I. Wymień subdyscypliny pedagogiczne wg poszczególnych kryterium.
1. Kryterium celów działalności edukacyjnej

- procesy nauczania-uczenia się - dydaktyka

- sytuacje dotyczące dylematów moralnych – teoria wychowania

2.Kryterium metodologiczne

- wszelkie uwarunkowania procesów i czynności edukacyjnych, opisywanie praktyki edukacyjnej – pedagogika ogólna, metodologia pedagogiki, historia wychowania

- analiza społecznych czynników, procesów i czynności edukacyjnych, oddziaływanie różnych środowisk wychowawczych i socjalizacyjnych – pedagogika społeczna

3. Kryterium rozwojowe

- uszeregowanie według okresów i etapów życia człowieka wszelkich oddziaływań edukacyjnych – pedagogika przedszkolna, pedagogika wczesnoszkolna, pedagogika dorosłych, gerontologia

4. Kryterium dewiacji i defektów rozwojowych człowieka

- efektywność pracy dzieci z deficytami rozwojowymi, niepełnosprawności – oligofrenopedagogika, surdopedagogika, tyflopedagogika, pedagogika rewalidacyjna

5. Kryterium instytucjonalne

- organizacja, działalność praktyczna przebiegająca w szkolnictwie, dotyczy np. programów szkolnych – pedagogika szkolna

6. Kryterium problemowe

- problematyka edukacyjna w kraju i na świecie, dotycząca wyboru zawodu – pedeutologia, pedagogika porównawcza

7. Kryterium dziedzin działalności ludzkiej

- rodzaje działalności człowieka – pedagogika pracy socjalnej, pedagogika opiekuńcza, pedagogika wychowawcza, pedagogika czasu wolnego


II. Wyjaśnij co to znaczy, ze pedagogika jest nauką empiryczną , normatywną , praktyczna.
1.Pedagogika empiryczna – to pedagogika, która doświadczalnie poznaje rzeczywistość, a swoje prawa i prawidłowości weryfikują w praktyce.
2.Pedagogika normatywna – to pedagogika, która w oparciu o różne źródła ustanawia ideały, cele i normy wychowania.
3.Pedagogika praktyczna –to pedagogika, która pozwala na zdobywanie umiejętności i nawyków, bowiem nawyk to efekt ostatecznego stadium kształcenia lub samokształcenia.


III. Wymień zasady pedagogiki naturalistycznej i pragmatycznej,podaj przedstawicieli
1)NATURALISTYCZNA
- powinno być dostosowane do naturalnego rozwoju dziecka

- dziecko powinno uczyć się wtedy, gdy poczuje potrzebę zdobywania wiedzy

- nauczyciel ma stwarzać warunki do rozwoju potrzeb poznawczych i moralnych dzieci

- nauczanie powinno być zindywidualizowane

- szkoła ma pobudzać aktywność dziecka

- ocena prac indywidualnych i zbiorowych oraz testy pomiaru uzdolnień dzieci zamiast egzaminów

- udział uczniów w planowaniu programu

- nieprzywiązywanie znaczenia do nagród i kar z zewnątrz, poleganie na wewnętrznej motywacji dziecka

- położenie nacisku na kooperację i pracę zespołową oraz twórczą ekspresję
PRZEDSTAWICIELE:
- Jan Jakub Rousseau
- John Dewey
- Wiliam Heard Kilpatrick
- Owidiusz Decroly
- Helena Parkhurst
- Henryk Rowid
- Georg Kerschensteiner

2. PRAGMATYCZNA
Pedagogika pragmatyczna opierało się na założeniu, które mówiło o tym, że „jeśli problem można zdefiniować, to można go także rozwiązać”.
PRZEDSTAWICIELE:

- John Dewey

IV. Jakie zadania stoją przed wychowaniem człowieka jako jednostki bio-socjo – kulturowej?
Kto jest autorem takiego ujęcia?

Wychowanie człowieka jako istoty bio-socjo-kulturowej. To odniesienie jest zróżnicowane ze względu na te trzy wymiary.

BIO - charakterystyczny, samorzutny proces wzrostu;

SOCJO - wrastanie jednostki w grupy społeczne - wrastanie w role społeczne;

KULTURA - wprowadzanie jednostki w kulturę (samorzutnie za pomocą aktyw-ności i jako celowy proces edukacyjny);
Autorem tego ujęcia jest - .......................

V. Wymień główne założenia pedagogiki kultury,podaj przedstawicieli.
KULTURA
- Poza życiem biologicznym człowieka istnieje duch ludzki, który jest charakterystyczny tylko dla życia człowieka.

