Niedoczynność tarczycy

Niedoczynność tarczycy

Niedoczynność tarczycy

jest to zespół kliniczny
spowodowany niedoborem
tyroksyny, a w rzadkich
przypadkach zmniejszoną
wrażliwością tkanek na
hormony tarczycy

Niedoczynność tarczycy

jest to zespół kliniczny
spowodowany niedoborem
tyroksyny, a w rzadkich
przypadkach zmniejszoną
wrażliwością tkanek na
hormony tarczycy

Niedoczynność tarczycy

- może zacząć się w czasie życia
płodowego lub później w życiu,
- charakteryzuje się uogólnionym
zwolnieniem metabolizmu i
manifestuje zmniejszeniem funkcji
fizycznych i umysłowych organizmu,
- może przebiegać od postaci
łagodnej i bezobjawowej do ciężkiej
choroby co może zależeć od wieku
pacjenta, przyczyny choroby i tempa
jej rozwoju.

Niedoczynność tarczycy

- może zacząć się w czasie życia
płodowego lub później w życiu,
- charakteryzuje się uogólnionym
zwolnieniem metabolizmu i
manifestuje zmniejszeniem funkcji
fizycznych i umysłowych organizmu,
- może przebiegać od postaci
łagodnej i bezobjawowej do ciężkiej
choroby co może zależeć od wieku
pacjenta, przyczyny choroby i tempa
jej rozwoju.

Niedoczynność tarczycy

- może przebiegać z powiększeniem
wielkości tarczycy (wolem), bez zmian
wielkości lub ze zmniejszeniem wielkości
tarczycy,

- z powodu szerokiego zakresu działania
hormonów tarczycy, niedoczynność
tarczycy może mieć głębokie negatywne
skutki dla całego organizmu,

- niedoczynność tarczycy w młodym
wieku może skończyć się
nieodwracalnym opóźnieniem
umysłowym i zwolnieniem wzrastania,

Niedoczynność tarczycy

- może przebiegać z powiększeniem
wielkości tarczycy (wolem), bez zmian
wielkości lub ze zmniejszeniem wielkości
tarczycy,

- z powodu szerokiego zakresu działania
hormonów tarczycy, niedoczynność
tarczycy może mieć głębokie negatywne
skutki dla całego organizmu,

- niedoczynność tarczycy w młodym
wieku może skończyć się
nieodwracalnym opóźnieniem
umysłowym i zwolnieniem wzrastania,

Niedoczynność tarczycy

Epidemiologia:

- względnie częsta choroba
dotycząca

ok. 2% populacji

- jej częstość wzrasta z wiekiem,

dotyczy ok. 5% populacji
powyżej 60 roku życia;

- występuje 5 - 10-krotnie częściej
u kobiet

niż u mężczyzn,

Niedoczynność tarczycy

Epidemiologia:

- względnie częsta choroba
dotycząca

ok. 2% populacji

- jej częstość wzrasta z wiekiem,

dotyczy ok. 5% populacji
powyżej 60 roku życia;

- występuje 5 - 10-krotnie częściej
u kobiet

niż u mężczyzn,

Niedoczynność tarczycy- przyczyny

pierwotna - uszkodzenie tarczycy,

wtórna - uszkodzenie przysadki

mózgowej z niedoborem

tyreotropiny

(TSH),

trzeciorzędowa - uszkodzenie

podwzgórza

z niedoborem TRH

zmniejszona reaktywność tkanek na

hormony tarczycy.

Niedoczynność tarczycy- przyczyny

pierwotna - uszkodzenie tarczycy,

wtórna - uszkodzenie przysadki

mózgowej z niedoborem

tyreotropiny

(TSH),

trzeciorzędowa - uszkodzenie

podwzgórza

z niedoborem TRH

zmniejszona reaktywność tkanek na

hormony tarczycy.

Niedoczynność tarczycy pierwotna

Przyczyny niedoczynności pierwotnej:

- choroba Hashimoto,
- czynniki jatrogenne (leczenie

131

I,

tyroidektomia, tyreostatyki,

sole litu,

amiodaron,

interferon ),

- niedobór jodu,
- zaburzenia rozwojowe tarczycy,
- genetycznie uwarunkowane zaburzenia

biosyntezy hormonów

tarczycy,
- zmniejszona reaktywność na TSH
(defekt

receptora TSH).

Niedoczynność tarczycy pierwotna

Przyczyny niedoczynności pierwotnej:

- choroba Hashimoto,
- czynniki jatrogenne (leczenie

131

I,

tyroidektomia, tyreostatyki,

sole litu,

amiodaron,

interferon ),

- niedobór jodu,
- zaburzenia rozwojowe tarczycy,
- genetycznie uwarunkowane zaburzenia

biosyntezy hormonów

tarczycy,
- zmniejszona reaktywność na TSH
(defekt

receptora TSH).

