Rola wolnych kwasów

Rola wolnych kwasów

tłuszczowych w

tłuszczowych w

patogenezie zespołu

patogenezie zespołu

zahamowania wzrostu

zahamowania wzrostu

płodu

płodu

Rola wolnych kwasów

Rola wolnych kwasów

tłuszczowych w

tłuszczowych w

patogenezie zespołu

patogenezie zespołu

zahamowania wzrostu

zahamowania wzrostu

płodu

płodu

Prof. dr hab. Jan Urban

Prof. dr hab. Jan Urban

Klinika Perinatologii

Klinika Perinatologii

Akademii Medycznej w Białymstoku

Akademii Medycznej w Białymstoku

Szczyrk, 18-03-2005

Szczyrk, 18-03-2005

Prof. dr hab. Jan Urban

Prof. dr hab. Jan Urban

Klinika Perinatologii

Klinika Perinatologii

Akademii Medycznej w Białymstoku

Akademii Medycznej w Białymstoku

Szczyrk, 18-03-2005

Szczyrk, 18-03-2005

Co zmieniło się

Co zmieniło się

w poglądach na rolę WKT

w poglądach na rolę WKT

Co zmieniło się

Co zmieniło się

w poglądach na rolę WKT

w poglądach na rolę WKT

•

WKT odgrywają większa rolę w rozwoju płodu niż białka

WKT odgrywają większa rolę w rozwoju płodu niż białka

(Crowford 2001)

(Crowford 2001)

•

Udział WKT w rozwoju somatycznym płodu

Udział WKT w rozwoju somatycznym płodu

(Ronin-Walknowska 2004)

(Ronin-Walknowska 2004)

•

WKT odpowiadają za insulinooporność w przebiegu ciąży –

WKT odpowiadają za insulinooporność w przebiegu ciąży –

hamują pobieranie i utlenianie glukozy (Sivan 2003)

hamują pobieranie i utlenianie glukozy (Sivan 2003)

•

W przypadku otyłości i insulinooporności u dzieci

W przypadku otyłości i insulinooporności u dzieci

stwierdzono podwyższone wartości End-1 (Urban i wsp.

stwierdzono podwyższone wartości End-1 (Urban i wsp.

2004)

2004)

•

Podanie doowodniowo kw. dokozaheksenowego zabezpiecza

Podanie doowodniowo kw. dokozaheksenowego zabezpiecza

mózg płodu przed stresem ischemicznym. (Glozman 1998)

mózg płodu przed stresem ischemicznym. (Glozman 1998)

•

WKT odgrywają większa rolę w rozwoju płodu niż białka

WKT odgrywają większa rolę w rozwoju płodu niż białka

(Crowford 2001)

(Crowford 2001)

•

Udział WKT w rozwoju somatycznym płodu

Udział WKT w rozwoju somatycznym płodu

(Ronin-Walknowska 2004)

(Ronin-Walknowska 2004)

•

WKT odpowiadają za insulinooporność w przebiegu ciąży –

WKT odpowiadają za insulinooporność w przebiegu ciąży –

hamują pobieranie i utlenianie glukozy (Sivan 2003)

hamują pobieranie i utlenianie glukozy (Sivan 2003)

•

W przypadku otyłości i insulinooporności u dzieci

W przypadku otyłości i insulinooporności u dzieci

stwierdzono podwyższone wartości End-1 (Urban i wsp.

stwierdzono podwyższone wartości End-1 (Urban i wsp.

2004)

2004)

•

Podanie doowodniowo kw. dokozaheksenowego zabezpiecza

Podanie doowodniowo kw. dokozaheksenowego zabezpiecza

mózg płodu przed stresem ischemicznym. (Glozman 1998)

mózg płodu przed stresem ischemicznym. (Glozman 1998)

