HIPERGLIKEMIA

HIPERGLIKEMIA

I

I

HIPOGLOKEMIA

HIPOGLOKEMIA

Przygotował:

Przygotował:

Michał Sztachański

Michał Sztachański

©
2007r.

„

„

Epidemia cukrzycy”

Epidemia cukrzycy”

Zgodnie z danymi szacunkowymi z końca 2006r., w krajach

Zgodnie z danymi szacunkowymi z końca 2006r., w krajach

członkowskich Unii Europejskiej żyje około 25 mln. ludzi

członkowskich Unii Europejskiej żyje około 25 mln. ludzi

chorych na cukrzycę.

chorych na cukrzycę.

W nowych krajach członkowskich w tym Polsce

W nowych krajach członkowskich w tym Polsce

częstotliwość zachorowań oceniana jest na około 9%.

częstotliwość zachorowań oceniana jest na około 9%.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) alarmuje, że w ciągu

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) alarmuje, że w ciągu

20 lat nastąpi na Świecie gwałtowny wzrost odsetka

20 lat nastąpi na Świecie gwałtowny wzrost odsetka

chorych o około 71% . W krajach UE wyniesie on około

chorych o około 71% . W krajach UE wyniesie on około

16%. Przypadki te głównie będą dotyczyły cukrzycy typu 2.

16%. Przypadki te głównie będą dotyczyły cukrzycy typu 2.

Należy wspomnieć, że problem ten w dużej mierze dotknie

Należy wspomnieć, że problem ten w dużej mierze dotknie

również dzieci.

również dzieci.

Cukrzyca (diabetes

Cukrzyca (diabetes

mellitus)

mellitus)

Cukrzyca jest przewlekłą chorobą,

Cukrzyca jest przewlekłą chorobą,

wynikającą z niedoboru insuliny w

wynikającą z niedoboru insuliny w

organizmie, która powoduje

organizmie, która powoduje

zaburzenia w przemianie

zaburzenia w przemianie

cukrowców.

cukrowców.

Komórki

Komórki

β

β

(beta) wysp trzustkowych (Langerhansa) wydzielają do

(beta) wysp trzustkowych (Langerhansa) wydzielają do

krwi insulinę, hormon regulujący gospodarkę węglowodanową.

krwi insulinę, hormon regulujący gospodarkę węglowodanową.

Niedobór tego hormonu wywołuje cukrzycę, która jest przewlekłą

Niedobór tego hormonu wywołuje cukrzycę, która jest przewlekłą

chorobą przemiany materii, przebiegającą z pierwotnymi

chorobą przemiany materii, przebiegającą z pierwotnymi

zaburzeniami gospodarki węglowodanowej oraz wtórnymi

zaburzeniami gospodarki węglowodanowej oraz wtórnymi

zaburzeniami przemiany tłuszczów i białek.

zaburzeniami przemiany tłuszczów i białek.

Cukrzyca (diabetes

Cukrzyca (diabetes

mellitus)

mellitus)

Trzustka:

1. Przewód żółciowo wspólny;

2. Przewód trzustkowy;

3. Trzon trzustki;

4. Ogon trzustki;

5. Tętnica krezkowa górna;

6. Żyła krezkowa górna;

7. Głowa trzustki;

8. Brodawka większ dwunastnicy;

9. Dwunastnica.

a. TRZUSTKA

Cukrzyca (diabetes

Cukrzyca (diabetes

mellitus)

mellitus)

b. BUDOWA DROBNOWIDOWA TRZUSTKI

1. Pęcherzyki trzustkowe;

2. Wyspa trzustkowa (Langerhansa);

3. Część zewnątrz wydzielnicza;

4. Naczynia włosowate w obrębie

wyspy.

c. SCHEMAT BUDOWY DROBNOWIDOWEJ
TRZUSTKI

1. Pęcherzyki trzustkowe;

2. Komórki wyspy (Langerhansa);

3. Naczynia krwionośne;

4. Przewodzik trzustkowy.

Niedobór insuliny w cukrzycy powoduje

Niedobór insuliny w cukrzycy powoduje

zwiększenie poziomu glukozy we krwi

zwiększenie poziomu glukozy we krwi

(hiperglikemię), której nadmiar

(hiperglikemię), której nadmiar

przechodzi przez nerki do moczu. Stąd

przechodzi przez nerki do moczu. Stąd

pochodzi starożytna nazwa cukrzycy

pochodzi starożytna nazwa cukrzycy

„słodkie przeciekanie”

„słodkie przeciekanie”

Ograniczone wykorzystywanie cukrów

Ograniczone wykorzystywanie cukrów

przez tkanki przy niedoborze insuliny

przez tkanki przy niedoborze insuliny

powoduje, że w przemianie materii są

powoduje, że w przemianie materii są

spalane głównie tłuszcze.

spalane głównie tłuszcze.

Cukrzyca (diabetes

Cukrzyca (diabetes

mellitus)

mellitus)

Cukrzyca (diabetes

Cukrzyca (diabetes

mellitus)

mellitus)

Regulacja poziomu glukozy we krwi.

