ŻYCIE W WYBRANYCH

EKOSYSTEMACH

LAS

Środowisko przyrodnicze (środowisko

naturalne)

- całokształt ożywionych i

nieożywionych składników przyrody, ściśle
ze sobą powiązanych, otaczających
organizmy żywe. W jego ramach można
wyróżnić następujące elementy:

 budowa geologiczna;
 rzeźba terenu;
 klimat;
 stosunki wodne;
 gleba;
 organizmy żywe

Ekosystem

jest to ogół żyjących na

danym obszarze organizmów
(

biocenoza

) oraz środowisko fizyko –

chemiczne, w którym organizmy te
żyją (

biotop

). Poszczególne składniki

ekosystemu są w różnorodny sposób
powiązane.

Biocenoza i biotop są

ściśle ze sobą

powiązane. Od

ukształtowania terenu

zależy np. tempo spływu

wód, oraz

nasłonecznienie. Na

stokach południowych

rosną rośliny

ciepłolubne, których nie

spotykamy na stokach

północnych. Skład

chemiczny podłoża

wpływa na rośliny, ale i

na odwrót , gdyż szczątki

roślin rozkładają się i

tworzą próchnicę, ważny

składnik gleby.

Roślinność zależy w

dużej mierze od

wilgotności podłoża, ale

z drugiej strony same

rośliny przyczyniają się

do jej wzrostu. Rośliny

opóźniają spływ wód, a

torfowiska nawet je

magazynują, dzięki

czemu odnawiają się

zapasy wód gruntowych.

Podział ekosystemów

lądowe np. las, pole, ogród, łąka,
park;
wodne np. jezioro, rzeka, staw,
morze;
sztuczne np. pole, ogród, park, staw
naturalne np. las, łąka, jezioro, rzeka,
morze.

STRUKTURA EKOSYSTEMU

LEŚNEGO

DRZEWA WYSOKIE

Budowa morfologiczna:

Drzewa są dużymi
roślinami. Ich część
nadziemna jest
wyraźnie
zróżnicowana na pień
i koronę.
W skład korony
wchodzą konary i
gałęzie oraz liście.
Pień oraz konary i
gałęzie są pokryte
korą, dzięki czemu
mogą bez przeszkody
przetrzymać sile
mrozy i suszę.
Są roślinami
długowiecznymi.

POPULARNE DRZEWA

POLSKICH LASÓW

Sosny są wysokie i smukłe.

To najważniejsze drzewo w polskich

lasach. Czasami rosną pojedynczo, ale

częściej tworzą bory sosnowe. Mają

igły zielone przez cały rok. Z żywicy

sosen, które rosły bardzo dawno temu

powstał bursztyn. Sosna potrafi

dostosowywać się do każdych

warunków, ale najbardziej lubi gleby

piaszczyste i potrzebuje dużo światła.

Sosna ma korzystny wpływ na zdrowie

i samopoczucie ludzi. Wydziela do

atmosfery substancje lotne, które mają

właściwości odkażające i

bakteriobójcze. Od dawna jest znany

dodatni wpływ lasów iglastych na ludzi

chorujących na drogi oddechowe. W

miejscach gdzie rosną, buduje się

sanatoria.

Drzewa iglaste:

Igły ma zebrane po 2 na

krótkopędach. Prosty pień

zakończony parasolowatą

koroną.

Jak rozpoznać sosnę:

Na gałązkach sosny są dwa
rodzaje szyszek: zielone i
brązowe. Niektóre brązowe
szyszki są zamknięte inne
otwarte. Szyszka sosny
dojrzewa przez trzy lata, aby w
końcu późną wiosną uwolnić
nasiona. Otwarte, rosochate i
suche szyszki leżą pod sosnami.

Szyszki mają dużo łusek ukrywających nasiona.

Dojrzałe szyszki otwierają się późną wiosną.
Skrzydlate nasionka wypadają, a wiatr roznosi je po
całej okolicy. Jeżeli natrafią na dobre warunki ,
wykiełkują z nich maleńkie sosny.

