HENRYK JANUSZEK

HENRYK JANUSZEK

SOCJOLOGIA

SOCJOLOGIA

Wykład VII

Wykład VII

RODZINA JAKO GRUPA SPOŁECZNA

RODZINA JAKO GRUPA SPOŁECZNA

POJĘCIE RODZINY

POJĘCIE RODZINY

Rodzina to zróżnicowana historycznie i kulturowo

Rodzina to zróżnicowana historycznie i kulturowo

forma życia zbiorowego występująca we

forma życia zbiorowego występująca we

wszystkich społeczeństwach a pomimo to jej

wszystkich społeczeństwach a pomimo to jej

jednoznaczne zdefiniowanie jest sprawą trudną i

jednoznaczne zdefiniowanie jest sprawą trudną i

budzącą wiele kontrowersji.

budzącą wiele kontrowersji.

Definiując r. zwraca się uwagę na 3 pytania:

Definiując r. zwraca się uwagę na 3 pytania:



kto wchodzi w skład r., czyli jaka jest struktura r.;

kto wchodzi w skład r., czyli jaka jest struktura r.;



czym zajmuje się r., czyli jakie pełni funkcje;

czym zajmuje się r., czyli jakie pełni funkcje;



jak r., jest powiązana z innymi grupami,

jak r., jest powiązana z innymi grupami,

Odpowiedź na te pytania uzależniona jest od

Odpowiedź na te pytania uzależniona jest od

przyjętej teorii, np. strukturalnej, funkcjonalnej itd.

przyjętej teorii, np. strukturalnej, funkcjonalnej itd.

Ekskluzywne i inkluzywne

Ekskluzywne i inkluzywne

podejście do rodziny

podejście do rodziny



Zgodnie podejściem strukturalnym r. jest grupą społeczną

Zgodnie podejściem strukturalnym r. jest grupą społeczną

połączoną więzami małżeństwa i rodzicielstwa. Jest to

połączoną więzami małżeństwa i rodzicielstwa. Jest to

definicja wykluczająca (ekskluzywna). Zgodnie z tą definicją

definicja wykluczająca (ekskluzywna). Zgodnie z tą definicją

heteroseksualna para, nie będąca małżeństwem, ze

heteroseksualna para, nie będąca małżeństwem, ze

wspólnymi dziećmi nie stanowi - r. ale rodzic z dzieckiem

wspólnymi dziećmi nie stanowi - r. ale rodzic z dzieckiem

uznawany jest już za rodzinę.

uznawany jest już za rodzinę.



Funkcjonalne podejście traktuje r. jako instytucję społeczną

Funkcjonalne podejście traktuje r. jako instytucję społeczną

zaspokajającą potrzeby swoich członków, zgodnie z

zaspokajającą potrzeby swoich członków, zgodnie z

normatywnymi oczekiwaniami. Abstrahowanie od

normatywnymi oczekiwaniami. Abstrahowanie od

strukturalnej kompozycji grupy społecznej wypełniającej

strukturalnej kompozycji grupy społecznej wypełniającej

funkcje na rzecz swoich dorosłych członków i dzieci

funkcje na rzecz swoich dorosłych członków i dzieci

umożliwia sformułowanie inkluzywnej definicji r. zgodnie z

umożliwia sformułowanie inkluzywnej definicji r. zgodnie z

taką definicją rodzina to jakiekolwiek połączenie dwu lub

taką definicją rodzina to jakiekolwiek połączenie dwu lub

więcej osób, które są złączone więzami wynikającymi z

więcej osób, które są złączone więzami wynikającymi z

wzajemnej umowy lub z tytułu urodzenia lub adopcji.

wzajemnej umowy lub z tytułu urodzenia lub adopcji.

