Joanna Śliwińska
radca prawny

Emerytury mieszane wprowadzono wraz

z podwyższeniem wieku emerytalnego do-

kładnie rok temu, ale pierwsze tego typu

świadczenia mogą zostać przyznane dopie-

ro od stycznia tego roku.

Wynika to z tego, że emerytura częścio-

wa przysługuje osobom, które nie osiągnę-

ły jeszcze ustawowego (podwyższonego)

wieku emerytalnego, ale ukończyły 62.

(kobiety) lub 65. (mężczyźni) rok życia.

Najstarsze osoby, które będą mogły sko-

rzystać z nowej instytucji, to mężczyźni

urodzeni w I kwartale 1949 r. (ukończą oni

65 lat w I kwartale 2014 r.) i kobiety uro-

dzone w I kwartale 1959 r. (ukończą 62 lata

w I kwartale 2021 r.). Różnica wynika ze

stopniowego zwiększania wieku emery-

talnego dla kobiet ponad obowiązujące

dotychczas 60 lat. Dopiero kobiety, które

urodziły się w okresie 1 stycznia – 31 marca

1959 r., będą mogły przejść na emeryturę

w wieku starszym niż 62 lata.

Emerytura częściowa dla niektórych osób

może się okazać korzystna. Decydując się jed-

nak na złożenie wniosku o nią, trzeba zdawać

sobie sprawę, że podstawa do obliczenia eme-

rytury przyznawanej w powszechnym wie-

ku będzie pomniejszona o kwotę pobranych

emerytur częściowych, i to w wysokości przed

obliczeniem zaliczki na podatek dochodowy

oraz składki zdrowotnej.

Warunki

Wymagane jest także posiadanie odpowied-

niej długości okresów składkowych i nie-

składkowych. W przypadku kobiet jest to

35 lat, a w przypadku mężczyzn – 40 lat. Do

okresów składkowych zalicza się m.in. okres

ubezpieczenia (jako pracownik, przedsię-

biorca itd.) i okres pobierania zasiłku macie-

rzyńskiego. Za okres nieskładkowy uważa się

m.in. czas pobierania zasiłku chorobowego

i przebywania na urlopie wychowawczym.

Proporcja między tymi okresami jest z góry

określona. Okres nieskładkowy nie może sta-

nowić więcej niż 1/3 udowodnionych okre-

sów składkowych. Jeżeli warunek dotyczą-

cy okresów nie jest spełniony, a osoba taka

posiada także okres pracy lub ubezpieczenia

jako prowadząca gospodarstwo rolne lub też

w nim pracująca, może doliczyć sobie ten

czas do wymaganych 35–40 lat. Ubezpie-

czenie rolnicze traktowane jest wtedy jako

okres składkowy.

Przyznanie emerytury wcześniej niż

ustalony powszechny wiek emerytalny

nie oznacza faktycznego jego obniżenia,

gdyż jak sama nazwa wskazuje, emerytu-

ra częściowa jest świadczeniem w niepeł-

nej wysokości. Stanowi ona bowiem tylko

50 proc. emerytury obliczonej wg nowych

zasad (kapitałowej).

Podstawą obliczenia emerytury kapita-

łowej jest zwaloryzowana na indywidual-

nym koncie ubezpieczonego kwota składek

na ubezpieczenie emerytalne oraz kwota

kapitału początkowego podzielona przez

przewidywane dalsze trwanie życia liczone

w miesiącach. Średnia długość życia ogła-

szana jest corocznie w formie komunikatu

przez prezesa GUS. Dopiero połowa tak wy-

liczonej kwoty będzie stanowiła faktyczną

wysokość miesięcznego świadczenia. Na-

wet jeśli będzie to bardzo niska kwota, nie

ulegnie podwyższeniu do najniższej gwa-

rantowanej emerytury, która obecnie wy-

nosi 831,15 zł. Będzie jednak waloryzowana

zgodnie z zasadami obowiązującymi dla

zwykłych emerytur.

Z wnioskiem o przyznanie emerytury czę-

ściowej może wystąpić także osoba, która

ma na tę chwilę status bezrobotnej. Pobie-

rający to świadczenie może także zawrzeć

nową umowę o pracę, umowę cywilnopraw-

ną lub prowadzić działalność gospodarczą.

Niezależnie od dochodu jaki emeryt uzyska,

świadczenie nie ulegnie zawieszeniu ani

zmniejszeniu. Uprawnieni do emerytury

częściowej będą się znajdować więc w tym

zakresie w korzystniejszej sytuacji w stosun-

ku do emerytów pobierających emeryturę

na zasadach ogólnych wynikających z art. 24

ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Osoby te nie mogą bowiem uzyskiwać przy-

chodu wyższego niż 130 proc. przeciętne-

go miesięcznego wynagrodzenia. W przy-

padku uzyskiwania przychodu poniżej tego

progu, ale powyżej 70 proc. przeciętnego

miesięcznego wynagrodzenia świadczenie

ulega zmniejszeniu o kwotę przekrocze-

nia, nie większą jednak niż 24 proc. kwoty

bazowej. Kwota bazowa to przeciętne mie-

sięczne wynagrodzenie w poprzednim roku

kalendarzowym po pomniejszeniu o składki

na ubezpieczenie społeczne. Jest ona ogła-

szana w formie komunikatu przez prezesa

GUS i obowiązuje zawsze do 1 marca na-

stępnego roku. Obecnie wynosi 3080,84 zł.

Ograniczenia te nie dotyczą pobierających

emeryturę częściową.

Następnie w normalnym trybie

Po ukończeniu ustawowego wieku emerytal-

nego osoba pobierająca emeryturę częściową

ma prawo zwrócić się do ZUS o przyznanie

świadczenia w normalnym trybie. Będzie ono

wyliczane podobnie do sposobu obliczania

świadczenia częściowego. Istnieją jednak

różnice, o których warto pamiętać. Od pod-

stawy obliczenia emerytury odjęta zostanie

zsumowana kwota już pobranego w formie

emerytury częściowej świadczenia. Zasadą

jest, że składki i kapitał na koncie ubezpie-

czonego ulegają co kwartał waloryzacji. Jed-

nak przy ustalaniu podstawy obliczenia eme-

rytury z art. 24 nie zostaną uwzględnione

kwoty zwiększeń składek na ubezpieczenie

emerytalne oraz kapitału początkowego uzy-

skanych w wyniku waloryzacji kwartalnej,

przeprowadzonej w celu obliczenia emery-

tury częściowej. Oznacza to, że osoba pobie-

rająca wcześniej emeryturę częściową będzie

otrzymywać mniejszą emeryturę przyznaną

na zasadach ogólnych, niż gdyby nigdy nie

pobierała emerytury częściowej.

Przejście na emeryturę na podstawie

art. 24 nie jest jednak obowiązkowe. Nie

będzie ona przyznawana automatycznie

po ukończeniu wieku emerytalnego, ale

tylko na wniosek uprawnionego. Decyzji

o przejściu na taką emeryturę nie trzeba

będzie jednak podejmować od razu w mie-

siącu, w którym ukończy się 67 lat. Wniosek

o zmianę typu emerytury na powszechną

będzie mógł być złożony w każdym czasie.

Warunkiem jest jednak rozwiązanie sto-

sunku pracy. Po otrzymaniu świadczenia na

zasadach ogólnych nic nie stoi na przeszko-

dzie, aby zostać ponownie zatrudnionym.

Może się więc okazać, że wbrew pozorom

bardziej opłacalne finansowo jest pozosta-

nie przy emeryturze częściowej i zarabianie

bez ograniczeń.

Podstawa prawna

Ustawa z 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach

i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i niektó-

rych innych ustaw (Dz.U. poz. 637).

Art. 6, 7, 10, 24, 26b, 103, 103a, 104 ustawy z 17 grudnia

1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń

Społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1440 z późn. zm.).

Czas na emerytury częściowe

Nie warto jednak ubiegać się o to świadczenie pochopnie.

Przyznana później emerytura powszechna będzie

pomniejszona o jego wartość, i to przed pobraniem zarówno zaliczki na podatek, jak i składki zdrowotnej

prenumerata

Czwartek 30 stycznia 2014, nr 20 (3661)

gazetaprawna.pl

UBEZPIECZENIA

i ŚWIADCZENIA

Dokumenty ubezpieczeniowe za styczeń

już tylko w nowym Płatniku

Za grudzień rozliczaliśmy się w starym systemie. Od lutego korzystamy z

nowej wersji

programu

i nowych kodów dla świadczeń związanych z rodzicielstwem

Michał Jarosik
ekspert od ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego

Dokumenty rozliczeniowe za grudzień 2013 r.

płatnicy składek zobowiązani byli złożyć

w terminie do 5 (sfera budżetowa) lub do

15 stycznia (pozostali płatnicy). Do 10 stycz-

nia dokumenty rozliczeniowe musieli nato-

miast przekazać płatnicy opłacający składki

wyłącznie za siebie, o ile nie są zwolnieni

z tego obowiązku. Rozliczenie to mogło zostać

sporządzone jeszcze w starej wersji programu

Płatnik, tj. 8.01.001A. Nowa jego wersja będzie

stosowana, począwszy od dokumentów skła-

danych za styczeń 2014 r. Dokumenty za ten

miesiąc powinny zostać sporządzone w lutym

wyłącznie w nowym Płatniku.

Nowy program Płatnik wersja 9.01.001 za-

wiera zmiany, jakie wprowadzone zostały od

1 listopada 2013 r. w formularzach ZUS oraz

kodach wykorzystywanych przy ich wypełnia-

niu. Poza tym ma on nowe funkcje i uspraw-

nienia. Funkcjonalności zawarte w progra-

mie będą udostępniane płatnikom etapowo.

W imiennych raportach rozliczeniowych

składanych do ZUS rozszerzone zostały źró-

dła fi nansowania składek o budżet państwa

i Fundusz Kościelny. W raportach rozliczenio-

wych wprowadzono odrębne pole dotyczące

podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie

chorobowe. Ta zmiana ma znaczenie dla osób,

które ubezpieczeniu temu podlegają dobro-

wolnie i ich podstawa wymiaru składki jest

miesięcznie ograniczona do kwoty 250 proc.

przeciętnego wynagrodzenia (np. zleceniobior-

cy). Dotychczas z uwagi na to, że podstawa na

wypadkowe nie jest ograniczona, to gdy wy-

nagrodzenie stanowiące podstawę wymiaru

składek w danym miesiącu było wyższe od

kwoty 250 proc., płatnicy naliczając składkę na

dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, musie-

li pamiętać o tym ograniczeniu. Stara wersja

programu zawierała bowiem jedno wspólne

pole na podstawę na wypadkowe i chorobowe.

Nowa wersja programu zawiera także

nowe kody świadczenia/przerwy związane

z rodzicielstwem. W starej wersji programu

wszystkie wypłacane przez płatników zasiłki

macierzyńskie były wykazywane z jednym ko-

dem (311) bez względu na to, z jakiego tytułu

(urlopu macierzyńskiego, dodatkowego ma-

cierzyńskiego, rodzicielskiego, ojcowskiego)

świadczenie to przysługiwało.

Nowa wersja programu Płatnik zawiera

także zmienione opisy niektórych tytułów

do ubezpieczeń.

Obowiązujące kody

n

319 – zasiłek macierzyński za okres usta-

lony jako okres urlopu rodzicielskiego,

n

320 – wyrównanie zasiłku macierzyń-

skiego za okres ustalony jako okres

urlopu rodzicielskiego,

n

325 – zasiłek macierzyński za okres

ustalony jako okres dodatkowego

urlopu macierzyńskiego lub dodatko-

wego urlopu na warunkach urlopu ma-

cierzyńskiego,

n

326 – wyrównanie zasiłku macierzyń-

skiego za okres ustalony jako okres do-

datkowego urlopu macierzyńskiego

lub dodatkowego urlopu na warunkach

urlopu macierzyńskiego,

n

327 – zasiłek macierzyński za okres

ustalony jako okres urlopu ojcowskiego,

n

328 – wyrównanie zasiłku macierzyń-

skiego za okres ustalony jako okres

urlopu ojcowskiego.

WAŻNE

Aby otrzymać emeryturę

częściową, nie jest konieczne rozwią-

zanie umowy o pracę z obecnym

pracodawcą

WAŻNE

Emerytura częściowa jest przy-

znawana tylko na wniosek. ZUS po ukoń-

czeniu przez ubezpieczonego wieku

uprawniającego do uzyskania tej emery-

tury nie wyliczy jej sam

Wyższa składka

zdrowotna dla

przedsiębiorców

Sładka zdrowotna przedsiębiorców

w 2014 r. nie może być niższa niż 270,40 zł.

Minimalna wysokość podstawy wymia-

ru należności na Fundusz Ubezpieczenia

Zdrowotnego, jaką mogą zadeklarować

prowadzący działalność, określona zosta-

ła na 3004,48 zł. Ustala się ją na podsta-

wie wysokości przeciętnego miesięczne-

go wynagrodzenia w sektorze przed-

siębiorstw włącz-

nie z wypłatami

z zysku obowiązu-

jącego w czwartym

kwartale 2013 r.

Podstawa wy-

miaru należno-

ści na ubezpiecze-

nie zdrowotne dla

przedsiębiorców oraz osób z nimi współ-

pracujących nie może być niższa niż

75 proc. przeciętnego miesięcznego wy-

nagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw

włącznie z wypłatami z zysku w czwartym

kwartale roku poprzedniego. Wysokość

składki na ubezpieczenie zdrowotne wy-

nosi 9 proc. jej podstawy.

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie

w sektorze przedsiębiorstw ogłoszone

przez prezesa GUS włącznie z wypłatami

z zysku w czwartym kwartale 2013 r. wy-

niosło 4005,97 zł.

270,40

zł

wynosi najniższa
składka na FUZ
dla prowadzących
działalność

Joanna Śliwińska
radca prawny

Emerytury mieszane wprowadzono wraz

z podwyższeniem wieku emerytalnego do-

kładnie rok temu, ale pierwsze tego typu

świadczenia mogą zostać przyznane dopie-

ro od stycznia tego roku.

Wynika to z tego, że emerytura częścio-

wa przysługuje osobom, które nie osiągnę-

ły jeszcze ustawowego (podwyższonego)

wieku emerytalnego, ale ukończyły 62.

(kobiety) lub 65. (mężczyźni) rok życia.

Najstarsze osoby, które będą mogły sko-

rzystać z nowej instytucji, to mężczyźni

urodzeni w I kwartale 1949 r. (ukończą oni

65 lat w I kwartale 2014 r.) i kobiety uro-

dzone w I kwartale 1959 r. (ukończą 62 lata

w I kwartale 2021 r.). Różnica wynika ze

stopniowego zwiększania wieku emery-

talnego dla kobiet ponad obowiązujące

dotychczas 60 lat. Dopiero kobiety, które

urodziły się w okresie 1 stycznia – 31 marca

1959 r., będą mogły przejść na emeryturę

w wieku starszym niż 62 lata.

Emerytura częściowa dla niektórych osób

może się okazać korzystna. Decydując się jed-

nak na złożenie wniosku o nią, trzeba zdawać

sobie sprawę, że podstawa do obliczenia eme-

rytury przyznawanej w powszechnym wie-

ku będzie pomniejszona o kwotę pobranych

emerytur częściowych, i to w wysokości przed

obliczeniem zaliczki na podatek dochodowy

oraz składki zdrowotnej.

