13

Rozwój choroby

Rozwój choroby

Choroba nie pojawia się przypadkowo. Wszelkie zaburzenia chorobo-

we zawsze mają związek z nieprzestrzeganiem praw natury w jakimś

okresie życia. To nieprzestrzeganie praw, celowe czy też przypadkowe,

może mieć miejsce kilka pokoleń wstecz, może być nawet rezultatem

naturalnej katastrofy. Na przykład promieniowanie z meteorytu tungu-

skiego około stu lat temu mogło spowodować mutacje genów, czego re-

zultatem mogą być obecne dziś różnego rodzaju upośledzenia.

Poza promieniowaniem istnieje szereg innych szkodliwych czynników

odpowiedzialnych za niszczenie genów, np. alkohol, aromatyczne przy-

prawy (imbir, czarny pieprz), tytoń, kawa i pokrewne jej brązowe napoje

(nawet te bezkofeinowe), wiele przepisywanych leków, a także narkotyki.

Jednak głównym sprawcą problemów ze zdrowiem w dzisiejszym świecie

jest współczesny styl życia. Składają się nań: zła dieta, stosowanie używek,

stres, siedzący tryb życia oraz brak odpowiedniego wypoczynku i relaksu.

Dr Hans Selye przez prawie 40 lat badał zależności pomiędzy wy-

stępowaniem chorób a stylem życia i stał się światowym ekspertem

w tej dziedzinie. Badał przede wszystkim problem stresu i choroby z nim

związane. Eksperymentował z wieloma formami stresu indukowanymi

w laboratorium i odkrył, że organizm ma ogromne możliwości przy-

R o z d z i a ł

1

CUKRZYCA

CUKRZYCA
I HIPOGLIKEMIA

I HIPOGLIKEMIA

14

CUKRZYCA I ZESPÓŁ HIPOGLIKEMICZNY

stosowawcze. Zauważył, że w organizmie pod wpływem stresu zacho-

dzi wiele zmian, m.in. rozszerzanie się źrenic, wzrost napięcia mięśni,

suchość w ustach, zmiany skórne, wzrost ciśnienia tętniczego, zmiany

w strukturze chemicznej i przepływie krwi. Wszystkie te zmiany wyma-

gają jednak dodatkowej energii, która jest zużywana na niekorzyść pracy

całego organizmu.

Przystosowanie do stresu trwa tak długo, jak długo istnieje sam stres.

Jednak mięsień może utrzymywać napięcie tylko przez pewien czas,

a potem zaczyna obumierać. To samo dzieje się z biochemią krwi. Or-

ganizm dostosowuje się dopóty, dopóki ma zapas energii, ale kiedy traci

rezerwy, zaczynają się zaburzenia biochemicznie. Objawy niewydolności

chemicznej są raczej niejednoznaczne: ból głowy, zawroty głowy, zmę-

czenie, mgliste myślenie, brak koncentracji, alergie, rozstroje nerwowe,

zaburzenia mentalne i wiele innych.

