Choroby narządów

dokrewnych

ZAMOŚĆ 2006

Endokrynologia - dział medycyny

zajmujący się badaniem anatomii,

fizjologii i zaburzeń wytwarzania,

sekrecji i działania hormonów

wydzielanych przez gruczoły

dokrewne

HORMONY

Mechanizm działania:

-autokrynny

-parakrynny

-endokrynny

R

ola receptorów

Anatomia układu

dokrewnego

• układ neuroendokrynny:

ośrodkowy i

obwodowy

• klasyczny układ
dokrewny

Podwzgórze

- Ernest Scharrer 1928-1931

- Andrew Schally i Roger Guillemin - 1969

Ujemne

sprzężenie

zwrotne

Podwzgórze - wydzielane neurohormony

- Wazopresyna (ADH)
- Oksytocyna
- Tyreoliberyna (TRH)
- Gonadoliberyna (GnRH lub LH-RH)
- Kortykoliberyna (CRH)
- Melanoliberyna (MSH-RH)
- Somatoliberyna (GH-RH)
- Somatostatyna (GHIH)
- Prolaktostatyna, Dopamina (PIH)
- Melanostatyna (MIH)

Podwzgórze - objawy uszkodzenia

- zaburzenia snu i czuwania
- zaburzenia termoregulacji
- zaburzenia łaknienia i pragnienia
- moczówka prosta
- objawy niedoczynności przedniego płata
przysadki
- hiperprolaktynemia
- przedwczesne dojrzewanie płciowe
- ograniczenie pola widzenia
- objawy wzrostu ciśnienia śródczaszkowego

Podwzgórze - objawy uszkodzenia

Anorexia nervosa:
- wtórna niedoczynność przysadki
- zaburzenia metabolizmu obwodowego
hormonów (mniej wydzielanych
metabolitów hormonów steroidowych)
- zaburzenia reaktywności tkankowej
(niskie RR pomimo wysokiego poziomu
angiotensyny)

Przysadka

Budowa anatomiczna:
- wymiary 12-15x8x3-8 mm

Tylny płat przysadki (Oksytocyna
i Wazopresyna)
Przedni płat przysadki (Somatotropina (GH),
Prolaktyna (PRL), Tyrotropina (TSH),
Lutropina (LU), Folitropina (FSH),
Kortykotropina (ACTH), Melanotropina (MSH)
Lipotropina (LPH)

Niedoczynność przedniego
płata

- ACTH - wtórna niedoczynność
kory nadnerczy (jasne
powłoki skórne, astenia,
hipotensja ortostatyczna,
zasłabnięcia
- TSH- zła tolerancja zimna,
sucha

skóra, zaparcia,

wypadanie

włosów

Objawy uszkodzenia

przysadki

Objawy uszkodzenia przysadki

Niedoczynność przedniego płata c.d.:
- LH, FSH - zahamowanie dojrzewania

płciowego u dzieci, hipogonadyzm
u dorosłych (zanik miesiączki, utrata
owłosienia łonowego i pachowego,
impotencja

- PRL - zahamowanie laktacji
- GH - niskorosłość
Długo utrzymujący się niedobór tych hormonów
to szybszy rozwój osteoporozy i miażdżycy

Objawy uszkodzenia

przysadki

Nadczynność przedniego
płata:
- PRL (40%) - prolaktynoma -
zespół

amenorrhoea-galactorrhoea u

kobiet i impotencja u

mężczyzn
- GH (20%) - objawy akromegalii
- ACTH (10%) - choroba
Cuschinga
- FSH, LH, TSH wolne
podjednostki

ßFSH, ßLH,

ßTSH (30%) - objawy

niedoczynności przysadki, a

ßTSH

nadczynność tarczycy

Tarczyca

- anatomia

- fizjologia - T4, T3, Kalcytonina

- schorzenia: hormonalnie czynne
hormonalnie nieczynne
Nadczynność tarczycy
Niedoczynność tarczycy

- anatomia
- fizjologia - parathormon (PTH polipeptyd
zbudowany z 84 aminokwasów), uwalnianie
zależy od poziomu Ca zjonizowanego,
narządy docelowe nerki i kości
- schorzenia:
Pierwotna nadczynność przytarczyc.
Wtórna nadczynność przytarczyc -
hipokalcemia.
Trzeciorzędowa nadczynność przytarczyc.

Przytarczyce

Przytarczyce

- schorzenia c.d.:
Niedoczynność przytarczyc - najczęściej po
strumektomii
Rzekoma niedoczynność przytarczyc - defekt
receptora nerkowego dla PTH

Choroby kory nadnerczy

Tomasz Addison - 1849r.

- anatomia i fizjologia:
- warstwa kłębkowata - mineralokortykoidy
- warstwa pasmowata - glikokortykoidy
- warstwa siatkowata - androgeny i estrogeny

Choroby kory nadnerczy

Mineralokortykoidy - utrzymanie stałej
objętości płynów ustrojowych, stężenia sodu,
potasu oraz równowagi kwasowo-zasadowej.
Glikokortykoidy - metabolizm weglowodanów,
białek tłuszczów, gospodarka wodno-
-elektrolitowa, odpowiedź immuinologiczna
Androgeny i estrogeny: wpływ anaboliczny,
wpływ na okres dojrzewania,
nadmiar - wirylizacja u kobiet.

Choroby kory

nadnerczy

Nadczynność kory nadnerczy:
- kortyzol zespół Cushinga - typowe

otłuszczenie tułowia, twarz okrągła,
zaczerwieniona, czerwone rozstępy
nadciśnienie, cukrzyca, osteoporoza
zaburzenia miesiączkowania

- aldosteron - zespół Conna - nadciśnienie

poliuria, polidypsja, miastenia,
hipokaliemia

Choroby kory nadnerczy

Nadczynność kory nadnerczy c.d.:
- zespoły wirylizacji - nadmierne wytwarzanie
słabych androgenów (dehydropiandrosteron
i androstendion konwertujące do testosteronu)
wirylizacja u dziewcząt, przedwczesne
dojrzewanie u chłopców, zahamowanie wzrostu
po 10 roku życia.

Choroby kory
nadnerczy

Niedoczynność kory nadnerczy:
- zniszczenie 90% kory nadnerczy
Objawy:
- ciemne zabarwienie skóry -
hiperpigmentacja -
objaw dominujący
- podciśnienie ortostatyczne
- astenia - osłabienie, zmęczenie,
- zaburzenia ze strony przewodu
pokarmowego-
brak apetytu
- hipoglikemia

Choroby rdzenia nadnerczy

Guz chromochłonny - (pheochromocytoma):
- w 80% w nadnerczu, w 10% guz złośliwy
- wydziela dopaminę, noradrenalinę i

adrenalinę

Objawy:
- nadciśnienie tętnicze utrwalone lub napadowe
- napadowy ból głowy, bicie serca, lęk
- wzmożona potliwość
Ćwiczenia rehabilitacyjne jako możliwa
przyczyna napadu.