Warunki

Wymagane jest także posiadanie odpowied-

niej długości okresów składkowych i nie-

składkowych. W przypadku kobiet jest to

35 lat, a w przypadku mężczyzn – 40 lat. Do

okresów składkowych zalicza się m.in. okres

ubezpieczenia (jako pracownik, przedsię-

biorca itd.) i okres pobierania zasiłku macie-

rzyńskiego. Za okres nieskładkowy uważa się

m.in. czas pobierania zasiłku chorobowego

i przebywania na urlopie wychowawczym.

Proporcja między tymi okresami jest z góry

określona. Okres nieskładkowy nie może sta-

nowić więcej niż 1/3 udowodnionych okre-

sów składkowych. Jeżeli warunek dotyczą-

cy okresów nie jest spełniony, a osoba taka

posiada także okres pracy lub ubezpieczenia

jako prowadząca gospodarstwo rolne lub też

w nim pracująca, może doliczyć sobie ten

czas do wymaganych 35–40 lat. Ubezpie-

czenie rolnicze traktowane jest wtedy jako

okres składkowy.

Przyznanie emerytury wcześniej niż

ustalony powszechny wiek emerytalny

nie oznacza faktycznego jego obniżenia,

gdyż jak sama nazwa wskazuje, emerytu-

ra częściowa jest świadczeniem w niepeł-

nej wysokości. Stanowi ona bowiem tylko

50 proc. emerytury obliczonej wg nowych

zasad (kapitałowej).

Podstawą obliczenia emerytury kapita-

łowej jest zwaloryzowana na indywidual-

nym koncie ubezpieczonego kwota składek

na ubezpieczenie emerytalne oraz kwota

kapitału początkowego podzielona przez

przewidywane dalsze trwanie życia liczone

w miesiącach. Średnia długość życia ogła-

szana jest corocznie w formie komunikatu

przez prezesa GUS. Dopiero połowa tak wy-

liczonej kwoty będzie stanowiła faktyczną

wysokość miesięcznego świadczenia. Na-

wet jeśli będzie to bardzo niska kwota, nie

ulegnie podwyższeniu do najniższej gwa-

rantowanej emerytury, która obecnie wy-

nosi 831,15 zł. Będzie jednak waloryzowana

zgodnie z zasadami obowiązującymi dla

zwykłych emerytur.

Z wnioskiem o przyznanie emerytury czę-

ściowej może wystąpić także osoba, która

ma na tę chwilę status bezrobotnej. Pobie-

rający to świadczenie może także zawrzeć

nową umowę o pracę, umowę cywilnopraw-

ną lub prowadzić działalność gospodarczą.

Niezależnie od dochodu jaki emeryt uzyska,

świadczenie nie ulegnie zawieszeniu ani

zmniejszeniu. Uprawnieni do emerytury

częściowej będą się znajdować więc w tym

zakresie w korzystniejszej sytuacji w stosun-

ku do emerytów pobierających emeryturę

na zasadach ogólnych wynikających z art. 24

ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Osoby te nie mogą bowiem uzyskiwać przy-

chodu wyższego niż 130 proc. przeciętne-

go miesięcznego wynagrodzenia. W przy-

padku uzyskiwania przychodu poniżej tego

progu, ale powyżej 70 proc. przeciętnego

miesięcznego wynagrodzenia świadczenie

ulega zmniejszeniu o kwotę przekrocze-

nia, nie większą jednak niż 24 proc. kwoty

bazowej. Kwota bazowa to przeciętne mie-

sięczne wynagrodzenie w poprzednim roku

kalendarzowym po pomniejszeniu o składki

na ubezpieczenie społeczne. Jest ona ogła-

szana w formie komunikatu przez prezesa

GUS i obowiązuje zawsze do 1 marca na-

stępnego roku. Obecnie wynosi 3080,84 zł.

Ograniczenia te nie dotyczą pobierających

emeryturę częściową.

Następnie w normalnym trybie

Po ukończeniu ustawowego wieku emerytal-

nego osoba pobierająca emeryturę częściową

ma prawo zwrócić się do ZUS o przyznanie

świadczenia w normalnym trybie. Będzie ono

wyliczane podobnie do sposobu obliczania

świadczenia częściowego. Istnieją jednak

różnice, o których warto pamiętać. Od pod-

stawy obliczenia emerytury odjęta zostanie

zsumowana kwota już pobranego w formie

emerytury częściowej świadczenia. Zasadą

jest, że składki i kapitał na koncie ubezpie-

czonego ulegają co kwartał waloryzacji. Jed-

nak przy ustalaniu podstawy obliczenia eme-

rytury z art. 24 nie zostaną uwzględnione

kwoty zwiększeń składek na ubezpieczenie

emerytalne oraz kapitału początkowego uzy-

skanych w wyniku waloryzacji kwartalnej,

przeprowadzonej w celu obliczenia emery-

tury częściowej. Oznacza to, że osoba pobie-

rająca wcześniej emeryturę częściową będzie

otrzymywać mniejszą emeryturę przyznaną

na zasadach ogólnych, niż gdyby nigdy nie

pobierała emerytury częściowej.

Przejście na emeryturę na podstawie

art. 24 nie jest jednak obowiązkowe. Nie

będzie ona przyznawana automatycznie

po ukończeniu wieku emerytalnego, ale

tylko na wniosek uprawnionego. Decyzji

o przejściu na taką emeryturę nie trzeba

będzie jednak podejmować od razu w mie-

siącu, w którym ukończy się 67 lat. Wniosek

o zmianę typu emerytury na powszechną

będzie mógł być złożony w każdym czasie.

Warunkiem jest jednak rozwiązanie sto-

sunku pracy. Po otrzymaniu świadczenia na

zasadach ogólnych nic nie stoi na przeszko-

dzie, aby zostać ponownie zatrudnionym.

Może się więc okazać, że wbrew pozorom

bardziej opłacalne finansowo jest pozosta-

nie przy emeryturze częściowej i zarabianie

bez ograniczeń.

Podstawa prawna

Ustawa z 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach

i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i niektó-

rych innych ustaw (Dz.U. poz. 637).

Art. 6, 7, 10, 24, 26b, 103, 103a, 104 ustawy z 17 grudnia

1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń

Społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1440 z późn. zm.).

Czas na emerytury częściowe

Nie warto jednak ubiegać się o to świadczenie pochopnie.

Przyznana później emerytura powszechna będzie

pomniejszona o jego wartość, i to przed pobraniem zarówno zaliczki na podatek, jak i składki zdrowotnej

prenumerata

Czwartek 30 stycznia 2014, nr 20 (3661)

gazetaprawna.pl

Dokumenty ubezpieczeniowe za styczeń

już tylko w nowym Płatniku

Za grudzień rozliczaliśmy się w starym systemie. Od lutego korzystamy z

nowej wersji

programu

i nowych kodów dla świadczeń związanych z rodzicielstwem

Michał Jarosik
ekspert od ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego

Dokumenty rozliczeniowe za grudzień 2013 r.

płatnicy składek zobowiązani byli złożyć

w terminie do 5 (sfera budżetowa) lub do

15 stycznia (pozostali płatnicy). Do 10 stycz-

nia dokumenty rozliczeniowe musieli nato-

miast przekazać płatnicy opłacający składki

wyłącznie za siebie, o ile nie są zwolnieni

z tego obowiązku. Rozliczenie to mogło zostać

sporządzone jeszcze w starej wersji programu

Płatnik, tj. 8.01.001A. Nowa jego wersja będzie

stosowana, począwszy od dokumentów skła-

danych za styczeń 2014 r. Dokumenty za ten

miesiąc powinny zostać sporządzone w lutym

wyłącznie w nowym Płatniku.

Nowy program Płatnik wersja 9.01.001 za-

wiera zmiany, jakie wprowadzone zostały od

1 listopada 2013 r. w formularzach ZUS oraz

kodach wykorzystywanych przy ich wypełnia-

niu. Poza tym ma on nowe funkcje i uspraw-

nienia. Funkcjonalności zawarte w progra-

mie będą udostępniane płatnikom etapowo.

W imiennych raportach rozliczeniowych

składanych do ZUS rozszerzone zostały źró-

dła fi nansowania składek o budżet państwa

i Fundusz Kościelny. W raportach rozliczenio-

wych wprowadzono odrębne pole dotyczące

podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie

chorobowe. Ta zmiana ma znaczenie dla osób,

które ubezpieczeniu temu podlegają dobro-

wolnie i ich podstawa wymiaru składki jest

miesięcznie ograniczona do kwoty 250 proc.

przeciętnego wynagrodzenia (np. zleceniobior-

cy). Dotychczas z uwagi na to, że podstawa na

wypadkowe nie jest ograniczona, to gdy wy-

nagrodzenie stanowiące podstawę wymiaru

składek w danym miesiącu było wyższe od

kwoty 250 proc., płatnicy naliczając składkę na

dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, musie-

li pamiętać o tym ograniczeniu. Stara wersja

programu zawierała bowiem jedno wspólne

pole na podstawę na wypadkowe i chorobowe.

Nowa wersja programu zawiera także

nowe kody świadczenia/przerwy związane

z rodzicielstwem. W starej wersji programu

wszystkie wypłacane przez płatników zasiłki

macierzyńskie były wykazywane z jednym ko-

dem (311) bez względu na to, z jakiego tytułu

(urlopu macierzyńskiego, dodatkowego ma-

cierzyńskiego, rodzicielskiego, ojcowskiego)

świadczenie to przysługiwało.

Nowa wersja programu Płatnik zawiera

także zmienione opisy niektórych tytułów

do ubezpieczeń.

Obowiązujące kody

n

319 – zasiłek macierzyński za okres usta-

lony jako okres urlopu rodzicielskiego,

n

320 – wyrównanie zasiłku macierzyń-

skiego za okres ustalony jako okres

urlopu rodzicielskiego,

n

325 – zasiłek macierzyński za okres

ustalony jako okres dodatkowego

urlopu macierzyńskiego lub dodatko-

wego urlopu na warunkach urlopu ma-

cierzyńskiego,

n

326 – wyrównanie zasiłku macierzyń-

skiego za okres ustalony jako okres do-

datkowego urlopu macierzyńskiego

lub dodatkowego urlopu na warunkach

urlopu macierzyńskiego,

n

327 – zasiłek macierzyński za okres

ustalony jako okres urlopu ojcowskiego,

n

328 – wyrównanie zasiłku macierzyń-

skiego za okres ustalony jako okres

urlopu ojcowskiego.

WAŻNE

Aby otrzymać emeryturę

częściową, nie jest konieczne rozwią-

zanie umowy o pracę z obecnym

pracodawcą

WAŻNE

Emerytura częściowa jest przy-

znawana tylko na wniosek. ZUS po ukoń-

czeniu przez ubezpieczonego wieku

uprawniającego do uzyskania tej emery-

tury nie wyliczy jej sam

Wyższa składka

zdrowotna dla

przedsiębiorców

Sładka zdrowotna przedsiębiorców

w 2014 r. nie może być niższa niż 270,40 zł.

Minimalna wysokość podstawy wymia-

ru należności na Fundusz Ubezpieczenia

Zdrowotnego, jaką mogą zadeklarować

prowadzący działalność, określona zosta-

ła na 3004,48 zł. Ustala się ją na podsta-

wie wysokości przeciętnego miesięczne-

go wynagrodzenia w sektorze przed-

siębiorstw włącz-

nie z wypłatami

z zysku obowiązu-

jącego w czwartym

kwartale 2013 r.

Podstawa wy-

miaru należno-

ści na ubezpiecze-

nie zdrowotne dla

przedsiębiorców oraz osób z nimi współ-

pracujących nie może być niższa niż

75 proc. przeciętnego miesięcznego wy-

nagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw

włącznie z wypłatami z zysku w czwartym

kwartale roku poprzedniego. Wysokość

składki na ubezpieczenie zdrowotne wy-

nosi 9 proc. jej podstawy.

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie

w sektorze przedsiębiorstw ogłoszone

przez prezesa GUS włącznie z wypłatami

z zysku w czwartym kwartale 2013 r. wy-

niosło 4005,97 zł.

270,40

zł

wynosi najniższa
składka na FUZ
dla prowadzących
działalność

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: [e-mail]

1 / 4

ubezpieczenia

Dziennik Gazeta Prawna, 30 stycznia 2014 nr 20 (3661)

gazetaprawna.pl

ii

Represjonowani

dostaną wyższe

emerytury

Katarzyna Tomczyk
ekspert od ubezpieczeń społecznych

Od 2008 r. pobieram emeryturę. ZUS, przy-
znając mi to świadczenie, uwzględnił okres
niewykonywania pracy przed 1989 r. na skutek
represji politycznych. Ograniczył jednak ten
czas (8-letni w moim przypadku) do 5 lat. Od-
wołałem się od decyzji, ale sąd uznał, że dzia-
łania ZUS były prawidłowe. Mam jednak ciągle
wątpliwość co do ograniczenia tego okresu.
Czy postępowanie ZUS i sądu było słuszne?

Tak, do 31 grudnia 2013 r. obowiązujące

przepisy nie dawały możliwości uwzględ-

nienia okresu niewykonywania pracy przed

4 czerwca 1989 r. na skutek represji poli-

tycznych w wymiarze wyższym niż 5 lat.

Od 1 stycznia 2014 r. zmieniły się przepisy.

ZUS dokona ponownego obliczenia wyso-

kości emerytury na pana wniosek.

Zmiana przepisów ustawy emerytalnej

dotycząca katalogu okresów składkowych

i nieskładkowych jest bardzo korzystna

dla ubezpieczonych. Okresy niewykony-

wania pracy przed 4 czerwca 1989 r. na

skutek represji politycznych od 1 stycznia

2014 r. są okresami składkowymi. Są także

przyjmowane w pełnym udowodnionym

wymiarze, bez żadnych ograniczeń.

Jeżeli wniosek o świadczenie został zgło-

szony przed 1 stycznia 2014 r., a ZUS nie wy-

dał decyzji w sprawie do 31 grudnia 2013 r.,

a także w przypadku zgłoszenia wniosku

o świadczenie po 31 grudnia 2013 r., ZUS

w decyzji uwzględni ten okres jako skład-

kowy w pełnym udowodnionym wymiarze.

Podkreślenia wymaga, że przy ustalaniu

prawa i wysokości świadczeń okres ten pod-

lega uwzględnieniu jako składkowy, ale nie

wcześniej niż od 1 stycznia 2014 r. Zatem

w przypadku gdy ZUS będzie ustalał pra-

wo do świadczenia za okres przypadający

przed 1 stycznia 2014 r., czas niewykony-

wania pracy z powodu represji politycznych

przed 4 czerwca 1989 r. będzie ustalany jako

nieskładkowy i ograniczony do 5 lat, a wy-

miar, w jakim może być on uwzględnio-

ny, podlega ograniczeniu do 1/3 okresów

składkowych. Od 1 stycznia 2014 r. zostanie

natomiast uwzględniony jako okres skład-

kowy. Dla wniosków złożonych, począwszy

od 1 stycznia 2014 r., będzie on traktowany

jako składkowy i bez żadnego ograniczenia.

W przypadku zgłoszenia wniosku do

ZUS o uwzględnienie omawianego okre-

su na warunkach określonych w ustawie

zmieniającej ZUS dokona ponownego

ustalenia wysokości świadczenia od mie-

siąca zgłoszenia wniosku, nie wcześniej

jednak niż od 1 stycznia 2014 r. Oznacza

to, że jeśli wniosek zostanie zgłoszony do

31 stycznia 2014 r., ZUS ponownie ustali

wysokość świadczenia od 1 stycznia 2014 r.

