Osteologia

Osteologia

I.

I.

Kości tułowia

Kości tułowia

1.

1.

Kości kręgosłupa

Kości kręgosłupa

2.

2.

Kości klatki piersiowej

Kości klatki piersiowej

II.

II.

Kości czaszki

Kości czaszki

III.

III.

Kości kończyny górnej

Kości kończyny górnej

IV.

IV.

Kości kończyny dolnej

Kości kończyny dolnej

Kości kręgosłupa:

Kości kręgosłupa:

Kręgosłup -

Kręgosłup -

columna vertebralis

columna vertebralis

składa

składa

się z 33 – 34 kręgów, z czego:

się z 33 – 34 kręgów, z czego:



7 to kręgi szyjne(vertebae cervicales)

7 to kręgi szyjne(vertebae cervicales)



12 to kręgi piersiowe (vertebrae thoracicae)

12 to kręgi piersiowe (vertebrae thoracicae)



5 kręgi lędźwiowe (vertebrae lumbales)

5 kręgi lędźwiowe (vertebrae lumbales)



5 kręgi krzyżowe (vertebrae sacrales)

5 kręgi krzyżowe (vertebrae sacrales)



4-5 to kręgi guziczne (vertebrae coccygeae)

4-5 to kręgi guziczne (vertebrae coccygeae)

Kręgosłup stanowi ruchomą oś

Kręgosłup stanowi ruchomą oś

tułowia i szyi, biegnie od podstawy

tułowia i szyi, biegnie od podstawy

czaszki do dolnego końca tułowia,

czaszki do dolnego końca tułowia,

wraz z klatką piersiową (żebrami i

wraz z klatką piersiową (żebrami i

mostkiem) stanowi kościec osiowy

mostkiem) stanowi kościec osiowy

ustroju.

ustroju.

kręgi piersiowe

kręgi piersiowe

są mocniej zbudowane

są mocniej zbudowane

niż kręgi szyjne,

niż kręgi szyjne,

kręgi lędźwiowe

kręgi lędźwiowe

zaś mocniej od

zaś mocniej od

piersiowych,

piersiowych,

kręgi krzyżowe

kręgi krzyżowe

zrastają się w

zrastają się w

pojedynczą kość.

pojedynczą kość.

kręgi guziczne

kręgi guziczne

występują w stanie

występują w stanie

szczątkowym i nie odgrywają żadnej

szczątkowym i nie odgrywają żadnej

roli w mechanice, zrastają się w

roli w mechanice, zrastają się w

jedną kość podobnie jak kość

jedną kość podobnie jak kość

krzyżowa.

krzyżowa.

Kręgi ruchome kręgosłupa określa

Kręgi ruchome kręgosłupa określa

się mianem

się mianem

kręgów prawdziwych

kręgów prawdziwych

kręgosłupa (szyjne, piersiowe,

kręgosłupa (szyjne, piersiowe,

lędzwiowe) podczas gdy krzyżowe

lędzwiowe) podczas gdy krzyżowe

i guziczne nazywa się

i guziczne nazywa się

rzekomymi.

rzekomymi.

Budowa kręgu

Budowa kręgu

W każdym kręgu wyróżnia się:

W każdym kręgu wyróżnia się:



Część przednią czyli

Część przednią czyli

trzon kręgu

trzon kręgu

(

(

corpus vertebrae

corpus vertebrae

)

)



Część tylną czyli

Część tylną czyli

łuk kręgu

łuk kręgu

(

(

arcus

arcus

vertebrae

vertebrae

)

)

Trzon kręgu

Trzon kręgu

posiada:

posiada:



kształt walca

kształt walca



dwie powierzchnie – górna i dolna

dwie powierzchnie – górna i dolna



między łukiem z trzonem przebiega otwór

między łukiem z trzonem przebiega otwór

kręgowy

kręgowy



nakładające się na siebie kręgi tworzą kanał

nakładające się na siebie kręgi tworzą kanał

kręgowy

kręgowy



tylna powierzchnia trzonu stanowi ścianę

tylna powierzchnia trzonu stanowi ścianę

przednią otworu kręgowego

przednią otworu kręgowego



na ścianie przedniej otworu kręgowego

na ścianie przedniej otworu kręgowego

znajdują się otwory, przez które przechodzą

znajdują się otwory, przez które przechodzą

żyły trzonów kręgów.

żyły trzonów kręgów.

