H

H

Co to sà euroregiony?

Euroregionami nazywamy instytucj´ wspó∏pracy dwóch lub wi´cej jednostek repre-
zentujàcych regiony dwóch lub wi´cej paƒstw (przynajmniej po jednym z ka˝dego).
Ka˝da z nich jest powo∏ywana na podstawie prawa wewn´trznego swojego kraju.

Mogà nimi byç korporacje samorzàdowe (tzn. pojedyncze samorzàdy lub zwiàzki
gmin) lub w∏adze lokalne. Zawierajà one mi´dzy sobà umowy wspó∏pracy przekracza-
jàcej granice jednego paƒstwa. Mimo unormowania w prawie wewn´trznym, termin
„euroregion” nie wyst´puje ani w oficjalnych dokumentach o wymianie transgranicz-
nej mi´dzy paƒstwami, ani te˝ w oficjalnych dokumentach Unii Europejskiej (UE).
Chocia˝ terminami oficjalnymi sà „wspó∏praca transgraniczna” i „regiony transgra-
niczne”, to jednak „euroregion” sta∏ si´ najpopularniejszym okreÊleniem, oznaczajà-
cym t´ form´ wspó∏dzia∏ania. JednoczeÊnie termin „wspó∏praca transgraniczna” zwy-
kle u˝ywany jest w odniesieniu do ka˝dego wspólnie uzgodnionego dzia∏ania dwóch
paƒstw, które obejmuje regiony oraz gminy po obu stronach granicy. Dotyczy ono po-
dejmowania wspó∏pracy lub wspólnych dzia∏aƒ na okreÊlonym obszarze.

Natomiast utartym u nas terminem „euroregion” postanowiono okreÊlaç ÊciÊlejszà
wspó∏prac´, dla której ustanowiono wspólne sta∏e organy; ró˝nica polega wi´c tylko
na wi´kszym „zorganizowaniu” tego ostatniego. Wynika z tego, ˝e „wspó∏praca trans-
graniczna” jest poj´ciem szerszym od „euroregionu”.

Nazwa „euroregion” pochodzi od najstarszej inicjatywy wspó∏pracy transgranicznej
„Euroregio”. Zosta∏a ona powo∏ana do ˝ycia w 1958 roku na obszarze przylegajàcym
do granicy holendersko-niemieckiej, mi´dzy rzekami Ren, Ems i Jssel.

Euroregiony odegra∏y w UE bardzo du˝à rol´ w zacieÊnianiu kontaktów mi´dzy kraja-
mi cz∏onkowskimi UE oraz w integracji z przysz∏ymi cz∏onkami Unii.

H

H

Jak funkcjonujà euroregiony?

Zagadnienia ogólne

Wspó∏praca w ramach euroregionu polega m.in. na powo∏ywaniu wspólnych organów
koordynacyjnych, sporzàdzaniu i uzgadnianiu planów rozwoju regionalnego na tere-
nach przygranicznych itp. Euroregion nie ma charakteru eksterytorialnego i nie sta-

nowi równie˝ administracyjnej ca∏oÊci. Tworzàce je stowarzyszenia (w∏adze lokal-

ne) nie przenoszà na t´ form´ wspó∏pracy swoich kompetencji.

Euroregiony

Urzàd Komitetu Integracji Europejskiej

Oznacza to, ˝e utworzone na mocy porozumienia o wspó∏pracy struktury nie sà orga-
nami w∏adzy czy administracji lokalnej. Nie dochodzi wi´c do wy∏àczenia terytorium
obj´tego wspó∏pracà spod kompetencji paƒstwa. Regiony, które uczestniczà w tej
wspó∏pracy, nie przestajà podlegaç swojemu prawu krajowemu. Ono bowiem regulu-
je mo˝liwoÊç zawierania takich umów i mo˝liwy zakres wspó∏pracy.

