ZAMOŻNOŚĆ

ZAMOŻNOŚĆ

DOCHODY

DOCHODY

UBÓSTWO

UBÓSTWO

Adamska Kamila

Dulemba Sylwia

Filar Wioleta

ZAMOŻNOŚ

ZAMOŻNOŚ

Ć

Ć

Zamożność narodów - chaos

Zamożność narodów - chaos

terminologiczny

terminologiczny



Zamożność narodów jest przedmiotem licznych

badań.



Poszczególni badacze różnie definiują pojęcie

zamożności.



np. bogactwo - bieda, dobrobyt - ubóstwo,

zamożność - nędza,



poziom życia, warunki życia (bytu), standard życia,

jakość życia,



styl życia. Przyczyną takiej rozbieżności jest m.in. :

wysoka złożoność



przedmiotu badań, naturalne niedostatki

warsztatu,



wielopłaszczyznowość dociekań. Często używany

jest termin "poziom życia"-



- stopień zaspokojenia potrzeb materialnych

społeczeństwa lub wybranej grupy.

Źródła zamożności

Źródła zamożności

"Nadal właściwie nie wiadomo,

dlaczego ubogie kraje są biedne ,
a zamożne - bogate"

- Paul

Samuelson



Główne determinanty (czynniki wpływające na coś w zasadniczy
sposób):



- środowisko naturalne - bogactwa naturalne oraz położenie
geograficzne,



lepsze warunki są w klimacie umiarkowanym, a gorsze w strefie
zwrotnikowej



i podzwrotnikowej



- czynniki kulturowe - w szczególności etos (zbiór norm moralnych i
obyczajowych,



kodeks zachowań pewnej zbiorowości) pracy, który może wynikać



z uwarunkowań religijnych, historycznych, etnicznych, itd. ;



- ustrój społeczno - gospodarczy - doświadczenie minionego wieku
wskazuje na szczególnie



dużą siłę prowzrostową ustroju, który można opisać, używając
następujących kategorii :



demokracja polityczna, społeczeństwo obywatelskie, gospodarka
rynkowa ;



- typ i jakość polityki gospodarczej - powszechnemu przekonaniu o
dużym znaczeniu



tego czynnika towarzyszy silne zróżnicowanie poglądów.



Wiadomo że najważniejszym

źródłem zamożności narodów jest

praca. Należy podkreślić że



na sukces ekonomiczny składa się

wiele przeplatających się czynników

tworzących spójność.



Nie istnieje uniwersalna recepta na

dobrobyt dla wszystkich narodów.

Korzystne warunki ekonomiczne



bywają kruche, niestabilne.

Miernik zamożności

Miernik zamożności

Mierzeniem pomiaru poziomu życia, bogactwa

itd zajmują się ekonomiści i statystycy.

Rodzaje mierników :

•

szczegółowe

(obrazują stan i zmiany

konkretnego zjawiska gospodarczego lub

społecznego) są to

m.in. : stopa bezrobocia, stopa skolaryzacji,

wskaźnik umieralności niemowląt, wskaźnik

liczby lekarzy, wskaźnik liczby różnego rodzaju

dóbr trwałego użytku przypadających na

gospodarstwo domowe itd. Na podstawie

analizy tych mierników można określić ogólny

poziom rozwoju społeczeństwa



syntetyczne

(agregatowe, zbudowane z

kilku, kilkunastu, a nawet kilkudziesięciu

mierników szczegółowych, odpowiednio

dobranych i wagowanych) , PKB -

Produkt Krajowy Brutto, per capita -

pojęcie ekonomiczne oznaczające jeden

z podstawowych mierników dochodu

narodowego stosowanych w rachunkach

narodowych. PKB opisuje zagregowaną

wartość dóbr i usług finalnych

wytworzonych na terenie danego kraju

w określonej jednostce czasu

(najczęściej w ciągu roku).



ilościowe

- w jednostkach

naturalnych,



wartościowe

- w jednostkach

pieniężnych,



obiektywne

- bazują na danych

statystycznych,



subiektywne

- budowane na opiniach

losowo dobieranych dużych grup
ludzi (gospodarstw domowych)

Istnieją dwa rodzaje mierników

bazujących na PKB.



