Pierwiastki

Pierwiastki

biogenne (makro i

biogenne (makro i

mikroelementy)

mikroelementy)

niezbędne dla roślin

niezbędne dla roślin

i zwierząt.

i zwierząt.

Wiele związków mineralnych jest niezbędnych

Wiele związków mineralnych jest niezbędnych

dla prawidłowego funkcjonowania zarówno

dla prawidłowego funkcjonowania zarówno

organizmów zwierzęcych jak i roślinnych.

organizmów zwierzęcych jak i roślinnych.

Braki minerałów w otoczeniu organizmu

Braki minerałów w otoczeniu organizmu

mogą wywołać poważne zaburzenia w jego

mogą wywołać poważne zaburzenia w jego

rozwoju i doprowadzić do dysfunkcji wielu

rozwoju i doprowadzić do dysfunkcji wielu

organów.

organów.

Najważniejszymi pierwiastkami, które w

Najważniejszymi pierwiastkami, które w

największych ilościach budują wszelkie

największych ilościach budują wszelkie

struktury organizmów żywych są tak zwane

struktury organizmów żywych są tak zwane

pierwiastki biogenne, do których zalicza

pierwiastki biogenne, do których zalicza

się

się

:

:

węgiel ( C ), wodór (H), tlen (O), azot (N),

węgiel ( C ), wodór (H), tlen (O), azot (N),

siarkę (S) oraz fosfor (P).

siarkę (S) oraz fosfor (P).

Oprócz pierwiastków biogennych w skład

Oprócz pierwiastków biogennych w skład

organizmów wchodzi wiele innych, które

organizmów wchodzi wiele innych, które

dzieli się, zależnie od ilości, w jakiej

dzieli się, zależnie od ilości, w jakiej

występują oraz od funkcji, jaką pełnią,

występują oraz od funkcji, jaką pełnią,

na :

na :

MAKROELEMENTY - pierwiastki, których jest

MAKROELEMENTY - pierwiastki, których jest

najwięcej w organizmie. Są to :

najwięcej w organizmie. Są to :

C, H, O, P, N, K, Ca, Mg, Na, S, Cl.

C, H, O, P, N, K, Ca, Mg, Na, S, Cl.

MIKROELEMENTY - pierwiastki, których jest

MIKROELEMENTY - pierwiastki, których jest

w organizmie o wiele mniej niż

w organizmie o wiele mniej niż

makroelementów, często występują jedynie

makroelementów, często występują jedynie

śladowo, ale mimo te małe ilości są

śladowo, ale mimo te małe ilości są

organizmowi bardzo potrzebne. Są to :

organizmowi bardzo potrzebne. Są to :

Fe, Cu, Zn, Mn, Mo, B , J , F, Se.

Fe, Cu, Zn, Mn, Mo, B , J , F, Se.

Różne pierwiastki pełnią odmienne role u

Różne pierwiastki pełnią odmienne role u

poszczególnych gatunków roślin. Mówiąc o

poszczególnych gatunków roślin. Mówiąc o

roli pierwiastków w organizmach roślinnych

roli pierwiastków w organizmach roślinnych

należy zaznaczyć, że wyróżnia się dla nich

należy zaznaczyć, że wyróżnia się dla nich

nie tylko mikro i makroelementy ale i

nie tylko mikro i makroelementy ale i

ultraelementy. Zalicza się do nich rad, selen

ultraelementy. Zalicza się do nich rad, selen

oraz złoto. Są to pierwiastki, których udział

oraz złoto. Są to pierwiastki, których udział

w suchej masie rośliny nie przekracza

w suchej masie rośliny nie przekracza

0,0001%. Nie znane są jeszcze wszystkie

0,0001%. Nie znane są jeszcze wszystkie

ewentualne skutki ich niedoborów, nie

ewentualne skutki ich niedoborów, nie

wiadomo też do końca, na czym polega ich

wiadomo też do końca, na czym polega ich

rola w organizmach roślinnych.

rola w organizmach roślinnych.

PIERWIASTKI U ROŚLIN

SKUTKI NIEDOBORU

SKUTKI NIEDOBORU



Tlen, wodór i węgiel

Tlen, wodór i węgiel

warunkują wszelkie życie na Ziemi.

warunkują wszelkie życie na Ziemi.



