Działania wobec stresu –

Działania wobec stresu –

podejście

podejście

personologiczne

personologiczne

Style radzenia sobie ze

Style radzenia sobie ze

stresem

stresem

Styl radzenia sobie ze

Styl radzenia sobie ze

stresem

stresem

•

Charakterystyczny dla jednostki,
preferowany, względnie stabilny
sposób działania wobec stresu

•

Tendencja, gotowość do działania w
określony sposób charakterystyczna
dla danej jednostki

•

Indywidualny repertuar działań

Styl radzenia sobie ze stresem

Styl radzenia sobie ze stresem

– kwestie nie rozstrzygnięte

– kwestie nie rozstrzygnięte

•

Relacja do osobowości

•

Liczba preferowanych sposobów

działania charakterystyczna dla

jednostki

•

Relacja do realnego działania

•

Rola czynników sytuacyjnych w

uruchamianiu działania

•

Kształtowanie – uczenie się przez

obserwację (?)

Postawa wobec

Postawa wobec

sygnałów zagrożenia

sygnałów zagrożenia

Struś czy zając ?

Struś czy zając ?

Postawa wobec sygnałów

Postawa wobec sygnałów

zagrożenia

zagrożenia

•

Wymiar „represja – sensytyzacja”

•

(Byrne, ’67)

•

czyli radzenie sobie z zagrożeniami
poprzez „eliminowanie ze
świadomości” lub „oswajanie”

niezależność psychologicznej i fizycznej

niezależność psychologicznej i fizycznej

obecności sygnałów niebezpieczeństwa

obecności sygnałów niebezpieczeństwa

(Miller, S.1980)

(Miller, S.1980)

fizycznie

sygnał

niebezpieczeństwa

obecny

nieobecny

obecny

realistyczny

strach

nadmierne

martwienie się

psycho

logicz

nie

nieobecny

odwracanie

uwagi

realistyczne

hamowanie

strachu

wyniki eksperymentu Miller

wyniki eksperymentu Miller

osoby

preferujące

sygnał

osoby

preferujące

muzykę

możliwość

uniknięcia

szoku

24

10

brak

możliwości

uniknięcia

szoku

11

23

predyspozycja indywidualna - postawa

predyspozycja indywidualna - postawa

wobec sygnałów zagrożenia - Miller

wobec sygnałów zagrożenia - Miller

1979

1979

monitori
ng

bluntin
g

predyspozycja indywidualna - postawa

predyspozycja indywidualna - postawa

wobec sygnałów zagrożenia - Miller

wobec sygnałów zagrożenia - Miller

1979

1979

•

pomiar za pomocą skali MBSS (Miller
Behavioral Style Scale)

monitori
ng

bluntin
g

zając

struś

Kiedy informowanie

Kiedy informowanie

szkodzi pacjentowi?

szkodzi pacjentowi?

Badania S. Miller

Badania S. Miller

Badanie reakcji na bolesną

Badanie reakcji na bolesną

procedurę diagnostyczną (1/2)

procedurę diagnostyczną (1/2)

•

Selekcja dwóch grup pacjentów (monitors

vs. blunters)

•

Dwie procedury informowania o badaniu –

oszczędna i pełna

•

Porównanie reakcji czterech grup (monitors

+ pełna informacja, monitors + oszczędna

informacja, blunters + pełna informacja,

blunters + oszczędna informacja)

•

Ogólnie najlepsze przystosowanie w

grupach „dopasowanych”

Badanie reakcji na bolesną

Badanie reakcji na bolesną

procedurę diagnostyczną (2/2)

procedurę diagnostyczną (2/2)

•

Efekt informacji – większy przyrost
negatywnych emocji (po
poinformowaniu i po badaniu) u osób
otrzymujących pełną informację

•

Efekt stylu radzenia sobie – wyższy
poziom napięcia emocjonalnego i
dłuższy czas utrzymywania się
negatywnych emocji po badaniu u
„monitors”

Styl radzenia sobie ze stresem

Styl radzenia sobie ze stresem

a zachowania prozdrowotne

a zachowania prozdrowotne

•

Monitors – większa czujność i szybkie
reagowanie na wczesne objawy
choroby, lepsze stosowanie się do
zaleceń w trakcie leczenia

•

Blunters – dłuższe lekceważenie
wczesnych objawów choroby,
późniejsze zgłaszanie się do lekarza,
gorsze stosowanie do zaleceń w
trakcie leczenia

Monitoring i blunting

Monitoring i blunting

Jedna dymensja czy dwa

Jedna dymensja czy dwa

niezależne wymiary?

niezależne wymiary?

Wymiary konfrontacja - unikanie w

Wymiary konfrontacja - unikanie w

ujęciu Krohne’go (1985)

ujęciu Krohne’go (1985)

vigilance

konfrontacj
a

avoidance
unikanie

wysoka

niska

wysokie

niskie

osobowościowe uwarunkowania

osobowościowe uwarunkowania

tendencji do konfrontacji i unikania

tendencji do konfrontacji i unikania

- Krohne 1985

- Krohne 1985

•

konfrontacja

- niska tolerancja

niepewności

•

unikanie poznawcze

- niska

tolerancja pobudzenia

cztery style radzenia sobie ze stresem

cztery style radzenia sobie ze stresem

-

-

coping modes (Krohne, 1986)

coping modes (Krohne, 1986)

vigilance

konfrontacj
a

avoidance
unikanie

wysoka

niska

wysokie

niskie

niestabilny

sztywny
unikowy

sztywny
konfrontacyjn
y

elastyczny

style radzenia sobie ze stresem a

style radzenia sobie ze stresem a

poziom stresu związanego z operacją

poziom stresu związanego z operacją

chirurgiczną (poziom kortyzonu)

chirurgiczną (poziom kortyzonu)

(Slangen, Kleeman, Krohne, 1993)

(Slangen, Kleeman, Krohne, 1993)

style radzenia sobie ze stresem a

style radzenia sobie ze stresem a

poziom lęku przedoperacyjnego

poziom lęku przedoperacyjnego

(obserwowane werbalne wskaźniki

(obserwowane werbalne wskaźniki

lęku)

lęku)

style radzenia sobie ze stresem a

style radzenia sobie ze stresem a

poziom lęku przedoperacyjnego (skala

poziom lęku przedoperacyjnego (skala

emocjonalnego aspektu lęku)

emocjonalnego aspektu lęku)

Kiedy złudzenia mogą

Kiedy złudzenia mogą

być korzystne?

być korzystne?

Teoria adaptacji poznawczej

Teoria adaptacji poznawczej

S. Taylor

S. Taylor

Teoria adaptacji poznawczej Taylor

Teoria adaptacji poznawczej Taylor

(1983)

(1983)

•

adaptacja do zagrażających zdarzeń
przybiera trzy podstawowe formy:

•

poszukiwanie znaczenia

•

uzyskiwanie poczucia panowania

•

utrzymywanie pozytywnego obrazu
własnej osoby

selektywna ewaluacja jako

selektywna ewaluacja jako

reakcja na wiktymizację (Taylor,

reakcja na wiktymizację (Taylor,

1983)

1983)

•

porównywanie w dół

•

wybiórcze porównywanie

•

tworzenie hipotetycznych, gorszych
światów

•

reinterpretacja zdarzenia

•

pozytywna ocena swoich działań