Etiologia cukrzycy nie jest jednolita. Czynnikiem

Etiologia cukrzycy nie jest jednolita. Czynnikiem

istotnym jest dziedziczenie. Stwierdzono, że cukrzyca

istotnym jest dziedziczenie. Stwierdzono, że cukrzyca

znacznie częściej występuje wśród członków tych

znacznie częściej występuje wśród członków tych

rodzin, w których już występowały przypadki

rodzin, w których już występowały przypadki

cukrzycy. Często bezpośrednią przyczyną ujawniającą

cukrzycy. Często bezpośrednią przyczyną ujawniającą

cukrzycę u dzieci i osób młodych są choroby zakaźne,

cukrzycę u dzieci i osób młodych są choroby zakaźne,

szczególnie zakażenia wirusowe. Cukrzyca u osób

szczególnie zakażenia wirusowe. Cukrzyca u osób

dorosłych kojarzy się często z chorobami dróg

dorosłych kojarzy się często z chorobami dróg

żółciowych i trzustki oraz z otyłością 70 do 80%

żółciowych i trzustki oraz z otyłością 70 do 80%

chorych w wieku dojrzałym ma nadwagę.

chorych w wieku dojrzałym ma nadwagę.

Choroba częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn.

Choroba częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn.

Częstość jej występowania wzrasta wraz z wiekiem.

Częstość jej występowania wzrasta wraz z wiekiem.

Etiologia

Etiologia

Etiologia

Etiologia

Biorąc pod uwagę przyczyny i przebieg

Biorąc pod uwagę przyczyny i przebieg

wyodrębnia się dwie zasadnicze postacie

wyodrębnia się dwie zasadnicze postacie

cukrzycy:

cukrzycy:

CUKRZYCA TYPU I – czyli insulinozależna

CUKRZYCA TYPU II – czyli
insulinoniezależna

CUKRZYCA TYPU I – czyli

insulinozależna

Jest spowodowana rzeczywistym

Jest spowodowana rzeczywistym

bezwzględnym niedoborem insuliny na

bezwzględnym niedoborem insuliny na

skutek uszkodzenia komórek

skutek uszkodzenia komórek

β

β

(beta)

(beta)

wysp Langerhansa. Ta postać cukrzycy

wysp Langerhansa. Ta postać cukrzycy

występuje przede wszystkim u dzieci i

występuje przede wszystkim u dzieci i

osób młodych, charakteryzuje się dość

osób młodych, charakteryzuje się dość

ciężkim przebiegiem i skłonnością do

ciężkim przebiegiem i skłonnością do

kwasicy ketonowej. Leczenie wymaga

kwasicy ketonowej. Leczenie wymaga

bezwzględnie stałego stosowania insuliny.

bezwzględnie stałego stosowania insuliny.

CUKRZYCA TYPU I – czyli

insulinozależna

W cukrzycy typu I

W cukrzycy typu I

na skutek nasilonych

na skutek nasilonych

zaburzeń przemiany węglowodanów, tłuszczów i

zaburzeń przemiany węglowodanów, tłuszczów i

białek dochodzi do chudnięcia, niedorozwoju

białek dochodzi do chudnięcia, niedorozwoju

fizycznego oraz stłuszczenia i powiększenia

fizycznego oraz stłuszczenia i powiększenia

wątroby. Po kilkuletnim rozwoju choroby rozwijają

wątroby. Po kilkuletnim rozwoju choroby rozwijają

się patologiczne zmiany w drobnych naczyniach

się patologiczne zmiany w drobnych naczyniach

krwionośnych (mikroangiopatia). Dotyczą one w

krwionośnych (mikroangiopatia). Dotyczą one w

pierwszej kolejności naczyń siatkówki oka oraz

pierwszej kolejności naczyń siatkówki oka oraz

tętniczek kłębuszków nerkowych i mogą

tętniczek kłębuszków nerkowych i mogą

doprowadzić do znacznego upośledzenia wzroku

doprowadzić do znacznego upośledzenia wzroku

oraz niewydolności nerek.

oraz niewydolności nerek.

OBJAWY KLINICZNE

CUKRZYCA TYPU I – czyli

insulinozależna

LECZENIE

Leczenie cukrzycy insulinozależnej (I typu) jest

Leczenie cukrzycy insulinozależnej (I typu) jest

przede wszystkim leczeniem susbstytucyjnym,

przede wszystkim leczeniem susbstytucyjnym,

czyli polega na podawaniu brakującego

czyli polega na podawaniu brakującego

hormonu, którym jest insulina. Ponieważ jest to

hormonu, którym jest insulina. Ponieważ jest to

hormon białkowy, musi podany pozajelitowo,

hormon białkowy, musi podany pozajelitowo,

gdyż podany doustnie zostałby strawiony w

gdyż podany doustnie zostałby strawiony w

przewodzie pokarmowym. Insulinę podaje się we

przewodzie pokarmowym. Insulinę podaje się we

wstrzyknięciach podskórnych, a w wyjątkowych

wstrzyknięciach podskórnych, a w wyjątkowych

sytuacjach – w kroplowym wlewie dożylnym.

sytuacjach – w kroplowym wlewie dożylnym.

