Wilgotność - stosunek masy wody zawartej w danej próbce do masy tej próbki
wysuszonej w temp. 105-110 st.C

Wilgotność naturalna – charakteryzuje zawartość wody w gruncie w warunkach
naturalnych.

Stopień wilgotności – stosunek objętości wody w porach do objętości porów.

Gęstość właściwa szkieletu gruntowego – (gęstość samego szkieletu) stosunek
masy szkieletu gruntowego do jego objętości. Zależy od: składu mineralnego
gruntu i domieszek w nim zawartych. Metody badania: kolba le Chateliera,
piknometr.

Gęstość objętościowa gruntu – (gęstość szkieletu + porów + wody) stosunek masy
próbki w stanie naturalnym do jej objętości. Zależy od: składu mineralnego,
porowatości i wilgotności gruntów. Metody badania: pierścienia tnącego,
rtęciowa, parafinowania, oznaczania gęstości objętościowej w cylindrze.

Gęstość objętościowa szkieletu gruntowego – (gęstość szkieletu + porów) masa
jednostki objętości gruntu w stanie naturalnym w temperaturze 105-110 st. C.

Porowatość – stosunek objętości porów w próbce do objętości całej próbki. Zależy
od: uziarnienia, stopnia jednorodności uziarnienia, kształtu ziarn, wilgotności,
sposobu ułożenia ziarn.

Wskaźnik porowatości – stosunek objętości porów do objętości szkieletu
gruntowego.

Stopień zagęszczenia gruntów niespoistych (I

D

) – stosunek zagęszczenia

istniejącego w warunkach naturalnych do największego możliwego zagęszczenia
danego gruntu. Zależy od: składu granulometrycznego gruntu, porowatości,
kształtu ziarn. Podział: luźne, średnio zagęszczone, zagęszczone, bardzo
zagęszczone

Konsystencja gruntu – stopień ruchliwości cząstek, zależny od ilości wody i stanu
fizycznego tych cząstek. Wyróżnia się konsystencję: zwartą, plastyczną i płynną.
Dalsze wydzielenia (stany): zwarty, [gr. skurczalności], półzwarty, [gr. plastyczności],
twardoplastyczny, plastyczny, miękkoplastyczny, [gr. płynności], płynny.

Granica skurczalności – wilgotność w %, przy której grunt mimo dalszego
suszenia nie zmniejsza swej objętości i jednocześnie zmienia barwę na
powierzchni na jaśniejszą.

Granica plastyczności – wilgotność w %, jaką ma grunt, gdy przy kolejnym
wałeczkowaniu wałeczek pęka po osiągnięciu średnicy 3 mm.

Granica płynności – wilgotność w %, jaką ma masa gruntowa umieszczona
w aparacie Casagrande'a w momencie, gdy wykonana w niej bruzda
zlewa się przy dwudziestym piątym uderzeniu miseczki o podstawę na

długości 1 cm i wysokości 1 mm.

Wskaźnik plastyczności (I

P

) – różnica między wartością granicy płynności a

plastyczności = ile wody wchłania grunt przy przejściu ze stanu półzwartego w stan
plastyczny.

Stopień plastyczności (I

L

) – parametr, za pomocą którego można wyznaczyć stan

gruntu. Iloraz różnicy wilgotności naturalnej i granicy plastyczności oraz granicy
płynności i plastyczności.

Aktywność – stosunek wartości wskaźnika plastyczności do zawartości frakcji
iłowej. Im wyższa wartość aktywności koloidalnej, tym większa zdolność gruntu do
wiązania wody.

Pęcznienie – zwiększenie objętości gruntu, lub, wskutek niemożności rozszerzania
bocznego, wzrost wysokości gruntu pod wpływem wody. Zależy od: zawartości i
składu frakcji iłowej, kompleksu sorpcyjnego, chemizmu wody.

Pęcznienie swobodne – zwiększenie objętości próbki luźno usypanej w
cylindrze z wodą, wyrażone w %.

Prawo Stokesa – prędkość swobodnego opadania cząstek kulistych jest wprost
proporcjonalna do ich średnicy i gęstości właściwej i zależy ponadto od gęstości
właściwej i lepkości cieczy, a także przyspieszenia ziemskiego.

Średnica zastępcza – średnica cząstki kulistej o tej samej gęstości właściwej co
cząstka gruntowa, opadającej z taką samą prędkością co rzeczywista cząstka
gruntowa.