Niedoczynność tarczycy wtórna

Przyczyny niedoczynności wtórnej:

- guz przysadki,
- jatrogenne uszkodzenie przysadki
(operacje

neurochirurgiczne,

napromienienie),
- martwica niedokrwienna (wstrząs

hipowolemiczny, cukrzyca),

- uraz,
- zaburzenia rozwojowe przysadki
mózgowej.

Niedoczynność tarczycy wtórna

Przyczyny niedoczynności wtórnej:

- guz przysadki,
- jatrogenne uszkodzenie przysadki
(operacje

neurochirurgiczne,

napromienienie),
- martwica niedokrwienna (wstrząs

hipowolemiczny, cukrzyca),

- uraz,
- zaburzenia rozwojowe przysadki
mózgowej.

Niedoczynność tarczycy
wrodzona

- zaburzenia rozwojowe

- zaburzenia biosyntezy hormonów
tarczycy
- niedobór jodu (świat),

częstość: 1:4000 żywych urodzeń
diagnostyka - rutynowo
wykonywane

badania

przesiewowe po urodzeniu.

Niedoczynność tarczycy
wrodzona

- zaburzenia rozwojowe

- zaburzenia biosyntezy hormonów
tarczycy
- niedobór jodu (świat),

częstość: 1:4000 żywych urodzeń

diagnostyka - rutynowo
wykonywane

badania

przesiewowe po urodzeniu.

Niedoczynność tarczycy -
objawy

w wyniku zwolnienia metabolizmu

-

zła tolerancja chłodu,

wzrost wagi ciała
- ogólne spowolnienie,

senność,

- bóle i zawroty głowy,
- skóra sucha, łuszcząca się, chłodna,
- przerzedzone owłosienie,
- obrzęk tkanki podskórnej

(twarzy,

powiek),
- chrypka,

Niedoczynność tarczycy -
objawy

w wyniku zwolnienia metabolizmu

-

zła tolerancja chłodu,

wzrost wagi ciała
- ogólne spowolnienie,

senność,

- bóle i zawroty głowy,
- skóra sucha, łuszcząca się, chłodna,
- przerzedzone owłosienie,
- obrzęk tkanki podskórnej

(twarzy,

powiek),
- chrypka,

Niedoczynność tarczycy -
objawy

układ sercowo-naczyniowy
-

upośledzenie kurczliwości i

zmniejszenie
pojemności minutowej serca
- bradykardia
- niski woltaż zesp. QRS, zał. P i T,
- powiększenie sylwetki serca (płyn
w worku
osierdziowym , obrzmienie włókien
mięśniowych
lub poszerzenie lewej komory)

Niedoczynność tarczycy -
objawy

układ sercowo-naczyniowy

-

upośledzenie kurczliwości i

zmniejszenie
pojemności minutowej serca
- bradykardia
- niski woltaż zesp. QRS, zał. P i T,
- powiększenie sylwetki serca (płyn
w worku
osierdziowym , obrzmienie włókien
mięśniowych
lub poszerzenie lewej komory)

Niedoczynność tarczycy -
objawy

czynność płuc

-

upośledzenie wentylacji

- płytki, powolny oddech
- hiperkapnia
- hipoksja

- niewydolność oddechowa w
śpiączce
hipometabolicznej

Niedoczynność tarczycy -
objawy

czynność płuc

-

upośledzenie wentylacji

- płytki, powolny oddech
- hiperkapnia
- hipoksja

- niewydolność oddechowa w
śpiączce
hipometabolicznej

Niedoczynność tarczycy -
objawy

czynność przewodu
pokarmowego

-

zmniejszenie perystaltyki jelit

- ciężkie zaparcia
- rzadko – ciężka kałowa niedrożność
jelit
- zaburzenia wchłaniania i trawienia
( zmniejszenie aktywności
wydzielniczej
przewodu pokarmowego, obrzęk
śluzówki
jelit)

Niedoczynność tarczycy -
objawy

czynność przewodu
pokarmowego

-

zmniejszenie perystaltyki jelit

- ciężkie zaparcia
- rzadko – ciężka kałowa niedrożność
jelit
- zaburzenia wchłaniania i trawienia
( zmniejszenie aktywności
wydzielniczej
przewodu pokarmowego, obrzęk
śluzówki
jelit)

