Swoboda przepływu

Swoboda przepływu

usług

usług

Usługi obejmują około 70% działalności

Usługi obejmują około 70% działalności

gospodarczej państw członkowskich

gospodarczej państw członkowskich

oraz mają podobny udział w

oraz mają podobny udział w

zatrudnieniu.

zatrudnieniu. Swoboda świadczenia

Swoboda świadczenia

usług

usług

oraz

oraz

swoboda przedsiębiorczości

swoboda przedsiębiorczości

,

,

wyrażone w

wyrażone w art. 49 i 56 TFUE

art. 49 i 56 TFUE

,

,

mają zasadnicze znaczenie dla płynnego

mają zasadnicze znaczenie dla płynnego

funkcjonowania rynku wewnętrznego.

funkcjonowania rynku wewnętrznego.

Unia Europejska podejmuje zatem działania w

Unia Europejska podejmuje zatem działania w

kierunku stworzenia ram dla tych dwóch

kierunku stworzenia ram dla tych dwóch

swobód w celu zagwarantowania płynnego

swobód w celu zagwarantowania płynnego

funkcjonowania rynku wewnętrznego usług, a

funkcjonowania rynku wewnętrznego usług, a

w szczególności usług transgranicznych i

w szczególności usług transgranicznych i

osiągnęła znaczny postęp w obszarze pewnych

osiągnęła znaczny postęp w obszarze pewnych

usług.

usług.

W 

W 2006 r.

2006 r.

przyjęła

przyjęła dyrektywę usługową

dyrektywę usługową

, której

, której

celem jest zniesienie barier w handlu i

celem jest zniesienie barier w handlu i

usługach oraz ułatwienie działalności

usługach oraz ułatwienie działalności

transgranicznej.

transgranicznej.

Podstawy traktatowe swobody

Podstawy traktatowe swobody

przepływu usług

przepływu usług

ROZDZIAŁ 3

USŁUGI

Artykuł 56

(dawny artykuł 49 TWE)

W ramach poniższych postanowień

ograniczenia w swobodnym świadczeniu

usług wewnątrz Unii są zakazane

w

odniesieniu do obywateli Państw

Członkowskich mających swe

przedsiębiorstwo w Państwie

Członkowskim innym niż państwo

odbiorcy świadczenia.

Definicja usługi i jej

Definicja usługi i jej

cechy

cechy

Artykuł 57 TFUE

(dawny artykuł 50 TWE)

Usługami

w rozumieniu Traktatów są

świadczenia

wykonywane zwykle za wynagrodzeniem

w zakresie, w

jakim nie są objęte postanowieniami o swobodnym

przepływie towarów, kapitału i osób.

Usługi obejmują zwłaszcza:

a) działalność o charakterze przemysłowym;

b) działalność o charakterze handlowym;

c) działalność rzemieślniczą;

d) wykonywanie wolnych zawodów.

Z zastrzeżeniem postanowień rozdziału dotyczącego prawa

przedsiębiorczości, świadczący usługę

może

, w celu

spełnienia świadczenia,

wykonywać przejściowo

działalność w Państwie Członkowskim świadczenia

na

tych samych warunkach, jakie państwo to nakłada

na własnych obywateli.

Usługą jest świadczenie

Usługą jest świadczenie

o charakterze:

o charakterze:



odpłatnym

odpłatnym



transgranicznym

transgranicznym



czasowym

czasowym

odpłatność

odpłatność

-

uwypukla gospodarczy związek, jaki

uwypukla gospodarczy związek, jaki

występuje pomiędzy usługą a

występuje pomiędzy usługą a

świadczeniem wzajemnym.

świadczeniem wzajemnym.

Sprawa C-16/93 Tolsma v. Inspecteur der

Sprawa C-16/93 Tolsma v. Inspecteur der

Omzetbelasting

Omzetbelasting

ETS przyjął, iż z powodu braku elementu odpłatności

ETS przyjął, iż z powodu braku elementu odpłatności

nie jest usługą

nie jest usługą granie na ulicy

granie na ulicy

w zamian za datki

w zamian za datki

przechodniów. To nie wartość muzyczna programu

przechodniów. To nie wartość muzyczna programu

determinowała wysokość datków, które przecież

determinowała wysokość datków, które przecież

miały charakter dobrowolny.

miały charakter dobrowolny.