Łuk kręgu

Łuk kręgu

składa się z:

składa się z:



nasady kręgu (początkowy odcinek)

nasady kręgu (początkowy odcinek)



dwóch wcięć kręgowych: górne-

dwóch wcięć kręgowych: górne-

płytsze i dolne- głębsze

płytsze i dolne- głębsze



oba wcięcia po nałożeniu się na

oba wcięcia po nałożeniu się na

siebie tworzą otwór międzykręgowy,

siebie tworzą otwór międzykręgowy,

przez który przechodzą naczynia

przez który przechodzą naczynia



płytki łuku kręgu łącząc się ze sobą

płytki łuku kręgu łącząc się ze sobą

tworzą tylne ograniczenie otworu

tworzą tylne ograniczenie otworu

kręgowego

kręgowego



od łuku kręgu wychodzi 7 wyrostków:

od łuku kręgu wychodzi 7 wyrostków:

•

tylny wyrostek kolczysty (processus spinosus)

tylny wyrostek kolczysty (processus spinosus)

•

wyrostki poprzeczne (processus transversi)

wyrostki poprzeczne (processus transversi)

•

wyrostki stawowe dolne i górne (processus

wyrostki stawowe dolne i górne (processus

articulares superiorem et inferiores)

articulares superiorem et inferiores)



wyrostki stawowe służą do stawowego

wyrostki stawowe służą do stawowego

połączenia kręgów między sobą

połączenia kręgów między sobą



wyrostki kolczyste i poprzeczne są

wyrostki kolczyste i poprzeczne są

miejscami przyczepów mięsni i więzadeł

miejscami przyczepów mięsni i więzadeł

Kręgi szyjne

Kręgi szyjne

Charakterystyczną cechą kręgu szyjnego jest

Charakterystyczną cechą kręgu szyjnego jest

wyrostek poprzeczny

wyrostek poprzeczny

, który składa się z:

, który składa się z:



dwóch listewek kostnych, zrastających się i tworzących

dwóch listewek kostnych, zrastających się i tworzących

otwór

otwór

wyrostka poprzecznego

wyrostka poprzecznego

(

(

foramen transversarium

foramen transversarium

), w którym

), w którym

poczynając od kręgu 6-tego przebiegają tętnice i żyły kręgowe

poczynając od kręgu 6-tego przebiegają tętnice i żyły kręgowe

oraz splot nerwów współczulnych

oraz splot nerwów współczulnych



każda listewka zakończona jest

każda listewka zakończona jest

guzkiem

guzkiem

(

(

tuberculum anterius et

tuberculum anterius et

posterius

posterius

)

)



pomiędzy guzkami przebiega rowek przeznaczony dla przedniej

pomiędzy guzkami przebiega rowek przeznaczony dla przedniej

gałęzi nerwu rdzeniowego

gałęzi nerwu rdzeniowego



wyrostek kolczysty dzieli się na dwie guzowato zakończone części

wyrostek kolczysty dzieli się na dwie guzowato zakończone części

Kręg szczytowy

Kręg szczytowy

(

(

atlas

atlas

):

):

•

zamiast trzonu posiada

zamiast trzonu posiada

łuk przedni

łuk przedni

(

(

arcus

arcus

anterior

anterior

)

)

•

na przedniej części łuku przedniego znajduje

na przedniej części łuku przedniego znajduje

się guzek przedni, zaś na tylniej

się guzek przedni, zaś na tylniej

dołek zębowy

dołek zębowy

(

(

fovea dentis

fovea dentis

), powierzchnia stawowa dla

), powierzchnia stawowa dla

połączenia z zębem obrotnika

połączenia z zębem obrotnika

•

wyrostki stawowe zastępują dwie pary

wyrostki stawowe zastępują dwie pary

powierzchni stawowych, oparte na masywnych

powierzchni stawowych, oparte na masywnych

podstawach, tzw.

podstawach, tzw.

bocznych częściach kręgu

bocznych częściach kręgu

szczytowego

szczytowego

(

(

massae laterales

massae laterales

)

)

•

górne powierzchnie stawowe zw.

górne powierzchnie stawowe zw.

dołkami stawowymi

dołkami stawowymi

górnymi

górnymi

(

(

foveae articulares superiores

foveae articulares superiores

) łączą się z

) łączą się z

potylicą

potylicą

•

dolne dołki stawowe

dolne dołki stawowe

(

(

foveae articulares inferiores

foveae articulares inferiores

), łączą

), łączą

się z kręgiem obrotowym

się z kręgiem obrotowym

•

wyrostki poprzeczne z odchodzą od jego części bocznych

wyrostki poprzeczne z odchodzą od jego części bocznych

•

wyrostek kolczysty zastępuje

wyrostek kolczysty zastępuje

guzek tylny

guzek tylny

(

(

tuberculum

tuberculum

posterius

posterius

), przdzielony

), przdzielony

bruzdą tętnicy kręgowej

bruzdą tętnicy kręgowej

(sulcus

(sulcus

arteriae vertebralis), w bruździe tej biegną t. i ż.