Najgrubszą w Polsce sosnę
zwyczajną nazwano Waligórą.
Rośnie w okolicy Sulechowa.
Ma około 100 lat.
Wykształciła 8 konarów.
Obwód jej pnia wynosi 620
cm, a wysokość – 17 metrów.

Świerk:

Zimozielone drzewo iglaste. Jest to
wysokie smukłe drzewo o pniu
okrytym jasną korą i
charakterystycznej szpiczastej
koronie. Świerki są najwyższymi
drzewami w Polsce. Dorastają
nawet do 50 metrów. Niektóre
najstarsze są tak wysokie jak
budynki, które mają 20 pięter.
Najpiękniejsze i najwyższe świerki
rosną w Beskidzie Śląskim, w
okolicy Istebna.

Jak rozpoznać

świerki:

 smukła sylwetka
 szpiczasta korona
 gładka kora pnia
 igły świerka kłują, są

wąskie i zaostrzone na
końcach są silnie
przyrośnięte do gałązek

 szyszki świerka są duże,

jasnobrązowe i zwisają
z gałęzi. W szyszkach
między łuskami,
dojrzewają skrzydlate
nasiona.

Jodła:

To rzadko występujące drzewo – trudno ją
spotkać w lesie. Rosną przede wszystkim
na terenach podgórskich, ale także w
niektórych miejscach na nizinach. Są
długowieczne.
W górskich parkach narodowych mogą
dożyć nawet ponad 300 lat. Są jednymi z
wyższych drzew iglastych, choć rosną
bardzo powoli.

Jak rozpoznać jodłę:

 Prosty pień pokryty jasną,

srebrzystoszarą korą;

 Szyszki jodły najpierw zielone, a

później brązowe sterczą do góry
na gałęziach i wyglądają jak
świeczki;

 Gdy szyszki jesienią dojrzeją, ich

łuski wraz z nasionami opadają
pojedynczo i dlatego pod jodłami
nie można znaleźć całych
szyszek

 Igły są spłaszczone, miękkie,

błyszczące. Na górnej stronie
ciemnozielone, od spodu mają
dwa wyraźne jasne paski

Wysokie drzewo z luźną

koroną , którą tworzą

gałęzie rosnące poziomo, u

starszych drzew wyginają

się łukowato. Jest to

drzewo, które

rośnie

najszybciej ze wszystkich

drzew iglastych

, ale

potrzebuje za to najwięcej

światła słonecznego,

dlatego mówimy o nim

światłożądny.

Miękkie

jasnozielone igły zebrane

są po kilkadziesiąt na

krótkopędach. Jesienią igły

przebarwiają się złociście i

opadają na zimę.

Modrzew

Jak rozpoznać modrzewie?

 Igły są miękkie i krótkie,

rosną w pęczkach;

 Skrzydlate nasiona

dojrzewają w niewielkich ,
owalnych szyszkach w
ciągu jednego roku.
Najpierw są zielone,
później jasnobrązowe, aż
wreszcie robią się szare.
Nasiona wylatują z
dojrzałych szyszek wiosną
następnego roku po
dojrzeniu, ale puste
szyszki pozostają na
drzewie przez wiele lat.
Dlatego latem obok
szyszki zielonej można
zobaczyć na gałęziach
modrzewia szyszkę szarą.

Drzewa liściaste:

Brzoza:

Jest to drzewo liściaste, które rośnie
w całej Polsce. Jest najmniej
wymagającym z polskich drzew. Ma
cienkie, wiotkie, zwisające gałęzie
zwane witkami, które poruszają się
przy najlżejszym podmuchu wiatru. Z
brzozowych witek wyplata się koszyki,
figurki zwierząt i inne artystyczne
przedmioty. Liście brzozy wiosną i
latem są zielone. Jesienią
przebarwiają się na złocistożółto.
Nasiona brzozy to małe oskrzydlone
orzeszki zlokalizowane na
owocostanie. Kora brzozy jest biała z
poprzecznymi ciemnymi paskami,
łuszcząca się. Nie wolno odrywać jej z
pnia.