Natomiast w przypadku zgłoszenia takie-

go wniosku przykładowo 1 lutego 2014 r.,

ponowne ustalenie wysokości nastąpi od

1 lutego 2014 r.

Okres niewykonywania pracy z powo-

du represji politycznych przed 4 czerwca

1989 r. jest tym, który ma wpływ także na

ustalenie wysokości kapitału początko-

wego. W sprawach, w których został on

uwzględniony przy ustalaniu nowej eme-

rytury, ponowne jego obliczenie, a tym sa-

mym ponowne ustalenie emerytury ob-

liczonej na nowych zasadach nastąpi na

wniosek osoby zainteresowanej.

W omawianym przypadku dla przelicze-

nia emerytury z uwzględnieniem okresu

niewykonywania pracy przed 1989 r. jako

składkowego niezbędne jest zgłoszenie

wniosku do ZUS. W interesie świadcze-

niobiorcy jest, aby został on zgłoszony jak

najszybciej. ZUS bowiem ponownie prze-

liczy emeryturę, ale od miesiąca zgłosze-

nia wniosku.

Podstawa prawna

Art. 6 ust. 2 pkt 6a ustawy z 17 grudnia 1998 r.

o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń

Społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1440 z późn. zm.).

Art. 2 ustawy z 22 listopada 2013 r. o zmianie przepisów

ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpie-

czeń Społecznych (Dz.U. poz. 1734).

Czy od każdej karty żywieniowej

trzeba opłacić ZUS

Od bonów bądź talonów

na zakup produktów spożywczych

zapłacimy składki,

ale od tych na posiłki w restauracji już nie

Adam Jagiełło
ekspert od ubezpieczeń społecznych

Otrzymywanie tego rodzaju świadczeń

w pewnym przypadkach może wiązać się

z obowiązkiem opłacania składek na ubez-

pieczenia społeczne i zdrowotne. Podsta-

wę należności ZUS zatrudnionego stanowi

przychód ze stosunku pracy w rozumieniu

przepisów o podatku dochodowym od osób

fizycznych, a więc wszelkie świadczenia, które

pracownik otrzymuje z uwagi na łączący go

z pracodawcą stosunek pracy.

Tak rozumianym przychodem są także

otrzymane od pracodawcy karty (bony, ta-

lony) żywieniowe (lunchowe), które upraw-

niają pracownika do uzyskania na ich pod-

stawie posiłku w restauracji, barze lub innym

punkcie gastronomicznym. Okoliczność ta

nie przesądza jednak jeszcze o tym, że od

takiego przychodu ze stosunku pracy ko-

nieczne jest rozliczenie i opłacenie składek

na ubezpieczenia społeczne i ubezpiecze-

nie zdrowotne. Trzeba bowiem zauważyć, że

z podstawy wymiaru składek na ubezpiecze-

nia pracownika wyłączone są przychody ze

stosunku pracy wymienione w par. 2 ust. 1

rozporządzenia w sprawie szczegółowych za-

sad ustalania podstawy wymiaru składek na

ubezpieczenia emerytalne i rentowe (dalej:

rozporządzenie składkowe).

Do przychodów, które na mocy omawia-

nego rozporządzenia są wolne od składek

na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie

zdrowotne, należy m.in. wartość finansowa-

nych przez pracodawcę posiłków udostęp-

nianych pracownikom do spożycia bez prawa

do ekwiwalentu z tego tytułu. To znaczy do

wysokości nieprzekraczającej miesięcznie

kwoty 190 zł.

Zgodnie z przyjętą przez ZUS oraz Mini-

sterstwo Pracy i Polityki Społecznej inter-

pretacją par. 2 ust. 1 pkt 11 rozporządzenia

składkowego zwolnieniem objęte są zarówno

posiłki, które pracodawca udostępnia pracow-

nikom w zakładowej stołówce, jak również

karty (bony, talony) żywieniowe (lunchowe),

które uprawniają zatrudnionego do uzyskania

na ich podstawie posiłku w restauracji, barze

lub też innym punkcie gastronomicznym.

Omawianym wyłączeniem z podstawy wy-

miaru składek nie są jednak objęte bony, ta-

lony czy kupony, które uprawniają pracow-

nika do nabycia artykułów spożywczych

w sklepach. ZUS przyjmuje, że tego rodzaju

świadczenia mają w istocie charakter bonów

towarowych. Poza tym nie uprawniają do

uzyskania posiłku, lecz do nabycia artyku-

łów spożywczych.

Podstawa prawna

Art. 4 pkt 9, art. 18 ust. 1–2, art. 20 ust. 1 i art. 21 ustawy

z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecz-

nych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1442).

Art. 81 ust. 1, 5 i 6 ustawy z 27 sierpnia 2004 r.

o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych

ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2008 r. nr 164,

poz. 1027 z późn. zm.).

Par. 2 ust. 1 pkt 11 rozporządzenia ministra pracy

i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szcze-

gółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na

ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. nr 161, poz. 1106

z późn. zm.).

Symboliczna złotówka

metodą na niższe składki

Paweł Ziółkowski
specjalista w zakresie podatków
i prawa pracy

W przypadku pracowników

podstawę wymiaru składek na

ubezpieczenia społeczne stano-

wi przychód w rozumieniu podatkowym. Są

nim pieniądze, wartości pieniężne, wartość

świadczeń w naturze (rzeczowych) i innych

nieodpłatnych korzyści otrzymanych przez

pracownika od pracodawcy w związku z wy-

konywaniem zatrudnienia. Za przychody ze

stosunku pracy uważa się bowiem wszel-

kiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz war-

tość pieniężną świadczeń w naturze bądź

ich ekwiwalenty, bez względu na źródło ich

finansowania. W szczególności są to: wy-

nagrodzenie zasadnicze, za godziny nad-

liczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagro-

dy, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop

i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego,

czy ich wysokość została z góry ustalona.

Poza tym są to świadczenia pieniężne po-

noszone za pracownika, jak również war-

tość innych nieodpłatnych lub częściowo

odpłatnych należności.

Jedno ze zwolnień ubezpieczeniowych

mówi, że podstawy wymiaru składek ZUS

nie stanowią korzyści materialne wynika-

jące z układów zbiorowych pracy, regulami-

nów wynagradzania lub przepisów o wyna-

gradzaniu, a polegające na uprawnieniu do

zakupu po cenach niższych niż detaliczne

niektórych artykułów, przedmiotów lub

usług oraz korzystaniu z bezpłatnych lub

częściowo odpłatnych przejazdów środka-

mi lokomocji.

Odpłatna korzyść

Powyższe zwolnienie składa się z dwóch części.

Pierwsza wymaga stosownego zapisu w ukła-

dzie zbiorowym pracy, regulaminie wynagra-

dzania lub w przepisach o wynagradzaniu.

Zapisem tym można wprowadzić odpłatność

pracownika za dane świadczenie. A jakakol-

wiek jego część, do której zapłaty zobowiązany

będzie zatrudniony, pozwala uciec od skła-

dek ZUS. Zwolnienie to wykorzystywane jest

np. w przypadku abonamentów medycznych,

które w części niedotyczącej BHP powinny

być opodatkowane i oskładkowane. Jeżeli pra-

cownik nie będzie otrzymywał abonamentu,

tylko go kupował, to nie powstanie koniecz-

ność płacenia składek także w odniesieniu do

świadczeń medycznych niemieszczących się

w zakresie BHP (pracownik uzyska korzyść

materialną z tytułu zakupu usług medycznych

po cenach niższych niż detaliczne).

Zwolnienie to nie ma ograniczeń, wobec

czego można je wykorzystać także w innych

sytuacjach. Przykładem mogą być chociażby

noclegi handlowców na terenie wskazanym

jako ich miejsce pracy. Organy podatkowe

uznają wartość takich noclegów za przychód

podatkowy, co przekłada się na konieczność

zapłaty podatku i składek ZUS. Abstrahując

w tym momencie od tego, czy faktycznie po-

wstaje przychód w takiej sytuacji, wprowa-

dzenie odpłatności (nawet na poziomie 1 zł

miesięcznie) pozwala uciec od składek.

Przejazdy

Druga część zwolnienia dotyczy przejazdów.

Także w tym przypadku potrzebny jest zapis

w układzie zbiorowym pracy, regulaminie

wynagradzania lub w przepisach o wynagra-

dzaniu zapewniający pracownikom prawo

do korzystania z bezpłatnych lub częścio-

wo odpłatnych przejazdów. Zwolnienie to

jest wykorzystywane w przypadku biletów

miesięcznych, ale także w przypadku samo-

chodów służbowych. Co prawda swego czasu

próbowano ograniczyć zwolnienie wyłącz-

nie do środków komunikacji publicznej, ale

ostatecznie zostało po staremu, w przepisie

jest mowa o środkach lokomocji, a to ozna-

cza, że zwolnienie może być stosowane także

w przypadku używania samochodów służ-

bowych do prywatnych celów pracowników.

Wystarczy zasady używania samochodów

określić w układzie zbiorowym lub regulami-

nie wynagradzania, a problemem pozostanie

jedynie rozliczanie podatku dochodowego od

tego świadczenia.

Podstawa prawna

Art. 11 i 12 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym

od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.).

Art. 18 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o syste-

mie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 205,

poz. 1585 z późn. zm.).

Par. 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia ministra pracy

i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szcze-

gółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na

ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. nr 161, poz. 1106

z późn. zm.).

O tym, czy i jaka odpłatność uchroni

przed płaceniem podatków – czytaj

w poniedziałek w tygodniku

Podatki i księgowość na str. C2

Niektóre bonusy, jak np. pakiety medyczne, mogą być wolne od należności ZUS.

Wystarczy wprowadzić odpłatność

za ich użytkowanie

Oskładkowane czy nie

Otrzymywane przez pracowników świad-

czenia domyślnie podlegają opodatko-

waniu i oskładkowaniu. Zarówno jednak

w przypadku podatku dochodowego jak

i składek ZUS przewidziane są obszer-

ne katalogi zwolnień. Przy czym niektóre

z nich pozwalają na znaczne oszczędno-

ści. Podkreślenia wymaga, że nie są to ka-

talogi identyczne, wobec czego możemy

mieć do czynienia np. ze świadczeniami

zwolnionymi od podatku, ale oskładkowa-

nymi albo nieoskładkowanymi, ale podle-

gającymi z kolei opodatkowaniu.

WAżne

Trzeba pamiętać, że karty ży-

wieniowe uprawniające pracownika do

uzyskania posiłku w restauracji, barze

bądź innym punkcie gastronomicznym są

wolne od składek tylko do kwoty nieprze-

kraczającej miesięcznie 190 zł. Oznacza

to, że jeżeli wartość takiej karty w skali

miesiąca przekracza 190 zł, to kwota nad-

wyżki powinna być uwzględniona w pod-

stawie wymiaru składek na ubezpieczenia

społeczne i ubezpieczenie zdrowotne pra-

cownika

WAżne

Podstawy wymiaru składek nie

stanowią korzyści materialne przewidzia-

ne w wewnętrznych przepisach zakładu

pracy uprawniające do zakupu po cenach

niższych niż detalicznych niektórych ar-

tykułów, przedmiotów lub usług

ubezpieczenia

Dziennik Gazeta Prawna, 30 stycznia 2014 nr 20 (3661)

gazetaprawna.pl

ii

Represjonowani

dostaną wyższe

emerytury

Katarzyna Tomczyk
ekspert od ubezpieczeń społecznych

Od 2008 r. pobieram emeryturę. ZUS, przy-
znając mi to świadczenie, uwzględnił okres
niewykonywania pracy przed 1989 r. na skutek
represji politycznych. Ograniczył jednak ten
czas (8-letni w moim przypadku) do 5 lat. Od-
wołałem się od decyzji, ale sąd uznał, że dzia-
łania ZUS były prawidłowe. Mam jednak ciągle
wątpliwość co do ograniczenia tego okresu.
Czy postępowanie ZUS i sądu było słuszne?

Tak, do 31 grudnia 2013 r. obowiązujące

przepisy nie dawały możliwości uwzględ-

nienia okresu niewykonywania pracy przed

4 czerwca 1989 r. na skutek represji poli-

tycznych w wymiarze wyższym niż 5 lat.

Od 1 stycznia 2014 r. zmieniły się przepisy.

ZUS dokona ponownego obliczenia wyso-

kości emerytury na pana wniosek.

Zmiana przepisów ustawy emerytalnej

dotycząca katalogu okresów składkowych

i nieskładkowych jest bardzo korzystna

dla ubezpieczonych. Okresy niewykony-

wania pracy przed 4 czerwca 1989 r. na

skutek represji politycznych od 1 stycznia

2014 r. są okresami składkowymi. Są także

przyjmowane w pełnym udowodnionym

wymiarze, bez żadnych ograniczeń.

Jeżeli wniosek o świadczenie został zgło-

szony przed 1 stycznia 2014 r., a ZUS nie wy-

dał decyzji w sprawie do 31 grudnia 2013 r.,

a także w przypadku zgłoszenia wniosku

o świadczenie po 31 grudnia 2013 r., ZUS

w decyzji uwzględni ten okres jako skład-

kowy w pełnym udowodnionym wymiarze.

Podkreślenia wymaga, że przy ustalaniu

prawa i wysokości świadczeń okres ten pod-

lega uwzględnieniu jako składkowy, ale nie

wcześniej niż od 1 stycznia 2014 r. Zatem

w przypadku gdy ZUS będzie ustalał pra-

wo do świadczenia za okres przypadający

przed 1 stycznia 2014 r., czas niewykony-

wania pracy z powodu represji politycznych

przed 4 czerwca 1989 r. będzie ustalany jako

nieskładkowy i ograniczony do 5 lat, a wy-

miar, w jakim może być on uwzględnio-

ny, podlega ograniczeniu do 1/3 okresów

składkowych. Od 1 stycznia 2014 r. zostanie

natomiast uwzględniony jako okres skład-

kowy. Dla wniosków złożonych, począwszy

od 1 stycznia 2014 r., będzie on traktowany

jako składkowy i bez żadnego ograniczenia.

W przypadku zgłoszenia wniosku do

ZUS o uwzględnienie omawianego okre-

su na warunkach określonych w ustawie

zmieniającej ZUS dokona ponownego

ustalenia wysokości świadczenia od mie-

siąca zgłoszenia wniosku, nie wcześniej

jednak niż od 1 stycznia 2014 r. Oznacza

to, że jeśli wniosek zostanie zgłoszony do

31 stycznia 2014 r., ZUS ponownie ustali

wysokość świadczenia od 1 stycznia 2014 r.

Natomiast w przypadku zgłoszenia takie-

go wniosku przykładowo 1 lutego 2014 r.,

ponowne ustalenie wysokości nastąpi od

1 lutego 2014 r.

Okres niewykonywania pracy z powo-

du represji politycznych przed 4 czerwca

1989 r. jest tym, który ma wpływ także na

ustalenie wysokości kapitału początko-

wego. W sprawach, w których został on

uwzględniony przy ustalaniu nowej eme-

rytury, ponowne jego obliczenie, a tym sa-

mym ponowne ustalenie emerytury ob-

liczonej na nowych zasadach nastąpi na

wniosek osoby zainteresowanej.