Występuje najczęściej u osób starszych , z otyłością

Występuje najczęściej u osób starszych , z otyłością

lub innymi zaburzeniami metabolicznymi.

lub innymi zaburzeniami metabolicznymi.

Wydzielanie insuliny przez trzustkę jest u tych osób

Wydzielanie insuliny przez trzustkę jest u tych osób

najczęściej prawidłowe, a niekiedy nawet wzmożone.

najczęściej prawidłowe, a niekiedy nawet wzmożone.

Natomiast zaburzone zostaje oddziaływanie tkanek

Natomiast zaburzone zostaje oddziaływanie tkanek

na ten hormon. Zmniejszona wrażliwość na insulinę

na ten hormon. Zmniejszona wrażliwość na insulinę

oraz wpływ czynników antagonistycznych wobec

oraz wpływ czynników antagonistycznych wobec

insuliny prowadzi do zaburzeń przemiany

insuliny prowadzi do zaburzeń przemiany

węglowodanowej, ujawniających się klinicznie jako

węglowodanowej, ujawniających się klinicznie jako

cukrzyca.

cukrzyca.

Typ II cukrzycy leczy się za pomocą diety i doustnych

Typ II cukrzycy leczy się za pomocą diety i doustnych

leków przeciwcukrzycowych.

leków przeciwcukrzycowych.

CUKRZYCA TYPU II – czyli

insulinoniezależna

Cukrzyca typu II występuje u osób dorosłych lub

Cukrzyca typu II występuje u osób dorosłych lub

starszych, rozwija się stopniowo, skrycie, a na

starszych, rozwija się stopniowo, skrycie, a na

pierwszy plan mogą wysuwać się objawy

pierwszy plan mogą wysuwać się objawy

nieswoiste, takie jak: czyrakowatość, osłabienie,

nieswoiste, takie jak: czyrakowatość, osłabienie,

parestezję kończyn, u kobiet zaś świąd sromu.

parestezję kończyn, u kobiet zaś świąd sromu.

W cukrzycy u osób starszych dochodzi do

W cukrzycy u osób starszych dochodzi do

przyśpieszonego rozwoju miażdżycy, która

przyśpieszonego rozwoju miażdżycy, która

często doprowadza do niedrożności tętnic,

często doprowadza do niedrożności tętnic,

zgorzeli palców, rozmiękania mózgu,

zgorzeli palców, rozmiękania mózgu,

nadciśnienia i innych powikłań miażdżycowych.

nadciśnienia i innych powikłań miażdżycowych.

CUKRZYCA TYPU II – czyli

insulinoniezależna

OBJAWY KLINICZNE

Rozpoznanie cukrzycy opiera się na

Rozpoznanie cukrzycy opiera się na

charakterystycznym zespole objawóch oraz na

charakterystycznym zespole objawóch oraz na

stwierdzeniu cukromoczu i hiperglikemii. W

stwierdzeniu cukromoczu i hiperglikemii. W

przypadkach, w których nie występują

przypadkach, w których nie występują

wszystkie objawy, rozstrzygające znaczenie

wszystkie objawy, rozstrzygające znaczenie

diagnostyczne ma badanie tzw. krzywej

diagnostyczne ma badanie tzw. krzywej

glikemii, to jest wykonanie szeregu oznaczeń

glikemii, to jest wykonanie szeregu oznaczeń

stężenia cukru we krwi przed i po doustnym lub

stężenia cukru we krwi przed i po doustnym lub

dożylnym podaniu glukozy.

dożylnym podaniu glukozy.

CUKRZYCA TYPU II – czyli

insulinoniezależna

ROZPOZNANIE

Lecznie cukrzycy, która jest chorobą

Lecznie cukrzycy, która jest chorobą

przewlekłą i nieuleczalną musi być

przewlekłą i nieuleczalną musi być

prowadzone regularnie, starannie,

prowadzone regularnie, starannie,

stosownie do aktualnego stanu klinicznego,

stosownie do aktualnego stanu klinicznego,

do końca życia. Zasada leczenia polega na

do końca życia. Zasada leczenia polega na

prowadzeniu właściwego trybu życia oraz

prowadzeniu właściwego trybu życia oraz

na stosowaniu odpowiedniej diety i

na stosowaniu odpowiedniej diety i

odpowiednich środków farmakologicznych

odpowiednich środków farmakologicznych

czyli doustnych leków

czyli doustnych leków

przeciwcukrzycowych.

przeciwcukrzycowych.

