WYCHOWAWCZA I
EDUKACYJNA ROLA
MEDIÓW

ASPEKT SPOŁECZNY

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE

ICH SKTECZNOŚĆ I ZASIĘG

Kontekst społeczny obejmuje czynniki :

•

Makrospołeczny – np. system
ekonomiczny, polityczny, ważne
wydarzenia

•

Mikrospołeczny – np. postrzeganie
struktury społecznej i swojego w niej
miejsca

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE

ICH SKTECZNOŚĆ I ZASIĘG

Najbardziej skuteczny kanał według badań

laboratoryjnych to :

•

Komunikowanie bezpośrednie

•

Internet, telewizja, film, radio, prasa

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE

ICH SKTECZNOŚĆ I ZASIĘG

Przekaz rozpatruje się zazwyczaj w

dwóch aspektach :

•

Treść

•

Forma

Efekt usypiania (sleep effect) – występuje

gdy odbiorca dopiero po upływie pewnego
czasu akceptuje informacje i to w
większym stopniu niż w czasie jego
odbioru.

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE

ICH SKTECZNOŚĆ I ZASIĘG

WZORCE OSOBOWE W
MEDIACH

Wzór osobowy – to opis lub wyobrażenie

jakiejś osoby, której czyny uważa się godne

naśladowania. Może być to konkretna

postać historyczna, współcześnie żyjący

wybitny człowiek lub bohater powieści,

filmu czy widowiska telewizyjnego.

Szczególnie ważną dla wychowania cechą

wzoru osobistego jest to, że przemawia on

swoją konkretnością do wyobraźni dzieci i

młodzieży wywołując chęć działalności

naśladowczej.

WZORCE OSOBOWE W
MEDIACH

Człowiek kształtuje swoją postawę za pomocą:

•

Naśladownictwa – działanie, którego

wzorcem jest cudze postępowanie lub pogląd

•

Modelowania - proces, podczas którego

ludzie uczą się kierować swoim zachowaniem,

za pomocą tych samych zasad, którymi

kierował się obserwowany przez nich model

•

Identyfikacji – utożsamianie się jednej osoby z

poglądami, postaciami innych osób lub grup

społecznych

DEKALOG WZOROWEGO
CZŁOWIEKA

1.

Dbaj o to, by dziecko do lat 3 nie zasiadało
przed ekranem telewizora

2.

Dzieci w wieku 3 - 5 lat nie powinny
oglądać bajek dłużej niż 30 min dziennie, a
uczniowie szkół podstawowych nie więcej
niż godzinę

3.

Naucz dziecko planować, co chce obejrzeć

4.

Oglądając z dzieckiem filmy, omawiaj
postępowania bohaterów, zaznacz co jest
dobre, a co złe

DEKALOG WZOROWEGO
CZŁOWIEKA

5.

Załóż blokady w komputerze na treści
erotyczne, przeciw dzieciom

6.

Bądź ostrożny na zawieranie znajomości
w internecie i tą przestrogę przekaż też
dzieciom

7.

Chodź z dziećmi do kina, teatru na
wartościowe filmy, przedstawienia i
rozmawiaj na temat ich treści

DEKALOG WZOROWEGO
CZŁOWIEKA

8.

Spaceruj z dzieckiem, aktywnie spędzaj
czas, rozwijaj jego zainteresowania,
zachęcaj do uczestnictwa w pozytywnej
grupie młodzieżowej (harcerstwo, oaza,
zespół sportowy itp.)

9.

Zainteresuj się co czytają Twoje dzieci,
podsuń im wartościowe czasopisma

10.

Protestuj przeciwko rozpowszechnianiu

przemocy i erotyki w mediach

PIĘĆ WYMIARÓW
OSOBOWOŚCI

•

Dominacja i uległość

•

Życzliwość

•

Sumienność

•

Równowaga emocjonalna

•

Otwartość

GRANICE WOLNOŚCI MEDIÓW I
PRAWA DO INFORMACJI

W systemie demokratycznym

komunikowanie ujmuje się jako proces
demokratycznej interakcji społecznej,
który polega na dzieleniu się i wymianie
doświadczeń w warunkach wolnego i
równego dostępu dialogu i uczestnictwa

GRANICE WOLNOŚCI MEDIÓW I
PRAWA DO INFORMACJI

Działania praktyczne w Raporcie Komisji

McBride’a :

•

Mnożenie źródeł informacji potrzebnych w
życiu codziennym

•

Zniesienie arbitralnej kontroli informacji
(cenzury)

•

Likwidacja przeszkód w procesie
komunikowania wynikających z
koncentracji mass mediów i ich
komercjalizacji

