Rozwój prenatalny, poród
i okres noworodkowy.
Czynniki warunkujące
ten rozwój.
Biomedyczne podstawy
rozwoju i wychowania
 ćwiczenia (2)  M.Zagroba
Okres prenatalny
(wewnątrzłonowy, śródmaciczny) :
38 - 42 tygodnie życia płodowego.
2 fazy:
1/ zarodkowa do 8 t.ż.,
2/ płodowa  9 t.ż. do okresu porodu
2/ płodowa  9 t.ż. do okresu porodu
To czas najszybszego tempa rozwoju
w ontogenezie, kiedy to metabolizm matki
decyduje o metabolizmie płodu.
Osiągane przyspieszenie rozwoju, szczególnie
nasilone w pierwszych 22 tygodniach życia
płodowego, jest nieporównywalne z żadnym
innym okresem życia!
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Rozwój człowieka
od poczęcia do narodzin&
Poczęcie wymaga spełnienia bardzo wielu warunków. Co miesiąc
w organizmie kobiety dojrzewa jedna z 400 komórek jajowych,
gotowa do zespolenia się z jednym z około 250 - 500
milionów plemników, które akurat zostały wyprodukowane.
Z tych wielu milionów tylko jednemu uda się osiągnąć cel
zespolenie z komórką jajową i poczęcie nowego człowieka.
zespolenie z komórką jajową i poczęcie nowego człowieka.
Zapis wszystkich cech naszego organizmu dotyczących
budowy i funkcjonowania każdej komórki ciała, wyglądu
zewnętrznego, zdolności, temperamentu, predyspozycji
osobowościowych czy podatności na choroby zawarty jest
zatem w komórkach o miniaturowych rozmiarach:
w k. jajowej wielkości 15 setnych milimetra i o wadze jednej
milionowej części grama
oraz w plemniku, który mierzy 3 setne milimetra, a jego waga jest
mniejsza od wagi komórki jajowej 90 tysięcy razy.
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Pierwszy trymestr rozwoju
Pierwszy miesiąc :
Pierwszy trymestr to okres najbardziej intensywnego
rozwoju. Z zapłodnionej komórki jajowej powstaje nowa
istota ludzka, która pod koniec 3-ego miesiąca przypomina
wyglądem miniaturowego człowieka i ma wszystkie,
funkcjonujące już, podstawowe narządy wewnętrzne.
Pierwszy miesiąc :
Pierwszy miesiąc :
okres bardzo szybkich podziałów zapłodnionej komórki
wędrówka zapłodnionej komórki wzdłuż jajowodu do
macicy trwa około 7 dni (w tym czasie mogą powstać dwa
jednojajowe bliz
nięta) i kończy ją zagnieżdżenie
zapłodnionej komórki w dobrze ukrwionym miejscu macicy
zarodek ludzki składa się z kilkuset komórek i ma kształt
wklęsłej kuli o średnicy około 0,14 mm (grubości kartki
papieru)
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Pierwszy miesiąc (c.d.) :
W czasie 1-ego m-ca powstają zawiązki
poszczególnych układów:
- 13-ego dnia - zawiązki ukł.nerwowego
- 19-ego dnia powstaje cewa nerwowa, z której
rozwinie się rdzeń kręgowy i nerwy obwodowe;
w tym czasie tworzą się też oczy,
w tym czasie tworzą się też oczy,
- 21-ego dnia rurkowate serce pompuje krew.
W 4-tym tygodniu pojawiają się zawiązki
nerek, wątroby, trzustki, pęcherzyka
żółciowego, żołądka, jelit, płuc, tarczycy,
kończyn, oczu, uszu i nosa, otworu ustnego oraz
zaczątki 40 par mięśni położonych wzdłuż osi
ciała.
Okolica głowy i mózgu jest wyraz
nie
zarysowana.
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Po miesiącu :
Zarodek ludzki
jest już 10 tysięcy razy większy
niż był zaraz po poczęciu
niż był zaraz po poczęciu
osiąga ponad 0,5 cm długości
waży poniżej 1-ego grama
składa się z kilku milionów komórek&
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Drugi miesiąc :
Jest to okres intensywnego tworzenia się organów.
W 5-tym tygodniu zarodek ludzki powiększa się o 3 mm. Pojawiają
się zawiązki dłoni i stóp, powiększa się głowa.
W 6-tym tygodniu głowa staje się największą częścią ciała. Pojawiają
się zawiązki zębów, zawiązki palców dłoni i stóp. Serce jest już
całkowicie uformowane.
całkowicie uformowane.
Dziecko ma już 1,5 - 1,9 cm długości i waży 2 - 3 g.
W 7-mym tygodniu głowa powiększa się, a szyja wydłuża. Powstaje
zawiązek języka, małżowina uszna przybiera kształt odziedziczony po
rodzicach. Rozwijają się szczęki, żuchwa oraz górna warga. Oddzielają
się od siebie drogi moczowo-płciowe i przewód pokarmowy, a żebra
i kręgi kostnieją.
W badaniu mikroskopowym gruczołów płciowych można określić płeć.
Ledwo widoczne rączki i nóżki wykonują ruchy.
Bardzo intensywnie rozwija się oko.
Gdy dziecko kończy 7-my tydzień, mierzy już 2 cm.
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Drugi miesiąc (c.d.) :
W 8-mym tygodniu głowa dziecka stanowi połowę
długości jego ciała. Pojawiają się rysy twarzy, kształtują
się powieki oraz zawiązki zębów mlecznych. Rączki są
rozłożone na boki, kończyny stają się smuklejsze. Serce
bije z częstotliwością 40 - 80 uderzeń na minutę.
bije z częstotliwością 40 - 80 uderzeń na minutę.
Pod koniec 2-ego miesiąca życia dziecko osiąga wzrost
3 cm (od poczęcia zwiększyło swoje rozmiary aż 40 tysięcy
razy!). Waży 10 g.
Dziecko przypomina swoim wyglądem
miniaturowego człowieka o określonej płci.
Wszystkie podstawowe narządy wewnętrzne są już
ukształtowane, zajmują właściwe miejsca i pełnią swoje
funkcje. Dziecko może wykonywać ruchy.
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Drugi miesiąc (c.d.) :
Kończy się zarodkowy (embrionalny),
a zaczyna płodowy okres rozwoju człowieka
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Trzeci miesiąc :
To okres rozpoczynającej się aktywności płodu.