CUKRZYCA TYPU II – czyli

insulinoniezależna

LECZENIE

W cukrzycy mogą zdarzyć się stany

W cukrzycy mogą zdarzyć się stany

bezpośrednio zagrażające życiu

bezpośrednio zagrażające życiu

chorego. Do stanów takich zaliczamy

chorego. Do stanów takich zaliczamy

hipoglikemię, kwasicę cukrzycowo

hipoglikemię, kwasicę cukrzycowo

ketonową, hipersomalną

ketonową, hipersomalną

nieketonową śpiączkę cukrzycową

nieketonową śpiączkę cukrzycową

wywołaną hiperglokemią oraz inne

wywołaną hiperglokemią oraz inne

rzadsze postacie.

rzadsze postacie.

STANY ZAGROŻENIA ŻYCIA

pochodzenia metabolicznego -

wewnątrzwydzielniczego

O niedocukrzeniu, inaczej zwanym

O niedocukrzeniu, inaczej zwanym

hipoglikemią, mówimy wtedy, gdy stężenie

hipoglikemią, mówimy wtedy, gdy stężenie

glukozy we krwi spadnie poniżej

glukozy we krwi spadnie poniżej

60mg%

60mg%

STANY ZAGROŻENIA ŻYCIA

pochodzenia metabolicznego -

wewnątrzwydzielniczego

NIEDOCUKRZENIE (HIPOGLIKEMIA)

Najczęstrze przyczyny niedocukrzenia to:

1. Nadmiar insuliny – np. Omyłkowe podanie za dużej dawki

insuliny lub ustalona dawka jest za duża;

2. Błędy w odżywianiu – np. Nie spożyłeś posiłku po

wstrzyknięciu insuliny, posiłek był zbyt mały lub przerwa
między posiłkami była zbyt duża;

3. Błędy związane z wysiłkiem fizycznym: podjęcie wysiłku

fizycznego przy zbyt niskich wartościach glukozy we krwi
lub dodatkowy wysiłek fizyczny bez właściwej korekty
dawek insuliny i spożycia dodatkowej porcji węglowodanów;

4. Wypicie alkoholu.

Postępowanie przy objawach niedocukrzenia:

Postępowanie przy objawach niedocukrzenia:



Spożyj 10 – 20 gramów glukozy lub

Spożyj 10 – 20 gramów glukozy lub

równoważników (2 – 4 łyżeczki do herbaty cukru

równoważników (2 – 4 łyżeczki do herbaty cukru

lub szklanka słodkiego napoju);

lub szklanka słodkiego napoju);



Jeżeli zachodzi potrzeba, można to postępowanie

Jeżeli zachodzi potrzeba, można to postępowanie

powtórzyć po kilku (kilkunastu) minutach. Kiedy

powtórzyć po kilku (kilkunastu) minutach. Kiedy

poczujesz się lepiej, wskazane jest spożycie

poczujesz się lepiej, wskazane jest spożycie

dodatkowego posiłku zawierającego węglowodany

dodatkowego posiłku zawierającego węglowodany

złożone i białko (np. Kanapka);

złożone i białko (np. Kanapka);



Jeżeli natomiast Twój stan nie poprawia się lub

Jeżeli natomiast Twój stan nie poprawia się lub

stracisz przytomność najbliższe otoczenie powinno

stracisz przytomność najbliższe otoczenie powinno

natychmiast wezwać Pogotowie ratunkowe.

natychmiast wezwać Pogotowie ratunkowe.

STANY ZAGROŻENIA ŻYCIA

pochodzenia metabolicznego -

wewnątrzwydzielniczego

NIEDOCUKRZENIE (HIPOGLIKEMIA)

OBJAWY NIEDOCUKRZENIA

OBJAWY NIEDOCUKRZENIA

STANY ZAGROŻENIA ŻYCIA

pochodzenia metabolicznego -

wewnątrzwydzielniczego

NIEDOCUKRZENIE (HIPOGLIKEMIA)

LECZENIE:

LECZENIE:

W zależności od zaawansowania objawów hipoglikemii i stanu

W zależności od zaawansowania objawów hipoglikemii i stanu

zaburzeń świadomości podaż glukozy lub innych cukrów w postaci

zaburzeń świadomości podaż glukozy lub innych cukrów w postaci

łatwo przyswajalnej.

łatwo przyswajalnej.



oznaczyć glikemię i podać dożylnie 50 – 100ml 20% roztworu

oznaczyć glikemię i podać dożylnie 50 – 100ml 20% roztworu

glukozy

glukozy

do

do

uzyskania stężenia we krwi ok.. 100mg/dl.

uzyskania stężenia we krwi ok.. 100mg/dl.



podać

podać

glukagon

glukagon

- zwiększa uwalnianie glukozy z wątroby. W dawce 1,0g

- zwiększa uwalnianie glukozy z wątroby. W dawce 1,0g

wskazy w warunkach braku dostępu dożylnego, nietolerancji glukozy drogą

wskazy w warunkach braku dostępu dożylnego, nietolerancji glukozy drogą

ustną. Szybko przywraca prawidłową glikemię. Nieskuteczny w stanach

ustną. Szybko przywraca prawidłową glikemię. Nieskuteczny w stanach

uszkodzenia miąższu wątroby, długotrwałym głodzeniu i u alkoholików.

uszkodzenia miąższu wątroby, długotrwałym głodzeniu i u alkoholików.



ostatnie dwie grupy pacjentów wymagają podania dodatkowo 100mg

ostatnie dwie grupy pacjentów wymagają podania dodatkowo 100mg

tiaminy

tiaminy

.