- Należy tworzyć wiedzę o człowieku /jego potrzeby/.”Przyrodę można wyjaśniać, zaś kulturę trzeba rozumieć”. Poznawanie kultury jest procesem osobistym i indywidualnym.
PRZEDSTAWICIELE:
- Sergiusz Hessen

- Zygmunt Mysłakowski

- Bogdan Nawroczyński

- Bogdan Suchodolski

- Florian Znaniecki

- Stefan Szuman

VI. Wymień główne założenia pedagogiki międzykulturowej, antypedagogiki, podaj przedstawicieli
MIĘDZYKULTUROWA
- budzenie potrzeb nawyku prowadzenia dialogu.

- kształtowanie rozumienia odmienności kulturowych- od subkultur we własnej społeczności aż po kultury odległych społeczeństw

- przygotowanie do interakcji z przedstawicielami innych kultur - wzmacnianie własnej tożsamości kulturowej.
PRZEDSTAWICIELE

-

-

-

-

ANTYPEDAGOGIKA - nurt w pedagogice negujący tradycyjną formę wychowania opierającą się na zasadzie "sterowania" życiem dziecka.
Antypedagogika upomniała się o takie wartości jak:

wolność;

równość;

przyjaźń;

samostanowienie;
odpowiedzialność każdego za siebie samego.
PRZEDSTAWICIELE:
- Ekkeharda von Braunmühl

- Hubertus von Schoenebeck
- Janusz Korczak


VII. Sposoby postrzegania nauczyciela i osoba nauczyciela

VIII. Charakteryzacja poszczególnych działów pedagogiki
DZIAŁY PEDAGOGIKI – UKŁAD PIONOWY

Pedagogika empiryczna lub praktyczna – obserwująca, zbierająca, badająca całość doświadczeń wychowawczych (rodziców, nauczycieli, wychowawców itd.), opracowująca doświadczenia dydaktyczne i metodyczne przy wszelkim nauczaniu i uczeniu się.
Pedagogika opisowa lub eksperymentalna – uwzględniająca doświadczenia, badająca eksperymentalne prawa rządzące przebiegiem zjawisk biologicznych, psychologicznych lub kulturowych związanych z wychowaniem.
Pedagogika normatywna – na podstawie filozofii człowieka (antropologii), aksjologii
i teorii kultury badająca naturę człowieka oraz wytwory jego kultury, a na tym tle ustalająca wartości, ideały, cele i normy, którymi powinno kierować się wychowanie.
Pedagogika teoretyczna, czyli ogólna – dział najważniejszy, obejmujący całość badanego przedmiotu: opierając się na materiale empirycznym, eksperymentalnym, normatywnym, dąży do stworzenia jednolitej teorii wszechstronnego rozwoju człowieka.

DZIAŁY PEDAGOGIKI – UKŁAD POZIOMY
Pedagogika ogólna – inaczej filozofia nauki lub podstawy pedagogiki. Jest filozofią korespondującą z naukami pedagogicznymi .

Historia oświaty i wychowania – inaczej historia wychowania. Jej zadaniem „jest badanie, jak poszczególnych stadiach różne społeczeństwa organizowały u siebie wychowanie i dlaczego właśnie takie, a nie inne stosowały systemy pedagogiczne..

Teoria wychowania - głównym przedmiotem jej zainteresowań jest wychowanie w wąskim jego znaczeniu, tj. kształtowania postaw i cech osobowości dzieci i młodzieży łącznie ze stwarzaniem im warunków umożliwiających samoaktualizację drzemiących w nich konstruktywnych możliwości”.

Dydaktyka – nauka o nauczaniu-uczeniu się.

Pedagogika przedszkolna - Jest to teoria wychowania przedszkolnego i zespół praktycznych wskazań dla nauczyciela, jak w przedszkolu prowadzić pracę wychowawczo-dydaktyczną i jak realizować program w poszczególnych grupach wiekowych.

Pedagogika wczesnoszkolna – zajmuje się procesami nauczania i wychowania dzieci
w młodszym wieku szkolnym. Obok pedagogiki wczesnoszkolnej wyodrębniły się także inne, związane z kolejnymi szczeblami kształcenia: szkolna, szkoły średniej i szkoły wyższej.

Pedagogika dorosłych (andragogika) – nauka o oświacie i wychowaniu dorosłych. Główny cel – opracowanie optymalnych rozwiązań w zakresie doboru treści kształcenia, wychowania dorosłych, metod, środków i form organizacyjnych kształcenia, wykorzystania środków masowego przekazu.

Pedagogika specjalna (rewalidacyjna) – nauka, zajmująca się teorią i praktyką kształcenia i wychowania osób z odchyleniami od normalnego rozwoju.