1)

w przeliczeniu na USD, według

kursu walut - wykazuje potężne

rozpiętości między krajami bogatymi i

biednymi



2)

według siły nabywczej, GDP -

rozpiętości są zdecydowanie

mniejsze, choć ciągle bardzo wysokie.

DOCHODY

DOCHODY

Dochód

- dla celów podatkowych

jest to różnica pomiędzy
uzyskanym w pewnym okresie
czasu przychodem (wszystkie
wartości materialne jakie
podatnik w tym czasie uzyskał)
a kosztami jego uzyskania. Żeby
można było mówić o dochodzie -
różnica ta musi być dodatnia.

przychód – koszt uzyskania

przychodu =

dochód

,,Nierówność rozkładu

dochodów rośnie wraz ze
wzrostem
gospodarczym..”

– Simon

Smith Kuznets

Oznacza to olbrzymie

zróżnicowanie dochodowe między

społeczeństwami. Najzamożniejsze

społeczeństwa są nawet o 50 razy

bogatsze od tych najbiedniejszych.

Tak olbrzymie zróżnicowanie

występuje również pomiędzy

grupami społecznymi, a najbardziej

widoczne jest to na przykładzie

różnic w dochodach pojedynczych

jednostek

ZRÓŻNICOWANIE

ZRÓŻNICOWANIE

DOCHODOWE SPOŁECZEŃSTW

DOCHODOWE SPOŁECZEŃSTW

 

Wskaźnik Nierówności Społecznej

w ekonometrii nazywany jest

Indeksem Giniego.

Rozkład dochodów w społeczeństwach

jest bardzo zróżnicowany, a przyczyny
jego występowania bardzo złożone.
Wysokość dochodów zależy bowiem od
poziomu wykształcenia, wykonywanego
zawodu, intensywności pracy, miejsca
zamieszkania, wielkości rodziny,
predyspozycji fizycznych i umysłowych.

Współczynnik Giniego

należy

interpretować w ten sposób, że im jest
wyższy tym nierówności w dochodach w
danym kraju są większe

Mapa świata. Czerwonym kolorem oznaczono kraje o

Mapa świata. Czerwonym kolorem oznaczono kraje o

najwyższym wskaźniku, zielonym te o najniższym.

najwyższym wskaźniku, zielonym te o najniższym.

ŹRÓDŁA DOCHODÓW

ŹRÓDŁA DOCHODÓW

SPOŁECZEŃSTWA POLSKIEGO NA

SPOŁECZEŃSTWA POLSKIEGO NA

PRZESTRZENI OSTATNICH 20 LAT

PRZESTRZENI OSTATNICH 20 LAT

Źródła

dochodów

1990-w%

2005- w %

Praca najemna

39,1

46

Indywidualne
gospodarstwo
rolne

6,9

4,5

Praca na własny
rachunek

13,2

8,1

Świadczenia
Społeczne

35,6

34,9

Inne

5,2

6,5

Razem

100

100

Bardzo zmniejszyła się rola pracy

na własny rachunek, wzrosło
natomiast znaczenie pracy
najemnej, a spadło gospodarstwa
rolnego. Rola świadczeń
społecznych nie zmieniła się
znacząco i jest wciąż ogromna, a
wynika głównie z dużej ilość
emerytów i rencistów.

ZRÓŻNICOWANIE

ZRÓŻNICOWANIE

DOCHODÓW W POLSCE

DOCHODÓW W POLSCE

Polska należy do najuboższych

krajów UE. Z danych GUS

wynika, ze w latach 2002-2004

PKB na jednego mieszkańca

wynosił w Polsce średnio 22 453

zł, przy czym w najbogatszych

podregionach był kilkakrotnie

wyższy niż w najbiedniejszych.