POJĘCIE RODZINY

POJĘCIE RODZINY



RODZINA - TO GRUPA SPOŁECZNA PIERWOTNA, CZYLI TAKA

RODZINA - TO GRUPA SPOŁECZNA PIERWOTNA, CZYLI TAKA

KTÓRA SAMA SIĘ REPRODUKUJE I DOSTARCZA CZŁONKÓW

KTÓRA SAMA SIĘ REPRODUKUJE I DOSTARCZA CZŁONKÓW

DO WSZYSTKICH INNYCH GRUP

DO WSZYSTKICH INNYCH GRUP



RODZINA TO ZBIOROWOŚĆ LUDZI POWIĄZANYCH ZE SOBĄ

RODZINA TO ZBIOROWOŚĆ LUDZI POWIĄZANYCH ZE SOBĄ

WIĘZIĄ MAŁŻEŃSTWA I RODZICIELSTWA

WIĘZIĄ MAŁŻEŃSTWA I RODZICIELSTWA



RODZINA - TO GRUPA SPOŁECZNA, W KTÓREJ WYSTĘPUJĄ

RODZINA - TO GRUPA SPOŁECZNA, W KTÓREJ WYSTĘPUJĄ

STOSUNKI MIĘDZY MAŁŻONKAMI I STOSUNKI MIĘDZY

STOSUNKI MIĘDZY MAŁŻONKAMI I STOSUNKI MIĘDZY

RODZICAMI A DZIEĆMI

RODZICAMI A DZIEĆMI



JEŚLI RODZINA NIE MA DZIECI TO JEST NIEPEŁNA

JEŚLI RODZINA NIE MA DZIECI TO JEST NIEPEŁNA



RODZINA TO GRUPA SPOŁECZNA POŁĄCZONA STOSUNKAMI

RODZINA TO GRUPA SPOŁECZNA POŁĄCZONA STOSUNKAMI

MAŁŻEŃSTWA I RODZICIELSTWA ORAZ PEŁNIĄCA

MAŁŻEŃSTWA I RODZICIELSTWA ORAZ PEŁNIĄCA

OKREŚLONE FUNKCJE.

OKREŚLONE FUNKCJE.

RODZINA ZAPEWNIA

RODZINA ZAPEWNIA

CZŁOWIEKOWI PRZETRWANIE BO

CZŁOWIEKOWI PRZETRWANIE BO

JEJ NORMY:

JEJ NORMY:



REGULUJĄ JEGO ZACHOWANIA W ZAKRESIE

REGULUJĄ JEGO ZACHOWANIA W ZAKRESIE

SEKSU I MAŁŻEŃSTWA

SEKSU I MAŁŻEŃSTWA



ZAPEWNIAJĄ BIOLOGICZNE PRZETRWANIE

ZAPEWNIAJĄ BIOLOGICZNE PRZETRWANIE



TWORZĄ STABILNY WZORZEC SOCJALIZACJI,

TWORZĄ STABILNY WZORZEC SOCJALIZACJI,

DZIĘKI KTÓREMU NABYWAMY UMIEJĘTNOŚCI

DZIĘKI KTÓREMU NABYWAMY UMIEJĘTNOŚCI

PEŁNIENIA RÓL W DOROSŁYM ŻYCIU

PEŁNIENIA RÓL W DOROSŁYM ŻYCIU



ZAPEWNIAJĄ ATMOSFERĘ SPOŁECZNEGO

ZAPEWNIAJĄ ATMOSFERĘ SPOŁECZNEGO

WSPARCIA DZIECI I DOROSŁYCH

WSPARCIA DZIECI I DOROSŁYCH



REGULUJĄ WPROWADZANIE MŁODZIEŻY NA

REGULUJĄ WPROWADZANIE MŁODZIEŻY NA

POZYCJE PRODUKCYJNE I REPRODUKCYJNE

POZYCJE PRODUKCYJNE I REPRODUKCYJNE

JEŚLI POWYŻSZE POTRZEBY NIE BĘDĄ

JEŚLI POWYŻSZE POTRZEBY NIE BĘDĄ

REALIZOWANE TO POD ZNAKIEM

REALIZOWANE TO POD ZNAKIEM

ZAPYTANIA JEST PRZETRWANIE

ZAPYTANIA JEST PRZETRWANIE

GATUNKU LUDZKIEGO

GATUNKU LUDZKIEGO

PODSTAWWE NORMY REGULUJĄCE

PODSTAWWE NORMY REGULUJĄCE

FUNKCJONOWANIE RODZINY DOTYCZĄ:

FUNKCJONOWANIE RODZINY DOTYCZĄ:



MAŁŻEŃSTWA

MAŁŻEŃSTWA



POKREWNIEŃSTWA

POKREWNIEŃSTWA



DZIEDZICZENIA

DZIEDZICZENIA

NORMY OKREŚLAJĄCE MAŁŻEŃSTWO REGULUJĄ:

NORMY OKREŚLAJĄCE MAŁŻEŃSTWO REGULUJĄ:

* KTO Z KIM MOŻE ZAWRZEĆ ZWIĄZEK MAŁŻENSKI

* KTO Z KIM MOŻE ZAWRZEĆ ZWIĄZEK MAŁŻENSKI

* U KOGO I GDZIE MAŁŻONKOWIE MIESZKAJĄ

* U KOGO I GDZIE MAŁŻONKOWIE MIESZKAJĄ

* PO KIM DZIECI DZIEDZICZĄ WŁADZĘ I PRESTIŻ

* PO KIM DZIECI DZIEDZICZĄ WŁADZĘ I PRESTIŻ

TYPY MAŁŻEŃSTW

TYPY MAŁŻEŃSTW



POLIGAMICZNE – MONOGAMICZNE

POLIGAMICZNE – MONOGAMICZNE



ENDOGAMICZNE – EGZOGAMICZNE

ENDOGAMICZNE – EGZOGAMICZNE



PATRYLINEARNE - MATRYLINEARNE –

PATRYLINEARNE - MATRYLINEARNE –

BILATERALNE

BILATERALNE



PATRLOKALNE - MATRYLKOALNE -

PATRLOKALNE - MATRYLKOALNE -

AWULOKALNE – NEOLOKALNE

AWULOKALNE – NEOLOKALNE

TYPY RODZIN

TYPY RODZIN



MAŁA (NUKLEARNA) – DUŻA

MAŁA (NUKLEARNA) – DUŻA



MIEJSKA – WIEJSKA

MIEJSKA – WIEJSKA



CHŁOPSKA – ROBOTNICZA –

CHŁOPSKA – ROBOTNICZA –

INTELIGENCKA- GÓRNICZA –

INTELIGENCKA- GÓRNICZA –

NAUCZYCIELSKA ITD.

NAUCZYCIELSKA ITD.

Zasadnicze funkcje rodziny:

Zasadnicze funkcje rodziny:



funkcja seksualno-prokreacyjna,

funkcja seksualno-prokreacyjna,



socjalizacyjno-wychowawcza zapewniająca

socjalizacyjno-wychowawcza zapewniająca

ciągłość kultury,

ciągłość kultury,



materialno-ekonomiczna,

materialno-ekonomiczna,



stratyfikacyjna

stratyfikacyjna



opiekuńczo-zabezpieczająca,

opiekuńczo-zabezpieczająca,



legalizacyjno-kontrolna,

legalizacyjno-kontrolna,



emocjonalno-ekspresyjna

emocjonalno-ekspresyjna



rekreacyjno-towarzyska

rekreacyjno-towarzyska



Materialno-ekonomiczna

Materialno-ekonomiczna

Brak realizacji tych funkcji prowadzi do kryzysu r.!

Brak realizacji tych funkcji prowadzi do kryzysu r.!

Rodzina współczesna

Rodzina współczesna



Rodzina była i jest podstawową jednostką we

Rodzina była i jest podstawową jednostką we

wszystkich znanych przez historię

wszystkich znanych przez historię

społeczeństwach. Jest ona pierwszą grupą

społeczeństwach. Jest ona pierwszą grupą

społeczną , w której młody człowiek zdobywa

społeczną , w której młody człowiek zdobywa

wiedzę i doświadczenie o życiu, dlatego jej

wiedzę i doświadczenie o życiu, dlatego jej

poprawne funkcjonowanie jest tak ważne.

poprawne funkcjonowanie jest tak ważne.



w dzisiejszych czasach wskazuje się na zjawisko

w dzisiejszych czasach wskazuje się na zjawisko

kryzysu rodziny - nie jest ono jednak

kryzysu rodziny - nie jest ono jednak

jednoznaczne.

jednoznaczne.