Nadnercza muszą przystosować się do stresu poprzez nadmierne wy-

dzielanie hormonów. Organizm jest w stanie przystosować się do łagod-

nych sytuacji stresowych na tak długo, jak jest to konieczne, dzięki zmia-

nom zachodzącym w składzie krwi. Proces ten jednak wymaga dużego

nakładu energii chemicznej. Wiele hormonów stresu, na przykład korty-

zon, powstaje z cholesterolu. Dlatego przy jakimkolwiek przystosowaniu

powodującym produkcję hormonów stresu poziom cholesterolu wzra-

sta. Zmiany te trwają do momentu ustąpienia stresu bądź przemęczenia

nadnerczy. Dla patomorfologa już sam rozmiar nadnerczy czy też ich ko-

lor świadczy o przemęczeniu. Prawidłowa grubość zewnętrznej warstwy,

zwanej korą nadnerczy, wynosi 1–2 mm. U osoby zestresowanej może

osiągać 3–4 mm. Hormony gromadzone w nadnerczach są jasnożółte,

dlatego kolor kory nadnerczy u osoby zdrowej jest żółty, ale u osoby pod

wpływem długotrwałego stresu zmienia się na jasnobrązowy lub brą-

zowy. (Spożywanie kofeiny, czyli picie kawy, herbaty, coli oraz jedzenie

czekolady, powoduje takie same zmiany w nadnerczach). Gdy powtarza-

jący się i zwielokrotniony stres doprowadzi do przemęczenia nadnerczy,

u osoby takiej następuje załamanie – emocjonalne, socjalne, duchowe,

15

mentalne lub fizyczne. Kiedy dochodzi do przemęczenia, każde życio-

we doświadczenie jest nim zabarwione. Niewielkie rozdrażnienia na-

gle powodują ból, podczas gdy przed wystąpieniem przemęczenia były

niezauważane. Kiedy osoba jest wypoczęta, pewne zapachy są bardzo

przyjemne; teraz jednak mogą doprowadzać do wymiotów. Pojawiać się

mogą nieporozumienia małżeńskie, kłopoty w pracy, problemy na linii

rodzice – dzieci, zły osąd, zmniejszona zdolność prowadzenia pojazdów

oraz wiele innych dolegliwości.

Stres przyspiesza większość procesów chorobowych oraz czyni je

trudniejszymi i bardziej bolesnymi. Tam, gdzie mamy do czynienia

z przedłużającym się stresem, pojawiają się choroby. Ponad wszelką wąt-

pliwość wiadomo, że stres odgrywa dużą rolę w rozwoju cukrzycy i ze-

społu hipoglikemicznego.

Cukrzyca, zespół hipoglikemiczny i choroby z nimi spokrewnione,

takie jak nadciśnienie, rak, otyłość, choroba wieńcowa, są najczęściej

występującymi problemami zdrowotnymi w Stanach Zjednoczonych

i innych krajach zachodnich. Pojawiają się w następstwie złego stylu życia

i często

występują razem u jednego pacjenta. W jaki sposób się rozwija-

ją? Prześledźmy to po kolei.

Niemowlęctwo

Noworodkom w szpitalu podawana jest słodzona woda, by zminima-

lizować wybudzanie śpiących matek, które musiałyby karmić dziecko.

Praktyka ta sprawia, że wprowadza się noworodkom wyjątkowo słodki

smak już w pierwszych dniach życia. Kiedy dziecko jest karmione pier-

sią, jedynym płynem (o ile w ogóle), na który może istnieć zapotrzebo-

wanie, jest czysta woda.

Wprowadzanie krowiego mleka i pokarmów stałych w pierwszych

trzech miesiącach życia podnosi ryzyko zachorowania

1

.

Pokarmy te czę-

sto zawierają wolne cukry i tłuszcze, które są źródłem późniejszych pro-

blemów dla niedojrzałego jeszcze systemu immunologicznego i układu

trawiennego niemowląt. Ogromny wzrost chorób alergicznych i autoim-

Rozdział 1 – Cukrzyca i hipoglikemia

16

CUKRZYCA I ZESPÓŁ HIPOGLIKEMICZNY

munologicznych może być spowodowany wczesnym wprowadzaniem

innych pokarmów niż mleko matki.

Podwojenie wagi urodzeniowej dziecka w ciągu 3–4 miesięcy zamiast

w ciągu 6 miesięcy (co byłoby idealne), a także potrojenie wagi w 7–8

miesięcy zamiast w rok. Dzieci są pucołowate, wydają się być aktywne

i szczęśliwe. Takie przyspieszenie wzrostu odbywa się w nienaturalnym

tempie i spowodowane jest głównie przekarmieniem oraz brakiem ćwi-

czeń fizycznych. Prowadzi to do wielu umysłowych i fizycznych pro-

blemów wymienionych w rozdziale poniżej. Somatostatyna hamująca

uwalnianie hormonu wzrostu blokowana jest przez pożywienie bogate

w tłuszcze i cukry. To powoduje przyspieszony wzrost. Kiedyś proces

ten uważano za pożądany z uwagi na efekty – przystojnych, wysokich

mężczyzn i wysokie, atrakcyjne kobiety. Dzisiaj jednak wiadomo, że pro-

wadzi to do wczesnego dojrzewania i przedwczesnego starzenia oraz

szeregu problemów po drodze np. szybkiego porzucania nauki w szkole

i przedwczesnego wkraczania w dorosłe życie.

