SPRAWNOŚĆ

SEKTORA PUBLICZNEGO

WYKŁAD IV

Dr Joanna Jończyk

Sprawne zarządzanie będzie

rozumiane jako zarządzanie
spełniające sprawnościowe
kryteria oceny skutków działań
podejmowanych w ramach funkcji
planowania, organizowania,
motywowania i kontrolowania
zorientowanych na zasoby (osobowe,
rzeczowe, finansowe, informacyjne)
organizacji i jej otoczenia.

Kryteria sprawnościowe o
podstawowym znaczeniu
praktycznym:

SKUTECZNOŚĆ I EKONOMICZNOŚĆ

SKUTECZNOŚĆ

– wyraża zgodność

wyniku z postawionymi celami;

Ekonomiczność

– wyrażająca

stosunek wyniku użytecznego do
kosztu i określająca działanie jako
ekonomiczne, gdy ten stosunek jest
większy od jedności, jednocześnie
umożliwia ona porównanie skutków
różnych działań w czasie i przestrzeni
a także informuje działającego o
stopniu wykorzystania zasobów
będących w jego dyspozycji

Terminy sprawność i skuteczność
rozumiane są również jako

efektywność

kierowania (zarządzania)

i stanowią miarę

stopnia wyznaczania i osiągania celów.

W rozwinięciu natomiast: sprawność, to
„umiejętność minimalizowania zużycia
zasobów przy osiąganiu celów organizacji”,
czyli „umiejętność robienia rzeczy we
właściwy sposób”; skuteczność –
„umiejętność wyznaczania odpowiednich
celów”, czyli „robienie właściwych rzeczy”



Termin organizacja publiczna

znajduje już w literaturze
krajowej dość rozległą



Interpretację. Istotne znaczenie w tej

interpretacji ma zestawienie podobieństw i
różnic przedsiębiorstwa i organizacji
publicznej, w którym cechy odniesione do
organizacji publicznej obejmują:



1) przedmiot transakcji z otoczeniem – dobra

publiczne;



2) charakter celów działania– publiczne i
społeczne;



3) charakter działalności – publiczna i społeczna;



4) źródła władzy – własność środków publicznych,
społecznych i prywatnych oraz mandat
polityczny lub społeczny;



5) cechy procesu decyzyjnego – racjonalność,
prakseologiczne kryteria oceny efektywności,
procedury decyzyjne, przejrzystość, partycypacja
społeczna, otwartość i demokracja.



To, co wyraźnie

podkreśla specyfikę organizacji

publicznych

wynika z cech procesu

decyzyjnego, mianowicie:



przejrzystość działania;



uczestnictwo różnych grup społecznych,



otwartość i demokracja. Wskazuje się również
na pewną zgodność w efektywnym



zarządzaniu przedsiębiorstwem i organizacją
publiczną ze względu na ich cel najwyższy –



przetrwanie i rozwój. Zgodność ta dotyczy: 1)
myślenia strategicznego i realizacji strategii;
2)



innowacji i przedsiębiorczości wewnętrznej; 3)
zaawansowanej technologii informacyjnej



Wskazuje się również na pewną zgodność w

efektywnym zarządzaniu przedsiębiorstwem

i organizacją publiczną ze względu na ich

cel najwyższy – przetrwanie i rozwój.



Zgodność ta dotyczy:



1) myślenia strategicznego i realizacji

strategii;



2)innowacji i przedsiębiorczości

wewnętrznej;



3) zaawansowanej technologii informacyjnej



W ujęciu syntetycznym

organizacja

publiczna

została zdefiniowana „jako

społecznoekonomiczny system, którego
podsystemy celów i wartości,
materialno-techniczny i podsystem
struktury, a przede wszystkim
podsystem zarządzania i relacje
z otoczeniem wyróżniają się
publicznością jako immanentną cechą
odróżniającą ją od innych typów
organizacji”

Zestawienie cech publiczności organizacji,

w oparciu o literaturę badaczy brytyjskich
i amerykańskich, przedstawia B. Kożuch
uwzględniając:

1. Relacje z otoczeniem (większa złożoność

wpływów otoczenia, większa otwartość na
wpływy otoczenia, funkcjonowanie w mniej
stabilnym otoczeniu, mniejsza

presja konkurentów);
2. Cele organizacji (wyróżniający się

charakter celów, np. sprawiedliwość i
odpowiedzialność, zorientowanie na większą
liczbę celów, niedookreśloność celów);

3. Struktury organizacyjne (bardziej

skomplikowany charakter, procesy
podejmowania decyzji charakterystyczne
dla modelu biurokratycznego, mniejsza
autonomia menedżerów);

4. Wartości menedżerów (mniejsze

znaczenie motywacji materialnej
menedżerów, częstsze zorientowanie
menedżerów na działanie w interesie
publicznym, mniejsze zaangażowanie w
działania organizacyjne).

Ogólne warunki sprawnego zarządzania
organizacją wynikające z dorobku nauki
o zarządzaniu;

Ogólne warunki sprawnego zarządzania
organizacją mają odniesienie historyczne
i łączą się z wpływem innych nauk, z
dorobku których czerpie nauka o
zarządzaniu (najczęściej wymienia się:
filozofię, socjologię, psychologię,
ekonomię, teorię systemów, cybernetykę)
oraz wpływem warunków wewnętrznych
organizacji i jej otoczenia.

Z uwzględnienia tych dwóch grup
czynników wynika różne znaczenie i z
tym związane różne postępowanie z
zasobami w realizacji celów organizacji
w warunkach zmienności otoczenia.

Analiza ewolucji nauki o zarządzaniu,
uwzględniająca różne kierunki, nurty, podejścia
i teorie (powstające pod wpływem wymienionych
wcześniej czynników), może być prowadzona
z różnych punktów widzenia i przyjętych założeń
badawczych, stanowiących paradygmat.
Takie podejście pozwoliło wyodrębnić trzy
spojrzenia badawcze, których istotą jest człowiek
lub grupy ludzi, stanowiące zmienne występujące
w różnych relacjach ze strukturą i sposobem
zarządzania. Te relacje wyznaczają ogólne
warunki sprawnego zarządzania organizacją.