- Odpłatność nie zawsze oznacza, że za

- Odpłatność nie zawsze oznacza, że za

usługę musi płacić bezpośredni

usługę musi płacić bezpośredni

usługobiorca, czyli konsument.

usługobiorca, czyli konsument.

Sprawa Sacchi (155/73)

Sprawa Sacchi (155/73)

ETS uznał za usługę transgraniczną

ETS uznał za usługę transgraniczną emisję

emisję

programu telewizyjnego

programu telewizyjnego

utrzymującego się z

utrzymującego się z

reklam, mimo, że odpłatność za emisję reklam

reklam, mimo, że odpłatność za emisję reklam

wnosili reklamodawcy, a nie widzowie tego

wnosili reklamodawcy, a nie widzowie tego

programu będący obywatelami innego państwa

programu będący obywatelami innego państwa

członkowskiego.

członkowskiego.

transgraniczność

transgraniczność

W odróżnieniu od swobody prowadzenia

W odróżnieniu od swobody prowadzenia

działalności gospodarczej, swoboda

działalności gospodarczej, swoboda

świadczenia usług nie zawsze musi polegać

świadczenia usług nie zawsze musi polegać

na tym, że podmiot pochodzący z innego

na tym, że podmiot pochodzący z innego

państwa członkowskiego wykonuje

państwa członkowskiego wykonuje

działalność zawodową w innym państwie

działalność zawodową w innym państwie

członkowskim.

członkowskim.

Decydującym kryterium jest to, że

Decydującym kryterium jest to, że

usługodawca i usługobiorca pochodzą z

usługodawca i usługobiorca pochodzą z

dwóch różnych państw członkowskich.

dwóch różnych państw członkowskich.

Element transgraniczny

Element transgraniczny

może wystąpić w 4

może wystąpić w 4

wariantach:

wariantach:

1) Czynna swoboda świadczenia usług

1) Czynna swoboda świadczenia usług

Usługodawca pochodzący z jednego państwa

Usługodawca pochodzący z jednego państwa

członkowskiego przemieszcza się czasowo do innego

członkowskiego przemieszcza się czasowo do innego

państwa członkowskiego w celu wykonania tam usługi.

państwa członkowskiego w celu wykonania tam usługi.

2)

2)

Bierna swoboda świadczenia usług

Bierna swoboda świadczenia usług

Usługobiorca pochodzący z jednego państwa

Usługobiorca pochodzący z jednego państwa

członkowskiego, przemieszcza się do innego państwa

członkowskiego, przemieszcza się do innego państwa

członkowskiego w celu skorzystania na miejscu z usług

członkowskiego w celu skorzystania na miejscu z usług

świadczonych przez usługodawcę (zdefiniowana przez

świadczonych przez usługodawcę (zdefiniowana przez

ETS)

ETS)

3) Granicę przekracza sama usługa

3) Granicę przekracza sama usługa

Usługadawca i usługobiorca będący obywatelami

Usługadawca i usługobiorca będący obywatelami

różnych państw członkowskich, pozostają w

różnych państw członkowskich, pozostają w

swoich państwach macierzystych, natomiast

swoich państwach macierzystych, natomiast

przez granicę przemieszcza się usługa, np. przez

przez granicę przemieszcza się usługa, np. przez

granicę transmitowany jest program telewizyjny

granicę transmitowany jest program telewizyjny

(świadczenie usług „bez granic”) lub przesyłany

(świadczenie usług „bez granic”) lub przesyłany

jest projekt zamówionej umowy.

jest projekt zamówionej umowy.