Zróżnicowanie dochodów ze względu na

grupy społeczne:

W roku 2005 przeciętny miesięczny

nominalny dochód na osobę w

gospodarstwach domowych ogółem

wyniósł

761

zł.

Dochód wyższy od przeciętnego

uzyskiwały :



Gospodarstwa pracowników na

stanowiskach nie robotniczych( 39,6% )



Gospodarstwa osób pracujących na

własny rachunek ( 28,3%)



Gospodarstwa emerytów ( 16,1%)

Dochów poniżej przeciętnego

wystąpił:



w gospodarstwach rolników( 20,4%)

i rencistów ( 18,3% )

W 2005 roku najwyższy przyrost

dochodu realnego ( 10% )
odnotowały gospodarstwa domowe
rolników, dzięki dotacjom unijnym.

UDZIAŁ WYDATKÓW NA

UDZIAŁ WYDATKÓW NA

ŻYWNOŚĆ

ŻYWNOŚĆ

Typ
gospodarstwa
domowego

1990-w%

2005-w %

Pracownicze

48,0

26,1

Pracowniczo-
chłopskie

50,8

-

Chłopskie

51,8

36,1

Emerytów i
rencistów

57,8

30,0

Mimo, iż od 1990 roku zróżnicowanie

materialne polskiego społeczeństwa

wzrosło obserwujemy wzrost zamożności

narodu ( oczywiście odbywa się to w

różnych grupach społecznych, regionach,

gospodarstwach domowych w różnym

stopniu). Wykres zaprezentowany powyżej

prezentuje właśnie udział wydatków na

żywność w wydatkach ogółem. We

wszystkich typach gospodarstw domowych

wskaźnik radykalnie się zmniejszył, co

oznacza zwiększenie konsumpcji innych

niż żywność towarów i usług.

Poprawiło się także wyposażenie

gospodarstw w sprzęt gospodarstwa

domowego, samochody osobowe.

Ubóstwo

Ubóstwo

Zjawisko ubóstwa jest złożone i wielowymiarowe, ma zarówno

aspekty ilościowe jak i jakościowe. Często trudno znaleźć

jednoznaczne kryterium na podstawie którego można stwierdzić

czy dana osoba lub rodzina jest uboga.

Określenie zjawiska ubóstwa polega uwarunkowaniom czasowo-

przestrzennym i zależy od przyjętych definicji .

W 1984 roku Rada Ministrów Wspólnoty Europejskiej przyjęła ,że

„

ubóstwo odnosi się do osób , których środki (materialne,

socjalne) są ograniczone w takim stopniu ,ze poziom ich

życia Obiza się poza akceptowalne minimum kraju

zamieszkania”

W nauce o polityce społecznej najczęściej przyjmuje się definicje

wiążące się zjawisko ubóstwa z niezaspokojeniem potrzeb ludzkich,

nie ograniczając ich jedynie do wymiaru ekonomicznego. W takim

ujęciu ubóstwa nie zawęża się wyłącznie do braku lub

ograniczonych dochodów potrzebnych do zaspokojenia potrzeb ,

lecz rozumie się przez pojęcie również” zespół innych deprywacji z

niedostatkiem silnie spokrewnionych” 

ZE ZJAWISKIEM UBÓSTWA

mamy do czynienia wtedy, gdy pewnych potrzeb

ludzkich (nie tylko biologicznych) nie można
zaspokoić na akceptowalnym społecznie poziomie
dla danego kraju i w określonym czasie. W
węższym znaczeniu mówimy także o finansowej
definicji ubóstwa, która oznacza brak środków
finansowych na zaspokojenie potrzeb określonego
gospodarstwa

domowego

.

