BADANIA LABORATORYJNE

W CHORACH NEREK

BADANIA LABORATORYJNE

W CHORACH NEREK

Klinika Chorób Wewnętrznych

Klinika Chorób Wewnętrznych

i Metabolicznych

i Metabolicznych

Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach

Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach

Czynność nerek (1)

Czynność nerek (1)



Wydalnicza

Wydalnicza



wydalanie końcowych produktów

wydalanie końcowych produktów

przemiany materii,

przemiany materii,



nadmiaru elektrolitów i wody,

nadmiaru elektrolitów i wody,



Homeostatyczna

Homeostatyczna



utrzymanie wolemii,

utrzymanie wolemii,



ciśnienia tętniczego krwi,

ciśnienia tętniczego krwi,



homeostazy elektrolitowej i kwasowo

homeostazy elektrolitowej i kwasowo

- zasadowej.

- zasadowej.



Wydalnicza

Wydalnicza



wydalanie końcowych produktów

wydalanie końcowych produktów

przemiany materii,

przemiany materii,



nadmiaru elektrolitów i wody,

nadmiaru elektrolitów i wody,



Homeostatyczna

Homeostatyczna



utrzymanie wolemii,

utrzymanie wolemii,



ciśnienia tętniczego krwi,

ciśnienia tętniczego krwi,



homeostazy elektrolitowej i kwasowo

homeostazy elektrolitowej i kwasowo

- zasadowej.

- zasadowej.

Czynność nerek (2)

Czynność nerek (2)



Endokrynna

Endokrynna



erytropoetyna,

erytropoetyna,



1,25 (OH)

1,25 (OH)

2

2

D

D

3

3

,

,



prostacykliny,

prostacykliny,



bradykininy

bradykininy



Endokrynna

Endokrynna



erytropoetyna,

erytropoetyna,



1,25 (OH)

1,25 (OH)

2

2

D

D

3

3

,

,



prostacykliny,

prostacykliny,



bradykininy

bradykininy

Czynność nerek (3)



Metaboliczna

Metaboliczna



wpływ na gospodarkę węglowodanową,

wpływ na gospodarkę węglowodanową,



lipidową,

lipidową,



białkową,

białkową,



purynową,

purynową,



wodno - elektrolitowa,

wodno - elektrolitowa,



kwasowo - zasadową

kwasowo - zasadową

Badanie moczu

WARUNKI:

WARUNKI:



odpowiednie pobranie i transport materiału,

odpowiednie pobranie i transport materiału,



badanie:

badanie:



do 2 godzin od pobrania,

do 2 godzin od pobrania,



przy użyciu odpowiednich metod,

przy użyciu odpowiednich metod,



przez wprawnego badającego,

przez wprawnego badającego,



rozumna interpretacja w kontekście danych

rozumna interpretacja w kontekście danych

klinicznych.

klinicznych.

WARUNKI:

WARUNKI:



odpowiednie pobranie i transport materiału,

odpowiednie pobranie i transport materiału,



badanie:

badanie:



do 2 godzin od pobrania,

do 2 godzin od pobrania,



przy użyciu odpowiednich metod,

przy użyciu odpowiednich metod,



przez wprawnego badającego,

przez wprawnego badającego,



rozumna interpretacja w kontekście danych

rozumna interpretacja w kontekście danych

klinicznych.

klinicznych.

Pobieranie moczu do badania

Pobieranie moczu do badania



Rano, na czczo,

Rano, na czczo,

(czystość, środkowy

(czystość, środkowy

strumień moczu),

strumień moczu),



mocz zbierany w jednostce czasu,

mocz zbierany w jednostce czasu,



mocz uzyskany przez cewnik,

mocz uzyskany przez cewnik,



mocz uzyskany przez nakłucie

mocz uzyskany przez nakłucie

nadłonowe,

nadłonowe,



Rano, na czczo,

Rano, na czczo,

(czystość, środkowy

(czystość, środkowy

strumień moczu),

strumień moczu),



mocz zbierany w jednostce czasu,

mocz zbierany w jednostce czasu,



mocz uzyskany przez cewnik,

mocz uzyskany przez cewnik,



mocz uzyskany przez nakłucie

mocz uzyskany przez nakłucie

nadłonowe,

nadłonowe,

Badanie fizyczne moczu

Badanie fizyczne moczu



Barwa, zapach, przejrzystość,

Barwa, zapach, przejrzystość,



gęstość względna, osmolalność

gęstość względna, osmolalność

Badanie chemiczne moczu



Określenie pH,

Określenie pH,



Obecność barwników żółciowych,

Obecność barwników żółciowych,



Glukoza, ciała ketonowe,

Glukoza, ciała ketonowe,



Hemoglobina, mioglobina,

Hemoglobina, mioglobina,



Białkomocz

Białkomocz

Białkomocz fizjologiczny (50 - 150
mg/d)