4) Usługa świadczona jest na

4) Usługa świadczona jest na

terytorium państwa trzeciego, lecz

terytorium państwa trzeciego, lecz

usługodawca i usługobiorca są

usługodawca i usługobiorca są

obywatelami dóch różnych państw

obywatelami dóch różnych państw

członkowskich

członkowskich

np. przewodnikiem wycieczki turystycznej do państwa

np. przewodnikiem wycieczki turystycznej do państwa

trzeciego jest osoba posiadająca obywatelstwo

trzeciego jest osoba posiadająca obywatelstwo

jednego państwa członkowskiego, a uczestnikami tej

jednego państwa członkowskiego, a uczestnikami tej

wycieczki są obywatele innego państwa

wycieczki są obywatele innego państwa

członkowskiego

członkowskiego (sprawa 154/89 Komisja przeciwko

(sprawa 154/89 Komisja przeciwko

Francji [1991] ECR s.I-659)

Francji [1991] ECR s.I-659)

czasowość

czasowość

Obecność podmiotu korzystającego ze

Obecność podmiotu korzystającego ze

swobody świadczenia usług na terytorium

swobody świadczenia usług na terytorium

innego państwa członkowskiego ma mieć

innego państwa członkowskiego ma mieć

charakter przejściowy

charakter przejściowy

, w odróżnieniu do

, w odróżnieniu do

stałej obecności na terytorium państwa

stałej obecności na terytorium państwa

innego niż państwo macierzyste

innego niż państwo macierzyste

podmiotów prowadzących działalność

podmiotów prowadzących działalność

gospodarczą. Świadczenie usług musi

gospodarczą. Świadczenie usług musi

mieć z góry określony początek i koniec.

mieć z góry określony początek i koniec.

Ocena legalności

Ocena legalności

świadczonych usług

świadczonych usług

Czy prowadzenie działalności o charakterze

Czy prowadzenie działalności o charakterze

nielegalnym z punktu widzenia porządku

nielegalnym z punktu widzenia porządku

krajowego jednego z państw

krajowego jednego z państw

członkowskich może być uważane za

członkowskich może być uważane za

wykonywanie swobody świadczenia

wykonywanie swobody świadczenia

usług?

usług?

Czy korzysta z ochrony prawa

Czy korzysta z ochrony prawa

wspólnotowego usługodawca świadczący

wspólnotowego usługodawca świadczący

w państwie goszczącym usługi zakazane

w państwie goszczącym usługi zakazane

przez prawo tego państwa?

przez prawo tego państwa?

Sprawa 159/90 SPUC przeciwko

Sprawa 159/90 SPUC przeciwko

Grogan [1991] ECR I-4685

Grogan [1991] ECR I-4685

ETS rozważał, czy wykonywanie

ETS rozważał, czy wykonywanie zabiegów

zabiegów

przerwania ciąży

przerwania ciąży

mogło stanowić usługę w

mogło stanowić usługę w

rozumieniu przepisów traktatowych. Co do

rozumieniu przepisów traktatowych. Co do

zasady uznał, że wykonywanie zabiegów

zasady uznał, że wykonywanie zabiegów

aborcyjnych jest świadczeniem usług.

aborcyjnych jest świadczeniem usług.

Przyznał jednocześnie państwu

Przyznał jednocześnie państwu

członkowskiemu prawo zakazania lub

członkowskiemu prawo zakazania lub

ograniczenia świadczenia tego rodzaju usług

ograniczenia świadczenia tego rodzaju usług

na swoim terytorium ze względu na

na swoim terytorium ze względu na

szczególny moralny aspekt tego rodzaju

szczególny moralny aspekt tego rodzaju

działalności.

działalności.

Sprawa Omega, C-36/02

Sprawa Omega, C-36/02

Pytanie prejudycjalne skierowane do ETS przez

Pytanie prejudycjalne skierowane do ETS przez

sąd niemiecki.

sąd niemiecki.

Czy w świetle przepisów traktatowych

Czy w świetle przepisów traktatowych

uzasadnione jest działanie państwa

uzasadnione jest działanie państwa

członkowskiego (Niemiec) polegające na

członkowskiego (Niemiec) polegające na

wydaniu decyzji zakazującej prowadzenia tzw.

wydaniu decyzji zakazującej prowadzenia tzw.

