SULFONAMIDY

Niewchłanialne z przewodu
pokarmowego:

sulfaguanidyna
formosulfatiazol
ftalilosulfatiazol
sukcynylosulfatiazol
salazosulfapirydyna (sulfasalazyna)
ftalilosulfacetamid

Wchłanialne z przewodu
pokarmowego:

1. Krótko działające
(okres półtrwania do 8 godz.)

sulfafurazol
sulfakarbamid
sulfacetamid
sulfachloropirydazyna
sulfatiazol

2. O średnio długim działaniu
(okres półtrwania 8-20 godz.)

sulfadimidyna
sulfadiazyna
sulfametoksazol
sulfaproksylina
sulfamerazyna

3. O długim działaniu
(okres półtrwania powyżej 20 godz.)

sulfadimetoksyna
sulfametoksydiazyna
sulfametoksypirydazyna
sulfapirazol

Stosowane miejscowo:

mafenid
sulfanilamid
sulfacetamid
sól srebrowa sulfadiazyny

Sulfonamidowe preparaty

wieloskładnikowe

Polisulfamid
Polisulfalent
Enteramid

Spektrum działania: szerokie

- ziarenkowce G-dodatnie i G-ujemne
(paciorkowce, pneumo-, gono-,
meningokoki)
- bakterie G-dodatnie (Listeria,
Corynebacterium, Clostridium)
- enterobakterie (E.coli, Proteus
vulgaris, Klebsiella, Enterobacter,
Salmonella, Shigella)
- Haemophilus influenze, Bordetella
pertussis, Brucellae, Pasteurellae,
przecinkowiec cholery, Pseudomonas,
niektóre Chlamydia
- niektóre pierwotniaki (Toxoplasma
gondi, Plasmodium falciparum,
kokcydia)

Efekt działania: bakteriostatyczny

Mechanizm działania:

Konkurencyjny antagonizm z kwasem
p-aminobenzoesowym (PABA).
(Większość bakterii korzysta z
egzogennego PABA)

Brak PABA – zaburzenie syntezy kwasu
foliowego i - w efekcie - nukleotydów.

Zaburzenie syntezy nukleotydów
hamuje wzrost i podział komórek
bakterii.

Oporność:

- bakt. stają się zdolne do
syntetyzowania PABA
- zmniejszenie powinowactwa
enzymów bakt. do sulfonamidów

- oporność ma charakter krzyżowy

Farmakokinetyka:

- wchłanialne lub niewchłanialne z
p.pok.
- po wchłonięciu w różnym stopniu wiążą
się z białkami krwi (5% - 98%)
- rozmieszczają się w całym organizmie,
najlepiej przenikając do tkanek
zmienionych zapalnie
- osiągają wysokie stężenia w
surowiczych jamach ciała
- w płynie mózgowo-rdzeniowym
najwyższe stężenie osiąga sulfadiazyna
- źle przenikają do ognisk martwiczych
- produkty rozpadu komórek i ropa
znoszą ich działanie przeciwbakteryjne
(wyjątek - mafenid)

- metabolizm – wątroba – reakcje:
acetylacji lub utlenianie z dalszym
sprzęganiem z kwasem glukuronowym
acetylopochodne są znacznie gorzej
rozpuszczalne – możliwość krystalizacji w
nerkach - działanie nefrotoksyczne
- wydalanie z moczem, zarówno w formie
niezmienionej, jak i w formie
metabolitów

Działania uboczne:

- działanie nefrotoksyczne (zwłaszcza w
moczu o charakterze kwaśnym)
zapewnić dostęp do wody, nie podawać
subst. zakwaszających mocz,
alkalizować mocz-
- zaburzenia ze strony p.pok.
- alergie (wysypka, nadwrażliwość na
światło słoneczne, obrzęki błon
śluzowych, stawów, węzłów chłonnych,
gorączka)
- zaburzenia układu krwiotwórczego
(niedokrwistość hemolityczna,
granulocytopenia, trombocytopenia)

Przeciwwskazania:

- uszkodzenie nerek
- uszkodzenie wątroby
- samice ciężarne, noworodki
- zwierzęta wyniszczone oraz z
dysfunkcją układu immunologicznego
- nadwrażliwość gatunkowa u kóz
- nie łączyć z PABA i analogami PABA
m.in. prokainą, penicyliną
prokainową

Zasady dawkowania:

- stosowanie dawki uderzeniowej i
podtrzymującej
- przestrzeganie częstotliwości
podawania w ciągu doby i czasu trwania
terapii

Antymetabolity grupy folianowej

TRIMETOPRIM
ORMETOPRIM
BAQUILOPRIM

PIRYMETAMINA
DIAWERYDYNA

Mechanizm działania:
w syntezie kwasu foliowego -
hamowanie reduktazy kwasu
dihydrofoliowego

SULFONAMIDY POTENCJALIZOWANE

połączenie sulfonamidów

(wchłanialnych z p.pok.) z

antymetabolitami grupy folianowej

- możliwość działania

bakteriobójczego

- szersze spektrum

- niższa toksyczność

Synergizm hiperaddycyjny

CHINOLONY

I generacji:

kwas nalidyksowy
kwas oksolinowy

Wąskie spektrum działania – tlenowe
bakterie G-
Leczenie infekcji dróg moczowych

I

II generacji - FLUOROCHINOLONY:

FLUMECHINA
- najstarszy fluorochinolon, węższe
spektrum działania
- cielęta, prosięta, kurczęta, króliki -
per os

ENROFLOKSACYNA
- psy, koty - per os, IM
- bydło – IV, IM, SC
- konie - IV
- świnie – IV, SC
- drób - per os

DANOFLOKSACYNA (Advocin)

- świnie, cielęta - IV, IM,

- kury - per os

DIFLOKSACYNA (Dicural)

- psy - per os

- kury, indyki - per os

MARBOFLOKSACYNA (Marbocyl)

- psy, koty - per os, SC, IV

- bydło, świnie – IM

ORBIFLOKSACYNA (Orbax)

- psy, koty - per os

SARAFLOKSACYNA

- kury, indyki - per os

IBAFLOKSACYNA (Ibaflin)

- psy, koty – per os

(tabletki dla psów, żel do stosowania

doustnego dla psów i kotów)

NORFLOKSACYNA (Aneks IV)

(

ciprofloksacyna)

Spektrum działania:

- szczególnie aktywne wobec
tlenowych bakterii G-ujemnych
(E.coli, Klebsiella, Enterobacter,
Pseudomonas aeruginosa,
Salmonella, Shigella, Pasteurella)
- słabiej działają na bakterie G-
dodatnie (zwłaszcza na paciorkowce)
- działają na patogeny
wewnątrzkomórkowe: Mycoplasma,
Brucella, Mycobacterium
- bakterie beztlenowe sa niewrażliwe
na monofluorochinolony, aktywniej
działają fluorochinolony zawierające
wiecej niż 1 atom fluoru w cząsteczce
np. difloksacyna

Efekt działania:

bakteriobójczy

Mechanizm działania:

- hamowanie aktywności gyrazy DNA –
enzymu odpowiedzialnego za
prawidłowe zwijanie nici DNA

Fluorochinolony wykazują tzw.
EFEKT POANTYBIOTYKOWY-
zdolność leku do zahamowania
wzrostu bakterii nawet wtedy, gdy
stężenie leku spada poniżej wartości
MIC.

W tym przypadku, skuteczność
leczenia przeciwbakteryjnego zależy
od uzyskiwanych przejściowo dużych
stężeń, a nie od utrzymywania w
miarę stałych stężeń w surowicy i
tkankach docelowych.

Oporność drobnoustrojów:

- ma charakter chromosomalny

- zmiany we właściwościach bakt.
gyrazy DNA - zmniejszenie
powinowactwa leku do tego enzymu
- zmniejszenia przepuszczalności
błony komórki bakteryjnej dla
fluorochinolonów
- czynne “wypompowanie” leku z
komórki

- częściowa oporność krzyżowa w
obrębie grupy (zależy od
podobieństwa budowy chem.
poszczególnych leków)

Farmakokinetyka:

Wchłanianie:
- bardzo szybkie i dobre, zarówno po
podaniu doustnym, jak i
parenteralnym
- biodostępność z przewodu
pokarmowego - powyżej 80% (wyj.
przeżuwacze)

Dystrybucja:
- w niewielkim stopniu wiążą sie z
białkami krwi
- łatwo i szybko przechodzą do
tkanek, przez łożysko, do mleka –
bardzo duża objętość dystrybucji

Metabolizm:
- w wątrobie
- w różnym stopniu dla
poszczególnych leków
- głównie utlenianie i sprzęganie z
kwasem glukuronowym
- niektóre metabolity zachowują
aktywność przeciwbakteryjną (np.
aktywnym metabolitem
enrofloksacyny jest ciprofloksacyna)

Wydalanie:
- przede wszystkim z moczem przez
nerki
- także drogą żółciową, przy czym
część ulega ponownemu wchłonięciu
w jelitach

Niska toksyczność

Działanie uboczne:
-

uszkodzenie chrząstki stawowej

u osobników młodych

(gatunki szczególnie wrażliwe: psy,
źrebięta, koty)

- zaburzenia rozwojowe u płodów - nie
stosować u samic ciężarnych
- możliwość krystalizacji w moczu
kwaśnym
- pobudzenie OUN (antagonizm wobez
rec. GABA)
- mogą zwiększać częstotliwość ataków
padaczkowych (enrofloksacyna)

- występowanie objawów
reumatoidalnych: sztywność stawów,
bóle mięśniowe, pęknięcie ścięgna
Achillesa
- zmiany skórne: wysypki, świąd,
fotodermatozy
- zaburzenia łaknienia, dyskomfort
przewodu pokarmowego

Nie wolno stosować fluorochinolonów
u:
- młodych, rosnących psów (do 9, 12
lub 18 m-cy)
- młodych kotów (do 3 m-cy)
- źrebiąt
- samic ciężarnych i karmiących

Interakcje:

Synergizm:
- antybiotyki B-laktamowe
- aminoglikozydy
- antybiotyki polipeptydowe
- metronidazol

Antagonizm:
- antybiotyki makrolidowe
- tetracykliny
- fenikole
- nitrofurany

Zastosowanie:

- infekcje przewodu pokarmowego
- infekcje dróg moczowych
- infekcje dróg rodnych
- infekcje układu oddechowego
- infekcje skóry i tkanek miękkich