Zbyt mała ilość

Zbyt mała ilość

fosforu

fosforu

hamuje procesy metaboliczne (fotosyntezę,

hamuje procesy metaboliczne (fotosyntezę,

oddychanie komórkowe) oraz procesy wzrostu roślin. Następuje

oddychanie komórkowe) oraz procesy wzrostu roślin. Następuje

nekroza organów roślin.

nekroza organów roślin.



Zbyt mała ilość

Zbyt mała ilość

azotu

azotu

hamuje wzrost i kwitnienie rośliny, powoduje

hamuje wzrost i kwitnienie rośliny, powoduje

bledniecie liści.

bledniecie liści.



Zbyt mała ilość

Zbyt mała ilość

wapnia

wapnia

powoduje rozpadanie się błon komórkowych,

powoduje rozpadanie się błon komórkowych,

zaburzenia w rozwoju liści, pędów i korzeni, chlorozę i martwicę.

zaburzenia w rozwoju liści, pędów i korzeni, chlorozę i martwicę.



Zbyt mała ilość

Zbyt mała ilość

sodu

sodu

powoduje zmniejszenie i całkowitą utratę

powoduje zmniejszenie i całkowitą utratę

pobudliwości komórek wywołanych przez zaniknięcie różnicy

pobudliwości komórek wywołanych przez zaniknięcie różnicy

potencjałów.

potencjałów.



Zbyt mała ilość

Zbyt mała ilość

potasu

potasu

powoduje hamowanie wzrostu pędów i

powoduje hamowanie wzrostu pędów i

korzeni, chlorozę i martwicę.

korzeni, chlorozę i martwicę.



Zbyt mała ilość

Zbyt mała ilość

siarki

siarki

hamuje syntezę chlorofilu.

hamuje syntezę chlorofilu.



Zbyt mała ilość

Zbyt mała ilość

magnezu

magnezu

hamuje fotosyntezę, powoduje chlorozę i

hamuje fotosyntezę, powoduje chlorozę i

powstawanie bordowych smug na liściach.

powstawanie bordowych smug na liściach.



Zbyt mała ilość

Zbyt mała ilość

chloru

chloru

zakłóca fotosyntezę i oddychanie komórkowe.

zakłóca fotosyntezę i oddychanie komórkowe.



Zbyt mała ilość

Zbyt mała ilość

żelaza

żelaza

powoduje chlorozę młodych liści i zaburzenia

powoduje chlorozę młodych liści i zaburzenia

w procesach oddychania i fotosyntezy.

w procesach oddychania i fotosyntezy.



Zbyt mała ilość

Zbyt mała ilość

cynku

cynku

powoduje chlorozę liści.

powoduje chlorozę liści.



Zbyt mała ilość

Zbyt mała ilość

boru

boru

powoduje zatrzymanie procesów zapylania i

powoduje zatrzymanie procesów zapylania i

zapłodnienia. Przy braku boru nie powstają owoce i nasiona

zapłodnienia. Przy braku boru nie powstają owoce i nasiona

PIERWIASTKI U ZWIERZĄT

PIERWIASTKI U ZWIERZĄT

Brak związków mineralnych w środowisku

Brak związków mineralnych w środowisku

pośrednio wpływa bardzo niekorzystnie na stan

pośrednio wpływa bardzo niekorzystnie na stan

organizmów zwierzęcych. Zwierzęta są

organizmów zwierzęcych. Zwierzęta są

organizmami cudzożywnymi, mikroelementy

organizmami cudzożywnymi, mikroelementy

pobierają wraz z tkankami zjadanych roślin i

pobierają wraz z tkankami zjadanych roślin i

zwierząt. Jeżeli w roślinach, które stanowią ich

zwierząt. Jeżeli w roślinach, które stanowią ich

pokarm będzie brakowało pewnych pierwiastków,

pokarm będzie brakowało pewnych pierwiastków,

niedobory te pojawią się również w organizmie

niedobory te pojawią się również w organizmie

roślinożercy. Roślinożerca pozbawiony

roślinożercy. Roślinożerca pozbawiony

wystarczającej ilości minerałów będąc

wystarczającej ilości minerałów będąc

pokarmem zwierząt mięsożernych i człowieka

pokarmem zwierząt mięsożernych i człowieka

wywołuje również u nich niedobory pierwiastków.

wywołuje również u nich niedobory pierwiastków.