Klon:

Jest drzewem o dużych
liściach. Kwitnie obficie w
kwietniu i w maju. Ma
żółtozielone kwiaty, które
wytwarzają dużo nektaru.
Nektar ten przyciąga
pszczoły i inne owady.

Liście klonu są duże, kształtu

dłoniastego utworzonego z 5
klapek;

Liść od spodu jest jaśniejszy,

matowy
i lekko szorstki

Zielone liście klonu jesienią
żółkną, a

później robią się czerwone i
opadają

Owoce klonu to skrzydlaki

szczepione po dwa. Nasiona są
ciężkie, więc ich skrzydła muszą być
duże, żeby wiatr mógł je unieść.

Dąb:

Las, w którym rosną dęby nazywamy
dąbrową. Dęby żyją bardzo długo są
symbolem trwałości i
długowieczności. Najbardziej
znanym dębem w Polsce jest
„Bartek” , który ma 700 lat. Rośnie
koło wsi Bartków niedaleko Kielc.
Jednak najstarszym w Polsce dębem
jest „Bolesław”, który rośnie
niedaleko od Ustronia Morskiego i
ma około 800 lat.

Jest drzewem liściastym o
okazałych, charakterystycznych
liściach. Jego owoce to żołędzie,
znajdujące się w
charakterystycznych płaskich
miseczkach.

Lipa:

Jest to drzewo zwykle bardzo okazałe,
zrzucające liście na zimę z wielką, dość
zwartą koroną. Kwiaty lipy mają bardzo
silny zapach, który zwabia liczne
pszczoły i inne owady. Herbata z lipy
leczy przeziębienia i grypę.

Lipa zakwita już w czerwcu, ale pełnia
kwitnienia przypada na lipiec stąd
pochodzi nazwa miesiąca. Liście lipy
mają soczysty, zielony kolor, na jesieni
żółkną i brązowieją. Owoce lipy to
drobne kulki , przyczepione na
szypułkach w pęczkach po kilka do
jednego skrzydełka.

Miękkiego drewna lipowego używają
często rzeźbiarze. Ołtarz w Kościele
Mariackim w Krakowie został wykonany
przez Wita Stwosza właśnie z drewna
lipowego.

Buk:

Łatwo go rozpoznać po szarym,
gładkim i nieco lśniącym pniu.
Liście buka są lśniące. Młode
listki pokryte są na brzegach
drobnymi włoskami.
Charakterystyczne są owoce buka
– niewielkie kolczaste torebki, w
których znajdują się trójgraniaste
orzeszki. Nasiona Buka to bukiew.
Gdy nasiona dojrzeją, kolczasta
torebka pęka na czubku, dzieli się
na 4 klapki i wysypują się z niej
dwa orzeszki. W Polsce
najpiękniejsze lasy bukowe czyli
buczyny rosną w górach i na
Pomorzu. Pień buka jest długi i
prosty. Drewno bukowe ma mało
sęków.

Orzeszki buka

zbiera wiele

małych dzikich

zwierząt.

Gromadzą je na

zimę. Są też

przysmakiem

dzików. Po

uprażeniu

mogą je jeść

także ludzie.

Grab:

Jest to średniej wielkości drzewo
liściaste. Grab ma najtwardsze
drewno ze wszystkich polskich
drzew. Kiedyś robiono z niego
narzędzia rolnicze. Niektóre wyrabia
się z drewna grabu, np. grabie.
Dawniej ze względu na swoją
twardość drewno grabu było
używane do produkcji kół młyńskich.
Owoce grabu zwisają w pęczkach z
gałęzi. Każde nasiono ma swoje
własne skrzydełko w kształcie
małego samolociku i może daleko
polecieć z wiatrem.