Współczesne rodziny borykają się z większą liczbą

Współczesne rodziny borykają się z większą liczbą

problemów, ale i mają też większą łatwość w ich

problemów, ale i mają też większą łatwość w ich

zwalczaniu

zwalczaniu

CECHY RODZINY W SPOŁECZEŃSTWACH PIERWOTNYCH

CECHY RODZINY W SPOŁECZEŃSTWACH PIERWOTNYCH

I NAJBARDZIEJ ROZWINIĘTYCH CYWILIZACYJNIE

I NAJBARDZIEJ ROZWINIĘTYCH CYWILIZACYJNIE



Dominuje rodzina nuklearna (ojciec, matka i

Dominuje rodzina nuklearna (ojciec, matka i

potomstwo)

potomstwo)



Dziedziczenie bilateralne, żaden krewny nie ma

Dziedziczenie bilateralne, żaden krewny nie ma

władzy nad małżonkami

władzy nad małżonkami



Zasada neolokalna dająca prawo wyboru miejsca

Zasada neolokalna dająca prawo wyboru miejsca

zamieszkania

zamieszkania



Zakaz kazirodztwa

Zakaz kazirodztwa



Czasami endogamia określająca gdzie szukać

Czasami endogamia określająca gdzie szukać

współmałżonka

współmałżonka



Jasno określony podział pracy i egalitarny podział

Jasno określony podział pracy i egalitarny podział

władzy

władzy



Łatwość rozwiązywania małżeństwa

Łatwość rozwiązywania małżeństwa

Wpływ na funkcjonowanie rodziny

Wpływ na funkcjonowanie rodziny

wywiera

wywiera



Członkowie

Członkowie



Najbliższe otocznie( szkoła, praca,

Najbliższe otocznie( szkoła, praca,

sąsiedzi)

sąsiedzi)



Opinia publiczna

Opinia publiczna



Kultura

Kultura



Religia

Religia



Tradycja

Tradycja

Czynniki o negatywnym wpływie na

Czynniki o negatywnym wpływie na

rodzinę

rodzinę



- kryzys ekonomiczny

- kryzys ekonomiczny



- kryzys instytucji małżeństwa

- kryzys instytucji małżeństwa



- zbyt mało czasu spędzanego razem

- zbyt mało czasu spędzanego razem



- wpływ środków masowego przekazu

- wpływ środków masowego przekazu



- pęd do kariery

- pęd do kariery



- używki

- używki



- konflikt międzypokoleniowy

- konflikt międzypokoleniowy

Czynniki o pozytywnym wpływie

Czynniki o pozytywnym wpływie

na rodzinę

na rodzinę



Tworzenie ośrodków dla rodzin z problemami

Tworzenie ośrodków dla rodzin z problemami



Dotacje, urlopy i inne udogodnienia

Dotacje, urlopy i inne udogodnienia

świadczona przez państwo dla rodzin

świadczona przez państwo dla rodzin



Model wychowania nie opierają się na

Model wychowania nie opierają się na

karach cielesnych

karach cielesnych



Rodzina zakładana jest w momencie

Rodzina zakładana jest w momencie

fizycznej i psychicznej gotowości a

fizycznej i psychicznej gotowości a

nie zewnętrznego przymusu

nie zewnętrznego przymusu



Media pokazują właściwe wzorce zachowań

Media pokazują właściwe wzorce zachowań

i krytykują zachowania patologiczne

i krytykują zachowania patologiczne

Problem kryzysu rodziny

Problem kryzysu rodziny



Czym jest kryzys rodziny?

Czym jest kryzys rodziny?



Skąd bierze kryzys rodziny?

Skąd bierze kryzys rodziny?



Do czego prowadzi kryzys rodziny?

Do czego prowadzi kryzys rodziny?



Czy kryzys rodziny naprawdę

Czy kryzys rodziny naprawdę

istnieje w dzisiejszym świecie?

istnieje w dzisiejszym świecie?



Kryzys

Kryzys

-zjawisko nakładania się konfliktów i

-zjawisko nakładania się konfliktów i

napięć społecznych, które prowadzi do

napięć społecznych, które prowadzi do

przeobrażeń systemowych i dezorganizacji życia

przeobrażeń systemowych i dezorganizacji życia

społecznego.

społecznego.



Rodzina-

Rodzina-

rodzaj grupy społecznej tworzony przez

rodzaj grupy społecznej tworzony przez

osoby połączone więzami formalnymi, wspólnie

osoby połączone więzami formalnymi, wspólnie

mieszkające i wspólnie prowadzące

mieszkające i wspólnie prowadzące

gospodarstwo domowe.

gospodarstwo domowe.