Analizując odmienne przyczyny, przejawy i

perspektywy biedy , można wyodrębnić :



Biedę głęboką, utrwaloną ,bez nadziei



Biedę nową, płytką , przejściową



Biedę przekazywaną następnemu pokoleniu



Biedę dawną, utrwaloną w nowych warunkach



Biedę powracającą



Biedę płytką ,ciągłą , niepatologiczną

 

Jeżeli ubóstwo staje się doświadczeniem nie tylko

pojedynczych osób, ale i większości grup
społecznych, mówimy wtedy o ubóstwie jako
kwestii społecznej. Ze zjawiskiem takim mamy
doczynienia gdy „

charakterystyczne dlań

sytuacje sprzężenia deprywacji
ekonomicznych i pozaekonomicznych
przybierają taka skale i natężenie ze stają się
stałym atrybutem życia całych zbiorowości
społecznych a zarazem wywierają
destrukcyjny wpływ na klimat stosunków
międzyludzkich i ogólne funkcjonowanie
społeczeństwa „

Linie i

miary

ubóstwa

Linia ubóstwa bezwzglednego

„

Koszyk dóbr

”-

jest to zestaw dóbr i usług

uznanych przez ekspertów za niezbędne dla
zaspokojenia potrzeb jednostki lub rodziny –stał się
jedna z podstawowych kategorii używanych dziś do
określenia linii ubóstwa. Wartość koszyka wyraża
się w pieniądzach, których

suma wyznacza poziom wydatków standardowych,

tzw. linię ubóstwa bezwzględnego.

Jeśli koszyk zawiera dobra i usługi, które
pozwalają jednostce nie tylko przeżyć, lecz
także uczestniczyć w życiu społecznym, kwota
wydatków na ten cel nosi nazwę minimum
socjalnego. Ten poziom wydatków umożliwia
zakup żywności i ubrania oraz opłacenia
mieszkania jak również posiadanie i
wychowanie dzieci oraz utrzymanie więzi
społecznych, czyli zapobiega wykluczeniu
społecznym. W Polsce najbardziej znany jest
wskaźnik minimum socjalnego, chociaż wielu
badaczy uważa, że nie wyznacza on linii
ubóstwa.

Ustawowa granica ubóstwa

(

zwana inaczej progiem interwencji socjalnej)

Wysokość tego progu bliska jest kryterium

minimum egzystencji. Jest to granica
wyznaczona na ogół kwotami od których
przysługują zasiłki od gmin lub państwa.

 

Relatywna linia ubóstwa

Jest to inaczej ubóstwo względne. Według tej miary

ubogim jest ten, kto posiada lub wydaje o wiele
więcej niż ci, których dochody lub wydatki są na
średnim poziomie. Podstawą wyznaczania linii
ubóstwa relatywnego jest najczęściej 50%
mediany średnich wydatków na osobę w
gospodarstwie domowym.

Subiektywna linia ubóstwa

Jest ona określona na podstawie opinii członków

gospodarstwa domowego, których pyta się o
poziom dochodów niezbędnych według nich
do utrzymania się na minimalnym poziomie.
Metoda ta ma różne wersje gdyż
respondentom zadaje się różne pytania.

Linie ubóstwa odnosi się najczęściej nie do

pojedynczych osób, ale gospodarstw
domowych, które określa się zazwyczaj jako
zespół ogół zamieszkałych w tym samym
mieszkaniu i wspólnie gospodarujących.
Różnice w potrzebach gospodarstw
domowych, wynikają nie tylko z liczby ich
członków ale przede wszystkim z ich składu
społeczno-demograficznego.

Dla ustalenie linii ubóstwa dla różnych typów

gospodarstw domowych stosuję się tzw.”

Skalę ekwiwalentności”.

Skalę tę

wykorzystuje się przy obliczaniu wielkości
minimum socjalnego.

 

Wszystkie środki finansowe, usługi i dobra

rzeczowe, które służą zaspokojeniu potrzeb
ludzkich, a nie są bezpośrednim
wynagrodzeniem za pracę, nazywamy
świadczeniami społecznymi. Świadczenia
społeczne są adresowane do pojedynczych
osób lub gospodarstw domowych, a ich
finansowanie odbywa się ze środków
publicznych, z udziałem i pod nadzorem
instytucji państwowych lub samorządowych.