Zatem braki minerałów w środowisku i idące za

Zatem braki minerałów w środowisku i idące za

tym braki w organizmach roślinnych stanowią

tym braki w organizmach roślinnych stanowią

pierwsze ogniwa łańcucha niedoborów i ich

pierwsze ogniwa łańcucha niedoborów i ich

niekorzystnych konsekwencji u wielu zwierząt.

niekorzystnych konsekwencji u wielu zwierząt.

SKUTKI NIEDOBORU

SKUTKI NIEDOBORU



Podobnie jak u roślin obecność

Podobnie jak u roślin obecność

węgla, tlenu i wodoru

węgla, tlenu i wodoru

warunkuje

warunkuje

wszelkie życie.

wszelkie życie.



Niewystarczająca ilość

Niewystarczająca ilość

azotu

azotu

powoduje wychudzenie organizmu

powoduje wychudzenie organizmu

zwierzęcego. Jeżeli niedobory utrzymują się przez dłuższy okres

zwierzęcego. Jeżeli niedobory utrzymują się przez dłuższy okres

czasu mogą doprowadzić nawet do marskości wątroby i martwicy.

czasu mogą doprowadzić nawet do marskości wątroby i martwicy.



Niewystarczająca ilość

Niewystarczająca ilość

fosforu

fosforu

prowadzi do zahamowania wielu

prowadzi do zahamowania wielu

procesów metabolicznych i do krzywicy.

procesów metabolicznych i do krzywicy.



Niewystarczająca ilość

Niewystarczająca ilość

wapnia

wapnia

prowadzi do kruchości kości, do

prowadzi do kruchości kości, do

krzywicy, osłabienia szkliwa zębów a nawet do chorób

krzywicy, osłabienia szkliwa zębów a nawet do chorób

metabolicznych, np: do tężyczki, której objawy to silne drgawki.

metabolicznych, np: do tężyczki, której objawy to silne drgawki.



Niewystarczająca ilość

Niewystarczająca ilość

sodu

sodu

powoduje utracenie możliwości

powoduje utracenie możliwości

pobudzenia komórek poprzez zaniknięcie różnicy potencjałów.

pobudzenia komórek poprzez zaniknięcie różnicy potencjałów.



Niewystarczająca ilość

Niewystarczająca ilość

potasu

potasu

powoduje ogólne osłabienie całego

powoduje ogólne osłabienie całego

organizmu i osłabienie mięśnia sercowego. Potas jest potrzebny do

organizmu i osłabienie mięśnia sercowego. Potas jest potrzebny do

prawidłowej kurczliwości mięśni.

prawidłowej kurczliwości mięśni.



Niewystarczająca ilość

Niewystarczająca ilość

magnezu

magnezu

powoduje zaburzenia w działaniu

powoduje zaburzenia w działaniu

układu nerwowego, zwiększa nerwowo- mięśniową pobudliwość, co

układu nerwowego, zwiększa nerwowo- mięśniową pobudliwość, co

wywołuje nieprzyjemne skurcze. Silne niedobory wywołują tężyczkę

wywołuje nieprzyjemne skurcze. Silne niedobory wywołują tężyczkę

i osłabiają pracę mięśnia sercowego.

i osłabiają pracę mięśnia sercowego.



Niewystarczająca ilość

Niewystarczająca ilość

siarki

siarki

powoduje zaburzenie równowagi

powoduje zaburzenie równowagi

mineralnej w organizmie,

mineralnej w organizmie,



Niewystarczająca ilość

Niewystarczająca ilość

chloru

chloru

powoduje zakłócenia w procesie

powoduje zakłócenia w procesie

oddychania i w trawieniu.

oddychania i w trawieniu.

Bibliografia

Bibliografia



www.wikipedia.pl

www.wikipedia.pl



Encyklopedia podręczna

Encyklopedia podręczna

(Kluszczyński 2002r)

(Kluszczyński 2002r)



http://www.bryk.pl/teksty/liceum/biol

http://www.bryk.pl/teksty/liceum/biol

ogia/botanika/19083-sk

ogia/botanika/19083-sk

%C5%82adniki_mineralne.html

%C5%82adniki_mineralne.html