.



Hydrokortyzon

Hydrokortyzon

– przeciwdziała niewydolności nadnerczy, stosowany w

– przeciwdziała niewydolności nadnerczy, stosowany w

stanach przedłużającej się hipoglikemii.

stanach przedłużającej się hipoglikemii.

Leczenie uzupełniające powinno uwzględniać: leki moczopędne,

Leczenie uzupełniające powinno uwzględniać: leki moczopędne,

przeciwobrzękowe, a także należy w miarę potrzeb uzupełnić

przeciwobrzękowe, a także należy w miarę potrzeb uzupełnić

postępowanie diagnostyczne.

postępowanie diagnostyczne.

STANY ZAGROŻENIA ŻYCIA

pochodzenia metabolicznego -

wewnątrzwydzielniczego

NIEDOCUKRZENIE (HIPOGLIKEMIA)

Jest to ostre zaburzenie metaboliczne,

Jest to ostre zaburzenie metaboliczne,

które cechuje: hiperglikemia, kwasica

które cechuje: hiperglikemia, kwasica

metaboliczna, nadmierne wytwarzanie

metaboliczna, nadmierne wytwarzanie

związków ketonowych, niedobór

związków ketonowych, niedobór

insuliny u pacjentów z cukrzycą typu I,

insuliny u pacjentów z cukrzycą typu I,

hiperkatabolizm białkowy,

hiperkatabolizm białkowy,

odwodnienie, wstrząs hipowolemiczny.

odwodnienie, wstrząs hipowolemiczny.

STANY ZAGROŻENIA ŻYCIA

pochodzenia metabolicznego -

wewnątrzwydzielniczego

KWASICA CUKRZYCOWA KETONOWA

Najczęstszą przyczyną zaburzeń jest niedobór insuliny

Najczęstszą przyczyną zaburzeń jest niedobór insuliny

doprowadzający do pogłębiającej się hiperglikemii albo wzrost

doprowadzający do pogłębiającej się hiperglikemii albo wzrost

stężenia hormonów o działaniu przeciwnym w stosunku do

stężenia hormonów o działaniu przeciwnym w stosunku do

insuliny: glukagonu, amin katecholowych, kortuzolu, hormonów

insuliny: glukagonu, amin katecholowych, kortuzolu, hormonów

tarczycy, somatropiny.

tarczycy, somatropiny.

Niedobór insuliny prowadzi do uwalniania wolnych kwasów

Niedobór insuliny prowadzi do uwalniania wolnych kwasów

tłuszczowych i następowego utleniania ich w wątrobie do związków

tłuszczowych i następowego utleniania ich w wątrobie do związków

ketonowych, a ostatecznie do wystąpienia ciężkiej kwasicy

ketonowych, a ostatecznie do wystąpienia ciężkiej kwasicy

metabolicznej.

metabolicznej.

Kwasicę cukrzycową ketonową nogą wywołać lub

Kwasicę cukrzycową ketonową nogą wywołać lub

prowokować: stres psychiczny i fizyczny, zakażenie, wstrząs,

prowokować: stres psychiczny i fizyczny, zakażenie, wstrząs,

operacja, zawał mięśnia sercowego, nadczynność tarczycy,

operacja, zawał mięśnia sercowego, nadczynność tarczycy,

zapalenie trzustki, insulinoodporność, steroidy oraz niedostateczna

zapalenie trzustki, insulinoodporność, steroidy oraz niedostateczna

podaż insuliny i rozwijająca się nierozpoznana cukrzyca, co ma

podaż insuliny i rozwijająca się nierozpoznana cukrzyca, co ma

miejsce w ok. 20% przypadków.

miejsce w ok. 20% przypadków.

STANY ZAGROŻENIA ŻYCIA

pochodzenia metabolicznego -

wewnątrzwydzielniczego

KWASICA CUKRZYCOWA KETONOWA

Objawy kliniczne

Objawy kliniczne

są zróżnicowane, ale

są zróżnicowane, ale

charakterystyczne w wydaniu całościowym.

charakterystyczne w wydaniu całościowym.

