Literka.pl - Metody badań

Metody badań

Data dodania: 2004-09-30 11:00:00

Rozumiane w ten sposób metody są z reguły pewnym ogólnym systemem reguł ,
dotyczących organizowania określonej działalności badawczej , tj. szeregu operacji
poznawczych i praktycznych , kolejności ich zastosowania , jak również specjalnych
środków i działań skierowanych z góry na założony cel badawczy . METODY
BADAŃ

METODA– to sposób postępowania, droga do rozwiązania problemu .

Według T. Pilcha– metoda jest zespołem czynności i zabiegów zmierzających do
poznania określonego przedmiotu .

Metody według T. Plicha cztery :
1. Eksperyment pedagogiczny
2. Monografia pedagogiczna
3. Metoda indywidualnych przypadków
4. Metoda sondażu diagnostycznego

Ad 1. EKSPERYMENT PEDAGOGICZNY– jest metodą naukowego badania określonego
wycinka rzeczywistości wychowawczej polegającą na wywołaniu lub tylko zmienianiu
przebiegu procesów przez wprowadzenie do nich jakiegoś nowego czynnika i
obserwowania zmian powstałych pod jego wpływem wg T. Pilcha .

Ad 2. MONOGRAFIA PEDAGOGICZNA–jest metodą, której podmiotem są instytucje
wychowawcze w rozumieniu placówki lub instytucjonalne formy działalności
wychowawczej, prowadząca do gruntownego rozpoznania struktury instytucji zasad i
efektywności działań wychowawczych oraz opracowania koncepcji ulepszeń i prognoz
rozwojowych wg T. Pilcha .

Ad 3. METODA INDYWIDUALNYCH PRZYPADKÓW– jest sposobem badań polegającym na
analizie jednostkowych losów ludzkich uwikłanych w określone sytuacje wychowawcze
lub na analizie konkretnych zjawisk natury wychowawczej poprzez pryzmat
jednostkowych biografii ludzkich z nastawieniem na opracowanie diagnozy przypadku
lub zjawiska w celu podjęcia działań terapeutycznych .

Ad 4. SONDAŻ — jest sposobem gromadzenia wiedzy o atrybutach strukturalnych i
funkcjonalnych oraz dynamice zjawisk społecznych, opiniach i poglądach wybranych

zbiorowościach, nasilaniu się i kierunkach rozwoju określonych zjawisk i wszelkich innych
zjawiskach instytucjonalnie nie zlokalizowanych 0 posiadających znaczenie
wychowawcze w oparciu o specjalnie dobraną grupę reprezentującą populację
generalną, w której badane zjawisko występuje .

Metoda wg Mieczysława Łobockiego

Rozumiane w ten sposób metody są z reguły pewnym ogólnym systemem reguł,
dotyczących organizowania określonej działalności badawczej, tj. szeregu operacji
poznawczych i praktycznych, kolejności ich zastosowania, jak również specjalnych
środków i działań skierowanych z góry na założony cel badawczy .

METODY BADAŃ PEDAGOGICZNYCH
1. obserwacja
2. eksperyment pedagogiczny
3. testy osiągnięć szkolnych
4. metoda socjometryczna
5. metoda sondażu diagnostycznego
6. analiza dokumentów

Ad 1. OBSERWACJA– jako jedna z metod badań pedagogicznych, stanowi osobliwy
sposób postrzegania, gromadzenia i interpretowania poznawanych danych w naturalnym
ich przebiegu i pozostających w zasięgu widzenia i słyszenia obserwatora. To znaczy,
najpierw postrzega się interesujące nas zjawisko zgodnie z postawionym celem (
problemem ) badawczym; następnie utrwala się ( często w formie pisemnej )
dostrzeżone dane, a na końcu dokonuje się próby ich zinterpretowania .
Rodzaje obserwacji :
a) obserwacja zaprogramowana– nazywana często obserwacją skategoryzowaną ze
względu na przewidywane z góry kryteria zachowań objęte z góry taką obserwacją. Poza
tym, że jest planowa, dokładna i obiektywna, przysługuje jej cecha selektywności, tzn.
stosując ją podchodzi się wybiórczo do obserwowanego zjawiska .
b) obserwacja swobodna– okazuje się przydatna w badaniach jakościowych .
Umożliwia dokładny rejestr faktów, zjawisk czy zdarzeń w ich ciągłym
naturalnym przebiegu .