Umocowanie prawne

Wzorce w zakresie ustanawiania wspó∏pracy w ramach euroregionów zosta∏y zawar-
te w Europejskiej Konwencji Ramowej o wspó∏pracy przygranicznej mi´dzy Wspólno-
tami i w∏adzami terytorialnymi (tzw. Konwencja Madrycka Rady Europy z 21 maja
1980 r.) oraz w Europejskiej Karcie Samorzàdu Terytorialnego z 15 paêdziernika
1985 roku. Polska podpisa∏a te umowy kolejno w 1993 roku (Dz.U. z dnia 10 lipca
1993 r.) i w 1994 roku (Dz.U. z dnia 25 listopada 1994 roku). Na podstawie tych
dwóch dokumentów zawierane sà najcz´Êciej najpierw odpowiednie porozumienia
mi´dzypaƒstwowe o wspieraniu wspó∏pracy transgranicznej, regionalnych uzgodnie-
niach transgranicznych, czy o wspó∏pracy transgranicznej mi´dzy w∏adzami lokalny-
mi. Odpowiednie unormowanie wspó∏pracy i udzia∏u w nim samorzàdów lub w∏adz
lokalnych umo˝liwia im zawieranie porozumieƒ o zainicjowaniu wspó∏dzia∏ania, od-
powiednich organach w ramach wspó∏pracy transgranicznej.

Struktura organizacyjna

We wspomnianej konwencji przyj´to dowolnoÊç ustanowionej wspó∏pracy – od dzia-
∏aƒ spontanicznych (np. doraêne spotkania) po bardziej zorganizowane (np. grupy
kontaktowe). Cz´sto w rozumieniu potocznym za euroregiony uwa˝a si´ tylko wspó∏-
prac´ zorganizowanà z wykszta∏conymi wspólnymi organami. W typowym euroregio-
nie wyró˝niamy nast´pujàce organy: zgromadzenie, zarzàd, grupy robocze i sekreta-
riat. Najcz´Êciej zgromadzenie jest organem o charakterze parlamentarnym. Jego
cz∏onkowie pochodzà z wyboru. Posiada on najwi´cej kompetencji. DoÊç istotnà rol´
odgrywajà równie˝ grupy robocze, które stanowià forum wymiany poglàdów eksper-
tów z okreÊlonych dziedzin.

Podstawowe zasady funkcjonowania

Pierwszà zasadà jest odr´bnoÊç prawna jednostek, które wspó∏tworzà euroregion.
Wynika to z tego, ˝e ka˝dà z nich utworzono na podstawie ich prawa wewn´trznego.

Posiadajàc umocowanie prawne mogà one zawrzeç ze sobà porozumienie o wspó∏-
pracy powo∏ujàce wspólne organy.

Euroregiony

2

Urzàd Komitetu Integracji Europejskiej

Ukszta∏towane organy podejmujà decyzje majàce na celu wspó∏dzia∏anie w zakresie
okreÊlonego problemu.

Decyzje te sà wià˝àce jedynie dla jednostek wspó∏tworzàcych euroregion. Nie majà
one jednak takiego charakteru wobec mieszkaƒców obszarów obj´tych wspó∏pracà.
Dopiero jednostki poprzez odpowiednie decyzje na podstawie swojego prawa we-
wn´trznego nadajà tym decyzjom moc obowiàzujàcà na okreÊlonym obszarze. Wyni-
ka z tego, ˝e konkretne dzia∏anie podejmowane jest na podstawie obowiàzujàcego
prawa, oczywiÊcie z uwzgl´dnieniem kompetencji danej jednostki. Jest to kolejny do-
wód na to, ˝e euroregion nie jest tworem eksterytorialnym. Zasada ta ogranicza rów-
nie˝ ewentualnà wspó∏prac´ tylko do tych zagadnieƒ, które le˝à w kompetencjach
wszystkich wspó∏tworzàcych euroregion.