Zespół objawów składa się z następujących:

Zespół objawów składa się z następujących:

•

poluria;

poluria;

•

nadmierne pragnienie;

nadmierne pragnienie;

•

brak łaknienia;

brak łaknienia;

•

wymioty, bóle brzucha;

wymioty, bóle brzucha;

•

postępujące osłabienie;

postępujące osłabienie;

•

senność;

senność;

•

odwodnienie (5 – 10l)

odwodnienie (5 – 10l)

STANY ZAGROŻENIA ŻYCIA

pochodzenia metabolicznego -

wewnątrzwydzielniczego

KWASICA CUKRZYCOWA KETONOWA

POGŁĘBIAJĄCE SIĘ NASILENIE OBJAWÓW PROWADZI DO

ŚPIĄCZKI

Laboratoryjne cechy kwasicy ketonowej cukrzycowej:

Laboratoryjne cechy kwasicy ketonowej cukrzycowej:



hiperglikemia;

hiperglikemia;



kwasica metaboliczna;

kwasica metaboliczna;



hiponatremia;

hiponatremia;



całkowite steżenie potasu obniżone, ale w miarę

całkowite steżenie potasu obniżone, ale w miarę

pogłębienia się kwasicy metabolicznej i narastającego

pogłębienia się kwasicy metabolicznej i narastającego

niedoboru insuliny wtórna hiperkalemia;

niedoboru insuliny wtórna hiperkalemia;



podwyższone stężenie mocznika i stosunku

podwyższone stężenie mocznika i stosunku

mocznik/kreatynina;

mocznik/kreatynina;



obniżone stężenie magnezu i fosforanów;

obniżone stężenie magnezu i fosforanów;



leukocytoza;

leukocytoza;



podwyższone stężenie ciał ketonowych;

podwyższone stężenie ciał ketonowych;



glukozuria. ketonuria;

glukozuria. ketonuria;



ph < 7,3.

ph < 7,3.

STANY ZAGROŻENIA ŻYCIA

pochodzenia metabolicznego -

wewnątrzwydzielniczego

KWASICA CUKRZYCOWA KETONOWA

LECZENIE:

LECZENIE:



wyrównać niedobory

wyrównać niedobory

płynów i elektrolitów

płynów i elektrolitów

: średnio

: średnio

niedobór płynów wynosi od 5 do 10l. dawka wstępna 1

niedobór płynów wynosi od 5 do 10l. dawka wstępna 1

– 2l, pozostały deficyt wyrównywać w czasie 6 – 12h;

– 2l, pozostały deficyt wyrównywać w czasie 6 – 12h;



podać

podać

insulinę krystaliczną

insulinę krystaliczną

dożylnie w postaci

dożylnie w postaci

dawki pojedynczej, a następnie we wlewie w

dawki pojedynczej, a następnie we wlewie w

odpowiednim połączeniu z glukozą;

odpowiednim połączeniu z glukozą;



wyrównać niedobory

wyrównać niedobory

potasu

potasu

i stale kontrolować jego

i stale kontrolować jego

stężenie;

stężenie;



wyrównywać

wyrównywać

hipofosfatemię

hipofosfatemię

, jeżeli stężenie

, jeżeli stężenie

fosforanów < 1,3mmol/l;

fosforanów < 1,3mmol/l;



leczyć chorobę przyczynową: infekcję, odczyn zapalny

leczyć chorobę przyczynową: infekcję, odczyn zapalny

ogólnoustrojowy, uraz, skutki operacji.

ogólnoustrojowy, uraz, skutki operacji.

STANY ZAGROŻENIA ŻYCIA

pochodzenia metabolicznego -

wewnątrzwydzielniczego

KWASICA CUKRZYCOWA KETONOWA

Wynika z charakterystycznych objawów, które

Wynika z charakterystycznych objawów, które

dyktuje w pierwszej kolejności hiperglikemia i

dyktuje w pierwszej kolejności hiperglikemia i

hipermolalność surowicy, zwykle powyżej 350mmol/l przy

hipermolalność surowicy, zwykle powyżej 350mmol/l przy

niewielki nasileniu kwasicy metabolicznej i ketonowej.

niewielki nasileniu kwasicy metabolicznej i ketonowej.

Jest to powikłanie cukrzycy typu II u pacjentów w

Jest to powikłanie cukrzycy typu II u pacjentów w

podeszłym wieku, szczególnie dgy zaburzone są

podeszłym wieku, szczególnie dgy zaburzone są

mechanizmy regulujące pragnienie i ograniczone

mechanizmy regulujące pragnienie i ograniczone

przyjmowanie płynów.

przyjmowanie płynów.

Śpiączka występuje w przebiegu dodatkowych

Śpiączka występuje w przebiegu dodatkowych

chorób, najczęściej infekcyjnych powikłań jatrogennych

chorób, najczęściej infekcyjnych powikłań jatrogennych

związanych z przyjmowanymi lekami.

związanych z przyjmowanymi lekami.

STANY ZAGROŻENIA ŻYCIA

pochodzenia metabolicznego -

wewnątrzwydzielniczego

HIPEROSMOLALNA NIEKETONOWA ŚPIĄCZKA CUKRZYCOWA

WYWOŁANA HIPERGLIKEMIĄ

Objawy kliniczne:

Objawy kliniczne:

o

silne pragnienie;

silne pragnienie;

o

brak łaknienia;

brak łaknienia;

o

wielomocz;

wielomocz;

o

odwodnienie;

odwodnienie;

o

zaburzenia neurologiczne: mowy,

zaburzenia neurologiczne: mowy,

orientacji, drżenia, drgawki, śpiączka;

orientacji, drżenia, drgawki, śpiączka;

o

hipotensja, tachykardia;

hipotensja, tachykardia;

o

gorączka.

gorączka.

