Radzenie sobie

Radzenie sobie

ze stresem

ze stresem

Istota i funkcje

Istota i funkcje

Jak sześciu braci radziło sobie

Jak sześciu braci radziło sobie

z huraganami?

z huraganami?

•

Lękowy Adam

- ewakuował się w bezpieczny

rejon zanim pojawiły się huragany

•

Macho Ben

- zmobilizował siły i środki aby

przetrwać huragany, ale poniósł duże straty

•

Rozsądny Cedryk

- wprawdzie martwił się

huraganami, ale przede wszystkim nie lubił
okolicy i jej mieszkańców, a więc sprzedał
swoją część braciom i wyprowadził się dwa
lata wcześniej

Jak sześciu braci radziło sobie z

Jak sześciu braci radziło sobie z

huraganami?

huraganami?

•

Uparty Daniel

- odniósł poważne obrażenia w

jednym z huraganów, ale był wytrwały w
rehabilitacji swoich urazów, został przywódcą
ruchu na rzecz zabezpieczania się przed
huraganami, zakochał się i poślubił swoją
rehabilitantkę

•

Nieprzygotowany Edward

- stracił samochód w

pierwszym huraganie, więc ewakuował się z
samochodem kiedy ostrzegano przed kolejnym

•

Beztroski Frank

- był na safari w Afryce i

dowiedział się o huraganach po dwóch
miesiącach

Dylematy teorii radzenia

Dylematy teorii radzenia

sobie ze stresem

sobie ze stresem

•

styl czy strategia?

•

czym różni się od mechanizmów
obronnych?

•

czym różni się od automatycznych
reakcji adaptacyjnych?

•

czym różni się od panowania nad
otoczeniem?

•

czy jest intencjonalne?

•

czy może być prewencyjne?

Uwarunkowania radzenia sobie ze

Uwarunkowania radzenia sobie ze

stresem (Beehr, McGrath, 1996)

stresem (Beehr, McGrath, 1996)

stresory

Radzenie

sobie

ze stresem

Konsekwencje

radzenia sobie

Ocena poznawcza

proces wyboru

Cechy

indywidualne

Koncepcja strategii

Koncepcja strategii

adaptacyjnych (White,

adaptacyjnych (White,

1977)

1977)

•

celem działań określanych jako

strategie adaptacyjne

jest:

•

zdobycie adekwatnych informacji
dotyczących otoczenia

•

utrzymanie zadowalających warunków
wewnętrznych umożliwiających
działanie i przetwarzanie informacji

•

utrzymanie autonomii - wolności
ruchów -swobody działania

dwie formy strategii

dwie formy strategii

adaptacyjnych (White,1977)

adaptacyjnych (White,1977)

•

radzenie sobie

- działania adaptacyjne w

trudnych, nowych warunkach

•

mechanizmy obronne

- działania adaptacyjne,

które przebiegają niewłaściwie, nieskuteczne,
zakłócające harmonię i równowagę pomiędzy
trzema celami adaptacji, skojarzone z wysokim
lękiem i wprawdzie na krótszą metę skuteczne
w jego redukcji, to na dłuższą metę zawodne

Radzenie sobie ze stresem ujęte w

Radzenie sobie ze stresem ujęte w

aspekcie temporalnym (Beehr,

aspekcie temporalnym (Beehr,

McGrath, 1996)

McGrath, 1996)

•

prewencyjne

•

antycypacyjne

•

dynamiczne

•

reaktywne

•

rezydualne

S

P

A

D

R

R
z

proaktywne radzenie sobie

proaktywne radzenie sobie

ze stresem (Schwarzer,

ze stresem (Schwarzer,

1998)

1998)

•

polega na przygotowywaniu się na
nieznane i nietypowe problemy i
zagrożenia, poprzez odpowiednią
organizację działania,
przewidywanie, rozsądne
gospodarowanie zasobami,
kontrolowanie emocji i zapobieganie
problemom

składniki proaktywnego

składniki proaktywnego

radzenia sobie ze stresem (1)

radzenia sobie ze stresem (1)

•

proaktywna ocena sytuacji stresowej

-

właściwa identyfikacja problemów i
możliwości poradzenia sobie z nimi,
unikanie problemów, których nie można
pokonać, koncentracja na problemach
możliwych do rozwiązania,
przewidywanie trudności i wcześniejsze
przygotowywanie się do nich

składniki proaktywnego

składniki proaktywnego

radzenia sobie ze stresem (2)

radzenia sobie ze stresem (2)

•

proaktywne przemyśliwanie

- wyobrażanie

sobie przebiegu wypadków, możliwych
problemów i sposobów ich przezwyciężania,
wizualizacja sukcesów w ich
przezwyciężaniu, antycypowanie stresu i
przemyśliwanie sposobów zapobiegania,
wyobrażeniowe próbowanie różnych
sposobów działania i odrzucanie
nieskutecznych

składniki proaktywnego

składniki proaktywnego

radzenia sobie ze stresem (3)

radzenia sobie ze stresem (3)

•

proaktywne zarządzanie zasobami

-

dobra i wcześniejsza orientacja w
możliwościach uzyskania wsparcia i
pomocy od innych, umiejętność ich
wykorzystania, odpowiednie
wykorzystanie zasobów takich jak
czas, energia, pieniądze i zdrowie w
radzeniu sobie z trudnościami

składniki proaktywnego

składniki proaktywnego

radzenia sobie ze stresem (4,

radzenia sobie ze stresem (4,

5)

5)

•

proaktywne kontrolowanie emocji

-

dystansowanie się od chronicznych stresorów i
dystraktorów, umiejętność oderwania się od
problemów, stworzenie czasowego i fizycznego
dystansu

•

proaktywne celowe działania

- aktywne

zapobieganie problemom i rozwiązywanie już
istniejących, inicjowanie działania,
przejmowanie odpowiedzialności,
przezwyciężanie trudności, wytrwałość