Międzynarodowe
Stosunki
Gospodarcze
Maciej Pietrzykowski
Katedra Strategii i Polityki
Konkurencyjności Międzynarodowej
Zakres przedmiotu
1. Teorie wymiany międzynarodowej
1.1. Przedmiot MSG, Model Ricardiański,
niemobilne czynniki produkcji a podział
dochodu
1.2. Model Heckshera – Ohlina, Standardowy model
wymiany międzynarodowej
1.3. Korzyści ze skali produkcji, handel
wewnątrzgałęziowy oraz międzynarodowe
przepływy czynników produkcji
2. Międzynarodowa polityka handlowa
2.1. Instrumenty polityki handlowej i ekonomia
polityczna polityki handlowej
2.2. Polityka handlowa krajów rozwijających się i
krajów rozwiniętych
Zakres przedmiotu (studia II
stopnia Ekonomia
międzynarodowa)
3. Kursy walutowe i makroekonomia gospodarki
otwartej
3.1. Pieniądz, stopy procentowe i kursy walutowe
3.2. Poziom cen i kurs walutowy w długim okresie
3.3. Poziom cen i kurs walutowy w krótkim okresie
3.4. Stałe kursy i interwencje na rynkach walutowych
4. Międzynarodowa polityka makroekonomiczna
4.1. Polityka makroekonomiczna i koordynacja w
warunkach zmiennych kursów walutowych
4.2. Optymalne obszary walutowe i doświadczenia
UGW
4.3. Globalny rynek kapitałowy
4.4 Nowe kraje rynkowe, wzrost, kryzys, reformy
Literatura podstawowa
P.R. Krugman, M. Obstfeld, Ekonomia
Międzynarodowa, WN PWN, Warszawa
2007
P.R. Krugman, M. Obstfeld, International
Economics. Theory and Policy, Seventh
Edition, Addison-Wesley Publishing
Company, 2004
Literatura uzupełniająca
Tomasz Rynarzewski, Anna Zielińska-
Głębocka, Międzynarodowe Stosunki
Gospodarcze, WN PWN, Warszawa
2006
Adam Budnikowski, Międzynarodowe
stosunki gospodarcze, PWE, Warszawa
2006
Marian Guzek, Międzynarodowe
stosunki gospodarcze. Zarys teorii i
polityki handlowej, Wydawnictwo WSB,
Poznań 2001
Zaliczenie przedmiotu
Test egzaminacyjny
Definicje pojęć
Pytania prawda/fałsz
Pytania analityczno-opisowe
Zadanie
Tryb egzaminacyjny
Egzamin
Egzamin poprawkowy
Egzamin poprawkowy drugi
Egzamin komisyjny
Wykład I
Wprowadzenie do teorii
handlu
Model Ricardiański
Teorie wymiany I
Merkantylizm
Teoria przewagi absolutnej
Teoria przewagi komparatywnej
D. Ricardo
G. Haberler – (teoria kosztów
alternatywnych)
MERKANTYLIZM
Thomas Munn (1571-1641)
Silne państwo
Duży zakres regulacji nastawionej na zdobycie
i utrzymanie nadwyżki handlowej
Polityka nastawiona na ochronę rodzimych
producentów i interesów władców
Handel (zagraniczny) podstawowym
sposobem na poprawę zamożności
kraju/władcy (akumulacja rezerw złota i srebra)
Teoria przewagi absolutnej
Adam Smith (1723-1790)
Wolne kraje będą handlować, gdy
wymiana przyniesie obopólne korzyści
wszystkim uczestniczącym krajom’
Handel między krajami oparty jest na
przewadze absolutnej:
specjalizacja – wymiana – korzyści:
lepsze wykorzystanie zasobów
wzrost produkcji w obu krajach
Model Ricardiański
Założenia:
Jeden czynnik – praca
Dwa dobra:
Wino (W)
Ser (C)
Technologia (za pomocą wydajności pracy)
a
LW
= liczba godzin/1 galon wina
a
LC
= liczba godzin/ 1 funt sera
Możliwości produkcyjne: PF
a
LC
Q
C
+a
LW
Q
W
≤L
Model Ricardiański –
założenia cd.
Jaki mechanizm określa faktyczne rozmiary
produkcji?
