Po co komu

Po co komu

socjologia ?

socjologia ?

Socjologia

Socjologia

jest to dyscyplina

jest to dyscyplina

naukowa, narodziła się ona w

naukowa, narodziła się ona w

pierwszej połowie XIX wieku.

pierwszej połowie XIX wieku.

Zmiana sposobu myślenia

Zmiana sposobu myślenia

o zachodzących w społeczeństwie

o zachodzących w społeczeństwie

zjawiskach i procesach

zjawiskach i procesach

Twórcy

Twórcy

:

:



- Francuzi:

- Francuzi:

Auguste Comte

Auguste Comte

Uważany za “ojca socjologii”, twórca terminu w celu określenia szczególnej

Uważany za “ojca socjologii”, twórca terminu w celu określenia szczególnej

metody badania społeczeństwa.

metody badania społeczeństwa.

Traktował socjologię jako program naprawy społeczeństwa – chciał stworzyć

Traktował socjologię jako program naprawy społeczeństwa – chciał stworzyć

coś w rodzaju świeckiej religii – dogmaty życia społecznego.

coś w rodzaju świeckiej religii – dogmaty życia społecznego.

Koncentrował się na dwóch konkretnych aspektach życia społecznego:

Koncentrował się na dwóch konkretnych aspektach życia społecznego:

porządku i stabilizacji, które nazywał

porządku i stabilizacji, które nazywał

statyką społeczną,

statyką społeczną,

oraz na zmianach

oraz na zmianach

społecznych określanych mianem

społecznych określanych mianem

dynamiki społecznej.

dynamiki społecznej.

Według Comte'a czynniki te zespalają społeczeństwo i stają się motorem zmian.

Według Comte'a czynniki te zespalają społeczeństwo i stają się motorem zmian.



i Emil Durkheim,

i Emil Durkheim,



-

-

Brytyjczyk

Brytyjczyk Herbert Spencer

Herbert Spencer



-

-

Niemcy

Niemcy Max Weber, Ferdynand Toennies, Georg Simmel, także Karol Marks,

Max Weber, Ferdynand Toennies, Georg Simmel, także Karol Marks,

Emil Durkheim

Emil Durkheim

–

–

powszechnie znany jest z badań

powszechnie znany jest z badań

nad samobójstwem.

nad samobójstwem.



Kluczowym elementem badań socjologicznych

Kluczowym elementem badań socjologicznych

są

są fakty społeczne

. Socjolog powinien

. Socjolog powinien

traktować je "jak rzeczy", czyli odrzucić

traktować je "jak rzeczy", czyli odrzucić

wszelkie założenia i uprzedzenia na ich temat,

wszelkie założenia i uprzedzenia na ich temat,

stanąć "na zewnątrz" badanych zjawisk.

stanąć "na zewnątrz" badanych zjawisk.



Fakty społeczne - wszelki sposób robienia,

Fakty społeczne - wszelki sposób robienia,

utrwalony lub nie, zdolny do wywierania na

utrwalony lub nie, zdolny do wywierania na

jednostkę zewnętrznego przymusu

jednostkę zewnętrznego przymusu

•

Materialne fakty społeczne – kościół, instytucje,

Materialne fakty społeczne – kościół, instytucje,

rozmieszczenie ludności, kanały informacyjne

rozmieszczenie ludności, kanały informacyjne

•

Niematerialne fakty społeczne – moralność,

Niematerialne fakty społeczne – moralność,

świadomość zbiorowa

świadomość zbiorowa

Społeczna i moralna solidarność ludzi

Społeczna i moralna solidarność ludzi



Solidarność mechaniczna

Solidarność mechaniczna

Charakterystyczna jest dla społeczeństw

Charakterystyczna jest dla społeczeństw

pierwotnych, gdzie podział pracy jest dość prosty.

pierwotnych, gdzie podział pracy jest dość prosty.

Obowiązuje tu solidarność rodowa, jednolity system

Obowiązuje tu solidarność rodowa, jednolity system

norm i wzorców zachowań.

norm i wzorców zachowań.