Źródłem finansowania świadczeń społecznych są

wpływy z podatków , składek
ubezpieczeniowych i celowe wpłaty ludności.

Do

świadczeń pieniężnych

zaliczamy emerytury,

renty, stypendia , dodatki mieszkaniowe, ulgi

kredytowe, pożyczki(np. dla osób

niepełnosprawnych lub bezrobotnych) oraz

wszelkiego rodzaju zasiłki.

Do

świadczeń niepieniężnych

zaliczamy świadczenia

rzeczowe oraz świadczenia w formie usług

społecznych (np. korzystanie z usług publicznej

służby zdrowia, powszechnej edukacji szkolnej,

pośrednictwa pracy, szkoleń, poradnictwa,

pomocy pielęgnacyjnej czy pracy socjalnej).

Świadczenia społeczne

zaspokajają wiele istotnych

potrzeb społecznych, dlatego prawo do

korzystania z nich uznaje się dziś za część prawa

człowieka.

Do podstawowych funkcji świadczeń społecznych

zalicza się przede wszystkim:



Funkcję zabezpieczającą (ochrona przed

skutkami różnych rodzajów ryzyka socjalnego)



Funkcje egalitaryzującą ( wyrównywanie szans

życiowych różnych grup społecznych )



Funkcje edukacyjną(kształtowanie pożądanych

społecznie zachowań obywatelskich,
pracowniczych, rodzinnych i konsumenckich)



Funkcje integracyjną (stwarzanie warunków

wzmacniania więzi społecznych)

ŚWIADCZENI

A

SPOŁECZNE

Świadczenia społeczne

- to wszystkie

środki finansowe, usługi i dobra

rzeczowe, które służą zaspokojeniu

potrzeb ludzkich, a nie są

bezpośrednim wynagrodzeniem za

pracę. Kierowane są do pojedynczych

osób lub gospodarstw domowych, a

ich finansowanie odbywa się ze

środków publicznych z udziałem i pod

nadzorem instytucji państwowych i

samorządowych.

Świadczenia pieniężne

- emerytury,

renty, stypendia, dodatki
mieszkaniowe, ulgi kredytowe, pożyczki
(np. dla bezrobotnych), zasiłki
Świadczenia niepieniężne - świadczenia
rzeczowe (np. zaopatrzenie w sprzęt
rehabilitacyjny, wyżywywienie, odzież,
opał), świadczenia w formie usług
społecznych (np. korzystanie z usług
publicznej służby zdrowia, pośrednictwa
pracy, szkolenia, poradnictwo)

Główne instytucje polityki społecznej,

kumulujące środki finansowe na

świadczenia społeczne :

- Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS),

- Kasa Rolniczego Ubezpieczenia

Społecznego (KRUS),

- Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej,

- Ministerstwo Zdrowia,

- Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób

Niepełnosprawnych (PFRON),

- Fundusz Pracy,

- Ministerstwo Edukacji Narodowej,

- Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa

Narodowego.

Funkcje świadczeń społecznych:

- funkcja zabezpieczająca - ochrona

przed skutkami ryzyka socjalnego,

- funkcja egalitaryzująca -

wyrównywanie szans życiowych

różnych grup społecznych,

- funkcja edukacyjna - kształtowanie

pożądanych społecznie zachowań

obywatelskich, pracowniczych,

rodzinnych i konsumenckich

- funkcja integracyjna - stwarzanie

warunków wzmacniania więzi

społecznych

BIBLIOGRAFIA

BIBLIOGRAFIA



G. Firlit-Fesnak, M. Szylko-Skoczny

- Polityka społeczna – podręcznik
akademicki. Wydawnictwo
Naukowe PWN, 2009 



http://pl.wikipedia.org/wiki/Produk

t_krajowy_brutto



http://pl.wikipedia.org/wiki/Wsp

%C3%B3%C5%82czynnik_Giniego