorstw.
Alokacja
środków finansowych na rzecz Programów Rozwoju Regionalnego w
latach 2012-2013
została rozdzielona w następujący sposób:
• Ukraina – 30,79 mln euro;
• Białoruś – 10,38 mln euro;
• Azerbejdżan – 9,29 mln euro;
• Gruzja – 7,43 mln euro;
• Armenia – 7,12 mln euro;
• Mołdowa – 6,98 mln euro.
Europejski Bank Inwestycyjny
stworzył:
Wsparcie finansowe dla krajów sąsiedzkich UE w formię długoterminowych pożyczek
na konkretne inwestycje w zakresie transportu, sektora telekomunikacyjnego i
energetycznego a poza
Rosją również dla małych i średnich przedsiębiorstw. W latach
2007-2013 - 3,7 mld euro.
Instrument finansowania
projektów w ramach PW - Eastern Partners Facility (EPF) -
1,5 mld euro (w tym 500 mln euro na projekty w Rosji), przeznaczony na inwestycje w
krajach partnerskich PW i
uzupełniający dotychczasowy mandat zewnętrzny EBI na
inwestycje w regionie Europy Wschodniej . EPF utworzony w grudniu 2009 r. jest
odrębnym funduszem bez wsparcia ze strony budżetu UE.
Fundusz Powierniczy Wsparcia Technicznego na rzecz Partnerstwa Wschodniego -
Eastern Partnership Technical Assistance Trust Fund (EPTAF) - 10 mln euro.
EPTAF
powołany w grudniu 2010 r. jest oferowany w celu pomocy technicznej i
dalszego wsparcia finansowego lokalnym partnerom,
może być dodatkowo zasilany
przez
państwa członkowskie UE i kraje partnerskie. Rząd Polski dokonał wpłaty w
wysokości 1 mln euro na rzecz ww. Funduszu.
DODATKOWE WSPARCIE INWESTYCYJNE DLA ADRESATÓW PW
Sąsiedzki Fundusz Inwestycyjny (NIF):
Wspiera konkretne projekty inwestycyjne w
państwach-adresatach Partnerstwa Wschodniego.
NIF wykorzystywany jest przede wszystkim do
projektów infrastrukturalnych (energia,
transport, ochrona
środowiska) oraz dla wsparcia małych i średnich przedsiębiorców. Na lata
2007-2013 KE
przeznaczyła na NIF 700 mln euro.
Fundusz
może zostać wzbogacony przez dodatkowe środki pochodzące z państw
członkowskich UE, krajów sąsiedzkich, EBI oraz EBOiR.
Bezpośrednie inwestycje zagraniczne
Państwa-adresaci PW mają w tym względnie przewagę nad krajami Afryki Północnej i Bliskiego
Wschodu
gdyż potencjalni inwestorzy, wybierając lokalizację dla swoich projektów, zwracają
uwagę na bliskość kulturową państwa, w którym mogą prowadzić inwestycje. Wschodni
partnerzy UE powinni zatem
polepszać klimat inwestycyjny poprzez zapewnienie stabilności
wewnętrznej ich kraju.
Inne projekty
Program Kulturalny z
budżetem 12 mln euro, którego celem jest wzmocnienie roli kultury w
rozwoju regionu, promocja
współpracy między instytucjami publicznymi i społecznymi
zajmującymi się szerzeniem kultury w państwach członkowskich UE i krajach partnerskich.
Projekt jest podzielony na dwie
części:
- techniczne wsparcie dla
władz krajowych, lokalnych i organizacji społeczeństwa
obywatelskiego poprzez utworzenie specjalnej jednostki regionalnej ds. monitorowania i
rozwijania Programu Kulturalnego;
- organizacja konkretnych
projektów w oparciu o przyznanie granty na działalność kulturalną.
Wschodni
sąsiedzi mogą również uczestniczyć w programach unijnych, takich jak
Jean Monnet, e- Twinning, Youth in Action.
Unijna pomoc finansowa i kredyty EBI dla krajów Europy Wschodniej (2007–2013)
Instrumenty Finansowe
Fundusze
Beneficjenci
ENPI
11,2 mld*
17 EPS + Rosja
ok. 4 mld
Ukraina, Białoruś, Mołdawia,
Armenia, Azerbejd
żan, Gruzja, Rosja
Bilateralne-
wschód
2,51 mld
Ukraina, Białoruś, Mołdawia,
Armenia, Azerbejd
żan, Gruzja, Rosja
Transgraniczne-
wschód
423 mln
Regionalne-
wschód
485 mln
Ponadregionalne
1,23 mld
(450 zarezerwowane dla NIF)
Instrument Inwestycyjny
na rzecz Sąsiedztwa (NIF)
700 mln + wkład krajów
członkowskich (dotychczas
ok. 40
–50 mln)
Instrument Wspierania
Reform (Governance Facility)
350 mln
Partnerstwo Wschodnie
350 mln dodatkowych środków
z rezerwy budżetowej (+250 mln
przesuniętych w ramach ENPI)
Instrument Współpracy
dla Bezpieczeństwa Nuklearnego
524 mln
Europejski Instrument na rzecz
Demokracji i Praw Człowieka (EIDHR)
Instrument na rzecz Stabilno
ści /
Instrument Rozwoju i Współpracy
Pomoc makroekonomiczna
EBI (kredyt w ramach mandatu
dla wschodnich s
ąsiadów UE)
3,7 mld
EBI (kredyty w ramach
Mechanizmu PW, służą
wsparciu inwestycji UE w regionie)
1,5 mld
4.