STANY ZAGROŻENIA ŻYCIA

pochodzenia metabolicznego -

wewnątrzwydzielniczego

HIPEROSMOLALNA NIEKETONOWA ŚPIĄCZKA CUKRZYCOWA

WYWOŁANA HIPERGLIKEMIĄ

Laboratoryjne cechy śpiączki cukrzycowej tego

Laboratoryjne cechy śpiączki cukrzycowej tego

typu:

typu:

o

hiperglikemia > 600mg/dl (33,3mmol/l);

hiperglikemia > 600mg/dl (33,3mmol/l);

o

osmolalność > 320 mOsm/l;

osmolalność > 320 mOsm/l;

o

hiponatremia;

hiponatremia;

o

Stężenie potasu prawidłowe, obniżone lub

Stężenie potasu prawidłowe, obniżone lub

prawidłowe;

prawidłowe;

o

równowaga kwaso – zasadowa w granicach

równowaga kwaso – zasadowa w granicach

prawidłowych;

prawidłowych;

o

Inne badania w zależności od zaawansowania stanu

Inne badania w zależności od zaawansowania stanu

klinicznego.

klinicznego.

STANY ZAGROŻENIA ŻYCIA

pochodzenia metabolicznego -

wewnątrzwydzielniczego

HIPEROSMOLALNA NIEKETONOWA ŚPIĄCZKA CUKRZYCOWA

WYWOŁANA HIPERGLIKEMIĄ

LECZENIE:

LECZENIE:



wyrównać niedobory płynów często

wyrównać niedobory płynów często

przekraczające 10l;

przekraczające 10l;



kontrolować stężenie potasu;

kontrolować stężenie potasu;



podawać insulinę dożylnie – obniżenie glikemii o

podawać insulinę dożylnie – obniżenie glikemii o

50 – 70mg/dl/h; agresywna terapia insuliną

50 – 70mg/dl/h; agresywna terapia insuliną

zagraża hipokalemią, obrzękiem mózgu, ostrą

zagraża hipokalemią, obrzękiem mózgu, ostrą

martwicą cewek nerkowych;

martwicą cewek nerkowych;



intensywnie leczyć i monitorować

intensywnie leczyć i monitorować

wielokierunkowo.

wielokierunkowo.

STANY ZAGROŻENIA ŻYCIA

pochodzenia metabolicznego -

wewnątrzwydzielniczego

HIPEROSMOLALNA NIEKETONOWA ŚPIĄCZKA CUKRZYCOWA

WYWOŁANA HIPERGLIKEMIĄ

Leczenie cukrzycy polega na utrzymaniu poziomu

Leczenie cukrzycy polega na utrzymaniu poziomu

glukozy we krwi w granicach zbliżonych do wartości

glukozy we krwi w granicach zbliżonych do wartości

fizjologicznych (występujących u człowieka bez cukrzycy)

fizjologicznych (występujących u człowieka bez cukrzycy)

oraz zapobieganiu powikłaniom tej choroby.

oraz zapobieganiu powikłaniom tej choroby.

Porządane wartości glikemii:

Porządane wartości glikemii:



na czczo

na czczo

– 80-110 mg%

– 80-110 mg%



przed posiłkiem

przed posiłkiem

– 80-120 mg%

– 80-120 mg%



1 godz. po posiłku

1 godz. po posiłku

– 100-160 mg%

– 100-160 mg%



2 godz. po posiłku

2 godz. po posiłku

– 80-135 mg%

– 80-135 mg%



przed snem

przed snem

– 100-140mg%

– 100-140mg%

LECZENIE INSULINĄ – samokontrola w cukrzycy

CELE LECZENIA

LECZENIE INSULINĄ – samokontrola w cukrzycy

RODZAJE INSULIN

Ze względu na czas działania preparaty insulinowe dzielimy na:

Ze względu na czas działania preparaty insulinowe dzielimy na:

1. KRÓTKODZIAŁAJĄCE

2. O POŚREDNIM CZASIE
DZIAŁANIA

3. DŁUGODZIAŁAJĄCE

LECZENIE INSULINĄ – samokontrola w cukrzycy

PODSTAWOWE MIEJSCA WSTRZYKNIĘĆ

INSULINY

LECZENIE INSULINĄ – samokontrola w cukrzycy

SZYBKOŚĆ ABSORBCJI INSULINY

LECZENIE INSULINĄ – samokontrola w cukrzycy

PRAWODŁOWE TECHNIKI WSTRZYKNIĘĆ

LECZENIE INSULINĄ – samokontrola w cukrzycy

PRAWODŁOWE TECHNIKI WSTRZYKNIĘĆ

LECZENIE INSULINĄ – samokontrola w cukrzycy

O CZYM NALEŻY PAMIĘTAĆ

LECZENIE INSULINĄ – samokontrola w cukrzycy

METODY WSTRZYKNIĘCIA INSULINY

WSTRZYKIWACZ
E

POMPY INSULINOWE

STRZYKAWKI

INSULINOWE

STOPA CUKRZYCOWA

Stopa cukrzycowa należy do przewlekłych

Stopa cukrzycowa należy do przewlekłych

powikłań cukrzycy obejmujących tkanki miękkie

powikłań cukrzycy obejmujących tkanki miękkie

oraz w szczególnych przypadkach również kości.

oraz w szczególnych przypadkach również kości.