Ad 2. EKSPERYMENT PEDAGOGICZNY — metoda będąca w ścisłym związku z obserwacją.
Polega na aktywnym stosunku obserwatora do badanej rzeczywistości. Może być
zastosowana w dowolnym czasie i można powtórzyć ją wielokrotnie .

Ad 3. TESTY OSIĄGNIĘĆ SZKOLNYCH– zwane też testami dydaktycznymi lub testami
wiadomości ( obiektywny pomiar wyników nauczania )
Rodzaje testów osiągnięć szkolnych :
a) standaryzowane i nieformalne
b) różnicujące i sprawdzające
c) wyróżnia się jeszcze testy ze względu na typ czynności wykonywanej przez badanego–
pisemne, ustne, praktyczne
d) testy mocy– składające się z zadań o różnej treści i trudności, testy szybkości

Ad 4. METODA SOCJOMETRYCZNA — pozwala na zidentyfikowanie osób cieszących się
popularnością grupie, jak i osób nie lubianych, odrzuconych przez grupę. Trwa bez

względu na technikę nie dłużej jak 15 minut .
Nie informuje nas o motywach, jakimi kierują się badani przy dokonywaniu wyborów
socjometrycznych .

Ad 5. METODA SONDAŻU DIAGNOSTYCZNEGO — najczęściej znajduje swe zastosowanie
w badaniach za pomocą ankiet, ( tj. badania ankietowe są sposobem zbierania informacji
za pomocą zestawu pytań, dotyczących ściśle określonych problemów badawczych.
Badania te stanowią podstawowe jej techniki badawcze. Zamieszczone pytania mają
charakter pytań otwartych bądź zamkniętych. Otwarte pozostawiają swobodę
wypowiedzi a zamknięte wymagają wyboru własnej odpowiedzi z punktu widzenia
respondenta .
Wśród pytań zamkniętych rozróżnia się pytania alternatywne, dysjunktywne– jedna z
wielu odpowiedzi i komunikatywne– możliwość wyboru więcej niż jednej odpowiedzi,
wykorzystuje się również pytania półotwarte i filtrujące ) rozmowy i wywiady– (
gromadzenie informacji za pomocą przygotowanych uprzednio pytań. Rozmowa
przeprowadzana bezpośrednio lub pośrednio z badanym, a wywiad ma na celu
otrzymanie informacji raczej o osobach innych niż badane. Rozmowa i wywiad wymagają
umiejętności uważnego cierpliwego słuchania swych rozmówców, nie narzucając im
własnych opinii, poglądów, przekonań.

Ad 6. ANALIZA DOKUMENTÓW–jest metodą mało doceniającą na uporządkowaniu i
interpretacji zawartych w nich treści pod kątem problemu ( celu ) badawczego lub także
hipotezy roboczej .
Chodzi tu o dokumenty szeroko rozumiane, obejmujące nie tylko materiały archiwalne,
ale także wytwory dzieci i młodzieży ( rysunki, zeszyty szkolne, listy, pamiętniki,
twórczość literacka, kronika klasy, szkoły ) mogą być dokumenty pisana, cyfrowe lub
obrazowo– dźwiękowe .
Rozróżnia się analizę dokumentów :
a) klasyczną ( jakościową czy opisową )
b) nowoczesną ( ilościową )
INNE METODY :
1. Skala ocen — traktuje się jako samodzielną metodę badań jako pomocniczą technikę
badawczą szczególnie w posługiwaniu się metodą sondażu diagnostycznego i
obserwacją, a także testów osiągnięć szkolnych i metody socjometrycznej. Skale ocen są
metodą mało trafną i rzetelną co nie przekreśla celowości korzystania z nich .
2. Metoda indywidualnych przypadków– niedostatecznie trafna i rzetelna, nazywana
zamiennie ,, studium indywidualnych przypadków”, ,, studium przypadku”, ,, analizą
przypadku”, ,, metodą kliniczną”– polega na analizie jednostkowych losów ludzkich
uwikłanych w określone sytuacje wychowawcze w celu podjęci działań terapeutycznych .
3. Metoda monograficzna– zwana także badaniem terenowym lub monografią
pedagogiczną– jest metodą o podobnej wartości poznawczej co metoda indywidualnych
przypadków. Dotyczy opisu i analizy funkcjonowania konkretnej instytucji opieki,
wychowania i kształcenia, badania tego typu mają na celu ukazanie sposobu działania
przyczyny osiągnięć lub niepowodzeń oraz opracowanie koncepcji ulepszeń i prognoz
rozwojowych .

Opracowała
Małgorzata Pinkowska

Literka.pl - Metody badań Literka.pl - Metody badań