W omawianym przypadku dla przelicze-

nia emerytury z uwzględnieniem okresu

niewykonywania pracy przed 1989 r. jako

składkowego niezbędne jest zgłoszenie

wniosku do ZUS. W interesie świadcze-

niobiorcy jest, aby został on zgłoszony jak

najszybciej. ZUS bowiem ponownie prze-

liczy emeryturę, ale od miesiąca zgłosze-

nia wniosku.

Podstawa prawna

Art. 6 ust. 2 pkt 6a ustawy z 17 grudnia 1998 r.

o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń

Społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1440 z późn. zm.).

Art. 2 ustawy z 22 listopada 2013 r. o zmianie przepisów

ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpie-

czeń Społecznych (Dz.U. poz. 1734).

Czy od każdej karty żywieniowej

trzeba opłacić ZUS

Od bonów bądź talonów

na zakup produktów spożywczych

zapłacimy składki,

ale od tych na posiłki w restauracji już nie

Adam Jagiełło
ekspert od ubezpieczeń społecznych

Otrzymywanie tego rodzaju świadczeń

w pewnym przypadkach może wiązać się

z obowiązkiem opłacania składek na ubez-

pieczenia społeczne i zdrowotne. Podsta-

wę należności ZUS zatrudnionego stanowi

przychód ze stosunku pracy w rozumieniu

przepisów o podatku dochodowym od osób

fizycznych, a więc wszelkie świadczenia, które

pracownik otrzymuje z uwagi na łączący go

z pracodawcą stosunek pracy.

Tak rozumianym przychodem są także

otrzymane od pracodawcy karty (bony, ta-

lony) żywieniowe (lunchowe), które upraw-

niają pracownika do uzyskania na ich pod-

stawie posiłku w restauracji, barze lub innym

punkcie gastronomicznym. Okoliczność ta

nie przesądza jednak jeszcze o tym, że od

takiego przychodu ze stosunku pracy ko-

nieczne jest rozliczenie i opłacenie składek

na ubezpieczenia społeczne i ubezpiecze-

nie zdrowotne. Trzeba bowiem zauważyć, że

z podstawy wymiaru składek na ubezpiecze-

nia pracownika wyłączone są przychody ze

stosunku pracy wymienione w par. 2 ust. 1

rozporządzenia w sprawie szczegółowych za-

sad ustalania podstawy wymiaru składek na

ubezpieczenia emerytalne i rentowe (dalej:

rozporządzenie składkowe).

Do przychodów, które na mocy omawia-

nego rozporządzenia są wolne od składek

na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie

zdrowotne, należy m.in. wartość finansowa-

nych przez pracodawcę posiłków udostęp-

nianych pracownikom do spożycia bez prawa

do ekwiwalentu z tego tytułu. To znaczy do

wysokości nieprzekraczającej miesięcznie

kwoty 190 zł.

Zgodnie z przyjętą przez ZUS oraz Mini-

sterstwo Pracy i Polityki Społecznej inter-

pretacją par. 2 ust. 1 pkt 11 rozporządzenia

składkowego zwolnieniem objęte są zarówno

posiłki, które pracodawca udostępnia pracow-

nikom w zakładowej stołówce, jak również

karty (bony, talony) żywieniowe (lunchowe),

które uprawniają zatrudnionego do uzyskania

na ich podstawie posiłku w restauracji, barze

lub też innym punkcie gastronomicznym.

Omawianym wyłączeniem z podstawy wy-

miaru składek nie są jednak objęte bony, ta-

lony czy kupony, które uprawniają pracow-

nika do nabycia artykułów spożywczych

w sklepach. ZUS przyjmuje, że tego rodzaju

świadczenia mają w istocie charakter bonów

towarowych. Poza tym nie uprawniają do

uzyskania posiłku, lecz do nabycia artyku-

łów spożywczych.

Podstawa prawna

Art. 4 pkt 9, art. 18 ust. 1–2, art. 20 ust. 1 i art. 21 ustawy

z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecz-

nych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1442).

Art. 81 ust. 1, 5 i 6 ustawy z 27 sierpnia 2004 r.

o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych

ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2008 r. nr 164,

poz. 1027 z późn. zm.).

Par. 2 ust. 1 pkt 11 rozporządzenia ministra pracy

i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szcze-

gółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na

ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. nr 161, poz. 1106

z późn. zm.).

Symboliczna złotówka

metodą na niższe składki

Paweł Ziółkowski
specjalista w zakresie podatków
i prawa pracy

W przypadku pracowników

podstawę wymiaru składek na

ubezpieczenia społeczne stano-

wi przychód w rozumieniu podatkowym. Są

nim pieniądze, wartości pieniężne, wartość

świadczeń w naturze (rzeczowych) i innych

nieodpłatnych korzyści otrzymanych przez

pracownika od pracodawcy w związku z wy-

konywaniem zatrudnienia. Za przychody ze

stosunku pracy uważa się bowiem wszel-

kiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz war-

tość pieniężną świadczeń w naturze bądź

ich ekwiwalenty, bez względu na źródło ich

finansowania. W szczególności są to: wy-

nagrodzenie zasadnicze, za godziny nad-

liczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagro-

dy, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop

i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego,

czy ich wysokość została z góry ustalona.

Poza tym są to świadczenia pieniężne po-

noszone za pracownika, jak również war-

tość innych nieodpłatnych lub częściowo

odpłatnych należności.

Jedno ze zwolnień ubezpieczeniowych

mówi, że podstawy wymiaru składek ZUS

nie stanowią korzyści materialne wynika-

jące z układów zbiorowych pracy, regulami-

nów wynagradzania lub przepisów o wyna-

gradzaniu, a polegające na uprawnieniu do

zakupu po cenach niższych niż detaliczne

niektórych artykułów, przedmiotów lub

usług oraz korzystaniu z bezpłatnych lub

częściowo odpłatnych przejazdów środka-

mi lokomocji.

Odpłatna korzyść

Powyższe zwolnienie składa się z dwóch części.

Pierwsza wymaga stosownego zapisu w ukła-

dzie zbiorowym pracy, regulaminie wynagra-

dzania lub w przepisach o wynagradzaniu.

Zapisem tym można wprowadzić odpłatność

pracownika za dane świadczenie. A jakakol-

wiek jego część, do której zapłaty zobowiązany

będzie zatrudniony, pozwala uciec od skła-

dek ZUS. Zwolnienie to wykorzystywane jest

np. w przypadku abonamentów medycznych,

które w części niedotyczącej BHP powinny

być opodatkowane i oskładkowane. Jeżeli pra-

cownik nie będzie otrzymywał abonamentu,

tylko go kupował, to nie powstanie koniecz-

ność płacenia składek także w odniesieniu do

świadczeń medycznych niemieszczących się

w zakresie BHP (pracownik uzyska korzyść

materialną z tytułu zakupu usług medycznych

po cenach niższych niż detaliczne).

Zwolnienie to nie ma ograniczeń, wobec

czego można je wykorzystać także w innych

sytuacjach. Przykładem mogą być chociażby

noclegi handlowców na terenie wskazanym

jako ich miejsce pracy. Organy podatkowe

uznają wartość takich noclegów za przychód

podatkowy, co przekłada się na konieczność

zapłaty podatku i składek ZUS. Abstrahując

w tym momencie od tego, czy faktycznie po-

wstaje przychód w takiej sytuacji, wprowa-

dzenie odpłatności (nawet na poziomie 1 zł

miesięcznie) pozwala uciec od składek.

Przejazdy

Druga część zwolnienia dotyczy przejazdów.

Także w tym przypadku potrzebny jest zapis

w układzie zbiorowym pracy, regulaminie

wynagradzania lub w przepisach o wynagra-

dzaniu zapewniający pracownikom prawo

do korzystania z bezpłatnych lub częścio-

wo odpłatnych przejazdów. Zwolnienie to

jest wykorzystywane w przypadku biletów

miesięcznych, ale także w przypadku samo-

chodów służbowych. Co prawda swego czasu

próbowano ograniczyć zwolnienie wyłącz-

nie do środków komunikacji publicznej, ale

ostatecznie zostało po staremu, w przepisie

jest mowa o środkach lokomocji, a to ozna-

cza, że zwolnienie może być stosowane także

w przypadku używania samochodów służ-

bowych do prywatnych celów pracowników.

Wystarczy zasady używania samochodów

określić w układzie zbiorowym lub regulami-

nie wynagradzania, a problemem pozostanie

jedynie rozliczanie podatku dochodowego od

tego świadczenia.

Podstawa prawna

Art. 11 i 12 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym

od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.).

Art. 18 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o syste-

mie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 205,

poz. 1585 z późn. zm.).

Par. 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia ministra pracy

i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szcze-

gółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na

ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. nr 161, poz. 1106

z późn. zm.).

O tym, czy i jaka odpłatność uchroni

przed płaceniem podatków – czytaj

w poniedziałek w tygodniku

Podatki i księgowość na str. C2

Niektóre bonusy, jak np. pakiety medyczne, mogą być wolne od należności ZUS.

Wystarczy wprowadzić odpłatność

za ich użytkowanie

Oskładkowane czy nie

Otrzymywane przez pracowników świad-

czenia domyślnie podlegają opodatko-

waniu i oskładkowaniu. Zarówno jednak

w przypadku podatku dochodowego jak

i składek ZUS przewidziane są obszer-

ne katalogi zwolnień. Przy czym niektóre

z nich pozwalają na znaczne oszczędno-

ści. Podkreślenia wymaga, że nie są to ka-

talogi identyczne, wobec czego możemy

mieć do czynienia np. ze świadczeniami

zwolnionymi od podatku, ale oskładkowa-

nymi albo nieoskładkowanymi, ale podle-

gającymi z kolei opodatkowaniu.

WAżne

Trzeba pamiętać, że karty ży-

wieniowe uprawniające pracownika do

uzyskania posiłku w restauracji, barze

bądź innym punkcie gastronomicznym są

wolne od składek tylko do kwoty nieprze-

kraczającej miesięcznie 190 zł. Oznacza

to, że jeżeli wartość takiej karty w skali

miesiąca przekracza 190 zł, to kwota nad-

wyżki powinna być uwzględniona w pod-

stawie wymiaru składek na ubezpieczenia

społeczne i ubezpieczenie zdrowotne pra-

cownika

WAżne

Podstawy wymiaru składek nie

stanowią korzyści materialne przewidzia-

ne w wewnętrznych przepisach zakładu

pracy uprawniające do zakupu po cenach

niższych niż detalicznych niektórych ar-

tykułów, przedmiotów lub usług

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: [e-mail]

2 / 4

Dziennik Gazeta Prawna, 30 stycznia 2014 nr 20 (3661)

gazetaprawna.pl

świadczenia

iii

Nabyłam w całości jako jedyny spad-

kobierca spadek po zmarłym mężu na

podstawie postanowienia sądu z 11 wrze-

śnia 2013 r. Nie wiedząc o istniejących

długach wobec ZUS, przyjęłam spadek

wprost. Wczoraj otrzymałam pismo

o wszczęciu przez organ rentowy po-

stępowania mającego na celu ustalenie

mojej odpowiedzialności jako spadko-

biercy za zobowiązania męża z tytułu

nieopłaconych składek na ubezpiecze-

nia społeczne z prowadzonej działal-

ności w okresie od 1 stycznia 2005 r.

do 31 stycznia 2009 r. Jest to ogromna

kwota, ponieważ obejmuje także nie-

opłacone składki za 11 pracowników. Co

mam zrobić w tej sytuacji? Czy jest jakiś

sposób, żeby ZUS nie dochodził tej kwoty

albo przynajmniej jej części?

Mikołaj Kokosiński
ekspert z zakresu ubezpieczeń społecznych

Na podstawie art. 98 par. 1 ordynacji po-

datkowej, który do składek stosowany jest

w związku z art. 31 ustawy o systemie ubez-

pieczeń społecznych, do odpowiedzialności

spadkobierców za zobowiązania z tytułu

nieopłaconych składek stosuje się przepisy

kodeksu cywilnego o przyjęciu i odrzuceniu

spadku oraz o odpowiedzialności za dłu-

gi spadkowe. Z uwagi na proste przyjęcie

spadku (a nie z dobrodziejstwem inwen-

tarza) za długi spadkowe odpowiada pani

bez ograniczenia.

W omawianej sytuacji ZUS wyda decyzję

przenoszącą odpowiedzialność za zobowią-

zania męża z tytułu nieopłaconych składek.

W związku z ustawą o umorzeniu należno-

ści powstałych z tytułu nieopłaconych skła-

dek przez osoby prowadzące pozarolniczą

działalność (dalej: ustawa abolicyjna) zobo-

wiązania wobec ZUS określone ww. decyzją

mogą zostać umorzone, ale tylko w części

dotyczącej składek na ubezpieczenie spo-

łeczne męża. Abolicja nie obejmie jednak

nieopłaconych składek za zatrudnionych

pracowników.

Pamiętać trzeba, że postępowanie w spra-

wie umorzenia należności będzie możliwe

dopiero po uprawomocnieniu się decyzji

o odpowiedzialności pani jako spadkobier-

cy za zobowiązania składkowe męża.

W celu umorzenia należności złożyć trzeba

wniosek oraz uregulować te z nich, które nie

podlegają umorzeniu. A więc w omawianym

przypadku należności z tytułu nieopłaco-

nych składek za zatrudnionych pracowników.

Osoby, którym ZUS po dniu wejścia w życie

ustawy abolicyjnej wyda decyzję o przenie-

sieniu odpowiedzialności na nich jako na

spadkobierców, mogą złożyć wniosek o umo-

rzenie składek w terminie 12 miesięcy od

daty uprawomocnienia się decyzji, chyba że

termin 24-miesięczny wynikający z ustawy

jest dłuższy.

Podstawa prawna

Art. 98 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatko-

wa (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.).

Art. 31 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubez-

pieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1443 z późn.

zm.).

Art. 1 ust. 1–6, art. 2 ustawy z 9 listopada 2012 r.

o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopła-

conych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą

działalność (Dz.U. poz. 1551).

W listopadzie 2013 r. zatrudniliśmy na

podstawie umowy-zlecenia osobę, która

pracuje w innej firmie na 1/2 etatu za

wynagrodzeniem w wysokości 1800 zł.

Poinformowała ona nas, że z uwagi na

problemy finansowe zatrudniający ją pra-

codawca od grudnia 2013 r. nie wypłaca

należnej pensji. Czy z uwagi na to, że

obecnie podstawa wymiaru składek na

pracownicze ubezpieczenia społeczne jest

niższa od minimalnego wynagrodzenia,

powinniśmy zgłosić zleceniobiorcę do obo-

wiązkowych ubezpieczeń społecznych?

Adam Jagiełło
ekspert z zakresu ubezpieczeń społecznych

Nie. Jeżeli umowa o pracę gwarantuje pra-

cownikowi co najmniej minimalne wyna-

grodzenie, to z tytułu wykonywania pracy na

podstawie umowy-zlecenia nie podlega on

obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym.

Nawet jeżeli pracodawca wbrew ciążącemu

na nim obowiązkowi nie wypłaca należnego

za dany okres wynagrodzenia.

