Znieczulenia w chirurgii (tylko wybrane)
Znieczulenie
Zapewnia pacjentowi zniesienie zabiegu operacyjnego z jak najmniejszym obciążeniem psych. i fizycznym,
Zapewnia chirurgowi dogodne warunki do wykonania operacji
Na wybór rodzaju znieczulenia ma wpływ:
Stan fizyczny i psych. pacjenta
Wiek pacjenta
Współistnienie innych chorób
Rodzaj, miejsce i czas trwania operacji
Pacjent musi podpisać zgodę na odpowiedni rodzaj znieczulenia po konsultacji z lek. anestezjologiem
Rodzaje znieczuleń
Znieczulenie ogólne
metoda wziewna (maski krtaniowe, rurki intubacyjne)
metoda dożylna
Znieczulenia miejscowe
- powierzchniowe
- odcinkowe
- przewodowe
Znieczulenie ogólne
Znieczulenie ogólne – to zamierzone, kontrolowane, odwracalne utrzymanie snu, bezbolesności, zwiotczenia mięśni i zniesienia odruchów.
Amnezja – utrata pamięci
Analgezja – niewrażliwość na ból
Hipnoza – sztucznie wywołany sen
Umożliwia wykonanie operacji w dowolnej części ciała bez względu na jej czas trwania.
Powikłania znieczulenia ogólnego
Uczucie senności i zmęczenia
Nudności
Wymioty
Ból gardła
Inne związane ze stanem ogólnym pacjenta przed zabiegiem
Opieka pielęgniarska po znieczuleniu ogólnym
Baczna obserwacja stanu pacjenta
Obserwacja stanu świadomości
Monitorowanie parametrów życiowych
Tlenoterapia
Podawanie leków i płynów zleconych przez lekarza
Obserwacja w kierunku wystąpienia powikłań
Znieczulenia przewodowe
1. Podpajęczynówkowe
2. Zewnątrzoponowe
3. Sploty nerwowe
Znieczulenie przewodowe polega na podaniu leku znieczulającego w okolicę nerwów (struktur nerwowych). W wyniku tego dochodzi do przejściowej utraty odczuwania bólu. Oprócz zahamowania odczuwania bólu pacjent nie odczuwa ciepła, zimna oraz dotyku, a jeżeli wykonana została tzw. blokada centralna (znieczulenie podpajęczynówkowe, zewnątrzoponowe) - również ruchu.
Zaletą z. przewodowego jest to, że blokowane jest odczuwanie bólu jedynie w miejscu lub regionie ciała, w którym wykonywana jest operacja. Jest zatem w wielu przypadkach korzystniejsze niż ogólne.
znieczulenie przewodowe wykonywane jest do:
• Operacji kończyn górnych i dolnych.
• Operacji stawu biodrowego.
• Jako element prowadzenia tzw. analgezji pooperacyjnej (uśmierzania bólu) - po dużych operacjach (kiedy mała dawka leku powoduje maksymalny efekt przeciwbólowy
i dodatkowo działa dłużej niż podana doustnie, domięśniowo lub dożylnie).
Znieczulenie podpajęczynówkowe
Jest rodzajem blokady centralnej, w którym lek znieczulenia przewodowego podawany jest w bezpośrednie sąsiedztwo rdzenia kręgowego (do tzw. worka oponowego, bezpośrednio do płynu mózgowo-rdzeniowego).
Znieczulenie podpajęczynówkowe wykonywane jest bardzo cienkimi igłami o specjalnie skonstruowanym ostrzu, dzięki czemu więzadła są rozsuwane, a nie rozcinane. Igła wprowadzana jest o około 1-2 mm głębiej niż przy znieczuleniu zewnątrzoponowym (przebija ona oponę twardą)
Znieczulenie podpajęczynówkowe
Sposób przygotowania pacjenta do znieczulenia oraz pozycja ciała dla wykonania znieczulenia są identyczne, jak przy wykonywaniu znieczulenia zewnątrzoponowego.
znieczulenie podpajęczynówkowe może być wykonywane wyłącznie w odcinku lędźwiowym. Zwykle jest ono wykonywane z pojedynczego nakłucia, choć istnieje możliwość wprowadzenia cewnika do przestrzeni podpajęczynówkowej.
do przestrzeni podpajęczynówkowej podaje się kilkukrotnie mniejszą objętość leku aniżeli do przestrzeni zewnątrzoponowej, a czas wystąpienia blokady (i jej objawy) występują często w chwili podawania leku.
Znieczulenie podpajęczynówkowe
Znieczulenie podpajęczynówkowe jest znieczuleniem pewnym. Czas trwania blokady wynosi przeciętnie od 1,5 do 3 godzin
jest idealnym znieczuleniem do operacji wykonywanych poniżej pępka
Znieczulenie podpajęczynówkowe powikłania
POWIKŁADNIA WCZESNE
Obniżenie ciśnienia tętniczego krwi.