W 9-tym tygodniu prostują się plecy, dzięki czemu głowa nie opada
już na brzuszek. Grubieją skóra i mięśnie, na skórze wyrasta meszek
płodowy, a na dłoniach i stopach pojawiają się zawiązki paznokci.
Doskonali się zmysł dotyku, np. powieka pod wpływem dotknięcia
zaciska się, a dłoń zwija w piąstkę.
zaciska się, a dłoń zwija w piąstkę.
10-ty tydzień - dziecko przybiera na wadze do 7 g i rośnie o następne
1,5 cm. W tym czasie jego twarz przybiera dziecięce proporcje. Dziecko
ćwiczy swoje ruchy - przeciąga się, podskakuje, ziewa, dotyka ręką
różnych części głowy, rusza ustami. Ruch chroni jego ciało przed
przylgnięciem do macicy.
11-sty tydzień - dziecko ma już 6,3 cm długości i waży 9,5 g.
Niektóre narządy zaczynają się kształtować (np. struny głosowe), inne
doskonalą swoją budowę (np. tarczyca, jelita), jeszcze inne podejmują
swoje funkcje (np. trzustka zaczyna wydzielanie insuliny do krwi).
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Trzeci miesiąc (c.d.) :
12-sty tydzień - dziecko ma około 7,5 cm wzrostu i waży 14 g
Na 6 m-cy przed narodzeniem dziecko zaczyna
przygotowywać się do oddychania, pobierania pokarmu
i wydawania głosu, co umożliwi mu samodzielną egzystencję
poza organizmem matki.
poza organizmem matki.
Szczególnie intensywna jest aktywność ruchowa dziecka.
Może ono ruszać się nieprzerwanie przez 7,5 minuty, natomiast
odpoczywa najwyżej 5,5 minuty.
Śmiech, kichanie, kaszel matki pobudzają jego aktywność -
dziecko unosi się i opada, podciąga i prostuje ręce i nogi, rusza
biodrami, stopami i palcami, obraca głową, otwiera i zamyka
usta, rusza gałkami ocznymi, ściąga "brwi", robi grymasy
mięśniami twarzy.
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Trzeci miesiąc (c.d.) :
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Drugi trymestr rozwoju
Zakończyło się już tworzenie organów.
Rozwój w tym trymestrze to przede wszystkim
intensywny wzrost oraz duże tempo zmian
układu nerwowego.
układu nerwowego.
Doskonalą się zdolności ruchowe i zmysłowe.
Dziecko jest już w tym okresie bardzo aktywne,
a przestrzeń wokół niego pozwala mu na
nieskrępowane i wszechstronne ćwiczenia
ruchowe, wyczuwalne już przez matkę.
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Czwarty miesiąc :
To okres najszybszego tempa wzrastania płodu; zmieniają
się jego proporcje.
Dziecko rozpoczyna go ważąc 28 g, od czubka głowy do
siedzenia mierzy 9 cm. Jest to miesiąc szczególnie
intensywnego przyrostu ciężaru (do 20 dkg) oraz długości
intensywnego przyrostu ciężaru (do 20 dkg) oraz długości
(do ok. 15 cm, od głowy do pięt ma 25 cm).
Narządy wykonują już wiele funkcji,
np. serce przepompowuje dziennie ok. 30 litrów krwi.
Życie dziecka nadal jednak jest uzależnione od sprawności
łożyska. Jest to "chemiczne laboratorium" powstałe między
dzieckiem a matką, i spełnia czynności życiowe, które po
urodzeniu podejmą już samodzielnie układy oddechowy,
pokarmowy, wydzielniczy i dokrewny.
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Czwarty miesiąc (c.d.) :
Dziecko nadal intensywnie ćwiczy
ruchy związane z funkcjami życiowymi
ważnymi po urodzeniu: oddychaniem,
ssaniem.
Wrażliwe jest na smak wód
Wrażliwe jest na smak wód
płodowych.
Między 14-stym i 15-stym tygodniem
cała powierzchnia jego ciała reaguje
na dotyk, dlatego duży ucisk na
brzuch matki wywołuje u dziecka
reakcję przeciwstawienia: płód zwija
się, okręca wokół własnej osi, kopie.
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Piąty miesiąc :
Dziecko mierzy około 25 cm i waży 40 dkg.
W jego rozwoju fizycznym można odnotować ciekawe zjawiska,
np. porost włosów, brwi i rzęs, pojawienie się paznokci, słyszalne
uchem tony serca.
Dziecko prowadzi bardzo czynne życie, ale stopniowo jego
Dziecko prowadzi bardzo czynne życie, ale stopniowo jego
aktywność staje się regularna i zmienia się cyklicznie.
Na przełomie 5-ego i 6-ego m-ca nabywa umiejętności
funkcjonowania w dwóch stanach: czuwania i snu.
Sposób poruszania się dziecka zaczyna mieć indywidualne cechy,
o których decyduje odziedziczony temperament
oraz tryb życia matki i jej aktywność,
według której dziecko nabywa nawyki w tym zakresie.
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Piąty miesiąc (c.d.) :
Matka może już stwierdzić, że dziecko śpi, ma czkawkę, kopie, obraca
się, przeciąga się po śnie lub energicznie szuka wygodnej dla siebie
pozycji.
Może też stymulować jego ruchy przez pocieranie lub stukanie
w powłoki brzuszne.
Dziecko nadal ćwiczy sprawności życiowe, które będą mu potrzebne
Dziecko nadal ćwiczy sprawności życiowe, które będą mu potrzebne
po opuszczeniu łona matki, np. od 17-ego tygodnia pojawiają się
ćwiczenia ruchów ssących warg.
Intensywność połykania wód płodowych zależy od uczucia głodu,
samopoczucia dziecka i od ich smaku: nieprzyjemny smak (słony,
kwaśny, gorzki) hamuje połykanie. Im słodsze wody tym dziecko
wolniej je połyka, dokładniej smakując, a jego serce bije szybciej.
Dziecko reaguje też na nagłą wibrację i silne dz
więki, na zmiany
temperatury oraz oświetlenia wnętrza macicy przyśpieszeniem akcji
serca, zmianą pozycji ciała oraz zwiększeniem ruchliwości.
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Piąty miesiąc (c.d.) :
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Szósty miesiąc :
To okres, w którym proporcje ciała dziecka zbliżają się do tych,
jakie będą je charakteryzować przy urodzeniu.
Osiąga ono prawie 28 cm wzrostu i waży od 500 do 700 g.