Albuminy: do 20 - 30 mg/dobę

Albuminy: do 20 - 30 mg/dobę

mikroalbuminuria: 30 - 300

mikroalbuminuria: 30 - 300

mg/d

mg/d

,

,



białko Tamma - Horsfalla

białko Tamma - Horsfalla



(10 - 70 mg/d),

(10 - 70 mg/d),



inne białka niskocząsteczkowe.

inne białka niskocząsteczkowe.

Białkomocz patologiczny



Definicja:

Definicja:



> 0,5 g/dobę białka całkowitego,

> 0,5 g/dobę białka całkowitego,



> 0,3 g/dobę albumin,

> 0,3 g/dobę albumin,



metody oznaczania:

metody oznaczania:



półilościowe

półilościowe

(próg: 10 -20 mg/dl),

(próg: 10 -20 mg/dl),



ilościowe,

ilościowe,



jakościowe

jakościowe

(elektroforeza, oznaczanie

(elektroforeza, oznaczanie

poszczególnych białek).

poszczególnych białek).

Rodzaj białkomoczu jako wskaźnik
uszkodzenia poszczególnych części
nefronu



Białkomocz

Białkomocz

„wysokocząsteczkowy”

„wysokocząsteczkowy”

-

-

kłębuszki

kłębuszki

(albuminy, transferyna, Ig),

(albuminy, transferyna, Ig),



białkomocz

białkomocz

„niskocząsteczkowy”

„niskocząsteczkowy”

- cewki

- cewki

proksymalne

proksymalne

Krwinkomocz (erytrocyturia) (1)



Ocena liczby, kształtu i wielkości

Ocena liczby, kształtu i wielkości

erytrocytów,

erytrocytów,



prawidłowo:

prawidłowo:



2 ery/p.w. nieodwirowanego moczu,

2 ery/p.w. nieodwirowanego moczu,



do 15 ery/mm

do 15 ery/mm

3

3

nieodwirowanego moczu,

nieodwirowanego moczu,



do 3 000 000/dobę (l. Hamburgera)

do 3 000 000/dobę (l. Hamburgera)



Ocena liczby, kształtu i wielkości

Ocena liczby, kształtu i wielkości

erytrocytów,

erytrocytów,



prawidłowo:

prawidłowo:



2 ery/p.w. nieodwirowanego moczu,

2 ery/p.w. nieodwirowanego moczu,



do 15 ery/mm

do 15 ery/mm

3

3

nieodwirowanego moczu,

nieodwirowanego moczu,



do 3 000 000/dobę (l. Hamburgera)

do 3 000 000/dobę (l. Hamburgera)

Krwinkomocz (2)



Kształt i wielkość ery zależą od:

Kształt i wielkość ery zależą od:



pH, gęstości względnej moczu i czasu

pH, gęstości względnej moczu i czasu

przebywania w nim krwinek,

przebywania w nim krwinek,



różnicowanie krwinkomoczu kłębuszkowego

różnicowanie krwinkomoczu kłębuszkowego

(nerkowego)

(nerkowego)

i pozakłębuszkowego:

i pozakłębuszkowego:



obecność wałeczków

obecność wałeczków

czerwonokrwinkowych,

czerwonokrwinkowych,



odsetek krwinek dysmorficznych (20-80%).

odsetek krwinek dysmorficznych (20-80%).

