OBRAŻENIA TERMICZNE

I OPIEKA NAD

OPARZONYMI

MOŻLIWIE SZYBKIE

ROZPOCZĘCIE WŁAŚCIWEGO

POSTĘPOWANIA

PRZECIWWSTRZĄSOWEGO,

ZAPOBIEGAJĄCEGO

OLIGOWOLEMII I

NIEDOTLENIENIU TKANEK ORAZ

ODPOWIEDNIEGO DO RODZAJU

USZKODZEŃ CIAŁA

POSTĘPOWANIA MIEJSCOWEGO,

DECYDUJE O SKUTECZNYM

LECZENIU CIĘŻKO OPARZONEGO

CHOREGO

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE

NA LICZBĘ PRZYPADKÓW

OPARZEŃ

• TECHNICYZACJA ŻYCIA
• WIĘKSZA LICZBA OSÓB PO 60

r. ż.

• BRAK OPIEKI NAD DZIEĆMI
• KATASTROFY
• DZIAŁANIA WOJENNE

STATYSTYKA OPARZEŃ W

POLSCE

• ROCZNIE 12000 PRZYPADKÓW
• 70% TRAFIA DO ODZIAŁÓW

CHIRURGII OGÓLNEJ

• 30% LECZY SIĘ W OŚRODKACH

SPECJALISTYCZNYCH

• ROCZNIE UMIERA 600

OPARZONYCH ( 5% )

CZYNNIKI

WPŁYWAJĄCE

NA POPRAWĘ WYNIKÓW

LECZENIA OPARZEŃ

• STOSOWANIE STANDARTÓW

LECZENIA Z WCZESNĄ

RESUSCYTACJĄ

• SKUTECZNE LECZENIE ZAKAŻEŃ
• WCZESNE OPRACOWANIE RANY

OPARZENIOWEJ – OPERACYJNE

• SKUTECZNE LECZENIE OPARZEŃ

DRÓG ODDECHOWYCH

• ŻYWIENIE DOJELITOWE I TPN

OPARZENIA

ZAGRAŻAJĄCE ŻYCIU

• CHORY POWYŻEJ 60 r. ż.

• GŁĘBOKIE > 40%

POWIERZCHNI

• DRÓG ODDECHOWYCH

OPARZENIE TERMICZNE

(COMBUSTIO)

• Rozległość i głębokość

oparzenia zależy od:

– temperatury
– czasu ekspozycji
– czasu stygnięcia tkanki

np.

47 C - 7 minut = 70 C - 1

sekunda

PODZIAŁ OPARZEŃ WG

STOPNIA USZKODZENIA

TKANEK

Iº - rumień

- martwica warstwy

rogowej, obrzęk naskórka,
obrzęk i przekrwienie warstwy
korowej skóry

- dominuje ból trwający 2-3 dni

- gojenie bez blizny

- zwykle opalanie lub gorąca woda

PODZIAŁ OPARZEŃ WG

STOPNIA USZKODZENIA

TKANEK

IIº powierzchowne- pęcherze i rumień

-

martwica całego naskórka i części
warstwy korowej

• wysięk pomiędzy naskórkiem i warstwą

korową – rumień i pęcherze na skórze

• naciek zapalny skóry i tk. podskórnej
• silny ból
• gojenie po 10-14 dniach, niewielkie

blizny

Czynnik sprawczy – gorące płyny

PODZIAŁ OPARZEŃ WG

STOPNIA USZKODZENIA

TKANEK

IIº głębokie- pęcherze i rumień

- martwica

całego naskórka i skóry właściwej bez

przydatków

• wysięk pomiędzy naskórkiem i warstwą

korową i pęcherze na skórze

• zaróżowienie lub zaczerwienienie
• naciek zapalny skóry i tkanki podskórnej
• silny ból
• gojenie po 25 -30 dniach, duże, twarde

blizny

Czynnik sprawczy – gorące płyny, płomień

PODZIAŁ OPARZEŃ WG

STOPNIA USZKODZENIA

TKANEK

• IIIº - martwica skóry

(białawo-szara

lub

brązowa, czarna czasem czerwona

skóra)

• TU IIº Z ZAKAŻENIEM !