Maz
płodowa pokrywa obficie skórę i chroni ją przed
stwardnieniem i zmacerowaniem przez sole mineralne zawarte
stwardnieniem i zmacerowaniem przez sole mineralne zawarte
w płynie owodniowym.
Nadal brak tkanki tłuszczowej.
Wytwarzają się wiązadła stawowe, szkielet intensywnie kostnieje,
rosną włosy i paznokcie.
Dziecko magazynuje produkty potrzebne mu do wzrostu i życia
poza łonem matki.
Dojrzewają narządy wewnętrzne oraz układ nerwowy.
Wyraz
nie pojawiają się dwa stany aktywności: czuwania i snu.
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Szósty miesiąc (c.d.) :
Pod koniec 6-ego miesiąca stopniowo
otwiera się szpara powiekowa. Reakcja
na silny strumień światła staje się
coraz wyraz
niejsza: jeśli przestrzeń
macicy nagle się rozświetli, dziecko
odbiera to jako błyski i reaguje
odbiera to jako błyski i reaguje
odwróceniem się od z
ródła światła,
przyśpieszeniem akcji serca, wzmożoną
ruchliwością.
W 24-tym tygodniu około 50 proc.
dzieci reaguje na silny dz
więk
opóz
nioną reakcją przestrachu.
Wcześniaki urodzone w szóstym
miesiącu ciąży wspomagane
najnowocześniejszą aparaturą
są już w stanie przeżyć!
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Trzeci trymestr rozwoju
26-sty tydzień - barierą stanowiącą
o możliwości przeżycia wcześniaków jest
rozwój płuc.
Choć ukształtowały się już w 19.
tygodniu ciąży, dopiero teraz zaczynają
tygodniu ciąży, dopiero teraz zaczynają
wytwarzać surfaktant - substancję,
która wyściela pęcherzyki płucne od
środka i zapobiega ich sklejaniu się -
dzięki niej pęcherzyki nie zapadają się.
Dziecko zaczyna gromadzić pod skórą
zasoby tłuszczu, ale nadal jest
chudziutkie i drobniutkie:
mierzy 23 cm i waży około 900g.
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Trzeci trymestr rozwoju
(c.d.) :
27-my tydzień - dziecko osiągnęło wagę pełnego kilograma. Skulone
mierzy około 24 cm, a od czubka głowy do dużego palca stopy ma
34 cm. Otwierają się sklejone powieki.
28-my tydzień - na powierzchni mózgu zaczynają się formować
charakterystyczne bruzdy i zwoje. Na szczuplutkiej buzi widać wyraz
nie
brwi i rzęsy, na głowie - strzechę ciemnych włosów. Dziecko urosło
brwi i rzęsy, na głowie - strzechę ciemnych włosów. Dziecko urosło
o kolejny centymetr i utyło o kolejne 100g, ale nadal nie ma dość
podskórnej tkanki tłuszczowej.
29-ty tydzień - tłuszcz odkładany pod skórą chroni dziecko przed
utratą ciepła i pozwala regulować temperaturę. Warstwa białego
tłuszczu pod skórą sprawia, że nieco się ono wygładza i wybiela.
System nerwowy jest już rozwinięty. Dziecko bardzo dużo śni: 70-80
proc. czasu snu to tzw. faza REM - taka faza snu u dorosłych to czas
marzeń sennych.
Dziecko waży 1250 g i mierzy 26 cm
(z wyprostowanymi nóżkami - 37cm).
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Trzeci trymestr rozwoju
(c.d.) :
31-szy tydzień - pępowina
ma średnicę 1 cm. W momencie
narodzin będzie miała 35-60 cm
długości i średnicę 2cm.
W pępowinie mieszczą się trzy
W pępowinie mieszczą się trzy
naczynia krwionośne łączące
dziecko z łożyskiem:
jednym odprowadzana jest krew
z produktami przemiany materii,
dwa dostarczają natlenioną krew
z substancjami odżywczymi.
Duży skok wagi - do 1600g -
i kolejny centymetr długości ciała.
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Trzeci trymestr rozwoju
(c.d.) :
32-gi tydzień - płuca potrafią się rozprężać i mają
wystarczającą powierzchnię, by umożliwić przechodzenie tlenu
do krwi po narodzinach.
Dziecku jest ciasno, nie ma już prawie miejsca na podskoki
i tańce. Teraz jego ruchy mogą być dla matki bolesne. Znów duży
i tańce. Teraz jego ruchy mogą być dla matki bolesne. Znów duży
przyrost wagi - do 1800g. W ostatnich tygodniach ciąży waga
przyrost wagi - do 1800g. W ostatnich tygodniach ciąży waga
dziecka rośnie tylko dzięki coraz grubszej tkance tłuszczowej.
Dziecko mierzy 29 cm (41 cm z wyprostowanymi nogami).
33-ci tydzień - wykształcił się odruch zwężania z
renic pod
wpływem światła. Dziecko waży pełne 2 kg, urosło kolejne 3 cm.
34-ty tydzień - dziecko już tylko rośnie i ćwiczy potrzebne mu
po drugiej stronie brzucha umiejętności, np. 80 proc. czasu
spędza wdychając i wydychając wody płodowe.
Waży około 2300g i ma 32cm długości.
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Trzeci trymestr rozwoju
(c.d.) :
35-ty tydzień - dziecko nadal obrasta w tłuszczyk, czas spędza
we śnie. Prawdopodobnie nie śnią mu się obrazy, ale dz
więki,
dotyk i ruch.
Waży teraz ponad 2,5 kg, mierzy 33 cm (po rozprostowaniu
nóżek aż 45 cm). Całkowicie wypełnia brzuch matki.
nóżek aż 45 cm). Całkowicie wypełnia brzuch matki.
36-sty tydzień - waga około 2800 g, długość od ciemienia do
siedzenia 34 cm. Wokół życiowych narządów nagromadziła się
brązowa tkanka tłuszczowa (dostarczająca ciepła), a pod skórą
jest już gruba warstwa białej tkanki tłuszczowej (utrzymującej
ciepło). Zanika meszek i maz
płodowa (jeszcze tylko trochę jej
zostaje w fałdach skóry i na plecach). Dziecko połyka zrzucony
meszek i martwe komórki. To właśnie one osadzą się w jelitach
i zostaną wydalone w postaci smółki.