Laserdrome, czy hali, w której odbywają się

Laserdrome, czy hali, w której odbywają się

symulowane bitwy zakładające pozorne

symulowane bitwy zakładające pozorne

zabijanie ludzi.

zabijanie ludzi.

Zdaniem władz niemieckich decyzję taką uzasadniał fakt, że naruszało

Zdaniem władz niemieckich decyzję taką uzasadniał fakt, że naruszało

to godność osoby ludzkiej chronioną przez Konstytucję Niemiec.

to godność osoby ludzkiej chronioną przez Konstytucję Niemiec.

Zakres przedmiotowy swobody

Zakres przedmiotowy swobody

przepływu usług

przepływu usług



Zakaz dyskryminacji (zasada

Zakaz dyskryminacji (zasada

traktowania narodowego)

traktowania narodowego)



Zakaz wprowadzania ograniczeń

Zakaz wprowadzania ograniczeń

Zakaz dyskryminacji (zasada

Zakaz dyskryminacji (zasada

traktowania narodowego)

traktowania narodowego)

Jest to jedna z podstawowych zasad

Jest to jedna z podstawowych zasad

prawnych UE.

prawnych UE.

Art. 57 TFUE: „…świadczący usługę

może, wykonywać przejściowo
działalność w Państwie Członkowskim

na tych samych warunkach, jakie
państwo to nakłada na własnych
obywateli.”

Sprawa van Binsbergen

Sprawa van Binsbergen

33/74 [1974], ECR 1299

33/74 [1974], ECR 1299

Adwokat mający obywatelstwo

Adwokat mający obywatelstwo

holenderskie reprezentował klienta przed

holenderskie reprezentował klienta przed

sądem w Holandii. W trakcie trwania

sądem w Holandii. W trakcie trwania

procesu adwokat przeniósł się na stałe

procesu adwokat przeniósł się na stałe

do Belgii. Sąd holenderski odmówił mu

do Belgii. Sąd holenderski odmówił mu

prawa dalszego reprezentowania klienta

prawa dalszego reprezentowania klienta

w Holandii, ponieważ zgodnie z prawem

w Holandii, ponieważ zgodnie z prawem

holenderskim – tylko osoby zamieszkałe

holenderskim – tylko osoby zamieszkałe

na stałe w tym kraju mogą

na stałe w tym kraju mogą

reprezentować klientów przed sądem.

reprezentować klientów przed sądem.

ETS uznał za niedozwolone czynienie

ETS uznał za niedozwolone czynienie

jakichkolwiek różnic pomiędzy

jakichkolwiek różnic pomiędzy

usługodawcami ze względu na

usługodawcami ze względu na

obywatelstwo lub fakt, że

obywatelstwo lub fakt, że

usługodawca zamieszkuje w innym

usługodawca zamieszkuje w innym

państwie niż to, w którym usługa jest

państwie niż to, w którym usługa jest

świadczona.

świadczona.

Zakaz wprowadzania

Zakaz wprowadzania

ograniczeń

ograniczeń

Zakaz wydawania takich przepisów

Zakaz wydawania takich przepisów

prawa

prawa

krajowego, które, mimo, że formalnie nie

krajowego, które, mimo, że formalnie nie

dyskryminują usługodawców lub

dyskryminują usługodawców lub

usługobiorców, to jednak

usługobiorców, to jednak utrudniają im

utrudniają im

korzystanie ze swobody świadczenia usług.

korzystanie ze swobody świadczenia usług.

Mimo tego zakazu państwa nie zostały

Mimo tego zakazu państwa nie zostały

całkowicie pozbawione możliwości

całkowicie pozbawione możliwości

nakładania na świadczących usługi

nakładania na świadczących usługi

pewnych ograniczeń (dozwolone

pewnych ograniczeń (dozwolone

ograniczenia wynikają z orzecznictwa ETS)

ograniczenia wynikają z orzecznictwa ETS)

Wyłączenia i dozwolone ograniczenia

Wyłączenia i dozwolone ograniczenia

swobody przepływu usług (ETS):

swobody przepływu usług (ETS):



w przypadku usług związanych z

w przypadku usług związanych z

bezpośrednim

bezpośrednim

wykonywaniem władzy

wykonywaniem władzy

publicznej

publicznej

,

,



klauzula porządku publicznego

klauzula porządku publicznego

– gdy

– gdy

występuje rzeczywiste i daleko idące

występuje rzeczywiste i daleko idące

zagrożenie dla interesu publicznego,

zagrożenie dla interesu publicznego,



ochrona interesu ogólnego

ochrona interesu ogólnego

– np.