Skrzydlaki z
nasionami

Gałązka ze
skrzydlakam
i

Nasiona
grabu

Liście grabu mają na brzegach

drobniutkie ząbki i są lekko
pofałdowane. Latem są
ciemnozielone, jesienią żółte.

Olsza:

Jest to drzewo liściaste rosnące w
miejscach wilgotnych. Najczęściej
można ją spotkać nad strumieniami,
rzekami i jeziorami lub w wilgotnych
wąwozach, na bagnach i torfowiskach.
Można ją łatwo poznać po malutkich,
brązowoszarych szyszeczkach, które
zwisają z gałęzi. Z tych ciemnych
szyszeczek wysypały się już zimą
nasiona, które później z wodą z
topniejącego śniegu opanowują nowe
tereny. Niedojrzałe szyszeczki z
nasionami są zielone.

Drewno olszy zaraz po ścięciu jest bardzo jasne, prawie
białe, ale pod wpływem powietrza nabiera koloru
pomarańczowoczerwonego.
Liście są długo zielone i dopiero późną jesienią opadają z
drzew

Topola osika:

Duże drzewo liściaste z luźną
koroną o prawie okrągłych
liściach, które mają długie
ogonki i poruszają się przy
najlżejszym podmuchu wiatru.
Liście opadają z drzewa przed
zimą , ale przedtem zmieniają
kolory. Z zielonych stają się
żółte, pomarańczowe,
czerwone.

Kora i drobne gałęzie osiki są
ważnym pokarmem jeleni i
saren. Dlatego zimą leśnicy
często ścinają młode osiki, aby
pomóc zwierzętom przetrwać
zimę.
Maleńkie nasiona topoli osiki
otoczone są długimi białymi
włoskami. W maju
i czerwcu wiatr roznosi je po
całej okolicy.

Jesion

Jest to wysokie drzewo z luźną,
rozłożystą koroną. Gatunek jesionu
rosnący w naszych lasach to jesion
wyniosły. Rosną najczęściej na
żyznych, wilgotnych glebach nad
brzegami wód, często w towarzystwie
olszy. Drewno jesionu było używane
do produkcji sprzętu sportowego, np.
nart.

Liść jesionu jest długi, złożony ze
szpiczasto zakończonych listków,
rozmieszczonych po obu stronach
łodyżki, zwanej osadką. Liście jesionu
żółkną i opadają.

Owoce jesionu zwisają w dużych pęczkach z gałęzi. Te

niedojrzałe są zielone, później żółkną, a dojrzałe są
brunatne. Są to spłaszczone, wydłużone i zaostrzone
orzeszki ze skrzydełkami umożliwiającymi rozsiewanie przez
wiatr. Opadają z drzewa od późnej jesieni przez całą zimę.

Jarząb

Jest to niewielkie drzewo popularnie
nazywane jarzębiną. Można je spotkać
w wielu miejscach np. Lasach,
miedzach w zaroślach. Sadzi się je
również jako drzewa ozdobne w
parkach, ogrodach, na skwerach i
wzdłuż ulic. Jarząb najłatwiej rozpoznać
latem i jesienią po owocach, które mają
kształt maleńkich jabłuszek. Owoce są
najpierw zielone, później
żółtopomarańczowe i wreszcie
czerwone.
W środku owoców znajdują się nasiona

owoce
jarzębu – są
ulubionym
pokarmem
ptaków oraz
wiewiórek i
gryzoni

nasiona jarzębu

Liście jarzębu są długie i składają się

z kilkunastu małych owalnych listków
rozmieszczonych po obu stronach osadki.

gałązka jarzębu

spód liścia

liście
jesienne

Hodowla własnego drzewa -

dąb

Materiały do hodowli:

- doniczka;

- drobne kamyki;

- spodek;

- ziemia lub kompost;

- żołędzie;

- plastikowa torebka;

- sznurek lub szeroka elastyczna taśma.

Uwaga!

Musisz uczynić to jesienią, zaraz po zebraniu żołędzi.

