Niedoczynność

tarczycy

Definicja

Niedoczynność tarczycy charakteryzuje się
stałym uczuciem zimna, obrzękiem powiek i
twarzy, chrypką, zaparciem,
hipercholesterolemią, obniżonym stężeniem
wolnej tyroksyny i podwyższonym
stężeniem TSH.

Standardy Endokrynologii
2002

Etiologia

Niedoczynność tarczycy pierwotna

Choroba Hashimoto
Przyczyny jatrogenne

– leczenie

131

I

– strumektomia
– leki: tyreostatyki, sole litu, amiodaron,

interferon 
Niedoczynność tarczycy pochodzenia centralnego

Guzy okolicy przysadki mózgowej i podwzgórza
Przyczyny jatrogenne

– operacja neurochirurgiczna
– napromienienie

0

4

8

12

16

wiek (lata)

ry

zy

ko

c

zę

st

oś

ci

/

10

00

k

ob

ie

t

niedoczynność tarczycy
nadczynność tarczycy

Występowanie

Wrodzona niedoczynność
tarczycy

1:4000 żywych

urodzeń

Dorośli:

5-7% kobiet

0,5-1% mężczyzn

ale subkliniczna
niedoczynność tarczycy
u 21% kobiet i 16%
mężczyzn
po 74 r.ż.

Clin Endocrinol 1995, 43:55

CZĘTOŚĆ OBJAWÓW

NIEDOCZYNNOŚCI TARCZYCY

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

osłabienie słuchu

chrypa

spowolnienie ruchów

zaparcie

zimna skóra

parestezje

wzrost wagi

brak pocenia

zwolniony puls

obrzęki

szorstkość skóry

nietolerancja zimna

suchość skóry

zwolnienie odruchów

Chorzy
Kontrola

JCEM 2001, 86:4585

*

*

Objawy

Klasyczne objawy niedoczynności tarczycy
dotyczą chorych z obniżonym stężeniem
T

3

, są rzadkie lub nie występują wcale w

przypadkach prawidłowego stężenia T

3

i

obniżonego fT

4

.

JCEM 1997

Rozpoznanie

Oznaczenie stężeń TSH i fT4 w
surowicy

•Niedoczynność tarczycy pierwotna

- subkliniczna:

TSH  5-20 mU/L

fT

4

N

- jawna:

TSH 

fT

4

Ż

•Niedoczynność tarczycy pochodzenia
centralnego:

TSH Ż, niekiedy N, 

fT

4

Ż

Rozpoznanie

Jaka jest norma TSH?

TSH > 2,0 mU/L - zwiększone ryzyko rozwoju
niedoczynności tarczycy w ciągu 20 lat (Badanie
Whickham)

TSH > 2,0 mU/L - zwiększone
prawdopodobieństwo obecności p/ciał
p/tarczycowych (Badanie Nord-Tröndelag)

JCEM 2001

0

2

4

6

8

10

12

14

Thyroid

failure

Euthyroid

F

re

q

u

e

n

c

y

Odsetek dodatniego miana TPOAb

w zależności od różnych wartości TSH

0

20

40

60

80

100

<0.2

0.2-2.0

2.1-4.0

4.1-5.0

5.1-10

>10

TSH mU/L

%

T

P

O

A

b

po

s

Kobiety

Mężczyźni

Europ J Endocrinol 2000

U 95% ludzi z negatywnym wywiadem
choroby tarczycy i (-) p/ciałami
peroksydazowymi

TSH: 0,48 – 3,6 mU/L

Jest to norma TSH rekomendowana przez US
National Academy of Clinical Biochemistry.

Europ J Med 2000

Leczenie niedoczynności

tarczycy

1. L-Tyroksyna podawana w jednej dawce

porannej na czczo (T 1/2=190 godzin)

2. Dawka docelowa u dorosłych 1,6-2,0

mcg/kg cc/ d

3. Dawka wstępna, przeciętnie 50 mcg/d

4. Dawka wstępna u osób starszych oraz w

przypadkach chorób układu krążenia 12,5
mcg /d

Wskazania do leczenia

utajonej niedoczynności

tarczycy

1. wiek dziecięcy
2. ciąża
3. wole
4. zaburzenia miesiączkowania
5. niepłodność
6. przebyte leczenie 131-I lub strumektomia
7. przebyte napromienienie szyi
8. hiperlipidemia
9. TSH> 10mU/l

.

10a-TPO

Trudności w leczeniu niedoczynności

tarczycy

1. Nie przestrzeganie zasad przyjmowania L-T

4

przez

pacjenta

2. Zespół Münchhausena:

celowe oszukiwanie lekarzy, rozległa wiedza medyczna o
symptomatologii chorób, zgłaszanie zmyślonych dolegliwości,
tendencje masochistyczne, częste hospitalizacje bez istotnych
powodów (JAMA 1991)

3. Zaburzenia wchłaniania L-T

4

- dieta wegetariańska
- przyjmowanie innych leków: preparatów żelaza, glinu,
cholestyraminy, fibratów
- stan po zespoleniu krętniczo-kątniczym
- zespół krótkiej pętli jelitowej
- choroba trzewna
- zaawansowana marskość wątroby
- zastoinowa niewydolność krążenia

4. Zespół oporności na hormony tarczycy
5. Ektopowe wydzielanie dejodynazy III w zespołach

paranowotworowych

(Ruppe M. ENDO 2003; OR10-3)

In

c

re

m

e

n

ts

i

n

T

4

n

m

o

l/

L

In

c

re

m

e

n

ts

i

n

T

4

n

m

o

l/

l

In

c

re

m

e

n

ts

i

n

T

3

n

m

o

l/

l

Time, h

Pseudomalabsorption of Levothyroxine, JAMA 1991