– np.

ochrona konsumentów, ochrona

ochrona konsumentów, ochrona

zdrowia, sprawy socjalne, sprawy

zdrowia, sprawy socjalne, sprawy

podatkowe

podatkowe

Dyrektywa 2006/123/WE

Dyrektywa 2006/123/WE

Parlamentu Europejskiego i Rady z

Parlamentu Europejskiego i Rady z

dnia 12 grudnia 2006 r. dotycząca

dnia 12 grudnia 2006 r. dotycząca

usług na rynku wewnętrznym

usług na rynku wewnętrznym

(Dz.U. L 376 z 27.12.2006)

(Dz.U. L 376 z 27.12.2006)

Dyrektywa opiera się na czterech

Dyrektywa opiera się na czterech

filarach:

filarach:



ułatwienie korzystania ze swobody

ułatwienie korzystania ze swobody

przedsiębiorczości i swobody

przedsiębiorczości i swobody

świadczenia usług w ramach UE,

świadczenia usług w ramach UE,



zwiększenie prawa usługobiorców

zwiększenie prawa usługobiorców

jako użytkowników usług,

jako użytkowników usług,



wspieraniu jakości usług,

wspieraniu jakości usług,



ustanowienie skutecznej współpracy

ustanowienie skutecznej współpracy

administracyjnej między państwami

administracyjnej między państwami

członkowskimi.

członkowskimi.

Dyrektywą objętych zostało

Dyrektywą objętych zostało

wiele rodzajów

wiele rodzajów

działalności usługowej

działalności usługowej

reprezentujących

reprezentujących

około 70% PKB UE oraz zatrudnienia, a

około 70% PKB UE oraz zatrudnienia, a

mianowicie:

mianowicie:



usługi budowlane i rzemieślnicze,

usługi budowlane i rzemieślnicze,



handel detaliczny,

handel detaliczny,



większość zawodów regulowanych (na przykład

większość zawodów regulowanych (na przykład

adwokaci, architekci, inżynierowie i księgowi),

adwokaci, architekci, inżynierowie i księgowi),



usługi dla przedsiębiorstw (na przykład

usługi dla przedsiębiorstw (na przykład

utrzymanie biur, doradztwo w dziedzinie

utrzymanie biur, doradztwo w dziedzinie

zarządzania i reklama),

zarządzania i reklama),



usługi turystyczne,

usługi turystyczne,



usługi dotyczące nieruchomości,

usługi dotyczące nieruchomości,



prywatne instytucje oświatowe.

prywatne instytucje oświatowe.

Zakresem stosowania dyrektywy

Zakresem stosowania dyrektywy

nie są objęte następujące rodzaje

nie są objęte następujące rodzaje

usług:

usług:



usługi finansowe,

usługi finansowe,



sieci łączności elektronicznej,

sieci łączności elektronicznej,



transport,

transport,



usługi zdrowotne,

usługi zdrowotne,



działalność hazardowa,

działalność hazardowa,



niektóre usługi społeczne.

niektóre usługi społeczne.

Na mocy dyrektywy

Na mocy dyrektywy

usługowej

usługowej

państwa członkowskie zobowiązane są do

państwa członkowskie zobowiązane są do

uproszczenia procedur dotyczących

uproszczenia procedur dotyczących

podejmowania i prowadzenia

podejmowania i prowadzenia

działalności usługowej.

działalności usługowej.