Niedoczynność tarczycy -
objawy

układ nerwowo-mięśniowy

-

osłabienie siły mięśniowej

- parestezje
- bolesne skurcze mięśniowe

Niedoczynność tarczycy -
objawy

układ nerwowo-mięśniowy

-

osłabienie siły mięśniowej

- parestezje
- bolesne skurcze mięśniowe

Niedoczynność tarczycy -
objawy

ośrodkowy układ nerwowy

-

przewlekłe zmęczenie

- senność
- brak koncentracji
- depresja
- rzadziej: stan pobudzenia

Niedoczynność tarczycy -
objawy

ośrodkowy układ nerwowy

-

przewlekłe zmęczenie

- senność
- brak koncentracji
- depresja
- rzadziej: stan pobudzenia

Niedoczynność tarczycy -
objawy

układ rozrodczy

-

upośledzenie konwersji

prekursorów
estrogenów do estrogenów
- zmniejszenie wydzielania FSH i
LH
- cykle bezowulacyjne
- niepłodność
- silne krwotoki miesięczne

Niedoczynność tarczycy -
objawy

układ rozrodczy

-

upośledzenie konwersji

prekursorów
estrogenów do estrogenów
- zmniejszenie wydzielania FSH i
LH
- cykle bezowulacyjne
- niepłodność
- silne krwotoki miesięczne

Niedoczynność tarczycy -
objawy

układ krwiotwórczy

-

niedokrwistość normobarwliwa

- upośledzona synteza Hb

- niedobór żelaza (nadmierna
utrata w
wyniku obfitych krwawień,
zaburzenia
wchłaniania)

-

niedobór kwasu foliowego

- niedobór witaminy B

12

-

Niedoczynność tarczycy -
objawy

układ krwiotwórczy

-

niedokrwistość normobarwliwa

- upośledzona synteza Hb

- niedobór żelaza (nadmierna
utrata w
wyniku obfitych krwawień,
zaburzenia
wchłaniania)

-

niedobór kwasu foliowego

- niedobór witaminy B

12

-

Niedoczynność tarczycy

charakterystyczny
obrzęk twarzy

Niedoczynność tarczycy

charakterystyczny
wygląd twarzy

Niedoczynność tarczycy

obrzęk podudzia - cecha
charakterystyczna -
po uciśnięciu
nie pozostaje wgłębienie

Niedoczynność tarczycy

Objawy biochemiczne:

wzrost stężenia TSH,
spadek stężenia T4 (tyroksyny),
wzrost stężenia cholesterolu
całkowitego.

Niedoczynność tarczycy

Objawy biochemiczne:

wzrost stężenia TSH,
spadek stężenia T4 (tyroksyny),
wzrost stężenia cholesterolu
całkowitego.

Niedoczynność tarczycy

Choroba Hashimoto - jest to przewlekłe,
limfocytarne, autoimmunologiczne zapalenie
tarczycy. Jest najczęściej występującym
zapaleniem gruczołu tarczowego i najczęstszą
niejatrogenną przyczyną hipotyreozy.

Występuje w postaci klinicznie jawnej
niedoczynności tarczycy u ok. 1% populacji.
Może ujawniać się w każdym wieku i szerokości
geograficznej, ale szczególnie często dotyczy
starszych kobiet z terenów o wysokim spożyciu
jodu. Charakterystyczne jest występowanie we
krwi przeciwciał przeciw peroksydazie
tarczycowej (a-TPO).

Niedoczynność tarczycy

Choroba Hashimoto

- jest to przewlekłe,

limfocytarne, autoimmunologiczne zapalenie
tarczycy. Jest najczęściej występującym
zapaleniem gruczołu tarczowego i najczęstszą
niejatrogenną przyczyną hipotyreozy.

Występuje w postaci klinicznie jawnej
niedoczynności tarczycy u ok. 1% populacji.
Może ujawniać się w każdym wieku i szerokości
geograficznej, ale szczególnie często dotyczy
starszych kobiet z terenów o wysokim spożyciu
jodu. Charakterystyczne jest występowanie we
krwi przeciwciał przeciw peroksydazie
tarczycowej (a-TPO).

Niedoczynność tarczycy -
leczenie

W wyrównaniu niedoczynności stosuje się sól
sodową L-T

4

(lewotyroksyny) lub sól sodową

L-T

3

(liotyroniny).

Działania niepożądane po zastosowaniu
dużych dawek tych preparatów polegają na
wystąpieniu objawów tyreotoksykozy
(nadczynności tarczycy) z niepokojem,
poceniem oraz drżeniem rąk, zaostrzeniem
niewydolności wieńcowej, migotaniem
przedsionków.

Niedoczynność tarczycy -
leczenie

W wyrównaniu niedoczynności stosuje się sól
sodową L-T

4

(lewotyroksyny) lub sól sodową

L-T

3

(liotyroniny).