Dzieciństwo

Dzieci z przyspieszonym wzrostem są pod względem umysłowym zwy-

kle bardzo bystre – zdają się wyprzedzać swój wiek. Dzieci te są duże,

zaokrąglone i krzepkie, jednak często narzekają na zmęczenie. Nie cieszą

ich zajęcia fizyczne, np. bieganie czy inne dziedziny sportu wymagające

sprawności fizycznej. Niektóre dzieci będą jednak forsować się, by zaist-

nieć w sporcie. Często nie mogą się doczekać posiłku, najczęściej jedzą

z dużym apetytem, podjadają też między posiłkami. Zwykle uwielbiają

słodycze i wszelkie niezdrowe pokarmy. Dzieci takie są bardzo towarzy-

skie; często są przywódcami, są zaangażowane w wiele form aktywności

i wiodą prym w nauce.

Okres dojrzewania

Przyspieszony rozwój fizyczny i umysłowy trwa od dzieciństwa. Pu-

cołowatość może w tym okresie zamienić się w tkankę tłuszczową

17

i dojrzewające dzieci zaczną walczyć z nadwagą. Podczas gdy młodzi

chłopcy mogą być podatni na wpływy środowiska tak samo często jak

młode dziewczęta, objawy – ze względu na naturę zmian fizjologicznych

– wcześniej pojawiają się u dziewcząt. U płci męskiej objawy pojawiają

się najpełniej około 40. roku życia i później.

Dziewczęta może nagle nachodzić kilkugodzinna chandra, która po-

czątkowo występuje niezbyt często. Pierwsza miesiączka pojawia się

między 9. a 12. rokiem życia. Często dziewczęta te są dobrymi uczenni-

cami we wczesnych latach szkolnych, są wysokie, atrakcyjne i lubiane.

Z powodu wcześniejszego dojrzewania organizmu, jeszcze przed naby-

ciem doświadczenia życiowego, znaczny procent dziewcząt charaktery-

zuje buntowniczy duch – stają się nieposkromione lub „szalone”, mogą

rzucić szkołę, a nawet przyłączyć się do ruchów subkulturowych.

Okres wczesnej młodości

Wiele z tych młodych kobiet zakłada rodziny i natychmiast wchodzi

w okres unieruchamiającego je przemęczenia, co kończy się depresją.

W momencie pojawienia się pierwszego dziecka okazuje się, że są jeszcze

bardziej pozbawione energii, niż się tego spodziewały. Zaangażowanie

w opiekę nad dzieckiem sprawia, że lekceważą swoje problemy. Oczeku-

ją kolejnego dziecka, zanim są na nie gotowe. To wszystko razem może

spowodować zmiany w ich usposobieniu. Pojawiają się pierwsze poważ-

ne depresje, przerażające stany umysłu, nad którymi nie mają kontroli

i których nie mogą dłużej tak łatwo lekceważyć. Ich apetyt zwykle pozo-

staje dobry. Są momenty, gdy czują się niezwykle energiczne, więc mają

tendencje do przepracowywania się.

Samotni mężczyźni i samotne kobiety naśladują zwykle ten sam

ogólny wzór. Mają wielkie plany oraz nadzieję na ich spełnienie i wiarę

w swoje możliwości. Jednak spełza to na niczym, bo ich energia umysło-

wa i fizyczna maleje, a oni nie potrafią określić przyczyn.

Rozdział 1 – Cukrzyca i hipoglikemia

18

CUKRZYCA I ZESPÓŁ HIPOGLIKEMICZNY

Początek problemów

Żony, mimo że lubią porządek i ład, mogą nie mieć siły na utrzyma-

nie sprawnie działającego gospodarstwa domowego. Mężowie zaczynają

narzekać na zaniedbane domy. Hipoglikemiczne żony są często niezor-

ganizowane. Z rozczarowaniem odkrywają, że nie są superkobietami, za

które się uważały. Potrzebują wiele zachęty i wsparcia ze strony swoich

mężów. Jednak mężowie mogą się obawiać zachęcania, uważając, że to je

uzależni od nich.

Kobiety mają tendencję do podnoszenia poprzeczki i z tego powodu

będą doświadczały wielu emocjonalnych i fizycznych problemów.

Objawy niewydolności

U kobiet objawy załamania zdrowia fizycznego i problemy emocjonal-

ne występują jednocześnie w dość młodym wieku. U mężczyzn zespół

ten zaczyna rozwijać się około 40. roku życia. U kobiet choroba rozwija

się stopniowo przez 20 lat, u mężczyzn pojawia się w ciągu 2–3 lat. Za-

równo mężczyźni, jak i kobiety zaczynają przybierać na wadze i coraz

częściej nie mają siły na dotrzymywanie kroku towarzyskim i zawodo-

wym zobowiązaniom. Zaczynają się wycofywać z dziedzin życia, w które

wcześniej chętnie się angażowali.