Kryzys rodziny

Kryzys rodziny

- występowanie w rodzinie

- występowanie w rodzinie

sytuacji, w których potrzeby jednostek nie

sytuacji, w których potrzeby jednostek nie

są zaspokojone, a wewnętrzna spójność i

są zaspokojone, a wewnętrzna spójność i

zwartość grupy,

zwartość grupy,

a nawet istnienie jako całość jest zagrożone,

a nawet istnienie jako całość jest zagrożone,

Kryzys rodziny doprowadza do jej dezorganizacji i

Kryzys rodziny doprowadza do jej dezorganizacji i

jej rozbicia.

jej rozbicia.

Wskaźniki kryzysu rodziny

Wskaźniki kryzysu rodziny



Wzrost liczby rozwodów

Wzrost liczby rozwodów



Zmniejszenie się rozmiarów rodziny

Zmniejszenie się rozmiarów rodziny



Konflikty w rodzinie, k. Małżeńskie

Konflikty w rodzinie, k. Małżeńskie



Przestępstwa przeciwko zdrowiu i życiu

Przestępstwa przeciwko zdrowiu i życiu



Rodziny niepełne

Rodziny niepełne



Przestępstwa niealimentowania

Przestępstwa niealimentowania



Wzrost kontroli urodzin

Wzrost kontroli urodzin



Obniżenie się autorytetu rodziców

Obniżenie się autorytetu rodziców



Wzrost ilości zdrad

Wzrost ilości zdrad



Kreowanie przez media modelu życia jako singiel

Kreowanie przez media modelu życia jako singiel



Kształcenie społeczeństwa egoistycznego; indywidualizm

Kształcenie społeczeństwa egoistycznego; indywidualizm

członków rodziny

członków rodziny



Zanik wartości religijnych w rodzinie

Zanik wartości religijnych w rodzinie

RODZINA W POLSCE

RODZINA W POLSCE



W Polsce maleje liczba nowo zawieranych małżeństw. W 2000 roku było ich 211,1 tys.

W Polsce maleje liczba nowo zawieranych małżeństw. W 2000 roku było ich 211,1 tys.



Na początku lat 80. na każde 1000 ludności przypadało średnio 9 nowych małżeństw

Na początku lat 80. na każde 1000 ludności przypadało średnio 9 nowych małżeństw

w latach 90. byto ich już przeciętnie ok. 6. W 2000 roku - 5,5.

w latach 90. byto ich już przeciętnie ok. 6. W 2000 roku - 5,5.



W latach 80. najczęściej w swoje pierwsze związki małżeńskie wstępowali ludzie w

W latach 80. najczęściej w swoje pierwsze związki małżeńskie wstępowali ludzie w

wieku 20 - 24 lat. Od 1989 roku zawarcie małżeństwa odkładane jest na lata

wieku 20 - 24 lat. Od 1989 roku zawarcie małżeństwa odkładane jest na lata

późniejsze. Zawieramy nie tylko coraz mniej małżeństw ale i później. Polki wychodzą

późniejsze. Zawieramy nie tylko coraz mniej małżeństw ale i później. Polki wychodzą

za mąż, gdy skończą 24 lata (średnia na świecie to 29 lat).

za mąż, gdy skończą 24 lata (średnia na świecie to 29 lat).



Obecnie wiek, w którym najczęściej zawiera się małżeństwa i tworzy nowe

Obecnie wiek, w którym najczęściej zawiera się małżeństwa i tworzy nowe

(gospodarstwa domowe oraz rodzi dzieci) to 25 – 29 lat,

(gospodarstwa domowe oraz rodzi dzieci) to 25 – 29 lat,



Około 45 proc. małżeństw zawieranych jest po poczęciu dziecka.

Około 45 proc. małżeństw zawieranych jest po poczęciu dziecka.



Coraz większa jest skłonności do pozostawania w stanie kawalerskim i panieńskim.

Coraz większa jest skłonności do pozostawania w stanie kawalerskim i panieńskim.

W 1989 roku wśród osób poniżej 50 lat mieliśmy 15 proc. kawalerów 10 proc. panien.

W 1989 roku wśród osób poniżej 50 lat mieliśmy 15 proc. kawalerów 10 proc. panien.



Niewykluczone, że jest to przejaw początku kryzysu instytucji małżeństwa.

Niewykluczone, że jest to przejaw początku kryzysu instytucji małżeństwa.