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Trzeci trymestr
rozwoju (c.d.) :
Maluch przygotowuje się do narodzin - główka może
się już kierować w stronę kanału rodnego, co sprawia,
że dno macicy się obniża.
37-my tydzień - dziecko ma około 47 cm wzrostu,
waży prawie 3 kg. Nadnercza zaczynają wytwarzać kortyzon - hormon,
który ma wpływ na pracę płuc. Teraz są one już w pełni przygotowane
do oddychania.
do oddychania.
Poród w kolejnym, trzydziestym ósmym tygodniu to już poród
o czasie!
38-my tydzień - dziecko utyło o kolejne 100g. Główka wstawiła się
w miednicę (tylko w 3 % wszystkich ciąż przodują nóżki lub pośladki).
39-ty tydzień - jeszcze centymetr wzrostu i 150g wagi.
40-sty tydzień - typowy kandydat na noworodka ma teraz
z wyprostowanymi nóżkami około 50 cm wzrostu i waży około 3,5 kg.
W ostatnich 3 m-cach ciąży masa płodu podwoiła się, a jego dł.
zwiększyła o ok. 18 cm !
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Dziecko jest gotowe
do narodzin !!!
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Poród
zjawisko fizjologiczne  3 fazy:
1/ wstępne skurcze macicy, aż do rozwarcia ujścia szyjki
macicy i tzw. ustalenia się główki, czyli wejścia jej do
kanału rodnego
kanału rodnego
2/ przejście główki, a za nią całego ciała przez kanał
rodny, z wykonaniem przy tym 3 obrotów
3/ urodzenie łożyska  odkleja się ono pod wpływem
skurczów macicy i zostaje wydalone na zewnątrz
Czas trwania porodu różny  dłuższy u tzw. pierwiastek
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Po urodzeniu
Dziecko nadal połączone z matką pępowiną, nadal
odbywa się krążenie łożyskowe.
Pierwszy wdech dziecka powoduje upowietrznienie
pęcherzyków płucnych, płuca po kilku wdechach
pęcherzyków płucnych, płuca po kilku wdechach
są już gotowe całkowitego przejęcia funkcji
zasadniczej  dostarczania tlenu.
Dziecko oddycha samodzielnie, ustaje tętnienie
pępowiny i następuje jej przecięcie i podwiązanie
(w celu obkurczenia naczyń).
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Poród 
przeżycie dla dziecka (szok termiczny-
różnica temperatur między ciałem matki
a środowiskiem zewn. ok. 150 C; hałas;
a środowiskiem zewn. ok. 15 C; hałas;
światło)
oraz dla matki (szok poporodowy  zab.
psych.  tzw. psychoza poporodowa 
niechęć do dziecka)
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Narodziny dziecka
można uważać (& )
za doświadczenie niebezpieczne i bolesne,
ciekawe i zajmujące,
ciekawe i zajmujące,
zwyczajne i umiarkowanie ryzykowne
lub takie, któremu towarzyszą
ogromne nadprzyrodzone niebezpieczeństwa.
/Margaret Mead, Newton, 1967/
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Okres noworodkowy
 28 dni życia dziecka - okres adaptacji narządów
do pełnego podjęcia czynności w samodzielnym
życiu dziecka po urodzeniu!
W zależności od tygodnia ciąży, w którym nastąpił
W zależności od tygodnia ciąży, w którym nastąpił
poród, dzielimy noworodki na:
poród, dzielimy noworodki na:
noworodki urodzone przedwcześnie (wcześniaki) -
urodzone między 22 a 37 tyg. ciąży, z masą ciała 501-
2500g
noworodki donoszone - urodzone między 38 a 42 tyg. ciąży
(dł. 50-52 cm; masa 3,0-3,5 kg),
noworodki przenoszone - urodzone po 42 tyg. ciąży.
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Noworodek donoszony
urodzony między 38 a 42 tyg. ciąży
O jego dojrzałości świadczą :
dobry rozwój tkanki podskórnej
Są to biologiczne kryteria
różowa skóra
donoszenia płodu, o wiele
meszek płodowy zachowany bardziej istotne niż tzw.
w okolicy ramion i grzbietu kliniczne, oparte na ocenie masy
w okolicy ramion i grzbietu kliniczne, oparte na ocenie masy
i długości ciała:
dobrze rozwinięte chrząstki
małżowin usznych masa ciała powinna być większa
niż 2500 g (średnio 3000-3500g)
miejsce odejścia pępowiny
umieszczone pośrodku między długość ciała ok. 50-52 cm
wyrostkiem mieczykowatym
dł. ciemieniowo-siedzeniowa
a spojeniem łonowym
 35 cm
u dziewczynek wargi sromowe
obwód głowy 34-36 cm
większe zakrywają mniejsze
(1-2 cm > niż obwód klatki
u chłopców jądra są w mosznie. piersiowej).
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Charakterystyka
okresu noworodkowego :
Typowe proporcje ciała :
duża głowa, część mózgowa czaszki > od części twarzowej
obwód głowy > od obwodu klatki piersiowej
na szczycie głowy wyczuwalna jest miękka przestrzeń - tzw. ciemiączko
na szczycie głowy wyczuwalna jest miękka przestrzeń - tzw. ciemiączko
duże, w obrębie tylnej części głowy - ciemiączko małe
szyja krótka, mało ruchoma
długi tułów
klatka piersiowa beczkowata
duży brzuszek, wysklepiony powyżej poziomu klatki piersiowej
krótkie kończyny, zgięte w stawach, o dość dużych dłoniach i stopach
środek ciężkości powyżej pępka (dorosły-spojenie łonowe)
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
W 1 i 5 minucie po urodzeniu ocenia się
stan noworodka wg skali Wirginii Apgar,
która uwzględnia 5 cech:
cecha 0 1 2
Czynność brak wolna, poniżej 100 /min powyżej 100/min
serca
Oddech brak wolny, regularny,
nieregularny głośny krzyk
Napięcie brak napięcia, słabe napięcie, kończyny lekko napięcie prawidłowe, kończyny
mięśni wiotkość zgięte, pojedyncze ruchy w zgięciu, żywe ruchy
Reakcja brak grymasy kichanie, kaszel, krzyk
na bodz
ce
Ukrwienie sinica uogólniona sinica kończyn, całe ciało różowe
skóry albo bladość różowy tułów
Suma ogólna punktów określa stan noworodka:
dobry (8-10 pkt.), średni/zagrożony (4-7 pkt.), ciężki (0-3 pkt.);
7 liczba graniczna : rokowanie wątpliwe < 7 < rokowanie dobre
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Okres noworodkowy (c.d.):
Gwałtowna utrata ciepła po porodzie
(duża powierzchnia ciała w stosunku do masy)
Zarówno oziębienie, jak i przegrzanie noworodka
to stres termiczny !!!
to stres termiczny !!!