FFA

FFA

FFA

FFA

Trójglicerydy

Trójglicerydy

Trójglicerydy

Trójglicerydy

Tyr PO

Tyr PO

4

4

Tyr PO

Tyr PO

4

4

Diacyloglicerol

Diacyloglicerol

Diacyloglicerol

Diacyloglicerol

Kinaza proteinowa C

Kinaza proteinowa C

Kinaza proteinowa C

Kinaza proteinowa C

Fosforylacja

Fosforylacja

Fosforylacja

Fosforylacja

–

Kinaza

Kinaza

fosfoinozytolu 3

fosfoinozytolu 3

Kinaza

Kinaza

fosfoinozytolu 3

fosfoinozytolu 3

Insulinooporność

Insulinooporność

hyperinsulinemia

hyperinsulinemia

Insulinooporność

Insulinooporność

hyperinsulinemia

hyperinsulinemia

Lipoliza

Lipoliza

Lipoliza

Lipoliza

Wzrost WKT

Wzrost WKT

Wzrost WKT

Wzrost WKT

Obniżenie aktywności

Obniżenie aktywności

peroksydazy glutationowej

peroksydazy glutationowej

Obniżenie aktywności

Obniżenie aktywności

peroksydazy glutationowej

peroksydazy glutationowej

Wzrost utleniania lipidów

Wzrost utleniania lipidów

Wzrost utleniania lipidów

Wzrost utleniania lipidów

Nadtlenki lipidowe hamują

Nadtlenki lipidowe hamują

aktywacje NOS powodują wzrost

aktywacje NOS powodują wzrost

stężenia IL-1, IL-6 i TNF

stężenia IL-1, IL-6 i TNF

Nadtlenki lipidowe hamują

Nadtlenki lipidowe hamują

aktywacje NOS powodują wzrost

aktywacje NOS powodują wzrost

stężenia IL-1, IL-6 i TNF

stężenia IL-1, IL-6 i TNF

IUGR

IUGR

IUGR

IUGR

Antagoniści insuliny

Antagoniści insuliny

estrogeny, progesteron, hormon wzrostu,

estrogeny, progesteron, hormon wzrostu,

laktogen łożyskowy

laktogen łożyskowy

Antagoniści insuliny

Antagoniści insuliny

estrogeny, progesteron, hormon wzrostu,

estrogeny, progesteron, hormon wzrostu,

laktogen łożyskowy

laktogen łożyskowy

FOSFOLIPIDY

FOSFOLIPIDY

F

O

S

F

O

L

IP

A

Z

A

F

O

S

F

O

L

IP

A

Z

A

PROSTAGLANDYNY

PROSTAGLANDYNY

AMINY

KATECHOLOWE

AMINY

KATECHOLOWE

RENINA

RENINA

AKTYWNA KALIKREINA NERKOWA

AKTYWNA KALIKREINA NERKOWA

ANGIOTENSYNA II

ANGIOTENSYNA II

ALDOSTERON

ALDOSTERON

UKŁAD
KININ

UKŁAD
KININ

PG

E

2

PG

E

2

PG

I

2

PG

I

2

PGF

2ά

PGF

2ά

PGE

2

PGE

2

PGF

2ά

PGF

2ά

9

-K

E

T

O

R

E

D

U

K

T

A

Z

A

9

-K

E

T

O

R

E

D

U

K

T

A

Z

A

P

G

F

2

P

G

F

2

P

G

I

2

P

G

I

2

+

+

–
+

–
+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

WOLNE KWASY TŁUSZCZOWE

WOLNE KWASY TŁUSZCZOWE

Hipoksja

Hipoksja

Hiperoksydacja

Hiperoksydacja

(reoksygenacja)

(reoksygenacja)

ATP

ATP

AMP

AMP

Adenozyna

Adenozyna

Dehydrogenaza

Dehydrogenaza

ksantynowa

ksantynowa

Oksydaza

Oksydaza

ksantynowa

ksantynowa

Hipoksantyna

Hipoksantyna

Kwas moczowy

Kwas moczowy

O

O

2

2

H

H

2

2

O

O

2

2

+ O*

+ O*

2

2

OH*

OH*

(rodnik hydroksylowy)

(rodnik hydroksylowy)

Niedotlenienie płodu

Niedotlenienie płodu

•

Uwolnienie cytochromu C z mitochondrii

Uwolnienie cytochromu C z mitochondrii

jest inicjatorem (trigger) aktywacji szeregu

jest inicjatorem (trigger) aktywacji szeregu

cytoplazmatycznych proteaz – Caspases,

cytoplazmatycznych proteaz – Caspases,

szczególnie

szczególnie

9 i 3, co w konsekwencji powoduje fragmentację

9 i 3, co w konsekwencji powoduje fragmentację

DNA i apoptozę komórki.

DNA i apoptozę komórki.

•

Ze względu na wysokie stężenie fosfolipidów

Ze względu na wysokie stężenie fosfolipidów

w mózgu proces ten najbardziej dotyczy

w mózgu proces ten najbardziej dotyczy

centralnego układu nerwowego. Zmiany

centralnego układu nerwowego. Zmiany

wywołane niedotlenieniem określane są jako

wywołane niedotlenieniem określane są jako

„pożar mózgu”.

„pożar mózgu”.