Zadania domowe żon i pracę zawodową mężów zaczyna charaktery-

zować brak należytej organizacji. Małżonkowie nie są w stanie ukończyć

żadnego projektu, który rozpoczęli, a niedokończona praca się nawar-

stwia.

Cierpiąca osoba w końcu informuje współmałżonka, że dzieje się coś

złego. Kobieta może rozważać samobójstwo, rozwód lub odejście z domu.

Mężczyzna może myśleć nad zmianą zawodu, przeprowadzką do innego

miasta, rozwodem, samobójstwem lub ucieczką. Nowy partner postrze-

gany jest czasami jako sposób na rozwiązanie problemów, ale szybko

okazuje się, że i on ma słabe strony nie do zniesienia.

19

Objawy umysłowe

Depresja.

U kobiet ginekolog może podejrzewać problemy z jajnikami i przepi-

sać estrogeny, a czasem również leki uspokajające.

Brak koncentracji.

Z bystrych dzieci i nastolatków rosną marni studenci i kiepscy pra-

cownicy. Mogą nosić etykietę „wypalonych”.

Problemy z pamięcią.

Mężczyźni, którzy byli dokładni i zorganizowani w swojej pracy zawo-

dowej oraz zobowiązaniach towarzyskich, zaczynają zapominać o róż-

nych rzeczach. Coraz częściej słyszą, że potrzebują wakacji lub środków

uspokajających.

Roztargnienie.

Kobiety nie potrafią się zorganizować – zaplanować pracy i podołać

obowiązkom domowym. Łatwo ulegają roztargnieniu, jakakolwiek prze-

szkoda (np. dzwoniący telefon) potrafi pochłonąć ich czas bez reszty.

Lekarze często uważają, że kobiety te potrzebują konsultacji psychia-

trycznej, mogą także zalecać im operację narządów rodnych, błędnie

wierząc, że to usunie problem.

Nagłe zmiany nastroju

Wielu chorych cierpi na nagłe zmiany nastroju; często – nawet w ciągu

jednej godziny – chorzy popadają z jednej skrajności w drugą.

Osoby te mogą doświadczać dziwnych myśli. Jedna z pacjentek wy-

obrażała sobie, jak wkłada własne dziecko do pralki. Miała poważne wąt-

pliwości co do swojego zdrowego rozsądku, ale ponieważ nie wierzyła

w to, że jest umysłowo chora, uznała, że nie zachowa się nigdy w ten

sposób. Jej mąż nie miał jednak tej pewności. Psychiatra przyjął ko-

bietę na leczenie – podawał jej środki uspokajające i stosował terapię

szokową.

Rozdział 1 – Cukrzyca i hipoglikemia

20

CUKRZYCA I ZESPÓŁ HIPOGLIKEMICZNY

U osób chorych rozwija się wewnętrzny przymus:

mówienia na temat choroby;

rozmawiania o lekarzach i zaleceniach dotyczących stosowania

tabletek;

powtarzania różnych czynności, np. mycia rąk, codziennego wy-

chodzenia na zakupy i wydawania dużych sum pieniędzy, niekoń-

czącego się odkurzania, rozmów telefonicznych, częstych odwie-

dzin, przestawiania mebli, przekładania papierów na biurku bez

jakiegokolwiek celu.

Podczas rozwoju cukrzycy czy zespołu hipoglikemicznego może po-

jawić się wiele różnych zaburzeń. Być może nie każda historia zosta-

ła tutaj opisana. Kolejne klucze diagnostyczne można będzie odnaleźć

w dalszych rozdziałach książki. Nikt nie chciałby zestarzeć się zbyt szyb-

ko. Jednak opisany powyżej przebieg wydarzeń nieuchronnie do tego

prowadzi. Niemowlęta i dzieci są przekarmiane przez rodziców, którzy

chociaż chcą dobrze, nieświadomie doprowadzają u swoich dzieci do

zmian metabolicznych i strukturalnych. Zmiany te powodują przyspie-

szenie wzrostu i rozwoju i skutkują skróceniem życia.