Leukocyturia (ropomocz)



Ocena liczby leukocytów, prawidłowo:

Ocena liczby leukocytów, prawidłowo:

mocz nieodwirowany

mocz nieodwirowany

(świeży)

(świeży)

w dpw

w dpw

do 5

do 5

w 1mm

w 1mm

3

3

8-10

8-10

DZM:

DZM:

do 2 500 000

do 2 500 000



Ocena liczby leukocytów, prawidłowo:

Ocena liczby leukocytów, prawidłowo:

mocz nieodwirowany

mocz nieodwirowany

(świeży)

(świeży)

w dpw

w dpw

do 5

do 5

w 1mm

w 1mm

3

3

8-10

8-10

DZM:

DZM:

do 2 500 000

do 2 500 000

Inne badania mikroskopowe moczu

Inne badania mikroskopowe moczu



Liczba i kształt komórek

Liczba i kształt komórek

nabłonkowych,

nabłonkowych,



rodzaj i liczba wałeczków,

rodzaj i liczba wałeczków,



rodzaj i liczba kryształów

rodzaj i liczba kryształów

(krystaluria),

(krystaluria),



liczba i rodzaj drobnoustrojów

liczba i rodzaj drobnoustrojów

(obok

(obok

badania bakteriologicznego).

badania bakteriologicznego).

Badania czynnościowe nerek

Badania czynnościowe nerek



Wielkość filtracji kłębuszkowej

Wielkość filtracji kłębuszkowej

(GFR)

(GFR)



klirens inuliny

klirens inuliny

(złoty standard),

(złoty standard),



klirens endogennej kreatyniny,

klirens endogennej kreatyniny,



stężenie kreatyniny w surowicy krwi

stężenie kreatyniny w surowicy krwi



Wielkość filtracji kłębuszkowej

Wielkość filtracji kłębuszkowej

(GFR)

(GFR)



klirens inuliny

klirens inuliny

(złoty standard),

(złoty standard),



klirens endogennej kreatyniny,

klirens endogennej kreatyniny,



stężenie kreatyniny w surowicy krwi

stężenie kreatyniny w surowicy krwi

Obliczanie klirensu kreatyniny –

wzór Cockrofta Gaulta:

(140 - wiek) x m.c.

(kg)

C =

-------------------------------

72 x P (mg/dl)

(dla kobiet: x 0,85)

(140 - wiek)

x

m.c.

(kg)

C =

-------------------------------

72

x

P (mg/dl)

(dla kobiet: x 0,85)

Osoczowe wskaźniki czynności nerek

Osoczowe wskaźniki czynności nerek



Wskaźniki wielkości filtracji kłębuszkowej:

Wskaźniki wielkości filtracji kłębuszkowej:



stężenie kreatyniny, mocznika

stężenie kreatyniny, mocznika



Inne wskaźniki upośledzenia czynności błony

Inne wskaźniki upośledzenia czynności błony

filtracyjnej:

filtracyjnej:



albuminuria, białkomocz,

albuminuria, białkomocz,



Stężenie elektrolitów:

Stężenie elektrolitów:



K

K

+

+

, Na

, Na

+

+

, Ca

, Ca

++

++

, P, Mg

, P, Mg

++

++

, wodorowęglanów

, wodorowęglanów

(HCO3

(HCO3

-

-

)

)



Wskaźniki wielkości filtracji kłębuszkowej:

Wskaźniki wielkości filtracji kłębuszkowej:



stężenie kreatyniny, mocznika

stężenie kreatyniny, mocznika



Inne wskaźniki upośledzenia czynności błony

Inne wskaźniki upośledzenia czynności błony

filtracyjnej:

filtracyjnej:



albuminuria, białkomocz,

albuminuria, białkomocz,



Stężenie elektrolitów:

Stężenie elektrolitów:



K

K

+

+

, Na

, Na

+

+

, Ca

, Ca

++

++

, P, Mg

, P, Mg

++

++

, wodorowęglanów

, wodorowęglanów

(HCO3

(HCO3

-

-

)

)

Niektóre inne badania w diagnostyce
chorób nerek

Niektóre inne badania w diagnostyce
chorób nerek



Morfologia krwi

Morfologia krwi

(Ht, leukocytoza)

(Ht, leukocytoza)



OB, CRP,

OB, CRP,



układ krzepnięcia,

układ krzepnięcia,



białko całkowite + elektroforeza,

białko całkowite + elektroforeza,



składowe dopełniacza

składowe dopełniacza

(C

(C

3

3

, C

, C

4

4

)

)

,

,



lipidogram.

lipidogram.



Morfologia krwi

Morfologia krwi

(Ht, leukocytoza)

(Ht, leukocytoza)



OB, CRP,

OB, CRP,



układ krzepnięcia,

układ krzepnięcia,



białko całkowite + elektroforeza,

białko całkowite + elektroforeza,



składowe dopełniacza

składowe dopełniacza

(C

(C

3

3

, C

, C

4

4

)

)

,

,



lipidogram.

lipidogram.