Solidarność organiczna

Solidarność organiczna

Ludzi wiąże ze sobą nie to, że są do siebie podobni,

Ludzi wiąże ze sobą nie to, że są do siebie podobni,

lecz to, że są różni i na skutek swego zróżnicowania

lecz to, że są różni i na skutek swego zróżnicowania

potrzebni sobie nawzajem. kształtuje się osobowość.

potrzebni sobie nawzajem. kształtuje się osobowość.

Wierzenia i praktyki religijne zatracają swój

Wierzenia i praktyki religijne zatracają swój

obowiązkowy charakter, rośnie rola racjonalnego

obowiązkowy charakter, rośnie rola racjonalnego

myślenia. Rozpowszechnia się indywidualizm i jako

myślenia. Rozpowszechnia się indywidualizm i jako

postawa uzyskuje społeczną aprobatę

postawa uzyskuje społeczną aprobatę

Niemcy: Karol Marks

Niemcy: Karol Marks



Kapitalizm przyniósł zasadnicze zmiany

Kapitalizm przyniósł zasadnicze zmiany

w społeczeństwie

w społeczeństwie



Materialistyczna koncepcja dziejów- zmiana

Materialistyczna koncepcja dziejów- zmiana

w społeczeństwie nie zachodzi pod względem

w społeczeństwie nie zachodzi pod względem

idei, lecz ze względów ekonomicznych.

idei, lecz ze względów ekonomicznych.



Społeczeństwo dzieli się na

Społeczeństwo dzieli się na

dwie klasy

dwie klasy

: tych,

: tych,

którzy są właścicielami środków produkcji, i

którzy są właścicielami środków produkcji, i

tych, którzy tych środków nie posiadają, czyli

tych, którzy tych środków nie posiadają, czyli

tych, którzy „mają", i , którzy „nie mają” –

tych, którzy „mają", i , którzy „nie mają” –

konflikt klasowy

konflikt klasowy



Materializm dialektyczny -

Materializm dialektyczny -

kapitalizm wywołuje kryzysy

kapitalizm wywołuje kryzysy

ekonomiczne, które, z kolei, dają

ekonomiczne, które, z kolei, dają

początek nowym strukturom

początek nowym strukturom

społecznym. Nowo powstałe

społecznym. Nowo powstałe

struktury będą doskonalsze od

struktury będą doskonalsze od

starszych,. Z tej przyczyny Marks

starszych,. Z tej przyczyny Marks

nie widział w konflikcie zła, lecz

nie widział w konflikcie zła, lecz

raczej lepszą przyszłość

raczej lepszą przyszłość

Termin "socjologia"

Termin "socjologia"

SOCIO - LOGOS

SOCIO - LOGOS

SOCIETAS

SOCIETAS

Socio – łączyć, Societas – wspólnota,

Socio – łączyć, Societas – wspólnota,

Logos -nauka

Logos -nauka

Socjologia

Socjologia

–

–

nauka o tym, co łączy

nauka o tym, co łączy

nauka o tym co łączy ludzi w grupy

nauka o tym co łączy ludzi w grupy

nauka o społeczeństwie

nauka o społeczeństwie

Nauka badająca w systematyczny

Nauka badająca w systematyczny

sposób funkcjonowanie i zmiany

sposób funkcjonowanie i zmiany

społeczeństwa.

społeczeństwa.

Funkcje socjologii

Funkcje socjologii

Poznawcza -

Poznawcza -

polega na określeniu

polega na określeniu

mechanizmów, i praw rządzących życiem

mechanizmów, i praw rządzących życiem

zbiorowości społecznych, ustaleniu

zbiorowości społecznych, ustaleniu

prawidłowości zjawisk i kierunków procesów

prawidłowości zjawisk i kierunków procesów

społecznych

społecznych

Diagnostyczna

Diagnostyczna

– polega na ocenie zjawiska

– polega na ocenie zjawiska

lub procesu społecznego ze względu na

lub procesu społecznego ze względu na

konkretne warunki występowania i opierania

konkretne warunki występowania i opierania

się na poznanych wcześniej mechanizmach i

się na poznanych wcześniej mechanizmach i

prawach dotyczących tego procesu

prawach dotyczących tego procesu

społecznego.

społecznego.