arteriae vertebralis), w bruździe tej biegną t. i ż.

kręgowa oraz pierwszy nerw szyjny

kręgowa oraz pierwszy nerw szyjny

Kręg obrotowy

Kręg obrotowy

(

(

axis

axis

):

):



posiada

posiada

ząb

ząb

(dens), który stanowi trzon kręgu szczytowego,

(dens), który stanowi trzon kręgu szczytowego,



ząb posiada

ząb posiada

powierzchnie stawową przednią

powierzchnie stawową przednią

(facies

(facies

articularis anterior )– dla połączenia z łukiem i

articularis anterior )– dla połączenia z łukiem i

powierzchnie stawową tylną (facies articularis posterior)

powierzchnie stawową tylną (facies articularis posterior)



powierzchnie stawowe dolne znajdują się już na wyrostkach

powierzchnie stawowe dolne znajdują się już na wyrostkach

stawowych dolnych

stawowych dolnych



na wyrostkach poprzecznych 1 i 2 kręgu

na wyrostkach poprzecznych 1 i 2 kręgu



szyjnego nie ma bruzdy ani guzka nerwu rdzeniowego

szyjnego nie ma bruzdy ani guzka nerwu rdzeniowego

Kręg wystający

Kręg wystający

(

(

vertebra

vertebra

prominens

prominens

)

)

kręg szyjny wystający, przejściowy, między odc. C i Th,

kręg szyjny wystający, przejściowy, między odc. C i Th,

posiada niektóre cechy kręgów piersiowych, takie jak:

posiada niektóre cechy kręgów piersiowych, takie jak:



długi, nierozdwojony wyrostek kolczysty,

długi, nierozdwojony wyrostek kolczysty,



dołki żebrowe

dołki żebrowe

(

(

foveae costales

foveae costales

)

)



otwór wyrostka poprzecznego zawiera różne kształty,

otwór wyrostka poprzecznego zawiera różne kształty,



czasem zupełnie zanika

czasem zupełnie zanika



przednia blaszka wyrostka poprzecznego może stać się bardziej

przednia blaszka wyrostka poprzecznego może stać się bardziej

widoczna i występować jako mniej lub bardziej rozwinięte

widoczna i występować jako mniej lub bardziej rozwinięte

szczątkowe żebro szyjne

szczątkowe żebro szyjne

Kręgi piersiowe

Kręgi piersiowe

Kręgi piersiowe charakteryzują się

Kręgi piersiowe charakteryzują się

obecnością:

obecnością:



dołków żebrowych

dołków żebrowych

(foveae costales) na

(foveae costales) na

bocznych powierzchniach tuż przy

bocznych powierzchniach tuż przy

nasadzie łuku

nasadzie łuku



dołków żebrowych na wyrostkach

dołków żebrowych na wyrostkach

poprzecznych na dziesięciu górnych

poprzecznych na dziesięciu górnych

kręgach

kręgach

Kręgi lędźwiowe

Kręgi lędźwiowe

Kręgi lędźwiowe:

Kręgi lędźwiowe:



nie mają otworów w wyrostkach poprzecznych (typowe dla

nie mają otworów w wyrostkach poprzecznych (typowe dla

kręgów C)

kręgów C)



nie posiadają powierzchni stawowych dla żeber

nie posiadają powierzchni stawowych dla żeber



wyrostek poprzeczny jest szczątkowym żebrem stąd nazwa

wyrostek poprzeczny jest szczątkowym żebrem stąd nazwa

–

–

wyrostek żebrowy

wyrostek żebrowy

(

(

processus costarius

processus costarius

)

)



z tyłu u nasady wyrostka żebrowego znajduje się

z tyłu u nasady wyrostka żebrowego znajduje się

wyrostek

wyrostek

dodatkowy

dodatkowy

(

(

processus accessorius

processus accessorius

)

)



na bocznej stronie górnego wyrostka stawowego występuje

na bocznej stronie górnego wyrostka stawowego występuje

wyrostek suteczkowaty

wyrostek suteczkowaty

(

(

processus mamillaris

processus mamillaris

)

)

Kość krzyżowa

Kość krzyżowa



posiada kształt klina, gdzie

posiada kształt klina, gdzie

podstawa

podstawa

(

(

basis ossis sacri

basis ossis sacri

)

