BEZROBOCIE

• W ujęciu przedmiotowym bezrobocie to kategoria analityczna rynku pracy, oznaczająca niezrealizowaną podaż pracy, będącą efektem braku równowagi między podażą siły roboczej (zasobów ludzkich) a popytem na pracę (chłonnością zatrudnieniową gospodarki). Podejście to jest charakterystyczne dla nauk ekonomicznych, bezrobocie traktuje się jak problem ekonomiczny.

• W ujęciu podmiotowym bezrobocie to stan bezczynności zawodowej osób zdolnych do pracy i zgłaszających gotowość jej podjęcia, przy czym dochody z pracy są dla tych osób podstawą egzystencji. Podejście to jest wykorzystywane przez socjologów, psychologów, polityków społecznych i in.

Międzynarodowa Organizacja Pracy posługuje się poniższą definicją, która przedstawiać rzeczywistą skalę zjawiska.

Bezrobocie to oszacowana na podstawie badań sondażowych liczba osób spełniających jednocześnie 3 warunki:

1. nie pracują,

2. aktywnie poszukują pracy,

3. są gotowe do jej podjęcia.

Funkcje zasiłku dla bezrobotnych:

1. dochodowa – powinien być na tyle wysoki, by standard życia nie został drastycznie obniżony;

2. motywacyjna – powinien być na tyle niski, by nie osłabiał motywacji do starań o poprawę swej sytuacji¹.

Rodzaje bezrobocia (wg Kwiatkowskiego):

• ogólne – związane z kryzysem gospodarczym; brak popytu na określony kadry pracownicze;

• strukturalne – związane z brakiem odpowiednich kwalifikacji bezrobotnego;

• sezonowe – zwiększa się zawsze w danym okresie roku;

• technologiczne – innowacje techniczne zastępują pracę ludzi;

• frykcyjne – związane z przerwami w zatrudnieniu z powodu poszukiwania innej pracy lub zmianą miejsca zamieszkania;

• ukryte – osoby, nie zarejestrowane jako bezrobotne (np. praca w niepełnym wymiarze, wcześniejsze emerytury);

• rejestrowane – kategoria bezrobocia odnosząca się do niepracujących (osób o określonych w ustawie cechach) i zarejestrowanych w Urzędach Pracy.

• koniunkturalne – problemy ze sprzedażą wyprodukowanych produktów, spadek produkcji².

Przyczyny bezrobocia:

likwidacja niektórych gałęzi przemysłu (np. górnictwa); zmniejszanie popytu na pewne dobra; ograniczenie produkcji; przeniesienie zakładu do innego rejonu; zmiany w technologii (np. rolnictwo); obciążenia fiskalne; niedorozwój gospodarczy³.

UBÓSTWO

• Ubóstwo absolutne – sytuacja osób lub grup, których dochody są zbyt niskie, aby utrzymać się przy życiu i zdrowiu.

• Ubóstwo subiektywne – występuje wtedy, gdy osoba lub członkowie grupy określają siebie jako ubogich.

• Ubóstwo jawne – odnotowywane przez oficjalną statystykę.

• Ubóstwo ukryte – polega na nieujawnianiu nierejestrowanych źródeł dochodów.

Najczęściej pomiar ubóstwa jest dokonywany poprzez określenie progów, czyli minimalnego poziomu dochodów zabezpieczającego podstawy egzystencji.

Cechy charakterystyczne osób ubogich:

1. ograniczenie konsumpcji – rezygnacja z odzieży, żywności, wyjazdów;

2. skupienie się na przetrwaniu, a nie na dążeniu do zmiany swojego statusu⁴.

Przyczyny ubóstwa w ujęciu polskiej polityki społecznej:

• spadek zasobów pieniężnych, dochodów i przeciętnego poziomu spożycia;

• wywłaszczenie z oszczędności, zadłużenie;

• ogólny wzrost cen;

• niska wydajność pracy;

• wybór złego stylu życia;

• dyskryminacja, wysokie opodatkowanie przedsiębiorstw, wprowadzenie podatku VAT;

• niedomagania w sferze socjalnej, bezdomność, bezrobocie, brak wykształcenia, brak komunikacji społecznej, alkoholizm, wielodzietność, rozbite rodziny, przeludnienie mieszkań, przewlekłe choroby;

• niewystarczająca pomoc osobom starszym⁵.

---

1. Anna Olech: Bezrobocie. [w:] D. Lalak, T. Pilch (red.): Elementarne pedagogiki społecznej i pracy socjalnej. Żak, Warszawa 1999.↩

2. K. Kmiecik–Baran, Bezrobocie czynnikiem marginalizacji i ubóstwa, Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2009, s. 22- 24↩

3. K. Kmiecik–Baran: Bezrobocie czynnikiem marginalizacji i ubóstwa. Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2009, s. 28↩

4. Władysław Misiak: Ubóstwo. [w:] D. Lalak, T. Pilch (red.): Elementarne pedagogiki społecznej i pracy socjalnej. Żak, Warszawa 1999.↩

5. J. M. Zabielska: Ubóstwo a procesy marginalizacji społecznej. Wyd. KUL, Lublin 2007, s. 37.↩