Fenomen oszczędzania

Fenomen oszczędzania

•

zaprogramowany metabolizm - dotyczy

zaprogramowany metabolizm - dotyczy

składników dostarczanych w

składników dostarczanych w

niedostatecznej ilości przez matkę

niedostatecznej ilości przez matkę

•

różnicowanie stopnia wzrastania tkanek

różnicowanie stopnia wzrastania tkanek

- staje się stałą cechą

- staje się stałą cechą

organizmu

organizmu

,

,

•

metaboliczne zaprogramowanie może

metaboliczne zaprogramowanie może

rzutować na następne pokolenia,

rzutować na następne pokolenia,

•

rozwój wewnątrzmaciczny plus materiał

rozwój wewnątrzmaciczny plus materiał

genetyczny decydują o rozwoju

genetyczny decydują o rozwoju

osobniczym.

osobniczym.

Tło genetyczne

Tło genetyczne

•

wykrycie u ciężarnej allelu 825T

wykrycie u ciężarnej allelu 825T

genu kodującego białka

genu kodującego białka

G

G

łączy się

łączy się

z urodzeniem noworodka z niską

z urodzeniem noworodka z niską

masą przy braku innych przyczyn

masą przy braku innych przyczyn

•

polimorfizm genu BAR -2

polimorfizm genu BAR -2

- wpływ na lipolizę adipocytów

- wpływ na lipolizę adipocytów

•

ekspresja genu BAR -2 może być

ekspresja genu BAR -2 może być

modyfikowana wpływem

modyfikowana wpływem

środowiska

środowiska

Niedotlenienie płodu -

Niedotlenienie płodu -

leczenie

leczenie

•

Leczenie spoczynkowe – reżim łóżkowy

Leczenie spoczynkowe – reżim łóżkowy

do 18 godzin/dobę

do 18 godzin/dobę

•

Hamowanie aktywności oksydazy

Hamowanie aktywności oksydazy

ksantynowej – allopurinol

ksantynowej – allopurinol

•

Hamowanie utleniania lipidów – lazaroidy

Hamowanie utleniania lipidów – lazaroidy

(21 aminosteroidy)

(21 aminosteroidy)

•

Donatory tlenku azotu – nitrogliceryna, L-

Donatory tlenku azotu – nitrogliceryna, L-

arginina

arginina

•

Estradiol – aktywacja NOS, ułatwienie

Estradiol – aktywacja NOS, ułatwienie

transportu

transportu

L-argininy

L-argininy

Niedotlenienie płodu -

Niedotlenienie płodu -

leczenie etap

leczenie etap

doświadczalny

doświadczalny

•

Inhibitory cytozolowe proteaz

Inhibitory cytozolowe proteaz

•

Hamowanie apoptozy przez

Hamowanie apoptozy przez

specyficzne białka – cIAP-1 i cIAP-

specyficzne białka – cIAP-1 i cIAP-

2

2

Następstwa IUGR

Następstwa IUGR

•

cukrzyca typu 2

cukrzyca typu 2

•

dyslipidemia, miażdżyca

dyslipidemia, miażdżyca

•

nadciśnienie, choroby serca

nadciśnienie, choroby serca

•

PCO, hyperandrogenizm

PCO, hyperandrogenizm

•

częściej występują: hyperkapnia,

częściej występują: hyperkapnia,

astma oskrzelowa, mniej

astma oskrzelowa, mniej

kłębuszków nerkowych, obniżona

kłębuszków nerkowych, obniżona

mineralizacja kości

mineralizacja kości

Adiponektyna

Adiponektyna

•

W zespole IUGR cytokina ta

W zespole IUGR cytokina ta

powoduje utlenianie WKT, co

powoduje utlenianie WKT, co

prowadzi do wzrostu

prowadzi do wzrostu

wrażliwości tkanek na insulinę.

wrażliwości tkanek na insulinę.

Wniosek

Wniosek

•

Istnieje konieczność udzielenia

Istnieje konieczność udzielenia

odpowiedzi na pytanie, czy wcześniejsze

odpowiedzi na pytanie, czy wcześniejsze

zakończenie ciąży powikłanej IUGR może

zakończenie ciąży powikłanej IUGR może

korzystnie wpł

korzystnie wpł

y

y

nąć na rozwój osobniczy

nąć na rozwój osobniczy

przez skrócenie czasu programowania

przez skrócenie czasu programowania

metabolicznego.

metabolicznego.

Nie znamy bowiem stopnia ani czasu

Nie znamy bowiem stopnia ani czasu

trwania wewnątrzmacicznego

trwania wewnątrzmacicznego

niedotlenienia do spowodowania

niedotlenienia do spowodowania

niekorzystnych następstw

niekorzystnych następstw

u noworodka.

u noworodka.