Antocyjany

to barwniki roślinne o

kolorze czerwonym,

niebieskim lub fioletowym.

Należą one do szerszej

grupy związków zwanej

flawonoidami. Mają

charakter glikozydów

• Barwa antocyjanów zależy od

pH środowiska, w jakim się one
znajdują; w przypadku pH
poniżej 7 (kwaśne) są one
czerwone, a w pH obojętnym
lub zasadowym (pH > 7) mają
barwę niebieską lub fioletową. J

Własności

•

Antocyjany są związkami o bardzo niskiej toksyczności.

Występują one w dużych stężeniach w wielu owocach,

"przygotowywanych" przez rośliny specjalnie do

zjedzenia przez zwierzę, w celu przeniesienia nasion.

•

Antocyjany wykazują szereg pozytywnych własności

farmakologicznych. Obniżają kruchość naczyń

włosowatych i polepszają jakość widzenia wzmagając

ukrwienie oka i stymulując produkcję istotnej w

procesie widzenia rodopsyny. Stwierdzono również

działanie przeciwzapalne i przeciwutleniające

antocyjanów. Antocyjanom czerwonego [wina

przypisuje się niską zapadalność na zawał serca wśród

Francuzów. Barwniki te wydatnie zmniejszają

utlenianie LDL, a to właśnie utleniony LDL wchodzi w

skład blaszek miażdżycowych.

Związki antocyjaninowe

• Pelargonidyna –

jedna z
najbardziej
rozpowszechnion
ych
antocyjanidyn.
Charakteryzuje
się intensywną
czerwoną barwą.

• Cyjanidyna –

często spotykana

antocyjanidyna,

szczególnie w

postaci glikozydu –

cyjaniny. Tworzy

niebieskie

kompleksy z

metalami, nadaje

barwę płatkom

bławatka

kumaryny

• Kumaryny są

pochodnymi α-pironu

• od względem budowy

kumaryny dzieli się na:

• kumaryny,

których

zasadniczym rdzeniem

jest benzo-α-piron,

• furanokumaryny, w

których

doszło

do

kondensacji cząsteczki

kumaryny z furanem,

• piranokumaryny,

cząsteczka kumaryny

jest połączona z

heterocyklicznym

piranem.

Działanie:

• Uspokajająco na OUN
• Hipotensyjnie
• Uszczelniające na naczynia włosowate
• Spazmolityczne i rozszerzające naczynia

krwionośne

• Wśród kumaryn znajdują się związki

toksyczne, wykazujące silne właściwości

kancerogenne.

• Przeciwzakrzepowe- kumaryny w wątrobie

hamują syntezę niektórych czynników

krzepnięcia- nazywane antymatabolitami

witaminy K wykazuję do niej podobieństwo

Przykłady związków.

• Kumaryna- jest

związkiem, który

powstaje podczas

suszenia surowców

roślinnych.

Kumaryna jest lotną

substancją i nadaje

tym surowcom

charakterystyczny

zapach suszonego

siana.

Występowanie kumaryny:

• Nostrzyk lekarki
• Marzanka wonna
• Trawa żubrówka.

Melilotozyd

•

jest to występujący w
nostrzyku żółtym
(Malilotus officinalis)

•

W trakcie suszenia
surowca jego część
podlega hydrolizie i
przekształceniu do
wolnej
kumaryny. Melilotozyd
jest więc jej naturalnym
prekursorem. 

Umbeliferon – 7-

hydroksykumaryna

• Jest to jedna z najczęściej

spotykanych w przyrodzie kumaryn.

• Jest jednym ze składników olejku

eterycznego rumianku pospolitego.
Zwykle występuje w wolnej postaci
(aglikonu). Umbeliferon posiada
zdolność do absorbcji
ultrafioletowej części widma
słonecznego - należy więc do tak
zwanych substancji fotochronnych.
Z tego względu pochodne tego
związku znalazły zastosowanie przy
produkcji kosmetyków
przeciwsłonecznych.