H

H

euroregiony w Polsce

Euroregion Instytucja po stronie polskiej

Adres, telefon, fax

Ba∏tyk

Stowarzyszenie Gmin RP

ul. Êw. Ducha 3/4, 82-300 Elblàg

Euroregionu Ba∏tyk

tel. [phone], fax. [phone]
http://www.eurobalt.org.pl
e-mail: [e-mail]

Beskidy

Stowarzyszenie „Region Beskidy”

ul. Piastowska 40, 43-300 Bielsko-Bia∏a
tel./fax. [phone]
http://www.euroregion-beskidy.pl
e-mail: [e-mail]

Bug

Stowarzyszenie Samorzàdów

Pl. Niepodleg∏oÊci 1, p. 16,17, 22-100 Che∏m

Euroregionu Bug

tel. [phone], fax. [phone]
http://www.euroregion-bug.wIVu.pl
e-mail: [e-mail]

Glacensis

Stowarzyszenie Gmin Polskich

Pl. B. Chrobrego 1, pok.101, 57-300 K∏odzko

Euroregionu Glacensis Ziemi K∏odzkiej tel. [phone], fax [phone]

http://www.euroregion-glacensis.ng.pl
e-mail:[e-mail]

Karpacki

Zwiàzek Mi´dzyregionalny

ul. Prochownia 4, 38-400 Krosno

Euroregion Karpacki

tel. [phone], fax [phone]
e-mail: [e-mail]

Euroregiony

3

Urzàd Komitetu Integracji Europejskiej

Euroregion Instytucja po stronie polskiej

Adres, telefon, fax

Niemen

Biuro Euroregionu Niemen

ul. Noniewicza 10, 16-400 Suwa∏ki
tel./fax [phone], fax. [phone]
http://www.niemen.suwalki.com
e-mail: [e-mail]

Nysa

Stowarzyszenie Gmin Polskich

ul. 1 Maja 57, 58-500 Jelenia Góra

Euroregionu Nysa

tel. [phone], fax [phone]
http://www.euroregion-nysa.pl
e-mail: [e-mail]

Pomerania Komunalny Zwiàzek Celowy Gmin

ul. Wojska Polskiego 164, 71-335 Szczecin

Pomorza Zachodniego „Pomerania”

tel. [phone], fax [phone]
http://www.pomerania.org.pl
e-mail: [e-mail]

Pradziad

Rynek Ratusz 1, 48-200 Prudnik
tel./fax [phone], tel. [phone]
http://www.europradziad.pl
e-mail: [e-mail]

Pro Europa Stowarzyszenie Gmin Polskich

ul. Kazimierza Wielkiego 1, 64-400 Gorzów Wlkp.

Viadrina

Euroregionu PEV

tel. [phone], fax [phone]
e-mail: [e-mail]

Silesia

ul. Batorego 6, 47-400 Racibórz
tel./fax [phone]
tel. [phone] wew. 330
e-mail: [e-mail]

Sprewa

Stowarzyszenie Gmin Polskich

ul. Piastowska 18, 66-620 Gubin

– Nysa

Euroregion Sprewa – Nysa – Bóbr

tel./fax [phone]

– Bóbr

http://www.euroregion-sub.pl
e-mail: [e-mail]

Âlàsk

Stowarzyszenie rozwoju i wspó∏pracy Rynek 18, 43-400 Cieszyn

Cieszyƒski

regionalnej „Olza”

tel./fax [phone], fax [phone]
http://www.olza.pl http://www.inforeg.pl
e-mail: [e-mail] e-mail: [e-mail]

Tatry

Zwiàzek Transgraniczny

Al. Tysiàclecia 37, 34-400 Nowy Targ

Euroregion Tatry

tel./fax [phone]
http://www.euroregion-tatry.pl
e-mail: [e-mail]

Euroregiony

Urzàd Komitetu Integracji Europejskiej
Al. Ujazdowskie 9, 00-918 Warszawa
www.ukie.gov.pl

Copyright©

UKIE

2003

4