Pracownik, który jednocześnie speł-

nia warunki do podlegania obowiązkowo

ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym

z wykonywania pracy na podstawie umowy-

-zlecenia, jest objęty tymi ubezpieczeniami

tylko ze stosunku pracy (art. 9 ust. 1 ustawy

o systemie ubezpieczeń społecznych). Nie

dotyczy to jednak sytuacji, gdy podstawa wy-

miaru składek na ubezpieczenia emerytalne

i rentowe z zatrudnienia w przeliczeniu na

okres miesiąca jest niższa od kwoty mini-

malnego wynagrodzenia. W takim przypad-

ku także wykonywanie pracy na podstawie

umowy-zlecenia stanowi tytuł do obowiązko-

wych ubezpieczeń społecznych (art. 9 ust. 1a

ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Okoliczność, że pomimo wykonywania przez

zatrudnionego pracy firma nie wypłaca mu

należnego za dany okres wynagrodzenia, nie

sprawia, że z tytułu jednocześnie wykonywa-

nej umowy-zlecenia podlega on obowiązkowo

ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

To pod warunkiem, że umowa o pracę gwa-

rantuje co najmniej minimalne wynagrodze-

nie. Trafność takiego stanowiska potwierdza

orzecznictwo sądowe. W wyroku SN z 4 lutego

2013 r., sygn. akt I UK 484/12 (OSNP 2013/23-

24/282), wskazano, że jeżeli pracownik podlega

obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym

na podstawie ważnego stosunku pracy, którego

elementem jest wynagrodzenie w wysokości co

najmniej minimalnego wynagrodzenia w prze-

liczeniu na okres jednego miesiąca, i praca ta

jest wykonywania (co nakłada na pracodawcę

obowiązek wypłaty za nią uzgodnionego wy-

nagrodzenia), to uznać trzeba, że nie podlega

obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu

i rentowym z innych tytułów na podstawie art.

9 ust. 1a ustawy o systemie ubezpieczeń spo-

łecznych. Nawet w sytuacji gdy nie dochodzi

do wypłaty należnego mu wynagrodzenia za

pracę za dany miesiąc. Także ZUS i Minister-

stwo Pracy i Polityki Społecznej stoją na sta-

nowisku, że jeżeli umowa o pracę gwarantuje

pracownikowi co najmniej minimalne wyna-

grodzenie, z pozapracowniczych tytułów może

on podlegać ubezpieczeniom emerytalnemu

i rentowym tylko dobrowolnie.

Podstawa prawna

Art. 9 ust. 1 i 1a ustawy z 13 października 1998 r. o syste-

mie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1442

z późn. zm.).

Żona naszego pracownika urodziła dziecko

2 listopada 2013 r. Korzysta z urlopu

i zasiłku macierzyńskiego. W jego trakcie

od 10 grudnia 2013 r. przebywa w szpitalu

i pracownik musi zająć się dzieckiem. Czy

w tym przypadku może on zamiast matki

dziecka korzystać z urlopu i zasiłku macie-

rzyńskiego?

Aneta Maj
ekspert od świadczeń z ubezpieczeń społecznych

Tak. Po wykorzystaniu przez matkę dziecka

8 tygodni urlopu i zasiłku macierzyńskie-

go. Do tego czasu może skorzystać z zasiłku

opiekuńczego przysługującego w razie poby-

tu matki dziecka w szpitalu w pierwszych

8 tygodniach korzystania przez nią z urlopu

i zasiłku macierzyńskiego.

Matka nie może zrezygnować z urlopu

macierzyńskiego przed upływem 8 tygodni

od dnia, w którym rozpoczęła korzystanie

z niego. Jeżeli jej pobyt w szpitalu przypada

na ten czas, to opiekę nad dzieckiem może

wtedy sprawować ubezpieczony ojciec dziec-

ka lub też inny ubezpieczony członek naj-

bliższej rodziny. Za okres sprawowania tej

opieki przysługuje zasiłek opiekuńczy. Jest

to świadczenie, którego maksymalny wymiar

określono na 56 dni.

Po wykorzystaniu przez matkę dziecka

8 tygodni urlopu, gdy nadal przebywa ona

w szpitalu, może ten urlop przerwać na czas

leczenia szpitalnego. Wówczas to ubezpie-

czony ojciec dziecka, który jest pracowni-

kiem, skorzystać może z urlopu i zasiłku ma-

cierzyńskiego. A jeżeli nie jest pracownikiem,

ma prawo przerwać pracę zarobkową na czas

pobytu matki dziecka w szpitalu i wniosko-

wać o zasiłek macierzyński za ten okres.

Pamiętać trzeba, że czas korzystania

z urlopu i zasiłku macierzyńskiego przez

matkę i ojca dziecka nie może łącznie prze-

kraczać okresu przysługującego matce dziec-

ka. Oznacza to, że nie wydłuża się go o czas,

w którym matka przebywa w szpitalu.

W omawianej sytuacji pracownica korzysta

z urlopu macierzyńskiego z tytułu urodze-

nia jednego dziecka przy jednym porodzie od

2 listopada do 21 marca 2014 r. (20 tygodni),

a od 10 grudnia 2013 r. przebywa w szpitalu.

Pobyt matki dziecka w szpitalu rozpoczął się

w trakcie korzystania przez nią z pierwszych

8 tygodni urlopu i zasiłku macierzyńskiego.

Zatem do czasu wykorzystania tego okresu,

który mija 27 grudnia 2013 r. (56 dni licząc od

2 listopada 2013 r.), pracownik ojciec dziecka

albo inny ubezpieczony członek rodziny może

otrzymać zasiłek opiekuńczy (od 10 do 27 grud-

nia 2013 r.). Od 28 grudnia 2013 r. pracownica

może przerwać korzystanie z urlopu i zasiłku

macierzyńskiego, ponieważ wykorzystany zo-

stał 8-tygodniowy okres tego urlopu. Pracow-

nik ojciec dziecka może wtedy wystąpić do

swojego pracodawcy o udzielenie urlopu ma-

cierzyńskiego i wypłatę zasiłku macierzyńskie-

go za okres pobytu matki dziecka w szpitalu.

W celu wypłaty zasiłku opiekuńczego za

czas opieki nad dzieckiem w trakcie poby-

tu matki dziecka w szpitalu w pierwszych

8 tygodniach korzystania przez nią z zasił-

ku macierzyńskiego zatrudniony powinien

swojemu pracodawcy przedstawić:

■

zaświadczenie wystawione przez szpital

na zwykłym druku o okresie pobytu matki

dziecka w szpitalu,

■

oświadczenie ubezpieczonego o pobieraniu

przez matkę dziecka zasiłku macierzyńskie-

go w okresie 8 tygodni po porodzie,

■

oświadczenie na druku ZUS Z-15.

W celu skorzystania z zasiłku macierzyń-

skiego musi przedłożyć następujące doku-

menty:

■

skrócony odpis aktu urodzenia dziecka

lub jego kopię potwierdzoną za zgodność

z oryginałem przez płatnika zasiłku,

■

zaświadczenie o dacie przyjęcia do szpitala

ubezpieczonej matki dziecka, wystawione

przez szpital,

■

zaświadczenie płatnika zasiłku o okresie

przysługującego oraz wypłaconego matce

dziecka zasiłku macierzyńskiego, zawiera-

jące informacje o wysokości procentowej

przysługującego jej zasiłku, imię, nazwi-

sko oraz PESEL matki dziecka albo serię

i numer dowodu osobistego lub innego

dokumentu stwierdzającego tożsamość,

jeżeli nie został nadany,

■

zaświadczenie o dacie wypisania ze szpi-

tala ubezpieczonej matki dziecka wysta-

wione przez szpital.

Podstawa prawna

Art. 180 par. 6

1

–6

3

ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks

pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).

Art. 29a, art. 32a ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadcze-

niach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie

choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 77, poz. 512

z późn. zm.).

Par. 9, par. 16, par. 24 rozporządzenia ministra pracy i poli-

tyki społecznej z 2 kwietnia 2012 r. w sprawie określenia

dowodów stanowiących podstawę przyznania i wypła-

ty zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby

i macierzyństwa (Dz.U. poz. 444).

Zatrudniony na podstawie umowy-zle-

cenia handlowiec ma wypłacane, oprócz

stałego comiesięcznego wynagrodzenia

w wysokości 1800 zł, także prowizyjne

raz na kwartał jako procent od zawartych

z jego udziałem umów. W lutym będzie-

my mu wypłacali to wynagrodzenie za

styczeń, luty i grudzień. Wraz z bieżącym

zarobkiem za luty wypłata wyniesie ok.

16 000 zł. Czy w takiej sytuacji podstawa

na dobrowolne ubezpieczenie chorobo-

we powinna zostać ograniczona do kwoty

9365 zł?

Michał Jarosik
ekspert od ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego

Zleceniobiorca, który podlega obowiązkowo

ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym,

może przystąpić do dobrowolnego ubezpie-

czenia chorobowego.

Składki emerytalno-rentowe za zlecenio-

biorcę są naliczane od przychodu w rozu-

mieniu przepisów ustawy z 26 lipca 1991 r.

o podatku dochodowym od osób fizycznych

(t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.). Chodzi

więc o przychód, jaki ubezpieczony uzyskuje,

wykonując pracę, o ile odpłatność w umowie

została ustalona kwotowo, w kwotowej stawce

godzinowej, akordowej albo prowizyjnie. Gdy

odpłatność ustalono w inny sposób, to podsta-

wę wymiaru stanowi zadeklarowana kwota nie

niższa jednak niż kwota minimalnego wyna-

grodzenia. W omawianym przypadku podsta-

wę wymiaru będzie stanowił więc przychód.

Przy naliczaniu składek za zleceniobiorcę,

który przystąpił do dobrowolnego ubezpie-

czenia chorobowego, pamiętać trzeba o tym,

że podstawa składki na to ubezpieczenie nie

może być wyższa w danym miesiącu od kwoty

250 proc. prognozowanego przeciętnego mie-

sięcznego wynagrodzenia przyjętego do usta-

lenia kwoty trzydziestokrotności. W 2014 r.

kwota ta wynosi 9365 zł miesięcznie. W kon-

sekwencji, gdy wynagrodzenie zleceniobiorcy

w danym miesiącu będzie wyższe od tej kwo-

ty, to składka na ubezpieczenie chorobowe

zostanie naliczona oraz opłacona od 9365 zł.

Naliczając składki na ubezpieczenia społecz-

ne za zleceniobiorcę, pamiętać jednak trzeba,

że przy stosowaniu ograniczenia przy nali-

czaniu składki na dobrowolne ubezpieczenie

chorobowe znaczenie ma także, za jaki okres

to wynagrodzenie zostało wypłacone. Jeżeli

jest ono wypłacane za 3 miesiące, to trzeba

ustalić, jaka kwota ograniczenia przy nali-

czaniu składki na dobrowolne ubezpieczenie

chorobowe obowiązywała w każdym z tych

miesięcy i tą zsumowaną kwotę porównać

z wypłacanym wynagrodzeniem.

W grudniu 2013 r. maksymalna podstawa

wymiaru składki na dobrowolne ubezpiecze-

nie chorobowe wynosiła 9129,30 zł. Wobec

tego zsumowana podstawa wymiaru składek

na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe nie

może być wyższa za te 3 miesiące od 27 859 zł

(9365 zł + 9365 zł + 9129,30 zł). Z uwagi na to,

że wypłacona w lutym kwota wynagrodzenia

(oraz wypłacone wynagrodzenie za grudzień

i luty) jest niższa od tej sumy, składka na do-

browolne ubezpieczenie chorobowe powin-

na zostać w lutym naliczona od 16 000 zł,

jeżeli takie wynagrodzenie w tym miesiącu

zostanie wypłacone.

Podstawa prawna

Komunikat prezesa ZUS w sprawie kwoty 250 proc.

prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia stosowa-

nej w okresie od 1 stycznia 2014 r. do 31 grudnia 2014 r.

przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpiecze-

nie chorobowe osób, które ubezpieczeniu chorobowemu

podlegają dobrowolnie (MP z 2014 r. poz. 4).

Art. 11 ust. 2, art. 20 ust. 3 i ust. 4 ustawy z 13 październi-

ka 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U.

z 2013 r. poz. 1442 z późn. zm.).

Czy

spadkobierca może się ubiegać o umorzenie składek

w związku z ustawą abolicyjną

Czy do organu rentowego trzeba zgłosić zleceniobiorcę, który z umowy o pracę dostaje

wynagrodzenie niższe

niż minimalne

W jakiej sytuacji

ojciec dziecka ma prawo do świadczeń

związanych z opieką nad dzieckiem

Jakie są

zasady ograniczenia podstawy dobrowolnej składki chorobowej

przy wypłacaniu premii

PORADNIA UBEZPIECZENIOWA

Dziennik Gazeta Prawna, 30 stycznia 2014 nr 20 (3661)

gazetaprawna.pl

świadczenia

iii

Nabyłam w całości jako jedyny spad-

kobierca spadek po zmarłym mężu na

podstawie postanowienia sądu z 11 wrze-

śnia 2013 r. Nie wiedząc o istniejących

długach wobec ZUS, przyjęłam spadek

wprost. Wczoraj otrzymałam pismo

o wszczęciu przez organ rentowy po-

stępowania mającego na celu ustalenie

mojej odpowiedzialności jako spadko-

biercy za zobowiązania męża z tytułu

nieopłaconych składek na ubezpiecze-

nia społeczne z prowadzonej działal-

ności w okresie od 1 stycznia 2005 r.

do 31 stycznia 2009 r. Jest to ogromna

kwota, ponieważ obejmuje także nie-

opłacone składki za 11 pracowników. Co

mam zrobić w tej sytuacji? Czy jest jakiś

sposób, żeby ZUS nie dochodził tej kwoty

albo przynajmniej jej części?

Mikołaj Kokosiński
ekspert z zakresu ubezpieczeń społecznych

Na podstawie art. 98 par. 1 ordynacji po-

datkowej, który do składek stosowany jest

w związku z art. 31 ustawy o systemie ubez-

pieczeń społecznych, do odpowiedzialności

spadkobierców za zobowiązania z tytułu

nieopłaconych składek stosuje się przepisy

kodeksu cywilnego o przyjęciu i odrzuceniu

spadku oraz o odpowiedzialności za dłu-

gi spadkowe. Z uwagi na proste przyjęcie

spadku (a nie z dobrodziejstwem inwen-

tarza) za długi spadkowe odpowiada pani

bez ograniczenia.

W omawianej sytuacji ZUS wyda decyzję

przenoszącą odpowiedzialność za zobowią-

zania męża z tytułu nieopłaconych składek.

W związku z ustawą o umorzeniu należno-

ści powstałych z tytułu nieopłaconych skła-

dek przez osoby prowadzące pozarolniczą

działalność (dalej: ustawa abolicyjna) zobo-

wiązania wobec ZUS określone ww. decyzją

mogą zostać umorzone, ale tylko w części

dotyczącej składek na ubezpieczenie spo-

łeczne męża. Abolicja nie obejmie jednak

nieopłaconych składek za zatrudnionych

pracowników.

Pamiętać trzeba, że postępowanie w spra-

wie umorzenia należności będzie możliwe

dopiero po uprawomocnieniu się decyzji

o odpowiedzialności pani jako spadkobier-

cy za zobowiązania składkowe męża.

W celu umorzenia należności złożyć trzeba

wniosek oraz uregulować te z nich, które nie

podlegają umorzeniu. A więc w omawianym

przypadku należności z tytułu nieopłaco-

nych składek za zatrudnionych pracowników.