)

łączy się z kręgiem lędźwiowym a wierzchołek (

łączy się z kręgiem lędźwiowym a wierzchołek (

apel ossis

apel ossis

sacri

sacri

) z kością guziczną

) z kością guziczną



powierzchnia przednia zw. miedniczną jest wklęsła, zaś

powierzchnia przednia zw. miedniczną jest wklęsła, zaś

powierzchnia tylna zw. grzbietową jest wypukła

powierzchnia tylna zw. grzbietową jest wypukła



powstała ze zrośnięcia się pięciu kręgów krzyżowych

powstała ze zrośnięcia się pięciu kręgów krzyżowych



na podstawie występują:

na podstawie występują:

•

wyrostki stawowe górnych wraz z łukiem kręgu

wyrostki stawowe górnych wraz z łukiem kręgu

•

wyraźnie ukształtowana górna powierzchnia trzonu pierwszego

wyraźnie ukształtowana górna powierzchnia trzonu pierwszego

kręgu krzyżowego

kręgu krzyżowego



kanał krzyżowy

kanał krzyżowy

(canalis sacralis), znajduje się między

(canalis sacralis), znajduje się między

łukiem a trzonem kręgu

łukiem a trzonem kręgu



dolne ujście kanału krzyżowego zwane jest

dolne ujście kanału krzyżowego zwane jest

rozworem

rozworem

krzyżowym

krzyżowym

(

(

hiatus sacralis

hiatus sacralis

)

)



rozwór krzyżowy ograniczony jest po bakach przez wyrostki

rozwór krzyżowy ograniczony jest po bakach przez wyrostki

stawowe zwane

stawowe zwane

różkami krzyżowymi

różkami krzyżowymi

(

(

cornua sacralia

cornua sacralia

)

)



na obu powierzchniach kości krzyżowej występują

na obu powierzchniach kości krzyżowej występują

otwory

otwory

miednicze i grzbietowe

miednicze i grzbietowe

(foramina sacralia pelvina et

(foramina sacralia pelvina et

dorsalna), które dopowiadają otworom międzykręgowym

dorsalna), które dopowiadają otworom międzykręgowym



kresy poprzeczne

kresy poprzeczne

(

(

linea tranasversae

linea tranasversae

)na powierzchni

)na powierzchni

miedniczej

miedniczej



na części bocznej znajduje się

na części bocznej znajduje się

powierzchnia

powierzchnia

uchowata

uchowata

(

(

facies auricularis

facies auricularis

)

)



tuz za powierzchnią uchowatą znajduje się

tuz za powierzchnią uchowatą znajduje się

guzowatość krzyżowa

guzowatość krzyżowa

(

(

tuberositas sacralis

tuberositas sacralis

)

)



na powierzchni grzbietowej znajdują się 3

na powierzchni grzbietowej znajdują się 3

grzebienie:

grzebienie:

•

grzebień krzyżowy pośrodkowy

grzebień krzyżowy pośrodkowy

(

(

srista sacralis mediana

srista sacralis mediana

)

)

•

grzebień krzyżowy pośredni

grzebień krzyżowy pośredni

(

(

srista sacralis intermedia

srista sacralis intermedia

)

)

•

grzebień krzyżowy boczny

grzebień krzyżowy boczny

(

(

srista sacralis lateralis

srista sacralis lateralis

)

)

Kość guziczna

Kość guziczna

Kręgi ogonowe:

Kręgi ogonowe:



występują w postaci szczątkowej

występują w postaci szczątkowej



pierwszy zachował cechy budowy

pierwszy zachował cechy budowy

kręgów takie jak: trzon, szczątkowe

kręgów takie jak: trzon, szczątkowe

wyrostki poprzeczne i wyrostki

wyrostki poprzeczne i wyrostki

stawowe górne zwane

stawowe górne zwane

różkami

różkami

guzicznymi

guzicznymi

(

(

cornua coccygea

cornua coccygea

)

)

Połączenia kręgów

Połączenia kręgów

Połączenia kręgów dzieli się na

Połączenia kręgów dzieli się na

połączenia między:

połączenia między:



trzonami (chrząstkozrosty,

trzonami (chrząstkozrosty,

więzozrosty – połączenia ścisłe)

więzozrosty – połączenia ścisłe)



wyrostkami stawowymi (znaczna

wyrostkami stawowymi (znaczna

ruchomość, połączenia wolne)

ruchomość, połączenia wolne)

