Przedmiot psychologii

rozwoju i osobowości

Psychologia rozwojowa zajmuje się rozwojem

psychicznym człowieka, zmianami

zachodzącymi w psychice w ciągu całego

jego życia oraz czynnikami, które warunkują

te zmiany

Rodzaje podejść w przedstawieniu

rozwoju

1. Układ pionowy

2. Układ poprzeczny

Podstawowe pojęcia

Rozwój (łac. evolvere – „wić”,

„rozwijać”)

proces przeobrażeń, przemian,

przechodzenie do stanów bardziej
złożonych lub doskonalszych.

Rodzaje rozwoju:

Filogeneza

Antropogeneza

Ontogeneza

zmiany rozwojowe

ZMIANA – różnica między stanem,

organizacją, strukturą wraz z
upływem czasu

Cechy zmian:

kierunkowość

progresywność

Zmiany rozwojowe c.d.

Rodzaje zmian rozwojowych:
• Zmiany ilościowe (wzrost)
• Zmiany jakościowe (wynik procesów

dojrzewania i uczenia się)

• Zmiany intraindywidualne
• Zmiany interindywidualne

Zmiany rozwojowe c.d

Tempo rozwoju – szybkość z jaką

dokonują się w psychice człowieka
zmiany ( prawidłowe, opóźnione,
przyśpieszone)

Akceleracja – wzmożenie tempa rozwoju

dzieci i młodzieży w ciągu pokoleń

Rytm rozwoju – stopień regularności

zachodzenia zmian w czasie (rozwój
harmonijny, dysharmonijny)

Sfery zmian rozwojowych

• Sfera Soma – „

natura biologiczna”

człowieka, czyli sprawność fizyczna
związana z jakością funkcjonowania jego
ciała

• Sfera Polis –

„natura społeczna”

człowieka, czyli kompetencje społeczne

• Sfera Psyche –

„natura psychiczna”

człowieka, czyli kompetencje osobiste –
poznawcze i emocjonalno - motywacyjne

Czynniki rozwoju

1. Zadatki organiczne – wyposażenie

genetyczne

2. Własna aktywność jednostki
3. Wychowanie i nauczanie

Stadia rozwoju

1.

Wiek niemowlęcy do końca 1 r.ż.

2.

Wiek poniemowlęcy 2 – 3 r.ż.

3.

Wiek przedszkolny 3/4 - 6/7 r.ż.

4.

Wiek szkolny 6/7 – 10/12 r.ż.

5.

Okres dorastania 10/12 – 18/20 r.ż.

6.

Wczesna dorosłość 18/20 – 30/35 r.ż.

7.

Środkowa dorosłość 30/35 – 60/65 r.ż.

8.

Późna dorosłość od 60/65 rż.

Wybrane koncepcje i teorie rozwoju

• Koncepcje psychoanalityczne (

Z.

Freud, C. Jung, E. Erikson)

• Koncepcje behawiorystyczne

(Skinner)

i

neobehawiorystyczne

(Miller, Dollard,

Bandura)

• Koncepcje poznawcze

(J. Piaget)

Teoria poznawcza J. Piageta

Równoważenie struktur poznawczych

ADAPTACJA

ASYMILACJA AKOMODACJA

Fazy rozwoju inteligencji wg J.

Piageta

• Faza sensoryczno – motoryczna do 2. r.ż.
• Faza przedoperacyjna 2. – 6.

r.ż.

• Faza operacji konkretnych 7. – 11.

r.ż.

• Faza operacji formalnych 12. 15.

r.ż.

Literatura podstawowa

• Brzezińska A.I., Psychologiczne portrety

człowieka. GWP Gdańsk 2005

• Schaffer H. R., Psychologia dziecka. PWN,

Warszawa 2007

• Harwas-Napierała B., Trempała J.,

Psychologia rozwoju człowieka. T.2
(Charakterystyka okresów życia
człowieka). PWN, Warszawa 2006

• Przetacznik-Gierowska M., Tyszkowa M.,

Psychologia rozwoju człowieka. T.
1(Zagadnienia ogólne). PWN Warszawa
2005