W przeciwnym razie żołądź uschnie w środku i nie

będzie zdolny do wykiełkowania.

Cała hodowla trwa około roku

Wykonanie:

Na dno doniczki wsyp garść kamyków, tak aby ułatwić
spływanie nadmiaru wody. Postaw doniczkę na spodku.

Wsyp ziemię lub kompost do dwóch trzecich
wysokości doniczki. Podlej ją tak, żeby była
wilgotna.

Połóż żołądź na powierzchni gleby. Potrzebuje on
przestrzeniu do wykiełkowania, dlatego w jednej
doniczce zasiej tylko jeden.

Przysyp żołądź warstwą gleby. Powinna ona mieć
grubość mniej więcej samego żołędzia.

Przymocuj plastikowa torebkę na szczycie doniczki. Będzie
ona utrzymywała wilgoć i nie będziesz musiał podlewać
swojej hodowli. Postaw doniczkę w dobrze
nasłonecznionym miejscu.

Po kilku tygodniach powinna pojawić się siewka. Kiedy
to się stanie, zdejmij torebkę i zacznij podlewać 2-3
razy w tygodniu tak, aby utrzymać stale wilgotną
ziemię.

Latem, o ile to możliwe, ustaw doniczkę na otwartym
powietrzu. Podlewaj tak, jak dotąd. Jesienią możesz
przesadzić młodą roślinę do ziemi.

Wykop dołek w ziemi nieco większy niż doniczka.
Delikatnie przenieś zawartość doniczki do dołka.
Uzupełnij ziemię i dokładnie ugnieć ją wokół
sadzonki.

Kora drzew – zajęcia

terenowe

Kora drzew jest ich skórą. I tak jak nie ma dwóch takich

samych odcisków palców, tak nie ma dwóch drzew o
identycznej korze. Każdy gatunek drzewa ma inną korę.
Zmienia się ona wraz ze starzeniem się drzewa. Możesz
założyć album odbitek kory.

Materiały:
 Pinezki;
 Kredki świecowe
 Taśma klejąca;
 Cienki mocny papier o wymiarach 30 cm x 30 cm

Wykonanie:

1. Wybierz drzewo o
gładkim pniu, bez
mchów
i porostów. Mocno
przyklej taśmą lub
przypnij pinezkami do
pnia kawałek papieru.

2. Bokiem kredki
świecowej mocno
pocieraj w górę i w dół
kartkę papieru, aż do
chwili, gdy cała pokryje
się odbitką kory.

3. Odklej papier od
drzewa.
Z tyłu kartki napisz nazwę
drzewa.

Zadania do wykonania w

domu lub klasie

Co to za drzewo? – zgadywanka

JAK ŚWIECZKI USTAWIŁA SZYSZKI
NA SMUKŁYCH SWYCH RAMIONACH.
SMUTNE BY BYŁY BEZ NIEJ GÓRY,
BO NIKT TAK NIE SZUMI JAK ONA.

Kiedy kwitnie lipa? – rebus

Rozwiąż rebus i wpisz odnalezione

słowo w kratki.

Wyliczanka - buk:

Uzupełnij ostatnie zdanie

wyliczanki
i naucz się jej na pamięć.

STUK, STUK
PUK, PUK
STUKAŁ DZIĘCIOŁ
W PEWNE DRZEWO.
DRZEWM TYM BYŁ

Rozwiązywanie zgadywanki

Odgadnij nazwy drzew i wpisz w odpowiednie

kratki.
Z każdego wyrazu wybierz literkę z
oznaczonej kratki.

Już wiem jakie to drzewo!

Zgadywanki wierszowane:

Odpowiedz na zagadki. Wpisz nazwę drzewa w

okienko.