Osoby, którym ZUS po dniu wejścia w życie

ustawy abolicyjnej wyda decyzję o przenie-

sieniu odpowiedzialności na nich jako na

spadkobierców, mogą złożyć wniosek o umo-

rzenie składek w terminie 12 miesięcy od

daty uprawomocnienia się decyzji, chyba że

termin 24-miesięczny wynikający z ustawy

jest dłuższy.

Podstawa prawna

Art. 98 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatko-

wa (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.).

Art. 31 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubez-

pieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1443 z późn.

zm.).

Art. 1 ust. 1–6, art. 2 ustawy z 9 listopada 2012 r.

o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopła-

conych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą

działalność (Dz.U. poz. 1551).

W listopadzie 2013 r. zatrudniliśmy na

podstawie umowy-zlecenia osobę, która

pracuje w innej firmie na 1/2 etatu za

wynagrodzeniem w wysokości 1800 zł.

Poinformowała ona nas, że z uwagi na

problemy finansowe zatrudniający ją pra-

codawca od grudnia 2013 r. nie wypłaca

należnej pensji. Czy z uwagi na to, że

obecnie podstawa wymiaru składek na

pracownicze ubezpieczenia społeczne jest

niższa od minimalnego wynagrodzenia,

powinniśmy zgłosić zleceniobiorcę do obo-

wiązkowych ubezpieczeń społecznych?

Adam Jagiełło
ekspert z zakresu ubezpieczeń społecznych

Nie. Jeżeli umowa o pracę gwarantuje pra-

cownikowi co najmniej minimalne wyna-

grodzenie, to z tytułu wykonywania pracy na

podstawie umowy-zlecenia nie podlega on

obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym.

Nawet jeżeli pracodawca wbrew ciążącemu

na nim obowiązkowi nie wypłaca należnego

za dany okres wynagrodzenia.

Pracownik, który jednocześnie speł-

nia warunki do podlegania obowiązkowo

ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym

z wykonywania pracy na podstawie umowy-

-zlecenia, jest objęty tymi ubezpieczeniami

tylko ze stosunku pracy (art. 9 ust. 1 ustawy

o systemie ubezpieczeń społecznych). Nie

dotyczy to jednak sytuacji, gdy podstawa wy-

miaru składek na ubezpieczenia emerytalne

i rentowe z zatrudnienia w przeliczeniu na

okres miesiąca jest niższa od kwoty mini-

malnego wynagrodzenia. W takim przypad-

ku także wykonywanie pracy na podstawie

umowy-zlecenia stanowi tytuł do obowiązko-

wych ubezpieczeń społecznych (art. 9 ust. 1a

ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Okoliczność, że pomimo wykonywania przez

zatrudnionego pracy firma nie wypłaca mu

należnego za dany okres wynagrodzenia, nie

sprawia, że z tytułu jednocześnie wykonywa-

nej umowy-zlecenia podlega on obowiązkowo

ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

To pod warunkiem, że umowa o pracę gwa-

rantuje co najmniej minimalne wynagrodze-

nie. Trafność takiego stanowiska potwierdza

orzecznictwo sądowe. W wyroku SN z 4 lutego

2013 r., sygn. akt I UK 484/12 (OSNP 2013/23-

24/282), wskazano, że jeżeli pracownik podlega

obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym

na podstawie ważnego stosunku pracy, którego

elementem jest wynagrodzenie w wysokości co

najmniej minimalnego wynagrodzenia w prze-

liczeniu na okres jednego miesiąca, i praca ta

jest wykonywania (co nakłada na pracodawcę

obowiązek wypłaty za nią uzgodnionego wy-

nagrodzenia), to uznać trzeba, że nie podlega

obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu

i rentowym z innych tytułów na podstawie art.

9 ust. 1a ustawy o systemie ubezpieczeń spo-

łecznych. Nawet w sytuacji gdy nie dochodzi

do wypłaty należnego mu wynagrodzenia za

pracę za dany miesiąc. Także ZUS i Minister-

stwo Pracy i Polityki Społecznej stoją na sta-

nowisku, że jeżeli umowa o pracę gwarantuje

pracownikowi co najmniej minimalne wyna-

grodzenie, z pozapracowniczych tytułów może

on podlegać ubezpieczeniom emerytalnemu

i rentowym tylko dobrowolnie.

Podstawa prawna

Art. 9 ust. 1 i 1a ustawy z 13 października 1998 r. o syste-

mie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1442

z późn. zm.).

Żona naszego pracownika urodziła dziecko

2 listopada 2013 r. Korzysta z urlopu

i zasiłku macierzyńskiego. W jego trakcie

od 10 grudnia 2013 r. przebywa w szpitalu

i pracownik musi zająć się dzieckiem. Czy

w tym przypadku może on zamiast matki

dziecka korzystać z urlopu i zasiłku macie-

rzyńskiego?

Aneta Maj
ekspert od świadczeń z ubezpieczeń społecznych

Tak. Po wykorzystaniu przez matkę dziecka

8 tygodni urlopu i zasiłku macierzyńskie-

go. Do tego czasu może skorzystać z zasiłku

opiekuńczego przysługującego w razie poby-

tu matki dziecka w szpitalu w pierwszych

8 tygodniach korzystania przez nią z urlopu

i zasiłku macierzyńskiego.

Matka nie może zrezygnować z urlopu

macierzyńskiego przed upływem 8 tygodni

od dnia, w którym rozpoczęła korzystanie

z niego. Jeżeli jej pobyt w szpitalu przypada

na ten czas, to opiekę nad dzieckiem może

wtedy sprawować ubezpieczony ojciec dziec-

ka lub też inny ubezpieczony członek naj-

bliższej rodziny. Za okres sprawowania tej

opieki przysługuje zasiłek opiekuńczy. Jest

to świadczenie, którego maksymalny wymiar

określono na 56 dni.

Po wykorzystaniu przez matkę dziecka

8 tygodni urlopu, gdy nadal przebywa ona

w szpitalu, może ten urlop przerwać na czas

leczenia szpitalnego. Wówczas to ubezpie-

czony ojciec dziecka, który jest pracowni-

kiem, skorzystać może z urlopu i zasiłku ma-

cierzyńskiego. A jeżeli nie jest pracownikiem,

ma prawo przerwać pracę zarobkową na czas

pobytu matki dziecka w szpitalu i wniosko-

wać o zasiłek macierzyński za ten okres.

Pamiętać trzeba, że czas korzystania

z urlopu i zasiłku macierzyńskiego przez

matkę i ojca dziecka nie może łącznie prze-

kraczać okresu przysługującego matce dziec-

ka. Oznacza to, że nie wydłuża się go o czas,

w którym matka przebywa w szpitalu.

W omawianej sytuacji pracownica korzysta

z urlopu macierzyńskiego z tytułu urodze-

nia jednego dziecka przy jednym porodzie od

2 listopada do 21 marca 2014 r. (20 tygodni),

a od 10 grudnia 2013 r. przebywa w szpitalu.

Pobyt matki dziecka w szpitalu rozpoczął się

w trakcie korzystania przez nią z pierwszych

8 tygodni urlopu i zasiłku macierzyńskiego.

Zatem do czasu wykorzystania tego okresu,

który mija 27 grudnia 2013 r. (56 dni licząc od

2 listopada 2013 r.), pracownik ojciec dziecka

albo inny ubezpieczony członek rodziny może

otrzymać zasiłek opiekuńczy (od 10 do 27 grud-

nia 2013 r.). Od 28 grudnia 2013 r. pracownica

może przerwać korzystanie z urlopu i zasiłku

macierzyńskiego, ponieważ wykorzystany zo-

stał 8-tygodniowy okres tego urlopu. Pracow-

nik ojciec dziecka może wtedy wystąpić do

swojego pracodawcy o udzielenie urlopu ma-

cierzyńskiego i wypłatę zasiłku macierzyńskie-

go za okres pobytu matki dziecka w szpitalu.

W celu wypłaty zasiłku opiekuńczego za

czas opieki nad dzieckiem w trakcie poby-

tu matki dziecka w szpitalu w pierwszych

8 tygodniach korzystania przez nią z zasił-

ku macierzyńskiego zatrudniony powinien

swojemu pracodawcy przedstawić:

■

zaświadczenie wystawione przez szpital

na zwykłym druku o okresie pobytu matki

dziecka w szpitalu,

■

oświadczenie ubezpieczonego o pobieraniu

przez matkę dziecka zasiłku macierzyńskie-

go w okresie 8 tygodni po porodzie,

■

oświadczenie na druku ZUS Z-15.

W celu skorzystania z zasiłku macierzyń-

skiego musi przedłożyć następujące doku-

menty:

■

skrócony odpis aktu urodzenia dziecka

lub jego kopię potwierdzoną za zgodność

z oryginałem przez płatnika zasiłku,

■

zaświadczenie o dacie przyjęcia do szpitala

ubezpieczonej matki dziecka, wystawione

przez szpital,

■

zaświadczenie płatnika zasiłku o okresie

przysługującego oraz wypłaconego matce

dziecka zasiłku macierzyńskiego, zawiera-

jące informacje o wysokości procentowej

przysługującego jej zasiłku, imię, nazwi-

sko oraz PESEL matki dziecka albo serię

i numer dowodu osobistego lub innego

dokumentu stwierdzającego tożsamość,

jeżeli nie został nadany,

■

zaświadczenie o dacie wypisania ze szpi-

tala ubezpieczonej matki dziecka wysta-

wione przez szpital.

Podstawa prawna

Art. 180 par. 6

1

–6

3

ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks

pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).

Art. 29a, art. 32a ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadcze-

niach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie

choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 77, poz. 512

z późn. zm.).

Par. 9, par. 16, par. 24 rozporządzenia ministra pracy i poli-

tyki społecznej z 2 kwietnia 2012 r. w sprawie określenia

dowodów stanowiących podstawę przyznania i wypła-

ty zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby

i macierzyństwa (Dz.U. poz. 444).

Zatrudniony na podstawie umowy-zle-

cenia handlowiec ma wypłacane, oprócz

stałego comiesięcznego wynagrodzenia

w wysokości 1800 zł, także prowizyjne

raz na kwartał jako procent od zawartych

z jego udziałem umów. W lutym będzie-

my mu wypłacali to wynagrodzenie za

styczeń, luty i grudzień. Wraz z bieżącym

zarobkiem za luty wypłata wyniesie ok.

16 000 zł. Czy w takiej sytuacji podstawa

na dobrowolne ubezpieczenie chorobo-

we powinna zostać ograniczona do kwoty

9365 zł?

Michał Jarosik
ekspert od ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego

Zleceniobiorca, który podlega obowiązkowo

ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym,

może przystąpić do dobrowolnego ubezpie-

czenia chorobowego.

Składki emerytalno-rentowe za zlecenio-

biorcę są naliczane od przychodu w rozu-

mieniu przepisów ustawy z 26 lipca 1991 r.

o podatku dochodowym od osób fizycznych

(t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.). Chodzi

więc o przychód, jaki ubezpieczony uzyskuje,

wykonując pracę, o ile odpłatność w umowie

została ustalona kwotowo, w kwotowej stawce

godzinowej, akordowej albo prowizyjnie. Gdy

odpłatność ustalono w inny sposób, to podsta-

wę wymiaru stanowi zadeklarowana kwota nie

niższa jednak niż kwota minimalnego wyna-

grodzenia. W omawianym przypadku podsta-

wę wymiaru będzie stanowił więc przychód.

Przy naliczaniu składek za zleceniobiorcę,

który przystąpił do dobrowolnego ubezpie-

czenia chorobowego, pamiętać trzeba o tym,

że podstawa składki na to ubezpieczenie nie

może być wyższa w danym miesiącu od kwoty

250 proc. prognozowanego przeciętnego mie-

sięcznego wynagrodzenia przyjętego do usta-

lenia kwoty trzydziestokrotności. W 2014 r.

kwota ta wynosi 9365 zł miesięcznie. W kon-

sekwencji, gdy wynagrodzenie zleceniobiorcy

w danym miesiącu będzie wyższe od tej kwo-

ty, to składka na ubezpieczenie chorobowe

zostanie naliczona oraz opłacona od 9365 zł.

Naliczając składki na ubezpieczenia społecz-

ne za zleceniobiorcę, pamiętać jednak trzeba,

że przy stosowaniu ograniczenia przy nali-

czaniu składki na dobrowolne ubezpieczenie

chorobowe znaczenie ma także, za jaki okres

to wynagrodzenie zostało wypłacone. Jeżeli

jest ono wypłacane za 3 miesiące, to trzeba

ustalić, jaka kwota ograniczenia przy nali-

czaniu składki na dobrowolne ubezpieczenie

chorobowe obowiązywała w każdym z tych

miesięcy i tą zsumowaną kwotę porównać

z wypłacanym wynagrodzeniem.

W grudniu 2013 r. maksymalna podstawa

wymiaru składki na dobrowolne ubezpiecze-

nie chorobowe wynosiła 9129,30 zł. Wobec

tego zsumowana podstawa wymiaru składek

na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe nie

może być wyższa za te 3 miesiące od 27 859 zł

(9365 zł + 9365 zł + 9129,30 zł). Z uwagi na to,

że wypłacona w lutym kwota wynagrodzenia

(oraz wypłacone wynagrodzenie za grudzień

i luty) jest niższa od tej sumy, składka na do-

browolne ubezpieczenie chorobowe powin-

na zostać w lutym naliczona od 16 000 zł,

jeżeli takie wynagrodzenie w tym miesiącu

zostanie wypłacone.

Podstawa prawna

Komunikat prezesa ZUS w sprawie kwoty 250 proc.

prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia stosowa-

nej w okresie od 1 stycznia 2014 r. do 31 grudnia 2014 r.

przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpiecze-

nie chorobowe osób, które ubezpieczeniu chorobowemu

podlegają dobrowolnie (MP z 2014 r. poz. 4).

Art. 11 ust. 2, art. 20 ust. 3 i ust. 4 ustawy z 13 październi-

ka 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U.

z 2013 r. poz. 1442 z późn. zm.).

Czy

spadkobierca może się ubiegać o umorzenie składek

w związku z ustawą abolicyjną

Czy do organu rentowego trzeba zgłosić zleceniobiorcę, który z umowy o pracę dostaje

wynagrodzenie niższe

niż minimalne

W jakiej sytuacji

ojciec dziecka ma prawo do świadczeń

związanych z opieką nad dzieckiem

Jakie są

zasady ograniczenia podstawy dobrowolnej składki chorobowej

przy wypłacaniu premii

PORADNIA UBEZPIECZENIOWA

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: [e-mail]

3 / 4

Dziennik Gazeta Prawna, 30 stycznia 2014 nr 20 (3661)

gazetaprawna.pl

IV

orzecznIctwo

Sąd Najwyższy

o zaległościach składkowych

TEZA

Bezskuteczność egzekucji jest stanem obiektywnym,

a przyczyny, jakie doprowadziły do jego powstania, pozosta-

ją bez znaczenia dla stwierdzenia jego zaistnienia. Przepis

art. 116 par. 1 ordynacji podatkowej uzależnia bowiem odpo-

wiedzialność członków zarządu spółek kapitałowych wyłącz-

nie od zaistnienia bezskuteczności egzekucji w stosunku do

spółki, nie odnosząc się do przyczyn takiego stanu rzeczy. Są

one więc prawnie obojętne dla stwierdzenia braku możliwości

zaspokojenia egzekwowanej wierzytelności z majątku spółki.

