WYKŁAD – 7.

„ PRZEDSTAWICIELSTWO – PEŁNOMOCNICTWO ”.

Przedstawicielstwo jest to reprezentowanie przez osobę zwaną
przedstawicielem ( pełnomocnikiem, prokurentem ) innej osoby
( reprezentowanego, mocodawcy ) przy dokonywaniu czynności prawnych.
Osoby fizyczne i osoby prawne nie zawsze muszą działać osobiście w obrocie
cywilnoprawnym. Z zastrzeżeniem wyjątków ustawą przewidzianych lub
wynikających z charakteru czynności prawnej np. sporządzenie testamentu,
można to osiągnąć za pośrednictwem osoby trzeciej.
Osobę taką nazywa się przedstawicielem.
Osobę zastępowaną przez przedstawiciela - osobą reprezentowaną.
Upoważnienie przedstawiciela do działania na rzecz osoby reprezentowanej
nazywa się umocowaniem
Przedstawicielstwo polega na tym, że osoba zwana przedstawicielem
dokonuje z osobą trzecią - w imieniu reprezentowanego – czynności

prawnej,

która ma wywrzeć skutek bezpośrednio na reprezentowanym.

PRZEDSTAWICIELSTWO – PEŁNOMOCNICTWO CD…

Nikt jednak nie może samowolnie ingerować w cudzą sferę prawną.
Dlatego, aby działanie przedstawiciela osiągnęło zamierzony rezultat, tj. by
wywarło odpowiedni skutek między reprezentowanym a osobą trzecią,
przedstawiciel musi mieć tzw. umocowanie.
Umocowanie to kompetencja do działania, przysługująca przedstawicielowi

albo

z mocy ustawy, albo na podstawie oświadczenia woli reprezentowanego
( art. 96 KC ).
Wyróżnia się dwa rodzaje przedstawicielstwa :
1. Przedstawicielstwo ustawowe – dokonywanie przez przedstawiciela
czynności prawnych w czyimś imieniu wynikające z obowiązujących ustaw
( np. przedstawicielem ustawowym małoletnich dzieci są z mocy ustawy ich
rodzice - Ustawa Prawo Rodzinne i Opiekuńcze ),
2. Pełnomocnictwo – prawo przedstawiciela do dokonywania czynności
prawnych w cudzym imieniu ( umocowanie ), opiera się na woli osoby
reprezentowanej ( mocodawcy ) - Ustawa Kodeks Cywilny.

PRZEDSTAWICIELSTWO – PEŁNOMOCNICTWO CD…

Pełnomocnictwo to jednostronne oświadczenie osoby (mocodawcy),
na mocy którego inna osoba ( pełnomocnik ) staje się upoważniona
do działania w imieniu mocodawcy. Innymi słowy, każda czynność wykonana
przez pełnomocnika w imieniu mocodawcy i w zakresie udzielonego
pełnomocnictwa wywoła skutki bezpośrednio w sferze prawnej mocodawcy.

Przykład: jeśli Kowalski udzieli Nowakowi pełnomocnictwa do sprzedania jego
samochodu, to Nowak będzie mógł skutecznie zbyć ten samochód
w imieniu Kowalskiego, podpisując się na umowie jako Nowak działający
w imieniu Kowalskiego.

Pełnomocnictwa może udzielić każda osoba fizyczna i prawna mająca
zdolność do czynności prawnych.
Pełnomocnictwo nie wymaga szczególnej formy, z wyjątkiem pełnomocnictwa
ogólnego, które musi być udzielone na piśmie

PRZEDSTAWICIELSTWO – PEŁNOMOCNICTWO CD…

Można wyodrębnić różne rodzaje pełnomocnictw:
1. pełnomocnictwo ogólne,
2. pełnomocnictwo szczególne,
3. pełnomocnictwo rodzajowe,
4. pełnomocnictwo domniemane,
5. reprezentacja wzajemna małżonków
6. prokura,
7. pełnomocnictwo w administracji.

W pełnomocnictwie ogólnym nie wskazuje się wyraźnie czynności,

których

ma dokonać pełnomocnik. Jest on upoważniony do działania w sprawach
tzw. zwykłego zarządu. Może więc dokonywać czynności prawnych związanych
z normalną, codzienną eksploatacją rzeczy.
W pełnomocnictwie szczególnym wyraźnie określona jest konkretna
czynność, która winna być dokonana przez pełnomocnika ( art. 98 KC ).