•

Zapewnienie autonomii środkom
masowego przekazu

•

Traktowanie odbiorców jako czynnych
uczestników procesu komunikacji

•

Demokratyzację zarządzania mass
mediami

•

Upowszechnienie środków komunikacji

GRANICE WOLNOŚCI MEDIÓW I
PRAWA DO INFORMACJI

Ograniczenia wolności mediów:

•

Są zależne od tego, przez kogo są opłacane
(odbiorców, warunków ekonomicznych,
norm prawnych)

•

W demokracji zabronione jest głoszenie
ksenofobii, nacjonalizmu, ludobójstwa,
aktów przemocy, pornografii dziecięcej itp.

•

Nie wszystkie zdarzenia, nawet te istotne,
powinny być ukazywane w mediach

•

Problem bycia informowanym i
informowania o sobie w kontekście
fałszywych, banalnych i szkodliwych
społecznie informacji upowszechnianych
szczególnie w internecie

GRANICE WOLNOŚCI MEDIÓW I
PRAWA DO INFORMACJI

Międzynarodowe zasady etyki

profesjonalnej w dziennikarstwie:

•

Prawo ludzi do informacji prawdziwej

•

Obowiązek dziennikarza do poznania i
przekazania obiektywnej rzeczywistości

•

Odpowiedzialność społeczna za
przekazywaną informację

•

Zasada nieujawniania przez dziennikarzy
źródeł informacji i nieulegania
przekupstwu i plagiatom

•

Dostęp ludzi do mediów i prawo do
sprostowania

•

Poszanowanie prywatności, godności i
dobrego imienia

•

Poszanowanie interesu społecznego,
narodowego, zasad demokracji i
moralności

•

Poszanowanie uniwersalnych wartości i
różnorodności kultur

•

Powstrzymywanie się przed
usprawiedliwianiem przemocy, wojen,
nienawiści, dyskryminacji, kolonializmu,
nędzy itp.

•

Poparcie dla światowego ładu
komunikacyjnego

GRANICE WOLNOŚCI MEDIÓW I
PRAWA DO INFORMACJI

Kontrola mediów przez różnorakie siły:

•

Nacisk grup zorganizowanych
(politycznych, wyznaniowych,
kulturalnych)

•

zamieszczanie wielkiej ilości drogich
reklam, które stanowią poważną cześć
dochodów medialnych

DZIECKO WOBEC MEDIÓW

W jednej z pierwszych pozycji w

literaturze polskiej na temat roli telewizji,
zwraca się uwagę na konieczność
selektywnego wyboru i aktywnego odbioru
programów. Jadwiga Komorowska uważa,
że siła i kierunki realnego oddziaływania
telewizji zależą od wielu czynników, wśród
których pierwszorzędną rolę odgrywają
środowiskowe wzorce kulturowe.

DZIECKO WOBEC MEDIÓW

Ważna jest selekcja programów.

Umiejętność dokonywania przez rodziców

trafnego wyboru treści upowszechnianych

przez środki masowego przekazu, z

telewizją na czele, należy do szczególnych

umiejętności w wychowaniu. Wybór

programów dla dzieci nie może być

przypadkowy. Zawsze należy brać pod

uwagę charakter i treść programu,

możliwości percepcyjne dziecka oraz jego

rozwój psychiczny i wiek.

DZIECKO WOBEC MEDIÓW

Wiele treści dziecko nie jest w stanie

zrozumieć i właściwie odbierać. Istnieje obawa

o oddziaływanie programów, w których

występują sceny okrucieństwa i przemocy.

Sceny grozy i przemocy, działają stopniowo, na

zasadzie powolnego drążenia psychiki dziecka.

Jeżeli podobne treści powtarzają się, to

wówczas wpływ ich jest silniejszy i może

powodować zmiany w osobowości. Małe dzieci

w żadnym wypadku nie powinny oglądać

filmów zastrzeżonych przez telewizję

wyłącznie dla dorosłych.

DZIECKO WOBEC MEDIÓW

Kryteria krytycznego stosunku do telewizji:

•

Zdolność oceniania własnych zachowań
związanych z oglądaniem telewizji i
sterowania nimi

•

Zdolność kwestionowania prawdziwego
obrazu rzeczywistości oglądanego na
ekranie

•

Swoisty rodzaj czujności wobec
odbieranych treści – rozpoznawanie
perswazyjności przekazu (argumentacji i
ostatecznego przesłania)

•

Umiejętność kontrargumentowania oraz
dostrzegania skutków oglądania telewizji
we własnym życiu