Zmniejszenie częstości pracy serca.
Drętwienie rąk, trudności z oddychaniem (spowodowane wysokim znieczuleniem)
Nudności i wymioty.
Obniżenie temperatury ciała.
POWIKŁANIA PÓŹNE
Niemożność oddania moczu (bardzo rzadko).
Popunkcyjny ból głowy.
Znieczulenie zewnątrzoponowe
Należy do grupy tzw. blokad centralnych.
Zapewnia głębokie i długotrwałe zniesienie bólu operacyjnego, może być także skuteczną metodą leczenia bólu (m.in. Pooperacyjnego).
Aby uzyskać blokadę do przestrzeni zewnątrzoponowej podawane są środki znieczulenia miejscowego i opioidy, których czas działania wynosi 3-6 godzin (opioidów nawet kilkanaście godzin).
Leki te są podawane przez specjalną igłę do przestrzeni znajdującej się blisko rdzenia
Znieczulenie zewnątrzoponowe
Zniecz. zewnątrzoponowe założone w odcinku lędźwiowym kręgosłupa umożliwia przeprowadzenie rozległych operacji w obrębie miednicy i kończyn dolnych.
Może być wykonane jako:
- jedyny rodzaj znieczulenia,
- składowa znieczulenia łączonego ze znieczuleniem ogólnym,
- składowa znieczulenia łączonego ze znieczuleniem podpajęczynówkowym,
- forma postępowania przeciwbólowego np. po zabiegach operacyjnych.
Po podaniu leku do przestrzeni zewnątrzoponowej, pacjent w rejonie działania blokady, odczuwa ciepło, następnie mrowienie, zanik czucia dotyku i temperatury, w końcu zanik czucia bólu. Po 20-30 minutach występuje także blokada ruchowa.
Kiedy blokada ustępuje powyższe objawy wycofują się w odwrotnej kolejności
Znieczulenie zewnątrzoponowe powikłania
Występują rzadko.
Niemniej może się zdarzyć przypadkowe nakłucie opony twardej,
spadek ciśnienia tętniczego krwi
utrudnione oddawanie moczu w okresie bezpośrednio po ustąpieniu znieczulenia.
Znieczulenie splotów nerwowych
to znieczulenie struktur nerwowych odpowiedzialnych za unerwienie poszczególnych rejonów ciała.
Farmakologiczne zablokowanie takich splotów skutkuje znieczuleniem unerwionego przez ten splot obszaru.
Do najczęściej wykonywanych należy blokada splotu ramiennego, umożliwiająca przeprowadzenie operacji na kończynie górnej.
ZALETY
długi czas działania rozciągający się na okres pooperacyjny,
mniejsze niż w znieczuleniu ogólnym zagrożenia dla osób z przewlekłymi chorobami układu krążenia, układu oddechowego, cukrzycą,
wprowadzenie cewnika powoduje, że istnieje możliwość powtarzania dawek leku przeciwbólowego przez kilka dni po operacji,co znacznie podwyższa efektywność leczenia bólu oraz polepsza ukrwienie kończyny (przyspieszając proces gojenia).
Aby wykonać blokadę, w okolicę splotu nerwowego podaje się lek znieczulający miejscowo. Lek można podać jednorazowo za pomocą zwykłej igły lub implantując czasowo w okolicę splotu specjalny cewnik. Cewnik taki umożliwia podawanie kolejnych dawek leku i co za tym idzie prowadzenie znieczulenia ciągłego.
W celu precyzyjnej lokalizacji splotów nerwowych wykorzystuje się dziś specjalne stymulatory oraz techniki ultrasonograficzne.
Blokada splotu ramiennego może być wykonana z pojedynczego nakłucia,
można także w okolicę splotu ramiennego wprowadzić cewnik. Wprowadzenie cewnika powoduje, że istnieje możliwość powtarzania dawek leku przeciwbólowego przez kilka dni po operacji, co znacznie podwyższa efektywność leczenia bólu oraz co istotne, polepsza ukrwienie kończyny (przyspieszając proces gojenia).
Znieczulenie splotów nerwowych - powikłania
Pooperacyjne drętwienie palców
Niedostateczny efekt zniesienia bólu (pacjent wciąż czuje ból)
Reakcje toksyczne – wywołane przez przypadkowe podanie środka miejscowego do leżących obok tętnicy lub żyły. Najczęstsze objawy to:
- metaliczny posmak w ustach
- drżenia wokół ust
- senność
- zawroty głowy
- znieczulenie warg i języka