Założenie globalne:
Podaż = f(maksymalnych przychodów)
Stąd:
Faktyczna produkcja zależeć będzie od cen
względnych C oraz W
… i zostanie określona przez przepływ L
do tego sektora, który oferuje wyższe
płace
Model Ricardiański –
założenia cd.
Ceny:
Ser: P
C
Wino: P
W
Godzinowe stawki płacy:
Sektor C: P
C
/a
LC
Sektor W: P
W
/a
LW
Założenie: P
C
/a
LC
>P
W
/a
LW
W myśl w/w założenia płace w sektorze C będą
wyższe niż w sektorze W, gdy:
P
C
/P
W
>a
LC
/a
LW
Model Ricardiański –
założenia cd.
Mamy trzy ogólne przypadki:
P
C
/P
W
>a
LC
/a
LW
specjalizacja w C
P
C
/P
W
<a
LC
/a
LW
specjalizacja w W
P
C
/P
W
=a
LC
/a
LW
oba produkty są
przedmiotem wytwarzania
Znaczenie a
LC
/a
LW
Jest to koszt alternatywny sera w przeliczeniu na
wino
Wniosek ogólny:
gospodarka będzie się specjalizować w
produkcji sera, jeśli relatywna cena sera
przekracza jego koszt alternatywny, natomiast
w produkcji wina – jeśli relatywna cena sera jest
mniejsza od jego kosztu alternatywnego
przy braku wymiany międzynarodowej
relatywne ceny dóbr równe są relatywnym
jednostkowym nakładom pracy
w warunkach wymiany międzynarodowej cena
równowagi ukształtuje się pomiędzy kosztami
alternatywnymi obu krajów
Wymiana a jeden czynnik
produkcji
Kraj: a
LC
, a
LW
, Q
W
, Q
C
, L
Zagranica: a
LC
*, a
LW
*, Q
W
*, Q
C
*, L*
Założenie:
Stosunek jednostkowych nakładów pracy
potrzebnych do wytworzenia C do
jednostkowych nakładów pracy
potrzebnych do wytworzenia W jest
niższy w kraju niż za granicą
Stąd: a
LC
/a
LW
<a
LC
*/a
LW
*
Ujęcie graficzne
Przykład:
Robotnicy z Chin zarabiają mniej niż 2
euro za godzinę pracy, jeśli pozwolimy
Chinom eksportować tyle ile zechcą do
UE, to płaca robotników we Wspólnocie
spadnie do tego samego poziomu. Nie
można importować koszuli za 3 euro bez
importowania towarzyszącej jej niskiej
płacy. Proszę to skomentować.
Rozwiązanie:
Jest to typowy przykład argumentu
wyzysku płacy (pauper labor argument).
Unia Europejska jest znacznie bardziej
efektywna w wielu innych dziedzinach,
dlatego i tak odniesie korzyści z
wymiany z Chinami. Korzyści z wymiany
opierają się bowiem nie na absolutnych,
ale na względnych wydajnościach pracy
Dowód:
Założenia:
Oba kraje produkują tylko dwa produkty statki i koszule przy
użyciu jednego czynnika – pracy. Wydajności pracy są
następujące:
UE Chiny
a
lk
= 1
a
lk
= 5
a
ls
= 10
a
ls
= 100
koszt alternatywny 1/10
koszt alternatywny = 1/20
cena równowagi = 1/15
Brak wymiany
UE 10 koszul albo 1 statek Chiny 1 statek albo 20 koszul
Wymiana
UE eksportując 1 statek zyskują 15 koszul
Chiny eksportując 20 koszul zyskują 1,33 statku
Mechanizm korzyści
komparatywnych z wymiany w
modelu Ricardiańskim
Różnice w relatywnej produktywności
Specjalizacja
Korzyści z wymiany
Handel jako pośrednia metoda produkcji
Poszerzenie możliwości produkcyjnych
Model Ricardiański - dowody
empiryczne
Salvatore D. Relatywna produktywność pracy i przewaga komparatywna – USA i
UK
Model Ricardiański - dowody
empiryczne
Lee H.H. Relatywna produktywność pracy i przewaga komparatywna – Japonia i
Korea
Model Ricardiański - dowody
empiryczne
Salvatore D. Relatywny koszt jednostkowy i relatywny eksport – USA i
Japonia