Wskaźnik Łatwości Prowadzenia Interesów
(Ease of Doing Business Index)
.
Ranking 2013 WKUEiPW.
RANKING IN THE DOING BUSINESS DATABASE
Easy of
doing
business
rank
Starting a
Business
Dealing
with
Construct-
ion Permits
Getting
Electricity
Registering
Property
Getting
Credit
Protecting
Investors
Paying
Taxes
Trading
Across
Borders
Enforcing
Contracts
Closing a
Business/
Resolving
Insolvency
United
Kingdom
7
19
20
62
73
1
10
16
14
21
8
George
9
7
3
50
1
4
19
33
38
30
81
Germany
20
106
14
2
81
23
100
72
13
5
19
Armenia
32
11
46
101
4
40
25
108
107
91
63
France
34
27
52
42
146
53
82
53
27
8
43
Spain
44
136
38
70
57
53
100
34
39
64
20
Belarus
58
9
30
171
3
104
82
129
151
13
56
Azerbaijan
67
18
177
175
9
53
25
76
169
25
95
Hungary
54
52
55
109
43
53
128
118
73
16
70
Poland
55
124
161
137
62
4
49
114
50
56
37
Greece
78
146
31
59
150
83
117
56
62
87
50
Moldova
83
92
168
161
16
40
82
109
142
26
91
Ukraine
137
50
183
166
149
23
117
165
145
42
157
UKRAINE’S RANKING IN THE DOING BUSINESS DATABASE
CHANGE
IN RANK
y-o-y
2013
RANK
2012
RANK
2011
RANK
2010
RANK
2009
RANK
2008
RANK
2007
RANK
Easy of doing
business rank
+15
137
152
149
142
146
144
139
Starting a Business
+66
50
116
118
134
126
113
105
Dealing with
Construction
Permits
-1
183
182
182
181
181
175
174
Employing Workers/
Getting Electricity
+4
/166
/170
/169
83/
90/
103/
103/
Registering
Property
+19
149
168
165
141
144
142
134
Getting Credit
0
23
23
21
30
27
61
62
Protecting Investors
-3
117
114
108
109
143
141
141
Paying Taxes
+18
165
183
181
181
182
180
177
Trading Across
Borders
-1
145
144
136
139
139
121
116
Enforcing Contracts
+2
42
44
44
43
46
48
46
Closing a Business/
Resolving
Insolvency
+1
157
158
158
145
145
143
139
Źródła informacji
1.
Partnerstwo Wschodnie, Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP
– Departament
Dyplomacji Publicznej i Kulturalnej, 2011.
2.
Katarzyna
Pełczynska-Nałęcz, INTEGRACJA CZY IMITACJA? UE wobec
wschodnich s
ąsiadów, Ośrodek Studiów Wschodnich im. Marka Karpia, #36,
kwiecień 2011.
3.
http://www.msz.gov.pl/Partnerstwo,Wschodnie,19887.html
4.
5.
, #4 (152), #5 (153), 2012.
6.
Paula Marcinkowska, Finansowanie Partnerstwa Wschodniego w ksi
ązce Między
sąsiedztwem a integracją pod red. A. Szeptyckiego, Dom Wydaw. ELIPSA,
Warszawa, 2011, s. 83-95.
7.
Tadeusz A. Olszański, Przed wyborami parlamentarnymi na Ukrainie, Ośrodek
Studiów Wschodnich im. Marka Karpia,
http://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/tydzien-na-wschodzie/2012-10-17/przed-
wyborami-parlamentarnymi-na-ukrainie
8.
Marek Matusiak, Iwaniszwili
bierze Gruzję, Ośrodek Studiów Wschodnich im.
Marka Karpia,
http://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/tydzien-na-wschodzie/2012-10-24/iwaniszwili-
bierze-gruzje
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Finanse wkUE i PW 1
Finanse wkUE i PW 2
Finanse wkUE i PW 4 new [tryb zgodności]
Giełda pw (4), Studia, Rynki Finansowe, RF 2012
Ocena poziomu rozwoju powiatow w wojewodztwie Mazowieckim (1), administracja-pw, rok I, fundusze str
Finanse Rynek finansowy weksle i istota pw (str 42)
Finanse Rynek finansowy weksle i istota pw (str 42)
System finansowy w Polsce 2
prezentacja finanse ludnosci
Finanse 4
finanse publiczne Podatki (173 okna)
Oszustwa finansowe
Finanse12
Finanse wykład 2
analiza finansowa ppt
więcej podobnych podstron