Może prowadzić do ę! zachorowalności i umieralności!!!
Zapobieganie utracie ciepła :
Po porodzie wysuszenie skóry ciepłą pieluszką
Wszystkie czynności wykonywane pod promiennikiem
ciepła
Temperatura na oddziale noworodkowym 240 C
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Okres noworodkowy (c.d.):
Pierwsze 4 tyg. życia dziecka stanowią
okres adaptacji ustroju do samodzielnego życia
poza organizmem matki przez:
ustalenie krążenia pozapłodowego,
ustalenie krążenia pozapłodowego,
uruchomienie samodzielnego oddychania,
opanowanie aktu ssania oraz czynności trawienia
i wchłaniania,
uruchomienie wydalania kału i wydzielania moczu,
opanowanie zdolności utrzymania właściwej
ciepłoty ciała.
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Okres noworodkowy (c.d.):
Fizjologiczne procesy adaptacyjne :
1/ Fizjologiczny spadek
2/ Tzw. żółtaczka
masy ciała
fizjologiczna (w 2-3 dobie)
(do 10% wagi urodzeniowej)
ustępuje samoistnie ok. 10 dnia
w ciągu pierwszych 4-5 dni
życia, nie przekraczając stężenia
życia, wyrównanie następuje
życia, wyrównanie następuje
10-12 mg% (170 mmol/1)
10-12 mg% (170 mmol/1)
w ciągu 7-10 dni. bilirubiny pośredniej we krwi.
Jest wynikiem przejściowej
Jest spowodowany m.in.:
niewydolności enzymatycznej
utratą wody przez skórę, płuca
wątroby (niedobór transferazy
oddaniem moczu
glukuronowej) oraz zwiększonego
wydalaniem smółki
rozpadu krwinek czerwonych
w pierwszych dniach życia.
utratą mazi płodowej
rozpadem zapasów glikogenu
i tłuszczów w 1-szych dniach życia.
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Okres noworodkowy (c.d.):
Fizjologiczne procesy adaptacyjne :
4/ Reakcja na wpływy
hormonalne matki
3/ Smółka - pierwsze stolce,
(estrogeny, androgeny, prolaktyna)
jakie oddaje noworodek
dziewczęta i chłopcy - obrzmienie
(zawartość jelitowa płodu,
brodawek piersiowych,
powstaje ok. 4 m-ca życia
z wydzielaniem niekiedy
z wydzielaniem niekiedy
płodowego),
płodowego),
niewielkich ilości mleka
od 4-10 dnia życia pojawiają się
dziewczęta  krwawienia z pochwy,
tzw. stolce przejściowe - 10-12,
obrzęk warg sromowych
a nawet 14/dobę - płynne,
i łechtaczki
wyglądają jak stolce
biegunkowe, ale stan dziecka
chłopcy - powiększenie gruczołu
dobry, brak objawów
krokowego
odwodnienia
5/ Rumień fizjologiczny -
dopiero od końca pierwszego
zaczerwieniona skóra
tygodnia życia - typowe stolce
spowodowana rozszerzeniem
papkowate.
naczyń, max. 1-2 doba
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Okres noworodkowy (c.d.):
Noworodek  matka stały, bezpośredni kontakt
już od chwili urodzenia dziecka :
w czasie porodu wydzielane są hormony (oksytocyna,
�-endorfina) wywołują stan wzajemnego uwrażliwienia,
skutkującego m.in. spontanicznym karmieniem piersią
już po 15 minutach występują ruchy ssące warg i języka,
już po 15 minutach występują ruchy ssące warg i języka,
po 20 ssanie własnej dłoni, po 30  nasilone odruchy
szukania i pełzania w kierunku brodawki piersi matki
oraz jej ssanie
kontakt skóra-do-skóry zaraz po porodzie jest
czynnikiem, który korzystnie wpływa na sposób adaptacji
noworodka do środowiska zewnętrznego, pozwala umocnić
więz
z matką oraz sprzyja wydłużeniu okresu karmienia
piersią
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Okres noworodkowy (c.d.):
bezpośredni po porodzie cielesny kontakt z matką (również jako
z
ródłem ciepła) sprzyja uzyskaniu przez noworodka ę! temperatury ciała,
wolniejszej akcji serca i częstości oddechów, ę! poziomowi glukozy
dalszy kontakt z matką i najbliższym otoczeniem  niezwykle istotny dla
prawidłowego rozwoju
Odporność noworodka jest bierna, zależna od przekazania
Odporność noworodka jest bierna, zależna od przekazania
przeciwciał matki przez łożysko (immunoglobuliny klasy IgG) i od stanu
jej odporności. Wiąże się z tym zwiększona wrażliwość noworodków na
zakażenia oraz niezdolność umiejscowienia zakażenia.
Z powodu niedojrzałości kory mózgowej noworodek przesypia
w ciągu doby ok. 20 godzin. Czynność OUN w okresach czuwania
polega na czynnościach odruchowych bezwarunkowych (odruch
z
reniczny, ssania, połykania, szukania, kichania, odruch na światło).
Ruchy noworodka są nieskoordynowane, naprzemienne i bezcelowe
(tzw. ruchy błędne).