Połączenia trzonów –

Połączenia trzonów –

krążki

krążki

międzystanowe

międzystanowe

(

(

disci intervertebralis

disci intervertebralis

):

):

•

budowa:

budowa:

pierścień włóknisty

pierścień włóknisty

- część obwodowa

- część obwodowa

i

i

jądro miażdżyste -

jądro miażdżyste -

cześć środkowa, które u

cześć środkowa, które u

osób młodych jest galaretowate

osób młodych jest galaretowate

•

pierścień włóknisty zbudowany jest z blaszek

pierścień włóknisty zbudowany jest z blaszek

kształtu cylindrycznego, które zbudowane są z

kształtu cylindrycznego, które zbudowane są z

włókien kolagenowych o przebiegu przeciwnym

włókien kolagenowych o przebiegu przeciwnym

do siebie w kolejnych blaszkach; blaszki

do siebie w kolejnych blaszkach; blaszki

wewnętrzne są położone bardziej poziomo,

wewnętrzne są położone bardziej poziomo,

zewnętrzne zaś bardziej pionowo

zewnętrzne zaś bardziej pionowo

•

są 23 krążki, pierwszy znajduje się

są 23 krążki, pierwszy znajduje się

między II a III kręgiem szyjnym, ostatni

między II a III kręgiem szyjnym, ostatni

między kręgiem lędźwiowym a kością

między kręgiem lędźwiowym a kością

krzyżową

krzyżową

•

wysokość wzrasta od góry ku dołowi

wysokość wzrasta od góry ku dołowi

•

w poszczególnych odcinkach kręgosłupa

w poszczególnych odcinkach kręgosłupa

wysokość przedniego brzegu różni się od

wysokość przedniego brzegu różni się od

brzegu tylnego

brzegu tylnego

Stawy międzykręgowe:

Stawy międzykręgowe:



czyli stykające się ze sobą

czyli stykające się ze sobą

powierzchnie stawowe wyrostków

powierzchnie stawowe wyrostków

stawowych

stawowych



liczą 23 pary, posiadają cienkie

liczą 23 pary, posiadają cienkie

torebki stawowe

torebki stawowe

Więzadła kręgosłupa

Więzadła kręgosłupa

•

więzadła podłużne przednie i tylne

więzadła podłużne przednie i tylne

, (

, (

ligamentum

ligamentum

longitudinale anterius et postrius

longitudinale anterius et postrius

) przebiegają na

) przebiegają na

trzonach kręgowych, więzadło przednie jest silną,

trzonach kręgowych, więzadło przednie jest silną,

szeroką taśma hamującą zgięcie w tył, nadmierne

szeroką taśma hamującą zgięcie w tył, nadmierne

prostowanie kręgosłupa

prostowanie kręgosłupa

•

więzadło nadkolcowe

więzadło nadkolcowe

(

(

ligamentum supraspinale

ligamentum supraspinale

),

),

biegnie wzdłuż wyrostków kolczystych zaczynając na 7

biegnie wzdłuż wyrostków kolczystych zaczynając na 7

kręgu szyjnym a kończąc na grzebieniu pośrodkowym na

kręgu szyjnym a kończąc na grzebieniu pośrodkowym na

kości krzyżowej, Funkcja?

kości krzyżowej, Funkcja?

•

więzadło karkowe

więzadło karkowe

(

(

ligamentum nuchae

ligamentum nuchae

), przyczepia się

), przyczepia się

do guzowatości potylicznej i do wyr. kolczystych III – VII

do guzowatości potylicznej i do wyr. kolczystych III – VII

kręgu szyjnego, występuje w formie szczątkowej

kręgu szyjnego, występuje w formie szczątkowej

•

więzadła żółte

więzadła żółte

, (

, (

ligamenta flava,

ligamenta flava,

) przebiegają

) przebiegają

pomiędzy łukami poszczególnych kręgów,

pomiędzy łukami poszczególnych kręgów,

zamykając od tyłu kanał kręgowy,

zamykając od tyłu kanał kręgowy,

•

więzadła międzypoprzeczne

więzadła międzypoprzeczne

(

(

ligamenta

ligamenta

intertransversaria

intertransversaria

) łączą wyrostki poprzeczne,

) łączą wyrostki poprzeczne,

•

więzadła międzykolcowe

więzadła międzykolcowe

(

(

ligamenta

ligamenta

intrspinalia

intrspinalia

), w postaci błon łączą wyrostki

), w postaci błon łączą wyrostki

kolczyste

kolczyste

Połączenie V kręgu lędźwiowego z

Połączenie V kręgu lędźwiowego z

kością krzyżową:

kością krzyżową:



krążek międzykręgowy jest w kształcie klina,

krążek międzykręgowy jest w kształcie klina,

ostrze zwrócone ku tyłowi, w ten sposób

ostrze zwrócone ku tyłowi, w ten sposób

powstaje kąt lędźwiowo krzyżowy,

powstaje kąt lędźwiowo krzyżowy,



przedłużenie więzadła podłużnego

przedłużenie więzadła podłużnego

przedniego i tylnego

przedniego i tylnego



więzadło żółte

więzadło żółte



więzadło międzykolcowe i nadkolcowe

więzadło międzykolcowe i nadkolcowe



więzadło biodrowo – lędźwiowe (bardzo

więzadło biodrowo – lędźwiowe (bardzo

silne, łączy miednicę z kręgosłupem)

silne, łączy miednicę z kręgosłupem)

Połączenie między kością

Połączenie między kością

krzyżową a gużiczną:

krzyżową a gużiczną:



krążek międzykręgowy oraz stawy między

krążek międzykręgowy oraz stawy między

różkami oby kości

różkami oby kości



więzadła krzyżowo – guziczne przednie,

więzadła krzyżowo – guziczne przednie,

tylne i boczne

tylne i boczne

Połączenie to często ulega

Połączenie to często ulega

skostnieniu.

skostnieniu.

Połączenia kręgosłupa z

Połączenia kręgosłupa z

czaszką

czaszką

Cechy charakterystyczne połączenia

Cechy charakterystyczne połączenia

kręgosłupa z czaszką:

kręgosłupa z czaszką:



duża ruchomość głowy

duża ruchomość głowy



silny układ więzadłowy zabezpieczający

silny układ więzadłowy zabezpieczający

połączenie mózgowia z rdzeniem

połączenie mózgowia z rdzeniem



tworzą je dwa stawy: szczytowo –

tworzą je dwa stawy: szczytowo –

potyliczny i szczytowo – obrotowy

potyliczny i szczytowo – obrotowy

Staw szczytowo –

Staw szczytowo –

potyliczny (

potyliczny (

articulatio

articulatio

atlantooccipitalis

atlantooccipitalis

):

):

•

tworzą

tworzą

kłykcie potyliczne

kłykcie potyliczne

(condyli occipitales) i

(condyli occipitales) i

dołki stawowe górne kręgu szczytowego

dołki stawowe górne kręgu szczytowego

•

zachodzą ruchy zginania, prostowania i

zachodzą ruchy zginania, prostowania i

nieznaczne zgięcia boczne

nieznaczne zgięcia boczne

•

staw otoczony jest torebką stawową

staw otoczony jest torebką stawową

•

przestrzeń miedzy kością potyliczną a kręgiem

przestrzeń miedzy kością potyliczną a kręgiem

szczytowym zamykają błony szczytowo

szczytowym zamykają błony szczytowo

potyliczne przednia i tylna

potyliczne przednia i tylna

Staw szczytowo – obrotowy

Staw szczytowo – obrotowy

(

(

articulatio atlantoaxialis

articulatio atlantoaxialis

)

)

W skład którego wchodzą

W skład którego wchodzą

:

:



szczytowo – obrotowo boczny

szczytowo – obrotowo boczny

, utworzony z powierzchni

, utworzony z powierzchni

stawowych kręgu szczytowego i obrotowego, staw

stawowych kręgu szczytowego i obrotowego, staw

zaopatrzony w wiotkie torebki stawowe

zaopatrzony w wiotkie torebki stawowe



szczytowo – obrotowy pośrodkowy przedni

szczytowo – obrotowy pośrodkowy przedni

, utworzony

, utworzony

między powierzchnią stawową dołku zębowego łuku

między powierzchnią stawową dołku zębowego łuku

przedniego kręgu szczytowego a powierzchnią stawową

przedniego kręgu szczytowego a powierzchnią stawową

przednią zęba kręgu obrotowego,

przednią zęba kręgu obrotowego,



szczytowo – obrotowy pośrodkowy tylny

szczytowo – obrotowy pośrodkowy tylny

, utworzony jest

, utworzony jest

między powierzchnią stawową tylną zęba a pokrytą

między powierzchnią stawową tylną zęba a pokrytą

chrząstką stawową więzadłem poprzecznym kręgu

chrząstką stawową więzadłem poprzecznym kręgu

obrotowego

obrotowego

Układ więzadłowy tworzą:

Układ więzadłowy tworzą:



więzadła skrzydłowe

więzadła skrzydłowe

(

(

lig. alaria

lig. alaria

) biegną od powierzchni

) biegną od powierzchni

bocznych zęba do powierzchni przyśrodkowej kłykci

bocznych zęba do powierzchni przyśrodkowej kłykci

potylicznych

potylicznych



więzadło poprzeczne kręgu szczytowego

więzadło poprzeczne kręgu szczytowego

(

(

lig.

lig.

transversarium atlantis

transversarium atlantis

), silne, płaskie ciągnie się między

), silne, płaskie ciągnie się między

częściami bocznymi od tyłu zęba

częściami bocznymi od tyłu zęba



więzadło krzyżowe kręgu szczytowego

więzadło krzyżowe kręgu szczytowego

(

(

lig. cruciforme

lig. cruciforme

atlantis

atlantis

), biegnie razem z więzadłem poprzecznym

), biegnie razem z więzadłem poprzecznym



błona pokrywająca

błona pokrywająca

(

(

membrana tectoria

membrana tectoria

) pokrywa więzadło

) pokrywa więzadło

krzyżowe od strony kanału kręgowego, chroniąc rdzeń

krzyżowe od strony kanału kręgowego, chroniąc rdzeń

przed ewentualnymi uszkodzeniami

przed ewentualnymi uszkodzeniami



błony szczytowo – obrotowe przednia i tylna

błony szczytowo – obrotowe przednia i tylna

(

(

membranae

membranae

atlantoaxiales posteriori et anterior),

atlantoaxiales posteriori et anterior),

zamykają szczeliny

zamykają szczeliny

pomiędzy między I i II kręgiem

pomiędzy między I i II kręgiem

Mechanika kręgosłupa

Mechanika kręgosłupa

Kręgosłup pełni funkcję:

Kręgosłup pełni funkcję:



podporową

podporową



ochronną

ochronną



narządu ruchu biernego

narządu ruchu biernego



amortyzacja

amortyzacja



ruchową, w którym zachodzą ruchy:

ruchową, w którym zachodzą ruchy:

flexio,

flexio,

extensio, rotatio, circumdiuctio

extensio, rotatio, circumdiuctio

Klatka piersiowa

Klatka piersiowa

W skład klatki piersiowej wchodzi:

W skład klatki piersiowej wchodzi:



12 kręgów piersiowych

12 kręgów piersiowych



12 par żeber (wyjątki 11, lub

12 par żeber (wyjątki 11, lub

dodatkowo szyjne i lędźwiowe)

dodatkowo szyjne i lędźwiowe)



mostek

mostek

Żebro (

Żebro (

costa

costa

):

):

•

składa się z części środkowej – trzon, dwóch końców

składa się z części środkowej – trzon, dwóch końców

tylnego – kręgosłupowy, przedniego – mostkowy

tylnego – kręgosłupowy, przedniego – mostkowy

•

żebro kostne

żebro kostne

(

(

os costale

os costale

) przechodzi końcem

) przechodzi końcem

mostkowym w

mostkowym w

chrząstkę żebrową

chrząstkę żebrową

(

(

cartilago costalis

cartilago costalis

)

)

•

7 par górnych żeber to

7 par górnych żeber to

żebra prawdziwe

żebra prawdziwe

(

(

costae verae

costae verae

),

),

ich chrząstki łączą się bezpośrednio z mostkiem

ich chrząstki łączą się bezpośrednio z mostkiem

•

pozostałe 5 par żeber to

pozostałe 5 par żeber to

żebra rzekome

żebra rzekome

(costae spuriae)

(costae spuriae)

•

żebro VIII, IX, X łączą się z mostkiem poprzez

żebro VIII, IX, X łączą się z mostkiem poprzez

prawy bądź lewy łuk żebrowy

prawy bądź lewy łuk żebrowy

•

chrząstki żebrowe XI i XII kończą się swobodnie

chrząstki żebrowe XI i XII kończą się swobodnie

między mięśniami brzucha – żebra wolne

między mięśniami brzucha – żebra wolne

•

w budowie wyróżnia się:

w budowie wyróżnia się:



głowa żebra

głowa żebra

(

(

caput costae

caput costae

)

)



grzebień głowy żebra

grzebień głowy żebra

(

(

crista capitis

crista capitis

)

)



powierzchnia stawowa głowy żebra

powierzchnia stawowa głowy żebra

(

(

facies articularis

facies articularis

costae

costae

)

)



szyjka żebra

szyjka żebra

(

(

collum costae

collum costae

)

)



grzebień szyjki żebra

grzebień szyjki żebra

(

(

crista colli costae

crista colli costae

)