Działania niepożądane po zastosowaniu
dużych dawek tych preparatów polegają na
wystąpieniu objawów tyreotoksykozy
(nadczynności tarczycy) z niepokojem,
poceniem oraz drżeniem rąk, zaostrzeniem
niewydolności wieńcowej, migotaniem
przedsionków.

Niedoczynność tarczycy

Leczenie

Preparaty soli sodowej lewotyroksyny
(tabletki):
Eferox; Eltroxin; Euthyrox; Letrox;

Preparaty liotyroniny:
Trijodthyronin, Liothyronin;

Preparaty złożone:
Jodthyrox; Novothyral;

Niedoczynność tarczycy

Leczenie

Preparaty soli sodowej lewotyroksyny
(tabletki):
Eferox; Eltroxin; Euthyrox; Letrox;

Preparaty liotyroniny:
Trijodthyronin, Liothyronin;

Preparaty złożone:
Jodthyrox; Novothyral;

Niedoczynność tarczycy -
leczenie

ZASADY

-

indywidualny dobór dawki L-tyroksyny,

pod
kontroląTSH i FT4
- im cięższa postać niedoczynności
tarczycy i
starszy wiek chorego, tym ostrożniej i
wolniej
wprowadzamy leczenie
(niebezpieczeństwo
zaostrzenia objawów choroby
wieńcowej ,
niewydolności krążenia i wystąpienia
zaburzeń
rytmu)

Niedoczynność tarczycy -
leczenie

ZASADY

-

indywidualny dobór dawki L-tyroksyny,

pod
kontroląTSH i FT4
- im cięższa postać niedoczynności
tarczycy i
starszy wiek chorego, tym ostrożniej i
wolniej
wprowadzamy leczenie
(niebezpieczeństwo
zaostrzenia objawów choroby
wieńcowej ,
niewydolności krążenia i wystąpienia
zaburzeń
rytmu)

Śpiączka hipometaboliczna

- jest to nagły stan kliniczny
spowodowany ciężkim niedoborem
hormonów tarczycy
- przyczyny - długotrwała,
nieleczona niedoczynność tarczycy
+ czynnik wyzwalający (infekcja,
ochłodzenie, leki sedatywne,
- objawy - zaburzenia świadomości,
głęboka hipotermia, niewydolność
oddechowa.

Śpiączka hipometaboliczna

- jest to nagły stan kliniczny
spowodowany ciężkim niedoborem
hormonów tarczycy
- przyczyny - długotrwała,
nieleczona niedoczynność tarczycy
+ czynnik wyzwalający (infekcja,
ochłodzenie, leki sedatywne,

- objawy - zaburzenia świadomości,
głęboka hipotermia, niewydolność
oddechowa.

Śpiączka hipometaboliczna

- objawy

- somnolencja prowadząca do
stuporu i utraty przytomności,
- hipotermia (do 23,5

o

C),

- hipowentylacja i kwasica
oddechowa,
- wyniszczenie (rzadko otyłość),
- hiponatremia, hipoglikemia,
- hipowolemia, hipotonia.

Śpiączka hipometaboliczna

- objawy

- somnolencja prowadząca do
stuporu i utraty przytomności,
- hipotermia (do 23,5

o

C),

- hipowentylacja i kwasica
oddechowa,
- wyniszczenie (rzadko otyłość),
- hiponatremia, hipoglikemia,
- hipowolemia, hipotonia.

Śpiączka hipometaboliczna

- objawy

- niskie stężenie T4, wysokie
stężenie TSH,
- kwasica oddechowa - spadek pH i
pO

2

, wzrost pCO

2

- hipoglikemia,
- hiponatremia,

Śpiączka hipometaboliczna

- objawy

- niskie stężenie T4, wysokie
stężenie TSH,
- kwasica oddechowa - spadek pH i
pO

2

, wzrost pCO

2

- hipoglikemia,
- hiponatremia,

Śpiączka hipometaboliczna

- leczenie
(w oddziale intensywnej opieki
medycznej)

- przyczynowe - podawanie
preparatów tyroksyny,

- objawowe - intubacja, oddech
wspomagany, ogrzanie chorego,
antybiotykoterapia, wyrównanie
natremii, wyrównanie glikemii,
glikokortykoidy.

Śpiączka hipometaboliczna

- leczenie

(w oddziale intensywnej opieki
medycznej)

- przyczynowe - podawanie
preparatów tyroksyny,

- objawowe - intubacja, oddech
wspomagany, ogrzanie chorego,
antybiotykoterapia, wyrównanie
natremii, wyrównanie glikemii,
glikokortykoidy.