Powikłanie to występuje z powodu uszkodzenia

Powikłanie to występuje z powodu uszkodzenia

układu nerwowego, układu naczyniowego

układu nerwowego, układu naczyniowego

(zaburzenia ukrwienia) oraz podatności na infekcje

(zaburzenia ukrwienia) oraz podatności na infekcje

bakteryjne.

bakteryjne.

Nieleczony zespół stopy cukrzycowej w

Nieleczony zespół stopy cukrzycowej w

skrajnych przypadkach może doprowadzić do

skrajnych przypadkach może doprowadzić do

amputacji nóg. W związku z tym szczególną uwagę

amputacji nóg. W związku z tym szczególną uwagę

zwracaj na najdrobniejsze zmiany na stopach, aby

zwracaj na najdrobniejsze zmiany na stopach, aby

uniknąć ich pogłębienia i długotrwałego leczenia.

uniknąć ich pogłębienia i długotrwałego leczenia.

STOPA CUKRZYCOWA – PAMIĘTAJ O STOPACH

STOPA CUKRZYCOWA – PAMIĘTAJ O STOPACH

Jakie są typowe objawy stopy cukrzycowej:

Jakie są typowe objawy stopy cukrzycowej:

–

zaburzone odczuwanie bólu,

zaburzone odczuwanie bólu,

–

niedokrwienie stóp,

niedokrwienie stóp,

–

gorsze gojenie się ran,

gorsze gojenie się ran,

–

tworzenie się modzeli (odciski, stwardnienia

tworzenie się modzeli (odciski, stwardnienia

naskórka), owrzodzeń, zaczerwienień (stany

naskórka), owrzodzeń, zaczerwienień (stany

zapalne), uszkodzeń skóry (otarcia, zranienia,

zapalne), uszkodzeń skóry (otarcia, zranienia,

drobne pęknięcia skóry, zrogowacenia),

drobne pęknięcia skóry, zrogowacenia),

–

deformacje kości.

deformacje kości.

STOPA CUKRZYCOWA – PAMIĘTAJ O STOPACH

Na czym polega leczenie zespołu

Na czym polega leczenie zespołu

stopy cukrzycowej?

stopy cukrzycowej?

Leczenie polega na obniżeniu poziomu

Leczenie polega na obniżeniu poziomu

cukru we krwi oraz jeżeli to konieczne

cukru we krwi oraz jeżeli to konieczne

zaprzestaniu palenia papierosów. Bardzo

zaprzestaniu palenia papierosów. Bardzo

ważna jest odpowiednia pielęgnacja stóp

ważna jest odpowiednia pielęgnacja stóp

oraz odpowiedni dobór ćwiczeń nóg, jak i

oraz odpowiedni dobór ćwiczeń nóg, jak i

całego ciała.

całego ciała.

Czy jestem w grupie ryzyka?

Jesteś w grupie ryzyka dla stanu

Jesteś w grupie ryzyka dla stanu

przedcukrzycowego, jeśli:

przedcukrzycowego, jeśli:



Masz nadwagę;

Masz nadwagę;



Masz wysokie ciśnienie tętnicze;

Masz wysokie ciśnienie tętnicze;



Masz wysoki poziom cholesterolu;

Masz wysoki poziom cholesterolu;



Jesz dużo tłustych pokarmów i słodyczy;

Jesz dużo tłustych pokarmów i słodyczy;



Palisz papierosy;

Palisz papierosy;



Ktoś z twojej rodziny choruje na cukrzycę

Ktoś z twojej rodziny choruje na cukrzycę

lub choroby serca;

lub choroby serca;



Miałaś cukrzycę w czasie ciąży.

Miałaś cukrzycę w czasie ciąży.

Czy jestem w grupie ryzyka?

W jaki sposób można zmniejszyć

W jaki sposób można zmniejszyć

ryzyko:

ryzyko:

1.

1.

Odchudzanie;

Odchudzanie;

2.

2.

Regularne ćwiczenia

Regularne ćwiczenia

3.

3.

Rozmowa ze swoim lekarzem

Rozmowa ze swoim lekarzem

4.

4.

Zdrowe odżywianie

Zdrowe odżywianie

Czy jestem w grupie ryzyka?

Dziękuję za uwagę

Dziękuję za uwagę

Wszystkie prawa zastrzeżone © 2007r.