STAn fAkTycZny

Decyzjami z 31 grudnia 2009 r. ZUS orzekł

o solidarnej odpowiedzialności dwojga członków zarządu

sp. z o.o. działającej w branży budowlanej za zaległości z ty-

tułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne,

ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz

Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w łącznej kwo-

cie 2 311 643,13 zł. Organ rentowy po przeprowadzeniu po-

stępowania wyjaśniającego ustalił, że w okresie pełnienia

przez nich funkcji członków zarządu (od 13 lutego 2002 r.)

spółka nie uiściła obowiązkowych składek na ubezpieczenia

społeczne za okres od listopada 2004 r. do czerwca 2005 r.

Odwołania od tych decyzji zostały oddalone wyrokiem sądu

okręgowego. Ustalił on, że spółka zajmowała się świadcze-

niem usług budowlanych na terenie kraju i poza jego grani-

cami, zatrudniając początkowo 10–20 osób, a w szczytowym

okresie ponad 300. Nie opłaciła składek na ubezpieczenie

społeczne za okres i w kwocie stwierdzonej przez organ ren-

towy. Na przełomie lat 2004 i 2005 nastąpiła drastyczna

podwyżka cen materiałów budowlanych w Niemczech. Do-

prowadziła ona do tego, że partnerzy niemieccy, dla których

spółka świadczyła usługi, przestali za nie płacić. Początko-

wo główny kontrahent spółki wpłacał niewielkie zaliczki,

obiecując że wkrótce uiści całość należności. Spowodowało

to, że jej zadłużenia kumulowały się. Największe trudności

finansowe powstały w marcu i kwietniu 2005 r. Po upływie

około 3 miesięcy członkowie zarządu uznali, że nie ma szans

na uregulowanie zaległości i dalsze funkcjonowanie firmy

i 1 lipca 2005 r. spółka złożyła wniosek o ogłoszenie upadło-

ści. Złożenie wniosku w tej dacie było podyktowane tym, że

odwołujący się mieli nadzieję, że dojdą do porozumienia ze

swoimi dłużnikami i odzyskają należności. Poza tym wyli-

czyli, że mają duże środki finansowe w niemieckiej kasie

urlopowej ULAK. Uważali także, że w dniu składania wnio-

sku o ogłoszenie upadłości majątek spółki był wystarczający

na zaspokojenie wszystkich wierzycieli.

Postanowieniem sądu rejonowego z 27 lipca 2005 r. została

ogłoszona upadłość spółki obejmująca likwidację jej majątku.

Wyznaczono także syndyka. Organ rentowy 8 sierpnia 2005 r.

przeprowadził kontrolę w spółce ustalając, że nie posiada ona

nieruchomości, a majątek został zabezpieczony przez nad-

zorcę. ZUS zgłosił swoje wierzytelności do masy upadłości.

Postanowieniem sądu rejonowego z 27 marca 2009 r. postę-

powanie upadłościowe wobec spółki zostało umorzone, ponie-

waż pozostały majątek nie wystarczył nawet na zaspokojenie

kosztów postępowania. Wierzyciele nie zostali zaspokojeni,

gdyż pozostały w masie upadłości majątek nie gwarantował

pokrycia wymagalnego zadłużenia. Syndyk z wpływających

środków pokrywał w pierwszej kolejności wynagrodzenia pra-

cowników. Nie dokonał żadnych wpłat na poczet zaległości

składkowych z okresu przed ogłoszeniem upadłości. Decyzję

o prowadzeniu postępowania upadłościowego syndyk podjął

na podstawie dokumentów złożonych przez odwołujących

się przy wniosku o upadłość. Dopiero w trakcje postępowa-

nia okazało się, że może ono zostać umorzone wobec braku

środków. Oprócz należności z kasy urlopowej spółka miała

wierzytelności do firm niemieckich na kwotę około miliona

euro oraz majątek trwały w postaci samochodów, elektro-

narzędzi i mebli. Nie wystarczyły one jednak na pokrycie

długów składkowych spółki. Należności od firm niemieckich

okazały się niemożliwe do uzyskania. I to pomimo działań

podjętych przez syndyka, któremu udało się odzyskać tylko

te, które nie były kwestionowane przez niemieckich kontra-

hentów. Pozostałe były albo kwestionowane przy zarzutach

nieprzeprowadzenia prawidłowego rozliczenia budów, zejścia

z budów przed ukończeniem prac i konieczności zastępcze-

go wykonania części robót oraz usuwania usterek za opłatą

bądź też istniała konieczność ich dochodzenia na drodze

sądowej, na co z kolei brak było środków.

W zakresie roszczeń wobec państwa niemieckiego z tytułu

zwrotu kosztów zezwoleń za pracę oraz zasadności uiszcza-

nia składek na rzecz kasy urlopowej, sąd pierwszej instancji

ustalił, że sąd w Niemczech oddalił wniosek syndyka o zwol-

nienie od kosztów procesu wobec oczywistej bezzasadności

roszczenia. Wobec tego syndyk odstąpił od procesu. Dodat-

kowo niemiecki Trybunał Konstytucyjny wydał niekorzyst-

ne orzeczenie w kwestii składek na rzecz kasy urlopowej.

Przy takich ustaleniach faktycznych sąd okręgowy oddalił

odwołanie członków zarządu wskazując, iż zaległości z tytułu

składek powstały w okresie piastowania przez nich funkcji.

Z zebranego materiału dowodowego wynika zaś, że odwo-

łujący się nie złożyli w odpowiednim czasie wniosku o ogło-

szenie upadłości. Nie wykazali też, że nie zawinili w niezło-

żeniu wniosku o upadłość we właściwym czasie. Odwołujący

się nie wskazali przy tym majątku spółki, z którego możliwe

byłoby przeprowadzenie egzekucji.

Sąd apelacyjny oddalił apelację od powyższego wyroku.

Wskazał on na art. 31 ustawy z 13 października 1998 r. o sys-

temie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 1442

z późn. zm.; dalej: ustawa systemowa) oraz art. 116 usta-

wy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U.

z 2012 r., poz. 749 z późn. zm., dalej: jako ordynacja podatko-

wa) w brzmieniu ustalonym po 1 stycznia 2003 r. Sąd doko-

nał analizy przesłanek odpowiedzialności odwołujących się.

Uznał, że bezspornie pełnili oni funkcje członków zarządu

spółki w okresie, w którym powstały zaległości spółki z tytułu

nieopłaconych składek na ubezpieczenie społeczne, za które

odpowiedzialność została na nich przeniesiona. W odniesie-

niu do drugiej z przesłanek przeniesienia odpowiedzialności,

tj. bezskuteczności egzekucji z majątku spółki sąd wskazał,

że w orzecznictwie przyjmuje się (uchwała składu siedmiu

sędziów SN z 13 maja 2009 r., sygn. akt I UZP 4/09, OSNP

z 2009/23-24/319), iż jest ona spełniona jeżeli przed wydaniem

decyzji obciążającej członka zarządu za zaległości składkowe

spółki dojdzie do umorzenia postępowania upadłościowego

na podstawie art. 361 pkt 1 ustawy z 28 lutego 2003 r. – Pra-

wo upadłościowe i naprawcze (t.j Dz.U. z 2012 r., poz. 1112

z późn. zm.; dalej: Prawo upadłościowe i naprawcze) względ-

nie do oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości na podsta-

wie art. 13 ust. 1 albo ust. 2 tej ustawy. Upadłość określana

w nauce prawa jako egzekucja uniwersalna, w odróżnieniu

od egzekucji singularnej, prowadzonej przez poszczególnych

wierzycieli ma na celu równomierne, chociażby częściowe

zaspokojenie wszystkich wierzycieli z całego majątku nie-

wypłacalnego dłużnika w trybie i na zasadach określonych

w Prawie upadłościowym i naprawczym. Niemożliwość re-

alizacji tego celu z uwagi na to, że majątek dłużnika nie wy-

starczy nawet na zaspokojenie kosztów postępowania jest

równoznaczna z bezskutecznością egzekucji uniwersalnej.

Odnosi się ona do wszystkich zobowiązań niewypłacalnego

dłużnika i wszystkich jego wierzycieli.

Wobec tego sąd apelacyjny uznał, iż wystąpienie 1 lipca

2005 r. przez spółkę z wnioskiem o ogłoszenie upadłości było

spóźnione w rozumieniu art. 116 ordynacji podatkowej. Wnio-

sek złożony został dopiero 1 lipca 2005 r., a więc po upływie

2 miesięcy od zaprzestania płacenia długów. Bez znaczenia

jest przy tym subiektywne przekonanie członków zarządu,

że zobowiązania zostałyby zaspokojone w przyszłości, kiedy

poprawi się sytuacja finansowa. Sąd apelacyjny stwierdził,

że wystarczające jest to, iż spółka nie płaciła samych tylko

wymagalnych należności publicznoprawnych. Zdaniem sądu

na podstawie okoliczności sprawy nie można przyjąć, że nie-

zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłość spółki nastąpiło

w sposób niezawiniony przez odwołujących się. Podstawy do

uwolnienia się od odpowiedzialności za składki nie stanowi

okoliczność, iż odwołujący się spodziewali się poprawy sy-

tuacji finansowej spółki wskutek spłaty zobowiązań przez

kontrahentów niemieckich oraz otrzymania środków z kasy

urlopowej ULAK. Należności te nie były bowiem bezsporne

i nigdy nie zostały w całości otrzymane, co zostało potwier-

dzone przeprowadzonym na etapie apelacji postępowaniem

dowodowym.

Sąd drugiej instancji uznał, że odwołujący się dla uwol-

nienia się od odpowiedzialności nie wskazali mienia spółki,

z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości po-

datkowych spółki w znacznej części. Masa upadłości spółki

nie pozwala bowiem nawet na prowadzenie postępowania

upadłościowego, a wskazywane przez odwołujących się na-

leżności są sporne lub też nie zostały przez dłużników za-

akceptowane.

Wskazując sporne należności spółki, członek zarządu nie uwolni

się od odpowiedzialności za składki

komEnTArZ

EkSpErTA

Marcin Wilczyński

asystent sędziego w sądzie najwyższym

N

a tle przedstawionego wyroku przypomnieć trzeba,

że w orzecznictwie podkreśla się, iż właściwym

czasem w rozumieniu art. 116 par. 1 ordynacji

podatkowej nie jest ani krótkotrwałe wstrzymanie

płacenia długów na skutek przejściowych trudności, ani

też całkowite zaprzestanie płacenia długów w następstwie

wyzbycia się przez podmiot gospodarczy całego (lub prawie

całego) majątku. Jest to chwila, kiedy wiadomo już, że

dłużnik nie będzie w stanie zaspokoić wszystkich swych

zobowiązań. W ocenie SN uwolnienie się od odpowiedzial-

ności nie może także nastąpić poprzez wskazanie

należności spornych czy niezaakceptowanych przez

dłużnika. Wskazanie mienia spółki umożliwiającego

zaspokojenie znacznej części zaległości podatkowych

(odpowiednio składkowych) wymaga bowiem wskazania

takiego mienia, z którego egzekucja jest faktycznie

możliwa. W praktyce oznacza to, iż egzekucja ta musi być

realna do przeprowadzenia i skutkująca zaspokojeniem

wierzyciela, a więc za majątek w powyższym rozumieniu

nie mogą być uznane wierzytelności sporne (wyrok NSA

z 15 lipca 2011 r., sygn. akt I FSK 899/10, LEX nr 1082301,

i wyrok NSA z 5 czerwca 2012 r., sygn. akt II FSK 2426/10,

LEX nr 1218972).

UZASAdniEniE

Sąd Najwyższy oddalił skargę kasacyjną.

W uzasadnieniu wskazał, że z ustaleń faktycznych w niniej-

szej sprawie wynika, że spółka już w 2004 r. miała trudności

w regulowaniu swoich zobowiązań. A od listopada 2004 r.

nie opłacała składek na ubezpieczenia społeczne. W marcu

i kwietniu 2005 r. zła sytuacja finansowa była wyraźnie wi-

doczna, co związane było z wstrzymaniem płatności przez

niemieckich kontrahentów. Spółka nie wywiązywała się ze

swoich wymagalnych zobowiązań. Nie posiadała też innych

środków finansowych pozwalających na dokonanie płatno-

ści. A należności ze strony kontrahentów niemieckich nie

były bezsporne. Trudności spółki nie były zatem przejścio-

we. SN uznał tym samym za nietrafny zarzut błędnej wy-

kładni art. 116 par. 1 ordynacji podatkowej przez uznanie,

że egzekucja z majątku spółki była bezskuteczna. Zarzut

ten skarżący uzasadniali tym, że ocenie ich zdaniem stan

bezskuteczności egzekucji powstał na skutek działania

syndyka masy upadłości. A skoro tak, to można twierdzić,

iż przesłanka odpowiedzialności w postaci bezskuteczności

egzekucji nie została wykazana ze względu na doprowadze-

nie do takiego stanu przez osoby trzecie. W cenie SN brak

jest podstaw do wysuwania takich twierdzeń, a w szcze-

gólności do wywiedzenia, że jakiekolwiek względy mogą

obiektywnie stwierdzalny stan bezskuteczności egzekucji

z majątku spółki niejako unieważnić. Podnieść trzeba, że

organ rentowy decyzję o przeniesieniu odpowiedzialności

za składki niezapłacone przez spółkę na członków zarządu

może wydać na podstawie art. 116 ordynacji podatkowej

w związku z art. 31 i 32 ustawy systemowej aż do upływu

terminu przedawnienia prawa do jej wydania.

Ocena bezskuteczności egzekucji następuje na datę wy-

dania decyzji w tym przedmiocie. Bezskuteczność tę, jak

wskazał SN w powołanej uchwale z 13 maja 2009 r., sygn.

akt I UZP 4/09, należy rozumieć jako sytuację, w której nie

ma jakichkolwiek wątpliwości, że nie zachodzi żadna moż-

liwość zaspokojenia egzekwowanej wierzytelności z jakiej-

kolwiek części majątku spółki. Bezskuteczność egzekucji

jest więc stanem obiektywnym, a przyczyny jakie dopro-

wadziły do jego powstania są bez znaczenia dla stwier-

dzenia jego wystąpienia. Przepis art. 116 par. 1 ordynacji

podatkowej uzależnia bowiem odpowiedzialność członków

zarządu spółek kapitałowych wyłącznie od zaistnienia bez-

skuteczności egzekucji w stosunku do spółki, nie odnosząc

się do przyczyn takiego stanu rzeczy. Są one więc prawnie

obojętne dla stwierdzenia braku możliwości zaspokojenia

egzekwowanej wierzytelności z majątku spółki.

Wyrok Sn

z 2 października 2013 r., sygn. akt ii Uk 66/13

ZAMÓW: bok@in

for.pl, 22 761

30 30

P I S

Z E M Y O D P O

W I E

D Z I

A L N I E

P A T R Z Y M Y

O B I E K T Y W N

I E

Liczba

st

ron: 2

08

|

cen

a: 29 zł

Kodeks

pracy

• ujednolicony tekst ustawy z komentarzem ekspertów

• jak firma może otrzymać dopłaty do wynagrodzeń

• jak skorzystać na elastycznym czasie pracy

AUTOPROMOCJA

Dziennik Gazeta Prawna, 30 stycznia 2014 nr 20 (3661)

gazetaprawna.pl

IV

orzecznIctwo

Sąd Najwyższy

o zaległościach składkowych

TEZA

Bezskuteczność egzekucji jest stanem obiektywnym,

a przyczyny, jakie doprowadziły do jego powstania, pozosta-

ją bez znaczenia dla stwierdzenia jego zaistnienia. Przepis

art. 116 par. 1 ordynacji podatkowej uzależnia bowiem odpo-

wiedzialność członków zarządu spółek kapitałowych wyłącz-

nie od zaistnienia bezskuteczności egzekucji w stosunku do

spółki, nie odnosząc się do przyczyn takiego stanu rzeczy. Są

one więc prawnie obojętne dla stwierdzenia braku możliwości

zaspokojenia egzekwowanej wierzytelności z majątku spółki.