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Karmienie noworodków
Karmienie naturalne najbardziej fizjologiczne i optymalne
pożywienie dla dzieci urodzonych po 31 tygodniu ciąży,
z masą ciała > 1500 g zarówno pod względem energetycznym,
jak i odżywczym
Noworodki z masą ciała<1500g pokarm kobiecy wzbogacony
podażą białka, Ca, P, Na i witamin
podażą białka, Ca, P, Na i witamin
W razie konieczności karmienie sztuczne (odżywka, mieszanki
mleczne, mleko modyfikowane), wzorowane na mleku kobiecym
Karmienie noworodka - bezpośrednio po porodzie  ułożenie na
brzuchu matki pokarm matki
Rodzaje pokarmu kobiecego:
Siara - 1-5 dni laktacji (wysoka zawartość białka i sIgA)
Mleko przejściowe 6-15 dni (nadal wysoka zawartość białka)
Mleko dojrzałe >15 dni (niższa zawartość białka, wyższa tłuszczu)
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Przeciwwskazania
do karmienia piersią :
Ze strony matki:
Zakażenie HIV (ale nie HBV)
Stosowanie niektórych leków (barbiturany, leki p/wirusowe)
Czynna gruz
lica
Ze strony dziecka:
Galaktozemia
Fenyloketonuria
Choroba syropu klonowego
Wrodzona nietolerancja laktozy
Brak odruchu ssania (p/wskazanie względne pokarm matki
podawany sondą)
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Zalety karmienia piersią :
W siarze zawarte są, obok białka, soli mineralnych i tłuszczów, także
p/ciała z grupy IgA, które przenikają na powierzchnię błon śluzowych
noworodka, zabezpieczając go przed drobnoustrojami i toksynami
siara zgromadzona w piersi matki przed porodem zawiera również
komórki aktywne immunologicznie, w tym makrofagi i limfocyty,
produkujące lizozym i laktoferynę zapobiegają infekcjom
produkujące lizozym i laktoferynę zapobiegają infekcjom
i uczuleniom
karmienie piersią sprzyja rozwojowi flory bakteryjnej niemowlęcia (np.
bifidobakterii), co ogranicza rozwój szkodliwych bakterii w jego jelitach
�! ryzyka alergii i rozwoju chorób cywilizacyjnych
optymalne dostarczanie energii i składników odżywczych
korzystny wpływ na rozwój psychomotoryczny i emocjonalny
(matki i dziecka)
korzystny wpływ na zdrowie kobiet (�! ryzyka raka piersi i jajników)
jest wygodne, tanie, proste i szybkie  oszczędza czas i pieniądze
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
 Okres noworodkowy uważa się za
zakończony, jeśli nastąpi wyrównanie
spadku masy ciała, ustąpienie żółtaczki,
spadku masy ciała, ustąpienie żółtaczki,
odpadnięcie kikuta pępowiny i zagojenie
rany, ustąpienie wpływów hormonalnych
matki, przystosowanie do nowych
warunków życia i usamodzielnienie się
młodego organizmu.
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Wybrane stany zagrożenia życia
noworodka :
Niedotlenienie = zamartwica
Przyczyny niedotlenienia = Następstwa
zamartwicy noworodków : niedotlenienia :
Ze strony matki: schorzenia ukł. Wielonarządowe zaburzenia
oddechowego (zapalenia płuc,  trwałe uszkodzenie OUN,
gruz
lica, astma); choroby serca które objawia się
(niewydolność serca); choroby w póz
niejszym życiu:
(niewydolność serca); choroby w póz
niejszym życiu:
nerek; nadciśnienie; cukrzyca;
mózgowe porażenie
zatrucie ciążowe
dziecięce
Zależne od płodu: infekcje płodu,
opóz
niony rozwój umysłowy
wady wrodzone, konflikt serologiczny
upośledzenie narządu słuchu
Ze strony popłodu: łożysko
i wzroku
przodujące, skurcze macicy, ucisk padaczki
na pępowinę, wypadnięcie pępowiny,
3-5 / 1000 noworodków
przedwczesne odpłynięcie wód
donoszonych
płodowych
60% wcześniaków
Patologiczny poród: przedłużenie
porodu M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Czynniki genetyczne
wpływające na rozwój
wewnątrzmaciczny dziecka
W jądrze każdej komórki człowieka znajduje się
46 chromosomów (23 pary) zawierających kwas DNA
(mat. genetyczny, w którym zapisane są wszystkie cechy
dziedziczne człowieka)
Z tych 46 ch. 22 pary to autosomy, a pozostałe dwa to
ch. płciowe: u kobiet dwa ch. X (XX) a u mężczyzn jeden ch. X
ch. płciowe: u kobiet dwa ch. X (XX) a u mężczyzn jeden ch. X
i jeden ch. Y (XY)
Każda osoba dziedziczy jeden ch. z każdej pary od swojej matki
i jeden od ojca
Komórka jajowa ma 23 ch. = genom matczyny  zawiera on
po jednym autosomie z każdej pary i jeden ch. X
Plemnik ma 23 ch. = genom ojcowski  zawiera on po jednym
autosomie z każdej pary i jeden ch. określający płeć:
jeśli jest to ch. X  z zarodka powstanie kobieta;
jeśli ch. Y  z zarodka powstanie mężczyzna
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Czynniki genetyczne
wpływające na rozwój
wewnątrzmaciczny dziecka (c.d.) :
Zaburzenia chromosomowe są częste u człowieka  stwierdza się je w
ok. 50% samoistnych poronień i w ok. 8% rozpoznanych ciąż
Mogą dotyczyć liczby chromosomów w komórce
(np. 47  trisomia  Zespół Downa)
Nieprawidłowości mogą także dotyczyć ich struktury (utrata części
chromosomu, zdwojenie, przemieszczenie części jednego chromosomu
chromosomu, zdwojenie, przemieszczenie części jednego chromosomu
na drugi)
Zaburzenie wywołane genem recesywnym (oboje rodzice są
nosicielami uszkodzonego genu):
 fenyloketonuria - zab. metabolizmu, gdzie dziecko już od urodzenia
nie może przetwarzać aminokwasu fenyloalaniny, stanowiącego m.in.