Zgubiłem igły, gdy przyszła
zima
I czuję się taki goły
Dobrze, że wiosną nowe
wyrosną
I znów będę wesoły

Jestem ogromny i mam
muskuły Wyrosłem przed
wiekami A gdy mam
humor, wtedy częstuję
Zwierzęta żołędziami

Po całym parku wirują skrzydełka
Kręcą się jak szalone
Patrz do góry, czy wiesz, że
siedzisz Pod pięknym zielonym

Jeśli wiesz, czym w ogródku
zeschłe grabić liście
Wtedy nazwę tego drzewa
Zgadniesz oczywiście

RUNO LEŚNE

Do runa leśnego zaliczamy:

- Grzyby;
- Mszaki;
- Paprotniki
- Porosty.

Grzyby:

Można je spotkać w lesie przez cały rok. Jedne rosną

szczątkach roślin i zwierząt, a inne żyją kosztem innych
organizmów – roślin, zwierząt a nawet innych grzybów.

Budowa grzybów kapeluszowych:

grzybnia

kapelus
z

trzonek

owocnik

Grzyby odgrywają w lesie bardzo ważną rolę. Biorą

udział w gniciu i butwieniu resztek roślinnych i

zwierzęcych. Ma to dla lasu ogromne znaczenie.

Zapobiega gromadzeniu się liści, gałązek, nasion,

szyszek itp. Bez „pracy grzybów las byłby

składowiskiem martwych roślin i zwierząt.

Mikoryza:

Grzyby mogą współżyć z korzeniami określonych

drzew. Takie zjawisko nazywamy mikoryzą. Polega ona

na tym ,że grzyby dostarczają roślinom związków

mineralnych, w zamian za węglowodany lub inne

składniki, których nie mogą same wyprodukować.

Zjawisko mikoryzy wykorzystują grzybiarze ponieważ

wiedzą jaki grzyb współżyje z jakim drzewem:

 Brzoza – koźlarz babka;
 Sosna – maślak zwyczajny;
 Modrzew - maślak żółty;
 Świerk – borowik szlachetny;
 Buk – muchomor sromotnikowy

Samodzielna praca ucznia

Grzyby wchodząc w symbiozę z glonami tworzą nowe

organizmy –

porosty

należące również do runa leśnego.

Porosty są niezwykle rozpowszechnione , żyją na korze

drzew, skałach, ziemi. Są często organizmami pionierskimi.

Niesione pustynnym wiatrem fragmenty plechy misecznicy
jadalnej prawdopodobnie były biblijną manną. Do dzisiaj porost
ten jest jadany przez ludzi żyjących m na półpustynnych
obszarach Azji i północnej Afryki

Mszaki:

Są roślinami lądowymi. Mają prostą budowę. Brak u nich

korzeni, które zastępują chwytniki w postaci małych
wyrostków, brak również łodygi i liści. Na pionowych
częściach mchów, zwanych łodyżkami wyrastają elementy
określane mianem listków. Ponieważ mszakom woda jest
niezbędna do rozmnażania występują w miejscach cienistych
i wilgotnych.

Znaczenie mszaków w przyrodzie i życiu człowieka:



Magazynują wodę, dzięki czemu po

długotrwałych intensywnych opadach woda nie

spływa bezpośrednio do rzek (zdolności

retencyjne).



Stanowią środowisko życia wielu innych

organizmów;



Tworzą

torf

(mech torfowiec) – wykorzystywany

w ogrodnictwie w uprawie roślin, do wyrobu

tektury, w lecznictwie np. do kąpieli (borowina),

preparaty torfowe. Dawniej wysuszony torf

służył jako materiał opałowy i podściółka dla w

hodowli zwierząt.



Jako organizmy pionierskie przygotowują

środowisko dla innych organizmów bardziej

wymagających.



Tworzą torfowiska wpływając na mikroklimat

przez zwiększenie wilgotności.

Torfowce – mszaki, których łodyżki mają

zdolność nieograniczonego wzrostu, przy

czym rośnie tylko część szczytowa,

dolna zamiera tworząc pokłady torfu

Mech torfowiec

Paprotniki:

Należą do nich oprócz paproci także skrzypy i widłaki. Zbudowane z

łodygi, liści i korzeni. Mają zróżnicowaną budowę anatomiczną – tkanki
przewodzące, miękiszowe, mechaniczne oraz skórkę z aparatami
szparkowymi. Liście oprócz funkcji asymilacyjnej służy też do
wytwarzania zarodników.