Równocześnie w Polsce dominują małżeństwa zawierane przez rówieśników o

Równocześnie w Polsce dominują małżeństwa zawierane przez rówieśników o

zbliżonym wykształceniu i pochodzeniu społecznym. W 1989 roku związki rówieśnicze

zbliżonym wykształceniu i pochodzeniu społecznym. W 1989 roku związki rówieśnicze

stanowiły 45,6 proc. ogółu, w 2000 roku już 49,1. Jeszcze bardziej przy zawieraniu

stanowiły 45,6 proc. ogółu, w 2000 roku już 49,1. Jeszcze bardziej przy zawieraniu

małżeństw zwracamy uwagę na wykształcenie. W 1989 roku małżonkowie o tym

małżeństw zwracamy uwagę na wykształcenie. W 1989 roku małżonkowie o tym

samym poziomie wykształcenia stanowili 53,4 proc ogółu, w 2000 już 7l proc.

samym poziomie wykształcenia stanowili 53,4 proc ogółu, w 2000 już 7l proc.



Badanie postaw dziewczyn dowodzi, że chociaż stawiają ciągle małżeństwo wśród

Badanie postaw dziewczyn dowodzi, że chociaż stawiają ciągle małżeństwo wśród

celów życiowych na pierwszym miejscu, to jednak coraz częściej akceptują życie na

celów życiowych na pierwszym miejscu, to jednak coraz częściej akceptują życie na

kocią łapę. Młodzi mężczyźni za najważniejsze w życiu uznają wykształcenie, zawód i

kocią łapę. Młodzi mężczyźni za najważniejsze w życiu uznają wykształcenie, zawód i

karierę, dopiero potem małżeństwo. Dlatego też częściej akceptują luźne związki.

karierę, dopiero potem małżeństwo. Dlatego też częściej akceptują luźne związki.



Co piąte dziecko w mieście i co dziesiąte na wsi radzi się poza małżeństwem, bo

Co piąte dziecko w mieście i co dziesiąte na wsi radzi się poza małżeństwem, bo

Polacy coraz częściej, wolą żyć w wolnych związkach, nieformalne pary stanowią

Polacy coraz częściej, wolą żyć w wolnych związkach, nieformalne pary stanowią

niemal 20 proc.

niemal 20 proc.



Na pierwsze dziecko m. decydują się rok po ślubie. Kobiety rodzą coraz mniej dzieci.

Na pierwsze dziecko m. decydują się rok po ślubie. Kobiety rodzą coraz mniej dzieci.

15 lat temu statystyczna matka miała ich, dwoje (2,1,), teraz ma jedno (1,2).

15 lat temu statystyczna matka miała ich, dwoje (2,1,), teraz ma jedno (1,2).

Oznacza to, że społeczeństwo starzeje się a więcej ludzi umiera niż się rodzi. Za

Oznacza to, że społeczeństwo starzeje się a więcej ludzi umiera niż się rodzi. Za

wskaźnik zapewniający zastępowalność pokoleń uznaje się 2,1 - 2,15 dziecka na

wskaźnik zapewniający zastępowalność pokoleń uznaje się 2,1 - 2,15 dziecka na

jedną kobietę.

jedną kobietę.



A zatem czy sytuacja jest krytyczna – wszystko jest w waszych rękach.

A zatem czy sytuacja jest krytyczna – wszystko jest w waszych rękach.



Polacy najczęściej rozwodzą się po 5 —9 latach

Polacy najczęściej rozwodzą się po 5 —9 latach

małżeństwa. Kolejną grupę stanowią małżonkowie

małżeństwa. Kolejną grupę stanowią małżonkowie

ze stażem 10 - 14 lat. Ale systematycznie wzrasta

ze stażem 10 - 14 lat. Ale systematycznie wzrasta

liczba osób które rozchodzą się po ponad

liczba osób które rozchodzą się po ponad

dwudziestu latach pożycia.

dwudziestu latach pożycia.



Wśród przyczyn rozwiązania małżeństwa nadal

Wśród przyczyn rozwiązania małżeństwa nadal

dominują: zdrada, niezgodność charakterów,

dominują: zdrada, niezgodność charakterów,

alkoholizm. Ostatnio doszły powody ekonomiczne:

alkoholizm. Ostatnio doszły powody ekonomiczne:

wzrost wymagań na rynku pracy i rosnąca

wzrost wymagań na rynku pracy i rosnąca

konkurencyjność tej sfery działalności wobec

konkurencyjność tej sfery działalności wobec

aktywności na polu rodzinnym powodują stres,

aktywności na polu rodzinnym powodują stres,

który także rzutuje na trwałość związków.

który także rzutuje na trwałość związków.