Prognostyczna

Prognostyczna

-

-

polega na przewidywaniu

polega na przewidywaniu

zmian jakim ulega dane zjawisko lub proces

zmian jakim ulega dane zjawisko lub proces

pod wpływem określonych działań

pod wpływem określonych działań

S

S

ocjotechniczna

ocjotechniczna

dostarcza wiedzy i

dostarcza wiedzy i

naukowych informacji, które niezbędne

naukowych informacji, które niezbędne

są do praktycznego działania do

są do praktycznego działania do

podejmowania decyzji, co pozwala na

podejmowania decyzji, co pozwala na

racjonalnie kształtować system

racjonalnie kształtować system

społeczny i wpływać na jego

społeczny i wpływać na jego

funkcjonowanie.

funkcjonowanie.

Demaskatorska

Demaskatorska

obrazuje faktyczny

obrazuje faktyczny

stan rzeczy mogący pokazać faktyczne

stan rzeczy mogący pokazać faktyczne

motywacje ludzkiej aktywności lub jej

motywacje ludzkiej aktywności lub jej

braku. Pozwala ona demaskować

braku. Pozwala ona demaskować

działania pozornie właściwe wywodzące

działania pozornie właściwe wywodzące

się z rzekomo idealnych wartości

się z rzekomo idealnych wartości

Przedmiot badań

Przedmiot badań

1.

1.

Zbiorowości społeczne, czyli kręgi, grupy, klasy,

Zbiorowości społeczne, czyli kręgi, grupy, klasy,

warstwy, kategorie, zbiorowości etniczne i

warstwy, kategorie, zbiorowości etniczne i

terytorialne oraz inne, oparte na podobieństwie

terytorialne oraz inne, oparte na podobieństwie

zachowań;

zachowań;

2.

2.

Instytucje społeczne, które są definiowane jako

Instytucje społeczne, które są definiowane jako

historycznie ukształtowane układy, skupiające

historycznie ukształtowane układy, skupiające

ludzi w różnego rodzaju organizacje i

ludzi w różnego rodzaju organizacje i

stowarzyszenia, wśród których można wyróżnić

stowarzyszenia, wśród których można wyróżnić

gospodarcze, kulturalne, medyczne, naukowe,

gospodarcze, kulturalne, medyczne, naukowe,

oświatowe, polityczne, religijne, socjalne i inne;

oświatowe, polityczne, religijne, socjalne i inne;

3.

3.

Procesy i zjawiska masowe, a wśród nich

Procesy i zjawiska masowe, a wśród nich

głównie ruchliwość społeczna, urbaniazacja,

głównie ruchliwość społeczna, urbaniazacja,

alkoholizm, prostytucja, współzawodnictwo,

alkoholizm, prostytucja, współzawodnictwo,

aktywność społeczna, wynalazczość, itp

aktywność społeczna, wynalazczość, itp

Socjologia pomaga w życiu

Socjologia pomaga w życiu

Trafniej dostrzegamy rzeczywistoś

Trafniej dostrzegamy rzeczywistoś

społeczno-gospodarczą poprzez

społeczno-gospodarczą poprzez

dokładne i obiektywne jej rozpoznanie.

dokładne i obiektywne jej rozpoznanie.

Służy do przewidywania możliwych

Służy do przewidywania możliwych

następstw zastosowanych działań

następstw zastosowanych działań

Wiedza socjologiczna uwalnia od fikcji,

Wiedza socjologiczna uwalnia od fikcji,

mitów, stereotypów w ujmowaniu

mitów, stereotypów w ujmowaniu

rzeczywistości

rzeczywistości

Znajomosć wiedzy socjologicznej

Znajomosć wiedzy socjologicznej

pomaga w orientowaniu się w

pomaga w orientowaniu się w

problemach społeczno-

problemach społeczno-

ekonomicznych, z którymi

ekonomicznych, z którymi

spotykamy się na co dzień,

spotykamy się na co dzień,

dostrzegamy głębsze powiązania

dostrzegamy głębsze powiązania

stosunków społecznych, ich

stosunków społecznych, ich

złożoności i zależności.

złożoności i zależności.