• brak blednięcia przy ucisku skóry
• martwica pełnej grubości skóry ze

zniszczeniem przydatków skóry

• zakrzepica naczyń krwionośnych

• Całkowity brak bólu
• Czynnik sprawczy – płomień, prąd,

kwas

PODZIAŁ OPARZEŃ WG

STOPNIA USZKODZENIA

TKANEK

IVº - martwica tkanek głębiej

leżących-powięzi, mięśni, kości

• zwykle bardzo ciężkie oparzenie

zpoważnym rokowaniem

Czynnik sprawczy- prąd

9%

9%

9%

18

%

18%

18%

1

REGUŁA „9” DLA OBLICZANIA

POWIERZCHNI OPARZEŃ

OPARZENIA LEKKIE

• IIº U DOROSŁYCH < 15%

CIAŁA

• IIº U DZIECI < 10% CIAŁA

• IIIº < 2% POWIERZCHNI CIAŁA

OPARZENIA ŚREDNIE

• IIº U DOROSŁYCH 15 - 25% CIAŁA

• IIº U DZIECI 10 - 20%

POWIERZCHNI

• IIIº 2 – 10% POWIERZCHNI CIAŁA

OPARZENIA CIĘŻKIE

• IIº U DOROSŁYCH > 25% CIAŁA
• IIº U DZIECI C 20% POWIERZCHNI
• IIIº > 10% POWIERZCHNI
• W DUŻYM STOPNIU: RĘCE,

TWARZ, OCZY, USZY, STOPY I
KROCZE

• ZAWSZE DROGI ODDECHOWE,

ELEKTRYCZNE LUB Z DUŻYM
INNYM URAZEM

PIERWSZA POMOC NA MIEJSCU

WYPADKU

1.

Odsunąć chorego od źródła ciepła

2.

Dokładnie ugasić ubranie, zdjąć pierścionki,

obrączki !!

3. Zabezpieczyć drożność dróg oddechowych

4. Natychmiast przystąpić do oziębienia
powierzchni oparzonych -

kąpiel 22

0

C przez

15 minut w zimnej wodzie

5. Na ranę oparzeniową - wyłącznie suchy, jałowy
opatrunek !!

6. Podać leki p/bólowe - wyłącznie i.v.

7. Przy przedłużającym się transporcie rozpocząć
podawanie

płynów i.v.

POSTĘPOWANIE W SZPITALU

- Wywiad - jeśli jest czas (od chorego, od lekarza PR)

- Sprawdzenie drożności dróg oddechowych

- Zapewnienie

dostępu naczyniowego do dużej żyły

- Podanie leków p. bólowych dożylnie

- Pobranie krwi : grupa, krzyżówka, morfologia, jony,
gazometria,

- Założenie cewnika do pęcherza, monitorowanie diurezy
godzinowej

- Podanie anatoksyny tężcowej i surowicy
przeciwtężcowej

- Podanie antybiotyku o szerokim zakresie działania

- Ocena rany, powierzchni oparzenia i ustalenie dalszego
postępowania

MIEJSCOWE LECZENIE RANY

OPARZENIOWEJ:

- NIE STOSOWAĆ ALKOHOLU- przemywać 0,9%
NaCl lub wodnym roztworem hibitanu

- w przypadku martwicy - wczesne wycięcie
tkanek

martwiczych i ewentualnie

przeszczepy skóry

- gojenie na otwarto lub pod opatrunkiem
( argosulfon,

0,5% azotan srebra)

- nakłuwanie pęcherzy- bezwzględna aseptyka

-kontrola ukrwienia obwodowego w
oparzeniach obejmujących cały obwód
kończyny lub klatki piersiowej !! (fasciotomia,
nacięcie strupa)

Resuscytacja płynowa po rozległym

oparzeniu:

Reguła Baxtera:

I doba

2-4 ml

(Ringer Lactate) x

m.ciała

x

%

pow. oparzenia

50% wyliczonej objętości podać w ciągu 8

godzin od

oparzenia ,

pozostałe płyny przed upływem 24 godzin

utrzymać diurezę minimum 0,5ml/kg/godz. (lub
50ml/godzinę)

II doba 5% Glukoza i ½ koloidów pod kontrolą
diurezy >50 ml/godz.

Nie podawać płynów sodowych, które nasilają
obrzęki !

Oparzenia chemiczne

obrzęk śródkomórkowy i
międzykomórkowy skóry i tk. podskórnej,
oddzielenie naskórka od skóry właściwej i
zaburzenia struktury włókien
kolagenowych.

Głębokość i rozmiar zależą od czasu
działania czynnika

KWASY- martwica skrzepowa, denaturacja
białka. Rana b. bolesna przez długi okres.
Skóra brązowa lub żółta.

ZASADY- martwica rozpływna

Oparzenia chemiczne c.d.

A. Ranę dokładnie wypłukać dużą ilością
wody - rozcieńczyć preparat chemiczny =
przerwać reakcję chemiczną

Uwaga!! W oparzeniach wapnem
niegaszonym

zmywać ranę oliwą lub

parafiną

. Nie wolno używać wody bo

zwiększa to uszkodzenie tkanek w wyniku
reakcji cieplnej

B. Opatrunek z 1% roztworu NaHCO

3

(kwasy, fenole)

lub 3% kwas borny lub 1% kwas octowy
(ługi)

Oparzenia elektryczne

1. Napięcie robocze- dotknięcie instalacji

2. Napięcie dotykowe - przebicie na obudowę

3. Napięcie krokowe

Natężenie urazu zależy od natężenia prądu oraz wieku ,
płci (oporność skóry, uwodnienie tkanek), wilgotności
skóry, powietrza i podłoża.