Rodzina w ujęciu ekonomicznym to

Rodzina w ujęciu ekonomicznym to

gospodarstwo domowe

gospodarstwo domowe



G.d. to zespół osób razem zamieszkujących i wspólnie utrzymujących

G.d. to zespół osób razem zamieszkujących i wspólnie utrzymujących

się,

się,

w większości są to osoby połączone więzami biologicznymi i

w większości są to osoby połączone więzami biologicznymi i

stanowiące rodzinę, choć do g.d. zalicza się również osoby

stanowiące rodzinę, choć do g.d. zalicza się również osoby

niespokrewnione, ale wspólnie zamieszkujące i utrzymujące się;

niespokrewnione, ale wspólnie zamieszkujące i utrzymujące się;



W Polsce jest 13,337 mln g.d., w których 9,8 mln to gospodarstwa

W Polsce jest 13,337 mln g.d., w których 9,8 mln to gospodarstwa

rodzinne; przeciętna liczba osób w g. d. wynosi 2,8

rodzinne; przeciętna liczba osób w g. d. wynosi 2,8



osoby samotne (3,537 mln) ale samodzielnie utrzymujące się tworzą

osoby samotne (3,537 mln) ale samodzielnie utrzymujące się tworzą

g.d. jednoosobowe.

g.d. jednoosobowe.



W ramach g.d. realizowane są ekonomiczne funkcje rodziny:

W ramach g.d. realizowane są ekonomiczne funkcje rodziny:

produkcyjna (wytwarzanie dóbr usług), aktywizacji zawodowej członków

produkcyjna (wytwarzanie dóbr usług), aktywizacji zawodowej członków

(np. w rodzinnym warsztacie pracy) oraz konsumpcyjna (wydatkowanie

(np. w rodzinnym warsztacie pracy) oraz konsumpcyjna (wydatkowanie

dochodów oraz spożycie dóbr i usług, zaspokajających potrzeby

dochodów oraz spożycie dóbr i usług, zaspokajających potrzeby

członków g.d)

członków g.d)

Badania gospodarstw domowych

Badania gospodarstw domowych



Badania g.d. polegają na ustalaniu ich składu i struktury oraz

Badania g.d. polegają na ustalaniu ich składu i struktury oraz

stosunku poszczególnych członków do głowy g.d.

stosunku poszczególnych członków do głowy g.d.



Głowa g.d. to osoba dostarczająca jego członkom (wszystkich lub

Głowa g.d. to osoba dostarczająca jego członkom (wszystkich lub

większej części) środków utrzymania i rozporządzająca tymi

większej części) środków utrzymania i rozporządzająca tymi

środkami. W badaniach określa się stosunek do głowy g.d. osób

środkami. W badaniach określa się stosunek do głowy g.d. osób

wchodzących w jego skład (np. żona, syn, wychowanek)

wchodzących w jego skład (np. żona, syn, wychowanek)



Badanie budżetów g.d. jest podstawowym źródłem informacji o

Badanie budżetów g.d. jest podstawowym źródłem informacji o

warunkach bytu ludności, tj. poziomie i strukturze dochodu, którym

warunkach bytu ludności, tj. poziomie i strukturze dochodu, którym

rozporządza, wydatków, spożycia oraz wyposażenia g.d. w

rozporządza, wydatków, spożycia oraz wyposażenia g.d. w

przedmioty trwałego użytkowania.

przedmioty trwałego użytkowania.



Badanie przeprowadza się w wylosowanych g.d. reprezentujących 6

Badanie przeprowadza się w wylosowanych g.d. reprezentujących 6

grup społeczno-ekonomicznych ludności: pracowników, pracowników

grup społeczno-ekonomicznych ludności: pracowników, pracowników

użytkujących gospodarstwo rolne, rolników, pracujących na własny

użytkujących gospodarstwo rolne, rolników, pracujących na własny

rachunek emerytów i rencistów, utrzymujących się z niezarobkowych

rachunek emerytów i rencistów, utrzymujących się z niezarobkowych

źródeł utrzymania, innych niż renta czy emerytura.

źródeł utrzymania, innych niż renta czy emerytura.