składnik mleka
- mukowiscydoza  dziecku jest brak enzymu zapobiegającego się
osadzaniu śluzu w płucach i ukł. pokarmowym
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Czynniki genetyczne
wpływające na rozwój
wewnątrzmaciczny dziecka (c.d.) :
Zaburzenia sprzężone z płcią:
- daltonizm  niezdolność odróżniania barw,
w większości dotyczy mężczyzn; przyczyną jest gen
recesywny na ch. X
- hemofilia  brak subst. powodującej krzepnięcie krwi;
- hemofilia  brak subst. powodującej krzepnięcie krwi;
nosicielkami są kobiety, chorują mężczyz
ni
Zaburzenia chromosomalne odpowiedzialne są za znaczną
część wad wrodzonych, odgrywają także istotna rolę
w wielu chorobach nowotworowych
Cz. genetyczne (wskutek współdziałania wielu genów wraz
z cz. środowiskowymi) mogą przyczyniać się do innych
chorób, np. nadciśnienie tętnicze, cukrzyca
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Czynniki niegenetyczne wpływające
na rozwój wewnątrzmaciczny
dziecka, m.in.:
1/ tryb życia matki w czasie ciąży (ruch, sen,
doznania psychofizyczne  stres matki):
- b. ważna jest kontrolowana i optymalna
aktywność fizyczna matki, przeciążenie pracą może
aktywność fizyczna matki, przeciążenie pracą może
powodować skutki ujemne - intensywna praca
fizyczna kobiety ciężarnej powoduje ograniczenie
dopływu krwi do płodu (niedotlenienie)
oraz �! poziomu cukru we krwi (hipoglikemię)
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Czynniki niegenetyczne wpływające
na rozwój wewnątrzmaciczny
dziecka, m.in.:
2/ odżywianie się matki:
białkowo-energetyczne niedożywienie matki
w czasie ciąży i karmienia piersią może prowadzić
do opóz
nienia rozwoju umysłowego dziecka
do opóz
nienia rozwoju umysłowego dziecka
niedobory żelaza, wapnia, witamin (B, C, D)
mogą upośledzać rozwój płodu
otyłość kobiety w okresie poprzedzającym
ciążę jest czynnikiem wpływającym na
występowanie otyłości u dziecka w okresie
pokwitaniowym
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Czynniki niegenetyczne wpływające
na rozwój wewnątrzmaciczny
dziecka, m.in.:
3/teratogenne oddziaływanie niektórych
leków :
Leki cytostatyczne (stosowane w leczeniu ch.
nowotworowych); hormony (szczególnie
nowotworowych); hormony (szczególnie
kortykosteroidy); nadmiar witaminy A mogą
kortykosteroidy); nadmiar witaminy A mogą
powodować wodogłowie, rozszczep kręgosłupa,
podniebienia, deformacje kończyn
Antybiotyki (zwłaszcza tetracykliny)
Leki działające na OUN (uspokajające, nasenne,
p/bólowe), np.: Thalidomid dzieci z fokomelią
- niedorozwojem kończyn
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
fokomelia
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Czynniki niegenetyczne wpływające
na rozwój wewnątrzmaciczny
dziecka, m.in.:
zakażenia płodu przez wirusy, bakterie
i pierwotniaki przechodzące przez łożysko
drobnoustroje chorobotwórcze mogą wywoływać
poronienie, przedwczesny poród lub wady
poronienie, przedwczesny poród lub wady
rozwojowe, np.:
szkodliwy wpływ wirusa różyczki na rozwój ukł.
krążenia (wady serca), wady rozwojowe: zaćma,
niedorozwój ucha zewnętrznego i wewnętrznego
powodujący głuchotę, niedorozwój umysłowy
pierwotniaki (Toxoplasma gondii) wady rozowjowe
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Czynniki niegenetyczne wpływające
na rozwój wewnątrzmaciczny
dziecka, m.in.:
promieniowanie rtg szczególnie
niebezpieczne dla komórek, które są
w okresie intensywnego rozplemu
w okresie intensywnego rozplemu
(k.szpiku, rozrodcze, chrząstka wzrostowa)
związki chemiczne (zanieczyszczenie
środowiska naturalnego przez przemysł,
środki ochrony roślin) mogą być
przyczyną wad wrodzonych
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Czynniki niegenetyczne wpływające
na rozwój wewnątrzmaciczny
dziecka, m.in.:
picie alkoholu
FAS - Fetal Alkohol Syndrome  Alkoholowy
Zespół Płodowy
FAE - Fetal Alkohol Effects - Alkoholowy
FAE - Fetal Alkohol Effects - Alkoholowy
Efekt Płodowy
alkohol b.łatwo przenika przez łożysko, dostając się
do krwiobiegu dziecka, po upływie 40 do 60 minut
od spożycia alkoholu przez matkę, jego stężenie
w krwiobiegu płodu jest równe stężeniu alkoholu
we krwi matki
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
picie alkoholu
spożycie alkoholu w ciąży
w I trymestrze w II trymestrze w III trymestrze
uszkadza mózg osłabia rozwój mózgu osłabia rozwój mózgu
osłabia rozwój powoduje poronienia i płuc
osłabia rozwój powoduje poronienia i płuc
komórek zagrażające życiu matki prowadzi do
atakuje główne organy uszkadza mięśnie, zaburzenia rozwoju
płodu takie jak serce czy skórę, gruczoły, kości i wzrostu
nerki zęby
prowadzi do
deformacji twarzy
powoduje poronienia
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
picie alkoholu
właściwości FAS/FAE - nie wszystkie dzieci
z FAS/FAE są do siebie podobne i skutki spożywania
alkoholu w czasie ciąży mogą być różne.
Zależy to od okresu ciąży, w którym alkohol został spożyty,
Zależy to od okresu ciąży, w którym alkohol został spożyty,
od diety kobiety, jej wieku i kultury picia.
od diety kobiety, jej wieku i kultury picia.
Typowe dziecko z FAS/FAE wykazuje behawioralne,
psychiczne i fizyczne problemy odbiegające od normy.
Poniższe cechy są najbardziej charakterystyczne dla dzieci
z FAS/FAE, jednak nie każde dziecko będzie posiadało
je wszystkie naraz.
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
picie alkoholu
Fizyczne właściwości FAS i FAE
wady wzrostu dziecka deformacje twarzy inne pojawiające się
zaburzenia
" niska masa urodzeniowa " małe, szeroko rozstawione " niepowodzenia
" niska masa ciała oczy w prosperowaniu
w stosunku do wieku " skrócone szpary powiekowe " nierozwinięte paznokcie
w stosunku do wieku " skrócone szpary powiekowe " nierozwinięte paznokcie
" mała głowa " opadające powieki u rąk i nóg
" niedobór wzrostu " krótkowzroczność " krótka szyja
" zaburzenia rozwojowe " zez " słaba koordynacja
" krótki zadarty nos wzrokowo- ruchowa
" brak rynienki podnosowej " problemy ze słuchem
" brak czerwieni wargowej " anormalności stawów
" spłaszczony środek twarzy i kości
" słabo rozwinięta szczęka
" duże lub z
le ukształtowane
uszy
" wąskie czoło
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Psychiczne i behawioralne problemy dziecka z FAS i FAE
problemy z zachowaniem problemy z nauką zachowania społeczne
" nadaktywność " słaba pamięć " nieodpowiednie zachowania
" nieustępliwość " kłopoty z myśleniem społeczne
" pasywność (zwłaszcza abstrakcyjnym i " niedojrzałość społeczna
" impulsywność przyczynowo- skutkowym) i emocjonalna
" drażliwość " niezdolność przetwarzania " niezdolność analizowania
" problemy ze snem informacji skutków własnego
" złośliwość " dziecko pomimo, że posiada postępowania
" złośliwość " dziecko pomimo, że posiada postępowania
" nadwrażliwość na dotyk określony zasób informacji, " brak umiejętności
i dz
więk nie potrafi ich wykorzystać w odczytywania podtekstów
" trudności z adaptacją konkretnej sytuacji ukrytych w mimice, gestach
" problemy z organizacją " nauka niesystematyczna, czy słowach
" niska samoocena przeplatana okresami, w
" trudności z samokontrolą których dziecku łatwo jest
" łatwość popadania przyswoić nowe informacje z
w stany depresyjne okresami, w których ma ono
" problemy z absencją problemy z zapamiętywaniem
" problemy ze sferą seksualną i umiejętnością wykorzystania
wcześniej zdobytej wiedzy
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
 FAS/FAE jest jednostka chorobową
w 100% możliwą do uniknięcia,
wystarczy, że kobieta w ciąży
wystarczy, że kobieta w ciąży
powstrzyma się od picia alkoholu
w każdej, nawet niewielkiej ilości!