CECHY CHARAKTERYSTYCZNE:



Obecność tkanek: okrywającej, wzmacniającej, miękiszowej,

przewodzącej oraz aparatów szparkowych;



Obecność organów: korzeń, łodyga (podziemna w postaci kłącza), liście;



Zarodnie skupione na spodniej stronie liści, czasami chronione osłonką

tzw. zawijką;



Do zapłodnienia wymagają obecności wody;

Kupki zarodni na spodniej stronie liścia

SKRZYPY – rosną w miejscach wilgotnych i cienistych,

ale można je spotkać na ugorach i suchych łąkach.

Są niewielkimi roślinami, a w ich ścianach

komórkowych występuje krzemionka, dlatego są

szorstkie w dotyku,

a ściśnięte w palcach charakterystycznie skrzypią

(stąd nazwa)

Skrzyp olbrzymi

WIDŁAKI – zimozielone rośliny, coraz rzadziej

spotykane w naszych lasach lub wyższych piętrach

górskich. Charakteryzuje je niezwykle długi cykl

rozwojowy. Od wykiełkowania zarodnika do

powstania dojrzałej rośliny mija niekiedy

20 lat.

Wszystkie gatunki widłaków są w Polsce pod

ochroną!!!

Wroniec widlasty

Znaczenie paprotników w przyrodzie i życiu

człowieka



W karbonie osiągnęły szczyt swojego

rozwoju i pozostawiły po sobie grube

pokłady węgla kamiennego – podstawowy

surowiec energetyczny;



Niegdyś zarodniki widłaków

wykorzystywano do produkcji ogni

sztucznych;



Dawniej pędy skrzypów były

wykorzystywane do polerowania

metalowych przedmiotów i do

garbowania skór;



Napar z ziela skrzypu działa moczopędnie

i stosowany bywa w leczeniu kamicy a

nawet miażdżycy;

PAPROCIE CHRONIONE W POLSCE

Pióropusznik
strusi

Języcznik
zwyczajny

Podrzeń żebrowiec

Paprotka zwyczajna

Salwinia pływająca

Długosz
królewski

ŚCIÓŁKA LEŚNA

Składa się z martwych nierozłożonych szczątków

roślin i zwierząt, gromadzących się na dnie lasu. Żyją
tu ważne dla lasu organizmy, tak zwani reducenci.
Rozdrabniają i rozkładają martwe części roślin i
zwierząt. Dzięki temu włączają zawarte w nich
składniki pokarmowe ponownie do obiegu materii.
Stają się one dostępne dla drzew i innych roślin

Zwierzęta żyjące w ściółce:

na dnie lasu żyją różne organizmy, np.

ślimaki i mrówki. Rozdrabniają one części

roślin, a powstałe szczątki stają się

pokarmem mniejszych organizmów.
Drobnymi resztkami roślin żywią się

mikroorganizmy, np. grzyby i bakterie.

Rozkładają je na prostsze związki

chemiczne, które zostają w glebie jako

składniki pokarmowe dla roślin.
Martwe drewno atakują grzyby oraz larwy

chrząszczy żywiących się drewnem.
Na zwierzęta żyjące w glebie polują między

innymi pająki i pareczniki. Gdy samce zginą

- zjadają je np. padlinożerne stonogi.
Odchody wszystkich zwierząt są źródłem

składników pokarmowych, szybko

uwalnianych z powrotem do podłoża

Zwierzęta ściółki:

stonoga

Powszechnie znane dżdżownice
żywią się szczątkami roślin i
zwierząt oraz odchodami
zwierząt. W lesie liściastym na 1
ha żyje w glebie do 250 000
dżdżownic

Ściółka w lesie iglastym
zawiera dużo żywicy, więc
rozkłada się wolniej niż
ściółka w lesie liściastym.