Uszkodzenie tkanek łukiem elektrycznym wywołuje uraz
analogiczny jak w zespole zmiażdżenia (uszkodzenie
nerek, mioglobinuria, zakażenie).

Oparzenia elektryczne c.d.

Obrażenia miejscowe : często bardzo znaczne
uszkodzenie tkanki podskórnej i powięzi przy
niewielkich zmianach na skórze

Obrażenia dodatkowe:

złamania kości

uraz narządów jamy brzusznej

niewydolność nerek

zaćma

uraz głowy

odma opłucnowa

ośrodkowe zaburzenia OUN i uszkodzenia nerwów
obwodowych

krwotoki wewnętrzne (martwica ściany naczynia)

Postępowanie

1. Zachowując ostrożność wyłączyć napięcie

2. Nawodnienie ! Pod kontrolą diurezy Ringer Lactate
lub PWE

3. Kontrolować ukrwienie kończyny, która była
oparzona- fasciotomia przy zaburzonym ukrwieniu

4. Częste badanie jamy brzusznej

5. Usuwanie martwiczych tkanek - nie wcześniej niż
w 4-5 dobie

6. Antybiotyki

7. Zdjęcia rtg

8. Badanie okulistyczne

POSTĘPOWANIE

CHIRURGICZNE Z

BLIZNAMI PO

OPARZENIACH

• ZABIEGI PO MIN. 9 MIESIĄCACH

• BEZ DEFICYTU TKANEK

– WYCIĘCIE BLIZNY I ZASZYCIE

• BEZ UBYTKU TK. PODSKÓRNEJ Z

UBYTKIEM SKÓRY- WPS LUB „Z”

• Z UBYTKIEM TK PODSKÓRNEJ

- PŁAT UNACZYNIONY LUB PŁAT

WYSPOWY LUB SKÓRNO-MIĘŚNIOWY

• INTENSYWNA REHABILITACJA Z

PRESOROTERAPIĄ

ODMROŻENIA

długotrwałe oziębienie jest groźniejsze

skurcz naczyń, zakrzepica naczyń i
niedokrwienie tkanek

sprzyjają: bezruch, wilgotna odzież,
alkohol

najczęściej: palce rąk i stóp, dłonie, stopy,
nos, twarz, uszy

fazy: 1. zblędnięcie, kłucie

2. drętwienie, ograniczenie

ruchomości

3. podczas ogrzewania tępy ból,

zaczerwienienie, pęcherze surowiczo-
krwiste

Pomoc doraźna w odmrożeniach

1. Szybkie ogrzanie w kąpieli, początkowo w 25

0

C ,

potem zwiększamy temperaturę do 40

0

C

2. Równolegle ogólne ogrzewanie i przetaczanie
ciepłych płynów

3. HEPARYNA i.v.

4. Anatoksyna tężcowa i surowica p/tężcowa

5. Jałowy opatrunek - nie stosować barwników, tłuszczu,
alkoholu

w pierwszych dobach trudno określić rozległość i

głębokość uszkodzenia -postępowanie wyczekujące !!
(demarkacja)

jedynym wskazaniem do szybkiej amputacji jest

rozpływna, zakażona martwica i posocznica

Podział odmrożeń

I

o

- powierzchowne warstwy naskórka.

Skóra blada, zimna, obrzęknięta

. Podczas

ogrzewania mrowienie i drętwienie. Czucie

zachowane. Gojenie samoistne.
Długo swędzenie, pieczenie, wrażliwość na

zimno oraz przebarwienie skóry

II

o

- wszystkie warstwy naskórka z

ogniskami w skórze właściwej. Po kilku

godzinach

pęcherze z surowiczo-krwistą

treścią

. Czucie zachowane

Gojenie często samoistne. Drobne ubytki

goją się wiele tygodni. Ziarnina-blizny.

Długotrwałe lub stałe przebarwienia,

swędzenie i mrowienie

Podział odmrożeń

III /IV

o

- martwica sucha lub rozpływna

skóry,

tkanek miękkich i często kości.

Zakrzepica drobnych naczyń
mięśniowych. Znaczny obrzęk i
pęcherze. Utrata czucia nawet po
ogrzaniu.

Zmiana zabarwienia skóry na
żółtawą,brunatną a potem czarną.
Demarkacja do 14 dni.

Leczenie chirurgiczne- amputacja