PRZEDSTAWICIELSTWO – PEŁNOMOCNICTWO CD…

Pełnomocnictwo rodzajowe określa pewien rodzaj czynności, których ma
dokonywać pełnomocnik ( np. pełnomocnictwo procesowe ).
Pełnomocnictwo domniemane polega na przyjęciu założenia, iż osoba
znajdująca się w lokalu przedsiębiorstwa przeznaczonego do obsługi i tam
działająca ( sprawiająca wrażenie osoby związanej z prowadzeniem zakładu )
jest umocowana do czynności zwykle tam dokonywanych ( art. 97 KC ).
W razie przemijającej przeszkody małżonkowie mogą działać za siebie
nawzajem w sprawach zwykłego zarządu, bez wyraźnego pełnomocnictwa.
Jest to działanie w ramach tzw. Reprezentacji wzajemnej małżonków,
przewidzianej przez Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy ( art. 29 ).
Specyficznym rodzajem pełnomocnictwa jest tzw. prokura.
To pełnomocnictwo udzielane przez spółki handlowe.
Ze względu na szeroki zakres musi być ono ujawnione w rejestrze

handlowym

prowadzonym przez sąd. Prokurent nie jest osobą prowadzącą sprawy spółki
( podejmującą decyzje gospodarcze ).

PRZEDSTAWICIELSTWO – PEŁNOMOCNICTWO CD…

Prokura uprawnia prokurenta do wszystkich czynności sądowych
i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa spółki,
z tym że do zbycia przedsiębiorstwa, wydzierżawienia i ustanowienia na nim
prawa użytkowania oraz do zbywania i obciążenia nieruchomości potrzeba
wyraźnego upoważnienia spółki. Prokura może być odwołana w każdym czasie.
Wygasa ona wskutek ogłoszenia upadłości kupca ( spółki ).
Organy administracji mogą w stosunkach cywilnoprawnych działać przez
pełnomocnika. Jest nim np. pracownik organu, któremu udziela się
specjalnego umocowania. Jednak umocowanie może też wynikać z samego
faktu sprawowania przez pracownika określonej funkcji, z którą wiąże się
dokonywanie czynności prawnych danego rodzaju.
Mamy wtedy do czynienia z tzw. pełnomocnictwem w administracji,
przypominającym wyżej zasygnalizowane pełnomocnictwo domniemane.

PRZEDSTAWICIELSTWO – PEŁNOMOCNICTWO CD…

Bardzo ważną kwestią jest sposób udzielenia pełnomocnictwa.
Obowiązuje tu generalna zasada, że forma oświadczenia woli mocodawcy
może być dowolna.
Od tej zasady są liczne wyjątki. Jeśli pełnomocnictwo zawiera
umocowanie do dokonania czynności prawnej, dla której pod sankcją
nieważności została przewidziana forma szczególna, wtedy winno być
sporządzone w tej samej formie.
Można powiedzieć, że forma czynności prawnej pociąga za sobą formę
pełnomocnictwa udzielanego do dokonania tej czynności.
Jeśli więc np. pełnomocnictwo ma być udzielone do przeniesienia

własności

nieruchomości, to musi być dokonane w formie aktu notarialnego.
Ponadto, dla określonych pełnomocnictw, przepis szczególny może
wymagać konkretne j formy, np. pełnomocnictwo ogólne wymaga zwykłej
formy pisemnej.

PRZEDSTAWICIELSTWO – PEŁNOMOCNICTWO CD…

Działanie bez umocowania lub z przekroczeniem jego granic nosi nazwę
pełnomocnictwa rzekomego.
Działanie pełnomocnika rzekomego ( tzw. falsus procurator - nieprawdziwy
pełnomocnik ) nie rodzi skutków prawnych dla reprezentowanego.

Pełnomocnictwo wygasa, gdy :
- upłynął termin, na który zostało udzielone,
- czynność, do której pełnomocnik był upoważniony, została dokonana,
- w skutek odwołania, co może nastąpić w każdym czasie,
- w skutek utraty przez pełnomocnika zdolności do czynności prawnych,
- umarł pełnomocnik,
- umarł mocodawca ( jeśli w pełnomocnictwie nie zastrzeżono inaczej ).

PODSUMOWANIE – ĆWICZENIA – ANALIZA.

1. Podaj różnice pomiędzy przedstawicielstwem
a pełnomocnictwem.
2. Określ możliwość działania pełnomocnika.
3. Omów wygaśnięcie pełnomocnictwa.