Główne działy:

A) oligofrenopedagogika – pedagogika upośledzeń umysłowych;

B) surdopedagogika – pedagogika zaburzeń słuchu i mowy (z niej wyodrębniła się logopedia – pedagogika, zajmująca się leczeniem wad wymowy);

C) tyflopedagogika – pedagogika osób z uszkodzeniami wzroku;

D) resocjalizacja – pedagogika osób z zaburzeniami zachowania, powstałymi na tle zaburzeń organicznych i środowiskowych, także pedagogika uzależnień;

E) pedagogika terapeutyczna – obejmuje osoby kalekie i przewlekle chore;

F) pedagogika osób szczególnie uzdolnionych. (pedagogika integracyjna – zajmująca się problemami tworzenia integracyjnego systemu kształcenia: dopiero się prawdopodobnie wyodrębni).

Pedagogika społeczna – dział pedagogiki, zajmujący się warunkami życia społecznego
z pozycji celów, zadań i efektów wychowawczych.

Pedagogika pracy – bada wychowawczy wpływ pracy na jednostkę.

Pedagogika zdrowia – Warunki realizacje: a) właściwe ukierunkowanie polityki oświatowej, b) lepsza orientacja, większa wrażliwość, zbliżenie środowisk medycznego i pedagogicznego.

Pedagogika porównawcza (komparatystyczna) – zajmuje się porównywaniem rzeczywistości pedagogicznej w różnych obszarach kulturowych, w różnych krajach,tradycji.

Pedeutologia – zajmuje się problemami zawodu nauczycielskiego (rzetelna wiedza, nie uproszczone opinie).

IX. Przedmiot, zakres działań, pedagogiki

PRZEDMIOT PEDAGOGIKI

Przedmiot badań pedagogiki stanowi człowiek w różnych etapach życia i rozwoju (od narodzin do śmierci)

ZAKRES DZIAŁAŃ

- Warunkami uczenie się, funkcjonowania w różnych środowiskach wychowawczych,

- Prawidłowościami rozwoju człowieka, poszerzaniem jego możliwości życiowych,

- Poznaniem i wyjaśnianiem świata działań pedagogów, ich warsztatu zawodowego, sytuacji życiowej,

-Politycznymi, społeczno-kulturowymi uwarunkowaniami praktyki edukacyjnej,

-Diagnozowaniem patologicznych zjawisk towarzyszących praktyce edukacyjnej.

X. Definicje: Kształcenie, wychowanie, nauczanie, uczenie się, didaskalocentryzm, pajdocentryzm, konstruktywizm.
1. Kształcenie – to całość doświadczeń składających się na proces zdobywania przez jednostkę umiejętności, wiedzy oraz rozumienia otaczającego ją świata. Kształcenie obejmuje zarówno proces nauczania jak i uczenia się.
2.Wychowanie - to całość zamierzonych oddziaływań środowiska społecznego, przyrodniczego na jednostkę, trwające całe życie.
3. Nauczanie – działalność nauczyciela, o charakterze planowej, celowej pracy, ukierunkowanej na wyposażenie uczniów w wiadomości, umiejętności i nawyki oraz rozwijanie ich uzdolnień. Nauczanie związane jest z uczeniem się, obydwa te pojęcia tworzą wspólnie pojęcie kształcenia.
4. Uczenie się - to jedno z podstawowych funkcji umysłu polegające na zdobywaniu wiedzy i w efekcie informacji, umiejętności, kompetencji i nawyków (sprawności).
5. Didaskalocentryzm - urabianie dzieci według stałych wzorów moralnych, obywatelskich, pracowniczych prowadzonych przez nauczyciela i wyznaczony odgórnie program (szkoła tradycyjna, Herbart, socjologizm pedagogiczny).
6. Pajdocentryzm - swobodny wzrost dzieci według ich indywidualnych predyspozycji, zainteresowań, potrzeb (Nowe Wychowanie, indywidualizm, psychologizm, antypedagogika)
7. Konstruktywizm - kierunek jaki wyodrębnił się z socjologii wiedzy i upowszechnił się wraz z rozkwitem teorii postmodernistycznej.

XI. Związek pedagogiki z innymi naukami

Nauki biologiczne – procesy rozwoju dzieci i młodzieży, badania nad rozwojem osobniczym: dziedzicznością, cechami wrodzonymi, funkcjonowanie mózgu, higiena indywidualna i społeczna, korygowanie odchyleń od normy

Nauki psychologiczne (psychologia ogólna, rozwojowa i wychowawcza)– procesy rozwoju umysłowego i emocjonalnego, różnicowanie indywidualne, mechanizmy formowania się postaw, struktura osobowości

Nauki społeczne – wychowanie ma charakter formowania osobnika na członka grup społecznych, problem środowiska i zbiorowości, instytucjonalne czynniki wychowania, procesy selekcji i drabiny oświatowej

Nauki ekonomiczne – planowanie oświatowe (nakłady i optymalizacja wyników działalności wychowawczej), przygotowywanie kadr kwalifikowanych dla kultury.