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Palenie tytoniu
KONSEKWENCJE PALENIA W CI
ŻY
niedotlenienie płodu spowodowane głównie działaniem nikotyny i CO
zahamowanie wewnątrzmacicznego wzrostu płodu
ryzyko poronienia samoistnego czy przedwczesnego porodu
ryzyko zgonu okołoporodowego z powodu niewydolności oddechowej
czy zapalenia płuc
czy zapalenia płuc
wzrost współczynników umieralności okołoporodowej o 25-56% !!!
mała masa urodzeniowa  co kilkunastokrotnie zwiększa ryzyko zgonu
w pierwszym roku życia oraz prowadzi do chorób serca w wieku
dorosłym
zmiany patologiczne w okresie noworodkowym: niedotlenienie, kwasica,
zaburzenia jonowe, zespół zaburzeń oddychania
ryzyko zespołu nagłego zgonu niemowlęcia - SIDS (Sudden Infant
Death Syndrome)
pochodne nikotyny utrzymują się w moczu noworodka jeszcze 3 doby
po porodzie
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Palenie tytoniu
PONIKOTYNOWY ZESPÓA
PA
ODOWY -
szereg zaburzeń występujących tuż po urodzeniu
u dziecka palącej matki. Uniemożliwiają one samodzielne
funkcjonowanie wielu narządów .
Noworodki mogą mieć drgawki, kłopoty z oddychaniem
Noworodki mogą mieć drgawki, kłopoty z oddychaniem
i trawieniem, wymiotować, często wymagają odżywiania
dożylnego.
Objawy głodu nikotynowego: niepokój, prężenia,
drgawki.
Większość w/w objawów ustępuje pod wpływem leczenia
w ciągu jednego-dwóch tygodni, ale te dzieci będą
narażone na wiele problemów zdrowotnych
w przyszłości!
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Palenie tytoniu
CHARAKTERYSTYCZNY WYGL
D
NOWORODKÓW
MATEK PAL
CYCH
MATEK PAL
CYCH
bladowoskowa skóra - przewlekle niedotlenienie
napięta skóra twarzy - wygładzone fałdy nosowo-
policzkowe
wąskie, małe szpary powiekowe
wąskie, małe usta
niższa masa urodzeniowa ciała
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Palenie tytoniu
 Nazywajmy rzecz po imieniu:
to zabijanie dziecka, powolne, dobrowolne,
rzadko nieuświadomione zabijanie.
30% kobiet - tyle pali w ciąży, popełnia
30% kobiet - tyle pali w ciąży, popełnia
przestępstwo.
- doc. dr hab. n. med. Anna Dobrzańska 
Konsultant Krajowym w dziedzinie pediatrii,
Kierownik Kliniki Patologii Noworodka Instytutu
 Pomnika Centrum Zdrowia Dziecka
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Palenie tytoniu
WPA
YW BIERNEGO PALENIA NA STAN ZDROWIA NIEMOWL
T
kobiety palące w okresie karmienia piersią wytwarzają ok. 30%
mniej mleka
nikotyna i jej pochodne pochodzące z mleka matki wywołują
u dziecka biegunkę i wymioty
w 25% ryzyko zgonu z powodu zespołu nagłej śmierci
w 25% ryzyko zgonu z powodu zespołu nagłej śmierci
niemowląt (SIDS) związane jest z paleniem przez matkę
dzieci narażone na dym tytoniowy mają wzrost �! o 1-2 cm
częściej występuje zapalenie ucha środkowego
nawracające zapalenie zatok
większa o 50% zapadalność na zapalenie płuc i choroby dolnych
dróg oddechowych
konieczność hospitalizacji w tych przypadkach  dłuższej
w porównaniu do niemowląt rodziców niepalących
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
Czynniki niegenetyczne wpływające
na rozwój wewnątrzmaciczny
dziecka, m.in.:
dojrzałość organizmu matki
związana z jej wiekiem i zmianami
spowodowanymi przebyciem
spowodowanymi przebyciem
poprzednich ciąż
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010
LITERATURA:
Balaskas J.: Naturalny przebieg ciąży od poczęcia do porodu, PZWL,
Warszawa 2002
Brzeziński Z.J. (red.): Zapobieganie wrodzonym wadom cewy nerwowej,
Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 1998
Jaczewski A. (red.): Biologiczne i medyczne podstawy rozwoju i wychowania,
Wydawnictwo Akademickie  Żak , Warszawa 2005
Krawczyński M. : Propedeutyka pediatrii. PZWL, Warszawa 2002
Krawczyński M. : Propedeutyka pediatrii. PZWL, Warszawa 2002
Kubicka K., Kawalec W.: Pediatria, PZWL, Warszawa 2004
Malinowski A. : Auksologia. Uniwersytet Zielonogórski, Zielona Góra 2004
Radzikowski A., Banaszkiewicz A. (red.): Pediatria, Medipage, Warszawa 2008
Schaffer H.R.: Psychologia dziecka, PWN, Warszawa 2005
Wolański N.(red.): Rozwój biologiczny człowieka, PWN, Warszawa 2006
Zawitkowski P.: Co nieco o rozwoju dziecka, Wyd. Zawitkowski i Sp.,
Warszawa 2007
M.Zagroba, Biomedyczne... (2),
AH Pułtusk, 2009-2010