Z wyłączeniem

Z wyłączeniem

sytuacji wyjątkowych, zlikwidować należy

sytuacji wyjątkowych, zlikwidować należy

takie wymogi formalne, jak wymóg

takie wymogi formalne, jak wymóg

przedłożenia oryginalnych dokumentów,

przedłożenia oryginalnych dokumentów,

tłumaczeń przysięgłych lub poświadczonych

tłumaczeń przysięgłych lub poświadczonych

kopii. Od grudnia 2009 r. przedsiębiorstwa i

kopii. Od grudnia 2009 r. przedsiębiorstwa i

indywidualni usługodawcy muszą być w

indywidualni usługodawcy muszą być w

stanie wykonać wszelkie formalności przez

stanie wykonać wszelkie formalności przez

Internet poprzez „

Internet poprzez „

pojedyncze punkty

pojedyncze punkty

kontaktowe

kontaktowe

”.

”.

Pojedyncze punkty kontaktowe

Pojedyncze punkty kontaktowe

to portale

to portale

rządowe ustanowione przez krajowe organy

rządowe ustanowione przez krajowe organy

administracyjne każdego państwa UE.

administracyjne każdego państwa UE.

Dostawcy usług mogą z nich korzystać, aby:

Dostawcy usług mogą z nich korzystać, aby:



uzyskać szczegółowe informacje na temat

uzyskać szczegółowe informacje na temat

prowadzenia przedsiębiorstwa za granicą

prowadzenia przedsiębiorstwa za granicą

lub w ich kraju pochodzenia,

lub w ich kraju pochodzenia,



dopełnić formalności administracyjnych

dopełnić formalności administracyjnych

dotyczących utworzenia przedsiębiorstwa,

dotyczących utworzenia przedsiębiorstwa,



dopełnić formalności administracyjnych

dopełnić formalności administracyjnych

dotyczących świadczenia usług

dotyczących świadczenia usług

transgranicznych.

transgranicznych.

Zwiększenie praw konsumentów jako

Zwiększenie praw konsumentów jako

użytkowników usług

użytkowników usług

W ramach ochrony praw usługobiorców dyrektywą:

W ramach ochrony praw usługobiorców dyrektywą:



określono prawo usługobiorców do korzystania z

określono prawo usługobiorców do korzystania z

usług oferowanych przez usługodawców z innych

usług oferowanych przez usługodawców z innych

państw członkowskich,

państw członkowskich,



ustanowiono prawo usługobiorców do informacji o

ustanowiono prawo usługobiorców do informacji o

przepisach mających zastosowanie do

przepisach mających zastosowanie do

usługodawców bez względu na miejsce, w którym

usługodawców bez względu na miejsce, w którym

usługodawca prowadzi przedsiębiorstwo, i do

usługodawca prowadzi przedsiębiorstwo, i do

informacji o usługach oferowanych przez

informacji o usługach oferowanych przez

usługodawcę.

usługodawcę.

Zapewnienie jakości usług

Zapewnienie jakości usług

W ramach zapewnienia jakości usług celem

W ramach zapewnienia jakości usług celem

dyrektywy jest:

dyrektywy jest:



zwiększanie jakości usług poprzez

zwiększanie jakości usług poprzez

zachęcanie usługodawców do, na przykład,

zachęcanie usługodawców do, na przykład,

dobrowolnej certyfikacji ich działalności lub

dobrowolnej certyfikacji ich działalności lub

sporządzenia własnej karty jakości,

sporządzenia własnej karty jakości,



zachęcanie, zwłaszcza organizacji lub

zachęcanie, zwłaszcza organizacji lub

stowarzyszeń zawodowych, do sporządzenia

stowarzyszeń zawodowych, do sporządzenia

europejskich kodeksów postępowania

europejskich kodeksów postępowania

.

.

Dyrektywa usługowa została przyjęta

Dyrektywa usługowa została przyjęta

przez Parlament Europejski i Radę w

przez Parlament Europejski i Radę w

grudniu 2006 r.

grudniu 2006 r.

Termin transpozycji, jakim na wdrożenie

Termin transpozycji, jakim na wdrożenie

tych przepisów na poziomie krajowym

tych przepisów na poziomie krajowym

dysponowały państwa członkowskie,

dysponowały państwa członkowskie,

wynosił trzy lata i upłynął

wynosił trzy lata i upłynął

28 grudnia 2009 r.

28 grudnia 2009 r.