• Kumaryna wykazuje

właściwości spazmolityczne, ma

także działanie uspokajające,

niestety stwierdzono, że działa

szkodliwie na wątrobę,

prowadząc do jej uszkodzeń.

Istnieją również

(niepotwierdzone)

przypuszczenia,. że może ona

działać rakotwórczo. W związku

z tym nie stosuje się jej w

medycynie jako leku. Znalazła

za to zastosowanie w

kosmetyce jako środek

zapachowy i aromatyzujący.

Piranokumaryny

• Wisnadyna- stanowi jeden z

najważniejszych związków
czynnych aminka egipskiego.
Wisnadyna działa
rozszerzająco na mięśnie
gładkie przewodu
pokarmowego, oskrzeli i
naczyń wieńcowych.
preparaty zawierające
wisnadynę wykorzystywane
były przede wszystkim w
leczeniu choroby wieńcowej i
dusznicy bolesnej, rzadziej,
pomocniczo w kamicy
żółciowej i nerkowe

Aflatoksyny

• Aflatoksyny wytwarzane są

przez grzyby pleśniowe z

rodziny Aspergillus (przede

wszystkim Aspergillus flavus).

Związki te należą do

kancerogenów – nawet ich małe

ilości prowadzą do powstawania

nowotworów, szczególnie

wątroby. Większe, jednorazowe

dawki prowadzą do ciężkich

uszkodzeń tego narządu. Ze

względu na występowanie

pleśni grzyba Aspergillus flavus

w pewnych produktach

spożywczych może dochodzić

czasami do ich skażenia

aflatoksynami. Do najbardziej

“zagrożonych” produktów

należą: różnego rodzaju bakalie,

zwłaszcza orzeszki ziemne oraz

zboża.

Furanokumaryny

(furakumaryny)

• Psolaren Charakteryzuje

się on działaniem

fotouczulającym – czyli

zdolnością do znacznego

zwiększania wrażliwości

skóry na światło. Związki

tego typu w połączeniu ze

światłem słonecznym

powodują z reguły

bolesne i poważne

reakcje skórne. znalazły

zastosowanie w leczeniu

choroby zwanej

bielactwem.

Ksantotoksyna

• jest to pochodna

psolarenu podobnie jak

on wykazuje silne

właściwości

fotouczulające, ma

jednak słabsze działanie

toksyczne i z tego

względu znalazła większe

zastosowanie w leczeniu

bielactwa i łuszczycy niż

psolaren. Ksantotoksyna

stanowi główny składnik

czynny owoców aminka

większego

Surowce

kumarynowe

•

Herba Meliloti

Ziele nostrzyka

•

Melilotus officinalis L. -

Nostrzyk żółty Ziele

nostrzyka wywiera działanie

na krew i na ściany naczyń

krwionośnych. Wyciągi

podane doustnie powodują

nieznaczne zmniejszenie

krzepliwości krwi, a co za

tym idzie zmniejsza

niebezpieczeństwo

powstania zakrzepów.

Dochodzi do poprawy

przepływu krwi przez

naczynia żylne i włosowate,

co polepsza krążenie

obwodowe i mózgowe.

• Surowiec wykazuje także

działanie przeciwzapalne i

słabe uspokajające.

Zewnętrznie ziele nostrzyka

działa na skórę odmiękczająco i

przyspiesza gojenie ran.

Surowiec jest najczęściej

stosowany w zapaleniu żył i

żylakach oraz zewnętrznie w

stanach zapalnych skóry,

wrzodach i czyrakach.

• Zawarte w związku kumaryny

w przypadku przedawkowania

mogą wywoływać następujące

objawy:

• Bóle głowy
• Nudności
• Zmniejszenie krzepliwości krwi.

Fructus Ammi Visnaga

Owoc keli

•

Surowiec zmniejsza

napięcie mięśni gładkich

oskrzeli (można

stosować w astmie),

jelit, moczowodów i

pęcherza. Na naczynia

krwionośne działa

wybiórczo, zwiększając

przepływ krwi w

naczyniach wieńcowych.

Kelina jest izolowana i

bywa stosowana dożylni