STAn fAkTycZny

Decyzjami z 31 grudnia 2009 r. ZUS orzekł

o solidarnej odpowiedzialności dwojga członków zarządu

sp. z o.o. działającej w branży budowlanej za zaległości z ty-

tułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne,

ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz

Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w łącznej kwo-

cie 2 311 643,13 zł. Organ rentowy po przeprowadzeniu po-

stępowania wyjaśniającego ustalił, że w okresie pełnienia

przez nich funkcji członków zarządu (od 13 lutego 2002 r.)

spółka nie uiściła obowiązkowych składek na ubezpieczenia

społeczne za okres od listopada 2004 r. do czerwca 2005 r.

Odwołania od tych decyzji zostały oddalone wyrokiem sądu

okręgowego. Ustalił on, że spółka zajmowała się świadcze-

niem usług budowlanych na terenie kraju i poza jego grani-

cami, zatrudniając początkowo 10–20 osób, a w szczytowym

okresie ponad 300. Nie opłaciła składek na ubezpieczenie

społeczne za okres i w kwocie stwierdzonej przez organ ren-

towy. Na przełomie lat 2004 i 2005 nastąpiła drastyczna

podwyżka cen materiałów budowlanych w Niemczech. Do-

prowadziła ona do tego, że partnerzy niemieccy, dla których

spółka świadczyła usługi, przestali za nie płacić. Początko-

wo główny kontrahent spółki wpłacał niewielkie zaliczki,

obiecując że wkrótce uiści całość należności. Spowodowało

to, że jej zadłużenia kumulowały się. Największe trudności

finansowe powstały w marcu i kwietniu 2005 r. Po upływie

około 3 miesięcy członkowie zarządu uznali, że nie ma szans

na uregulowanie zaległości i dalsze funkcjonowanie firmy

i 1 lipca 2005 r. spółka złożyła wniosek o ogłoszenie upadło-

ści. Złożenie wniosku w tej dacie było podyktowane tym, że

odwołujący się mieli nadzieję, że dojdą do porozumienia ze

swoimi dłużnikami i odzyskają należności. Poza tym wyli-

czyli, że mają duże środki finansowe w niemieckiej kasie

urlopowej ULAK. Uważali także, że w dniu składania wnio-

sku o ogłoszenie upadłości majątek spółki był wystarczający

na zaspokojenie wszystkich wierzycieli.

Postanowieniem sądu rejonowego z 27 lipca 2005 r. została

ogłoszona upadłość spółki obejmująca likwidację jej majątku.

Wyznaczono także syndyka. Organ rentowy 8 sierpnia 2005 r.

przeprowadził kontrolę w spółce ustalając, że nie posiada ona

nieruchomości, a majątek został zabezpieczony przez nad-

zorcę. ZUS zgłosił swoje wierzytelności do masy upadłości.

Postanowieniem sądu rejonowego z 27 marca 2009 r. postę-

powanie upadłościowe wobec spółki zostało umorzone, ponie-

waż pozostały majątek nie wystarczył nawet na zaspokojenie

kosztów postępowania. Wierzyciele nie zostali zaspokojeni,

gdyż pozostały w masie upadłości majątek nie gwarantował

pokrycia wymagalnego zadłużenia. Syndyk z wpływających

środków pokrywał w pierwszej kolejności wynagrodzenia pra-

cowników. Nie dokonał żadnych wpłat na poczet zaległości

składkowych z okresu przed ogłoszeniem upadłości. Decyzję

o prowadzeniu postępowania upadłościowego syndyk podjął

na podstawie dokumentów złożonych przez odwołujących

się przy wniosku o upadłość. Dopiero w trakcje postępowa-

nia okazało się, że może ono zostać umorzone wobec braku

środków. Oprócz należności z kasy urlopowej spółka miała

wierzytelności do firm niemieckich na kwotę około miliona

euro oraz majątek trwały w postaci samochodów, elektro-

narzędzi i mebli. Nie wystarczyły one jednak na pokrycie

długów składkowych spółki. Należności od firm niemieckich

okazały się niemożliwe do uzyskania. I to pomimo działań

podjętych przez syndyka, któremu udało się odzyskać tylko

te, które nie były kwestionowane przez niemieckich kontra-

hentów. Pozostałe były albo kwestionowane przy zarzutach

nieprzeprowadzenia prawidłowego rozliczenia budów, zejścia

z budów przed ukończeniem prac i konieczności zastępcze-

go wykonania części robót oraz usuwania usterek za opłatą

bądź też istniała konieczność ich dochodzenia na drodze

sądowej, na co z kolei brak było środków.

W zakresie roszczeń wobec państwa niemieckiego z tytułu

zwrotu kosztów zezwoleń za pracę oraz zasadności uiszcza-

nia składek na rzecz kasy urlopowej, sąd pierwszej instancji

ustalił, że sąd w Niemczech oddalił wniosek syndyka o zwol-

nienie od kosztów procesu wobec oczywistej bezzasadności

roszczenia. Wobec tego syndyk odstąpił od procesu. Dodat-

kowo niemiecki Trybunał Konstytucyjny wydał niekorzyst-

ne orzeczenie w kwestii składek na rzecz kasy urlopowej.

Przy takich ustaleniach faktycznych sąd okręgowy oddalił

odwołanie członków zarządu wskazując, iż zaległości z tytułu

składek powstały w okresie piastowania przez nich funkcji.

Z zebranego materiału dowodowego wynika zaś, że odwo-

łujący się nie złożyli w odpowiednim czasie wniosku o ogło-

szenie upadłości. Nie wykazali też, że nie zawinili w niezło-

żeniu wniosku o upadłość we właściwym czasie. Odwołujący

się nie wskazali przy tym majątku spółki, z którego możliwe

byłoby przeprowadzenie egzekucji.

Sąd apelacyjny oddalił apelację od powyższego wyroku.

Wskazał on na art. 31 ustawy z 13 października 1998 r. o sys-

temie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 1442

z późn. zm.; dalej: ustawa systemowa) oraz art. 116 usta-

wy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U.

z 2012 r., poz. 749 z późn. zm., dalej: jako ordynacja podatko-

wa) w brzmieniu ustalonym po 1 stycznia 2003 r. Sąd doko-

nał analizy przesłanek odpowiedzialności odwołujących się.

Uznał, że bezspornie pełnili oni funkcje członków zarządu

spółki w okresie, w którym powstały zaległości spółki z tytułu

nieopłaconych składek na ubezpieczenie społeczne, za które

odpowiedzialność została na nich przeniesiona. W odniesie-

niu do drugiej z przesłanek przeniesienia odpowiedzialności,

tj. bezskuteczności egzekucji z majątku spółki sąd wskazał,

że w orzecznictwie przyjmuje się (uchwała składu siedmiu

sędziów SN z 13 maja 2009 r., sygn. akt I UZP 4/09, OSNP

z 2009/23-24/319), iż jest ona spełniona jeżeli przed wydaniem

decyzji obciążającej członka zarządu za zaległości składkowe

spółki dojdzie do umorzenia postępowania upadłościowego

na podstawie art. 361 pkt 1 ustawy z 28 lutego 2003 r. – Pra-

wo upadłościowe i naprawcze (t.j Dz.U. z 2012 r., poz. 1112

z późn. zm.; dalej: Prawo upadłościowe i naprawcze) względ-

nie do oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości na podsta-

wie art. 13 ust. 1 albo ust. 2 tej ustawy. Upadłość określana

w nauce prawa jako egzekucja uniwersalna, w odróżnieniu

od egzekucji singularnej, prowadzonej przez poszczególnych

wierzycieli ma na celu równomierne, chociażby częściowe

zaspokojenie wszystkich wierzycieli z całego majątku nie-

wypłacalnego dłużnika w trybie i na zasadach określonych

w Prawie upadłościowym i naprawczym. Niemożliwość re-

alizacji tego celu z uwagi na to, że majątek dłużnika nie wy-

starczy nawet na zaspokojenie kosztów postępowania jest

równoznaczna z bezskutecznością egzekucji uniwersalnej.

Odnosi się ona do wszystkich zobowiązań niewypłacalnego

dłużnika i wszystkich jego wierzycieli.

Wobec tego sąd apelacyjny uznał, iż wystąpienie 1 lipca

2005 r. przez spółkę z wnioskiem o ogłoszenie upadłości było

spóźnione w rozumieniu art. 116 ordynacji podatkowej. Wnio-

sek złożony został dopiero 1 lipca 2005 r., a więc po upływie

2 miesięcy od zaprzestania płacenia długów. Bez znaczenia

jest przy tym subiektywne przekonanie członków zarządu,

że zobowiązania zostałyby zaspokojone w przyszłości, kiedy

poprawi się sytuacja finansowa. Sąd apelacyjny stwierdził,

że wystarczające jest to, iż spółka nie płaciła samych tylko

wymagalnych należności publicznoprawnych. Zdaniem sądu

na podstawie okoliczności sprawy nie można przyjąć, że nie-

zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłość spółki nastąpiło

w sposób niezawiniony przez odwołujących się. Podstawy do

uwolnienia się od odpowiedzialności za składki nie stanowi

okoliczność, iż odwołujący się spodziewali się poprawy sy-

tuacji finansowej spółki wskutek spłaty zobowiązań przez

kontrahentów niemieckich oraz otrzymania środków z kasy

urlopowej ULAK. Należności te nie były bowiem bezsporne

i nigdy nie zostały w całości otrzymane, co zostało potwier-

dzone przeprowadzonym na etapie apelacji postępowaniem

dowodowym.

Sąd drugiej instancji uznał, że odwołujący się dla uwol-

nienia się od odpowiedzialności nie wskazali mienia spółki,

z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości po-

datkowych spółki w znacznej części. Masa upadłości spółki

nie pozwala bowiem nawet na prowadzenie postępowania

upadłościowego, a wskazywane przez odwołujących się na-

leżności są sporne lub też nie zostały przez dłużników za-

akceptowane.

Wskazując sporne należności spółki, członek zarządu nie uwolni

się od odpowiedzialności za składki

komEnTArZ

EkSpErTA

Marcin Wilczyński

asystent sędziego w sądzie najwyższym

N

a tle przedstawionego wyroku przypomnieć trzeba,

że w orzecznictwie podkreśla się, iż właściwym

czasem w rozumieniu art. 116 par. 1 ordynacji

podatkowej nie jest ani krótkotrwałe wstrzymanie

płacenia długów na skutek przejściowych trudności, ani

też całkowite zaprzestanie płacenia długów w następstwie

wyzbycia się przez podmiot gospodarczy całego (lub prawie

całego) majątku. Jest to chwila, kiedy wiadomo już, że

dłużnik nie będzie w stanie zaspokoić wszystkich swych

zobowiązań. W ocenie SN uwolnienie się od odpowiedzial-

ności nie może także nastąpić poprzez wskazanie

należności spornych czy niezaakceptowanych przez

dłużnika. Wskazanie mienia spółki umożliwiającego

zaspokojenie znacznej części zaległości podatkowych

(odpowiednio składkowych) wymaga bowiem wskazania

takiego mienia, z którego egzekucja jest faktycznie

możliwa. W praktyce oznacza to, iż egzekucja ta musi być

realna do przeprowadzenia i skutkująca zaspokojeniem

wierzyciela, a więc za majątek w powyższym rozumieniu

nie mogą być uznane wierzytelności sporne (wyrok NSA

z 15 lipca 2011 r., sygn. akt I FSK 899/10, LEX nr 1082301,

i wyrok NSA z 5 czerwca 2012 r., sygn. akt II FSK 2426/10,

LEX nr 1218972).

UZASAdniEniE

Sąd Najwyższy oddalił skargę kasacyjną.

W uzasadnieniu wskazał, że z ustaleń faktycznych w niniej-

szej sprawie wynika, że spółka już w 2004 r. miała trudności

w regulowaniu swoich zobowiązań. A od listopada 2004 r.

nie opłacała składek na ubezpieczenia społeczne. W marcu

i kwietniu 2005 r. zła sytuacja finansowa była wyraźnie wi-

doczna, co związane było z wstrzymaniem płatności przez

niemieckich kontrahentów. Spółka nie wywiązywała się ze

swoich wymagalnych zobowiązań. Nie posiadała też innych

środków finansowych pozwalających na dokonanie płatno-

ści. A należności ze strony kontrahentów niemieckich nie

były bezsporne. Trudności spółki nie były zatem przejścio-

we. SN uznał tym samym za nietrafny zarzut błędnej wy-

kładni art. 116 par. 1 ordynacji podatkowej przez uznanie,

że egzekucja z majątku spółki była bezskuteczna. Zarzut

ten skarżący uzasadniali tym, że ocenie ich zdaniem stan

bezskuteczności egzekucji powstał na skutek działania

syndyka masy upadłości. A skoro tak, to można twierdzić,

iż przesłanka odpowiedzialności w postaci bezskuteczności

egzekucji nie została wykazana ze względu na doprowadze-

nie do takiego stanu przez osoby trzecie. W cenie SN brak

jest podstaw do wysuwania takich twierdzeń, a w szcze-

gólności do wywiedzenia, że jakiekolwiek względy mogą

obiektywnie stwierdzalny stan bezskuteczności egzekucji

z majątku spółki niejako unieważnić. Podnieść trzeba, że

organ rentowy decyzję o przeniesieniu odpowiedzialności

za składki niezapłacone przez spółkę na członków zarządu

może wydać na podstawie art. 116 ordynacji podatkowej

w związku z art. 31 i 32 ustawy systemowej aż do upływu

terminu przedawnienia prawa do jej wydania.

Ocena bezskuteczności egzekucji następuje na datę wy-

dania decyzji w tym przedmiocie. Bezskuteczność tę, jak

wskazał SN w powołanej uchwale z 13 maja 2009 r., sygn.

akt I UZP 4/09, należy rozumieć jako sytuację, w której nie

ma jakichkolwiek wątpliwości, że nie zachodzi żadna moż-

liwość zaspokojenia egzekwowanej wierzytelności z jakiej-

kolwiek części majątku spółki. Bezskuteczność egzekucji

jest więc stanem obiektywnym, a przyczyny jakie dopro-

wadziły do jego powstania są bez znaczenia dla stwier-

dzenia jego wystąpienia. Przepis art. 116 par. 1 ordynacji

podatkowej uzależnia bowiem odpowiedzialność członków

zarządu spółek kapitałowych wyłącznie od zaistnienia bez-

skuteczności egzekucji w stosunku do spółki, nie odnosząc

się do przyczyn takiego stanu rzeczy. Są one więc prawnie

obojętne dla stwierdzenia braku możliwości zaspokojenia

egzekwowanej wierzytelności z majątku spółki.

Wyrok Sn

z 2 października 2013 r., sygn. akt ii Uk 66/13

AUTOPROMOCJA

AUTOPROMOCJA

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: [e-mail]

4 / 4