Każdy typ lasu ma inną
strukturę ściółki i żyją w niej
inne organizmy.

HODOWLA DŻDŻOWNIC

Materiały:

 Słoik;

Piasek;

Przesiana ziemia ogrodowa;

Suche liście;

Łopatka;

Spryskiwacz;

Miski;

Ciemna szmatka;

Dżdżownice.

Napełnij słoik na przemian warstwami
piasku i ziemi. Każdą warstwę o grubości
2,5 cm spryskaj wodą.

Delikatnie włóż dżdżownice do
słoika. Trzymaj je z dala od ostrego
światła. 5 lub 6 dżdżownic wystarczy
na słoik.

Ułóż na górnej warstwie ziemi suche
liście. Nastopnie przykryj dokładnie
słoik ciemną szmatką lub postaw w
ciemnym miejscu.

Jak pracują dżdżownice ?

Postaw słoik z dżdżownicami przez kilka

dni w spokoju, a potem zajrzyj do nich.

Zobaczysz, że dżdżownice wyryły tunele

w piasku i ziemi, a różne warstwy

zaczęły się ze sobą mieszać.

Dżdżownice ściągnęły również na dół, w

głąb ziemi, liście.

Dżdżownice nie zjedzą całych liści ani

roślinek, które wciągnęły w głąb ziemi.

Część zostawią. Ich resztki użyźnią

glebę, a dzięki temu rośliny będą lepiej

rosły. Tunelami wyrytymi prze

dżdżownice dotrze potrzebne korzeniom

roślin powietrze

Suche liście

ziemia

Ziemia z
piaskiem

Liście
ściągnięte
w głąb
gleby

piasek

Tunele
dżdżownic

dżdżownica

WYCIECZKA DO LASU

Kto jest właścicielem lasów państwowych?

i Lasy państwowe w Polsce są majątkiem

nas wszystkich i wszyscy możemy z niego
korzystać. Możemy tam odpoczywać, zbierać
grzyby, uprawiać sporty. Natomiast leśnicy
opiekują się tymi lasami w imieniu całego
społeczeństwa i troszczą się o to, aby
pozostawić je następnym pokoleniom.

Zasady zachowania w lesie
reguluje ustawa o lasach!

Zanim wyruszysz do lasu

Większość lasów w Polsce jest ogólnie dostępnych.

Może się jednak zdarzyć, że spotkasz na trasie
wędrówki tablicę zakazującą wstępu. Musisz ten
zakaz uszanować. Może on dotyczyć np. lasy
prywatnego lub lasu państwowego, w którym
prowadzone są prace niebezpieczne dla turystów.

Jak przygotować się do

wycieczki?

Strój na wycieczkę:

musi być dostosowany
do pory roku;
powinien być wygodny

i w spokojnym kolorze;

nie zapomnij o
wygodnych, mocnych
butach;
nauczyciel powinienen
powiadomić rodziców
o planowanej
wycieczce

Co należy zabrać na wycieczkę?

Niewielki plecak, do którego

spakujesz:
Napój;
Prowiant;
Notes i ołówek do robienia

notatek;
Lupę;
Kompas;
Lornetkę;
Mapę;
Przewodnik;
Atlas;

Jak należy zachować się w

lesie?

Lasy są otwarte dla wszystkich. Przebywając tu, nie

możesz jednak zapomnieć, że jesteś w lesie tylko
gościem. Ten świat należy do roślin, grzybów,
zwierząt i … bakterii. Las służy nam, ale należy
szanować jego prawa tak, aby służył następnym
pokoleniom.

Straż leśna

W lasach działa

straż leśna. Strażnik
leśny najczęściej
służy pomocą, np.
wskazuje drogę.
Może jednak w
uzasadnionych
sytuacjach
zatrzymać pojazd,
skontrolować bagaż,
nałożyć mandat
karny.