)



guzek żebra i powierzchnia stawowa guzka żebra

guzek żebra i powierzchnia stawowa guzka żebra

(

(

tuberculum costae et facies articularis tuberculi

tuberculum costae et facies articularis tuberculi

costae

costae

)

)



kąt żebra

kąt żebra

(

(

angulus

angulus

costae

costae

)

)

•

położenie chrząstek żebrowych:

położenie chrząstek żebrowych:



chrząstka I żebra biegnie lekko ku dołowi

chrząstka I żebra biegnie lekko ku dołowi



chrząstka II leży poziomo

chrząstka II leży poziomo



chrząstka III-V kierują się stopniowo ku

chrząstka III-V kierują się stopniowo ku

górze

górze



chrząstki dolnych żeber przebiegają

chrząstki dolnych żeber przebiegają

początkowo w przedłużeniu żeber

początkowo w przedłużeniu żeber

kostnych, następnie wstępują ku górze

kostnych, następnie wstępują ku górze

Mostek (

Mostek (

sternum

sternum

):

):



kość płaska, nieparzysta

kość płaska, nieparzysta



wyróżnia się:

wyróżnia się:

rękojeść

rękojeść

(

(

manubrium

manubrium

),

),

trzon

trzon

(

(

corpus

corpus

) i

) i

wyrostek mieczykowaty

wyrostek mieczykowaty

(

(

processus xiphoideus

processus xiphoideus

)

)



chrząstkozrost pomiędzy rękojeścią a

chrząstkozrost pomiędzy rękojeścią a

trzonem stanowi kąt rozwarty zw.

trzonem stanowi kąt rozwarty zw.

kątem

kątem

mostkowym

mostkowym

(

(

angulus sterni

angulus sterni

w budowie wyróżnia się:

w budowie wyróżnia się:



wcięcie szyjne

wcięcie szyjne

(

(

incisura jugularis

incisura jugularis

)

)



wcięcie obojczykowe

wcięcie obojczykowe

(

(

incisura

incisura

claviculares

claviculares

)

)



wcięcie żebrowe

wcięcie żebrowe

(

(

incisurae costales

incisurae costales

)

)

Stawy żebrowo –

Stawy żebrowo –

kręgowe

kręgowe

Stawy żebrowo – kręgowe (

Stawy żebrowo – kręgowe (

art. costovertebrales)

art. costovertebrales)

łączą głowy i

łączą głowy i

guzki żeber z kręgami.

guzki żeber z kręgami.

Staw głowy żebra

Staw głowy żebra

(art. capitis costae):

(art. capitis costae):



łączy głowę żebra z dołkami żebrowymi kręgów

łączy głowę żebra z dołkami żebrowymi kręgów



żebro I, XI, XII łączą się z jednym kręgiem

żebro I, XI, XII łączą się z jednym kręgiem



żebra II – X posiadają grzebień głowy żebra, od którego do

żebra II – X posiadają grzebień głowy żebra, od którego do

krążka stawowego przyczepia się

krążka stawowego przyczepia się

więzadło śródstawowe

więzadło śródstawowe

głowy żebra

głowy żebra

(

(

lig. capitis castae interaarticulare

lig. capitis castae interaarticulare

)

)



torebka stawowa wzmocniona jest przez

torebka stawowa wzmocniona jest przez

więzadło

więzadło

promieniste głowy żebra

promieniste głowy żebra

(lig.

(lig.

capitis castae radiatum

capitis castae radiatum

)

)

Staw żebrowo – poprzeczny

Staw żebrowo – poprzeczny

(

(

art.

art.

costotransversoria

costotransversoria

):

):



tworzy

tworzy

guzek żebra

guzek żebra

(

(

tuberculum costae

tuberculum costae

) z

) z

dołkiem żebrowym wyrostka poprzecznego

dołkiem żebrowym wyrostka poprzecznego

(

(

fovea

fovea

costalis transversalis

costalis transversalis

)

)



stawy te występują przy żebrach I- X

stawy te występują przy żebrach I- X



wzmacnia je

wzmacnia je

więzadło żebrowo – poprzeczne

więzadło żebrowo – poprzeczne

(

(

lig.

lig.

costotransversarium superior

costotransversarium superior

)

)

Dzięki tym stawom żebro może się

Dzięki tym stawom żebro może się

poruszać

poruszać

tylko dokoła osi

tylko dokoła osi

przebiegającej przez oba stawy,

przebiegającej przez oba stawy,

wzdłuż szyjki żebra.

wzdłuż szyjki żebra.